Yɛltɔɣa din nyɛ tuma ni dini | Dagbanli |
---|---|
Tiŋa | Ghana |
Capital of | Karaga District |
Din be shɛli polona | Karaga District |
Wakati luɣili | UTC±00:00 |
Tiŋgbaŋ yaɣili calinli | 9°55′30″N 0°25′47″W |
Bal' tɔɣasira | Dagbanli |
Kariga[1] nyɛla tiŋa din be Ghana[2] tuduu yaɣili palo. Kariga nyɛla Tiŋ' titali ka lahi mali daadam biɛligu lala. Dagbaŋ[3] kali soli zuɣu Karinaa n-nyɛ tuuli Yani nabihi puuni. Ka lahi nyɛ tiŋ shɛli din be Dagbaŋ tiŋsi puuni ni. Di nyɛla tiŋ'karili ka zooi pukparilim tuma ni.
Karaga piligu chaŋmi ti gbaai zaaman kura saha pɔi ka bɛ naan yi baŋ Nama dibu lala tiŋa maani. Nabihi maa puuni Shɛba kamani : Naa Gbewaa[4] , Fatɛɣu , Zirili, kufɔɣu, Tɔhagu, Shitobu[5], ŋmantambo, Sibee, Karateeli, Beemoni ni Buɣiyԑligu: Beemoni n daa nyɛ ŋun piligi Kariga nam dibu ka tiŋ maa mini di yaɣili maa be o fukumsi ni. Shitɔbu ŋun daa nyɛ kpɛm ni Beemoni. Shitɔbu ŋɔ n daa dɔɣi Naa Nyaɣisi[6] ŋun daa di Nazuɣu Dagbaŋ ka o ba na be o nyɛvuli ni. Naa Nyaɣisi ŋun daa nyɛ Beemoni beli bia la daa gbaami ni O yɛligi ka tirisi Dagbaŋ. Kamani Naa Nyaɣisi bapiri nima; ŋmantambo, Sibee, Karateeli, Beemoni ni Buɣiyԑligu zaa daa nyɛla ban biɛli bɛ bia O ni daa gbaai soli ni lala chandi maa. Naa Nyaɣisi daa nyahila yɛm shɛli O ni mali yeeri bɛ nama kpariti bee ka zaŋdi ban nyɛ nama talahinima n-tiba ka bɛ gbib' lala tiŋ shɛŋa o ni tuhi fa n-ti o ba nima mini Nabihi
Ka ban daa to ni bɛ lihiri tiŋgbana maa daa nyɛ Tindaanba. Naa Nyaɣisi chandini ndaa tahi O na Kariga tiŋgbani ni ka Naa Nyaɣisi nyaŋ Kariga Tindana ka zaŋ o ŋahiba Beemoni zani o zaani. Naa Nyaɣisi daa zaŋmi tuɣu nti lahi nyaŋ Sunsɔŋ Tindana ka lahi zaŋ o ŋahiba so ŋun yuli booni Sunsɔŋ Buɣiyԑligu.[7]
Bɛɛmoni yili
Karaga District Assembly (D/A) Shirkuru ( Danurseri, Primary, JHS) [8]
Kariga Ishadia Mahamadiya mini Siliminsili Shikuru ( Danurseri, Primary, JHS)[9]
Kariga Nuri Islam Mahamadiya mini Siliminsili Shikuru ( Danurseri, Primary, JHS)
Pishigu Vocational Shikiru
Kariga Neinpela Shikuru ( SHS)