Yaɣ sheli | useful plant |
---|---|
Yu'ŋmaa | V. paradoxa |
Nangban yiŋga Yuya | Vitellaria paradoxa |
Yaɣili Kpamli | species |
Lamba Zuliya | Vitellaria |
Taxon synonym | Butyrospermum parkii |
This taxon is source of | shea wood, Kpakahili |
IUCN conservation biɛhigu | Vulnerable |
GRIN URL | https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomydetail.aspx?id=102598 |
Taaŋa[1]nyɛla Dagbaŋ ti'gahinda la ni yini. Di nyɛla ti' shɛli din suuri zaa ka naan yi woli. Woligu saha ka di suura, ka wɔndi yim yuuni puli ni.
Taaŋa ŋɔ mali anfaani pam n-ti Dagbamba ni dunia zaa nangbanyini. Dagbam' paɣaba nyari buni pam di ni. Dinzuɣu ka shɛb' booni li Dagbam' paɣaba "kookoo." Dama di nyɛla ti' shɛli din kɔŋko daanfaani ni tooi soli paɣa mini o bihi ka lahi mali bɛ yɛlli kam.
1.Taaŋa ni ka ti nyari tama n-dira.
2.Di puuni ka paɣiba nyari kpihi
3.Di puuni ka ti lahi nyari kpam n-dira ka ʒiɛra ti ningbuna.
4.Ti tingbani ŋɔ gomnanti gba yipa dari kpihi paɣaba sani m-mali li kɔhiri tinduyanim' zuɣu ka nyari tinduyani liɣiri na n ti tumdi lɛbiginsim tuma.
5.Ti nyari chibo kpambirigu ni, ka lahi mali kpambir' kom m-pahiri tari ni n-tari ti duri ka di mali yaa.
6.Ti lahi ŋmari tia ŋɔ n-kpɛri lunsi, toya nti pahi tilisi.
7.Taansuri gba ŋmaari ʒim kabbu nir' yi ti nya dantulli.