Lahad Datu | |
---|---|
![]() | |
Ralat Lua pada baris 1 di Modul:Location_map/data/Malaysia_Timur: attempt to call global 'REDIRECT' (a nil value). | |
Coordinates: 5°1′48″N 118°20′24″E / 5.03000°N 118.34000°E | |
Negara | ![]() |
Negeri | ![]() |
Boogian | Boogian Tawau |
Watas | Watas Lahad Datu |
Government | |
• Body | Majlis Daerah Lahad Datu |
• Pegawai Daerah | YBhg Tuan Firuz Idzualdeen@Bennety Bin Mohd Dzul |
• MP | Yang Berhormat Dato' Hj Mohammad Yusof Bin Apdal (Parti Warisan) (Lahad Datu) Templat:WARISAN |
Area | |
• Total | 6,501 km2 (2,510 sq mi) |
Population (2010) | |
• Total | 27,887 |
Time zone | UTC+8 (WPM) |
Area code | 089 |
Nombor plat | SD |
Kawasan Kejiranan | Pekan Kunak om Pekan Kota Kinabatangan |
Tomu Monikid minggu | Tiwang (pasar tani) |
Website | www.sabah.gov.my/pd.ld |
Lahad Datu, naanu mantad do boros Bajau. Boros 'Lahad' mogowit korotian do kinoyonon om 'Datu' kirati tulun bangsawan. Id suang do boros Malayu, 'Lahad kirati do tindal. Pomungaranan nopo do kinoyonon diti nga gama do koundolihon tongo datu-datu (bangsawan) mantad Koporintaan Sulu di binuruanan di Datu Puti pogulu toun 1879 tu nakaanu kuasa mantad Sultan Brunei montok kinoyonon dii.
Kopomorintaan Sulu id soboogian Pulau Borneo nokotimpuun id toun 1890. Tumanud do tulun Idahan di poingion id kinoyonon dii, pogulu nopomungaranan Lahad Datu, ngaran nopo montok kinoyonon di nga Kerugau i kirati do 'batu karang bertompok' id kotogisan do Kunak gisom id Membatu, Tungku.
Koponguhupan ekonomi id watas diti nopo nga mantad do polobuhan id Teluk Darvel tu obibas mantad luyud tagayo tu nooligan do Pulau Sakar.
Watas diti kiginayo do 6,501 KM pasagi om 687, 372 hektar. Tumanud do aasil banci, ginumu mogigion id kinoyonon diti nopo nga 195, 865 tulun.
Tinaru nopo di poingion id watas Lahad Datu nga koingkakat mantad tinaru Idahan, Cina, Suluk, Bajau, Bugis, Jawa om kiharo nogi mogigion aiso kookunan mantad Indonesia, Filipina om Pakistan.
Islam nopo nga ugama majoriti id kinoyonon diti om kiharo nogi ugama minoriti miagal ko Buddha, Kristian, Sikh om suusuai po.
Lahad datu nopo nga watas kaapat id bobos tapangkal id Pogun Sabah sabaagi longkod do ekonomi loobi po montok aspek pongindopuan id boogian Pantai Timur.
Koiyonon id kinoiyonon diti nopo nganotumbayaan do nokoimbulai id kinoiyonon Lahad Datu ontok ohotusan ko-15 tumanud do kinokitanan luping mantad Dinasti Ming masaan do kalaja-kalaja ekskavasi.[1] Id boogian kosilahon Lahad Datu poingion o Kampung Tunku, ii noitutunan sabaagi do tonod bolongingi om papadagang turipon ontok ohotusan ko-19.[2]
Tumanud do manuskrip Jawi ii kitadau wulan 1408 id boros Ida'an, kinoiyonon diti nopo nganotumbayaan sabaagi do iso kinoiyonon ko iso id koibutan Borneo ii minamaramit do kinorikatan Islam. Minonorita o manuskrip dii kokomoi do songulun kusai Ida'an kingaran do ii Abdullah id Suok Darvel ii kitonggungan ooponsol id kaparayadan Islamm [3]
Ontok 23 Manom 1985, soginumu 15 gisom 20 bolongingi kisindata mantad Filipina duminapit id kakadayan diti, mantad di kiikiro 21 tulun napatai om 11 ii suai norualan.[4][5]
Iso kaagu krisis ontok Mansak 2013 ii nokoindalan do lobi sonwulan do koobian kikuasa Malaysia om tinimungan militan mantad Filipina ii mamarait do sondii diolo sabaagi "Tinimungan Koumoligan Laja Kosultanan Sulu om Borneo Koibutan" id suang kopomuruanan Jamalul Kiram III [6][7]. Krisis diti nopo nga naayi maya kinamanangon do Malaysia om minogowit do ponguridangan Kinoiyonon Koumoligan Poimbisa Rahat Kosilahon Sabah (ESSCOM) om Zon Koumoligan Rahat Kosilahon Sabah (ESSZONE).
Mantad pitagadan di nokoruput do soginumu 68 tulun noiduanan do ginawo hinombo 56 nopo nga mantad koobian Kosultanan Sulu, siam mantad koobian kikuasa Malayisa om 6 tulun ginumuan.[8] Pogulu kaantakan dii, minanahak kasai do bayaran kapanahakan sontoun Kokuasaan Malaysia ii soginumu do kiikiro $1,000 kumaa waris okon potilombus Sultan Sulu sabaagi mamantang pibatasan 1878 ii minanahak do Borneo Koibutan - di nondo Sabah - kumaa iso sarikat British.[9][10] Kahapas do ponugkuan, bayaran di nopo nga notingkod. Piipiro toun kahaps di, walu waris Sulu minopotigas do amu yolo nakaampai id ponugkuan di om minomili yolo do luyar montok manahak tindakan kooturan tumanud do pibatasan sandad.[11] Kes diti nopo nga kakal po do potilombus.
Lahad datu nopo nga nokopiromut miampai kakadayan om watas suai maya Wayaan Pisompuruan 13, soboogian mantad piromutan Dalan Pan-Borneo id rahat kosilahon Sabah. Kalaja-kalaja kapamansayan pomotingan do dalan wagu id wayaan Sandakan-Tawau nopo nga nokotimpuun id pintangaan toun 2016 montok popokuri do kososokon wayaan id kakadayan. Haro ogumu kawo padasakayon ii gunoon sabaagi sasakayon id Lahad Datu. Poomitanan nopo nga miagal ko teksi, baas om van tonini ii popiromut di kinoiyonon sorili om id watas suai miagal Sandakan om Tawau. Palabuhan Lahad Datu nopo nga iso palabuhan kontena ii pinomuruanan do Sabah Port Sdn. Bhd.
First Palam City Centre (FPCC) id dalan Rahat nopo nga iso kopotundaan komersial misompuru mantad Titijaya Land Berhad. Ii kiharo lot-lot kadai miampai kinawas 2-3 tingkat, terminal bas miapai padangangan tapangkal miagal ko Econsave ii nokoindalan id kinoiyonon strategik diti - id kinoiyonon 1.5 km mantad longkod kakadayan, 2 km mantad Gana Tutumulud Lahad Datu, om 2.5 km mantad Walai Pogusapan Lahad Datu.
MASwings, iso sarikat kotuludan watas koonuan Malaysia Airlines (MAB), popotoounda do limo kotuludan potilombus mantad Gana Tutumulud Lahad Datu kumaa id Kota Kinabalu, kakadayan tagayo id pogun Sabah.
Lahad Datu nopo nga haro iklim gouton rasam tropika (Af) miampai taburan rasam ii tasapou maamaso sontoun.
Climate data for Lahad Datu | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Month | Jan | Feb | Mar | Apr | May | Jun | Jul | Aug | Sep | Oct | Nov | Dec | Year |
Mean daily maximum °C (°F) | 29.6 (85.3) |
29.6 (85.3) |
30.3 (86.5) |
31.1 (88.0) |
31.7 (89.1) |
31.5 (88.7) |
31.5 (88.7) |
31.7 (89.1) |
31.5 (88.7) |
31.2 (88.2) |
30.6 (87.1) |
29.9 (85.8) |
30.9 (87.5) |
Daily mean °C (°F) | 26.3 (79.3) |
26.3 (79.3) |
26.7 (80.1) |
27.2 (81.0) |
27.6 (81.7) |
27.3 (81.1) |
27.1 (80.8) |
27.3 (81.1) |
27.1 (80.8) |
27.0 (80.6) |
26.8 (80.2) |
26.4 (79.5) |
26.9 (80.5) |
Mean daily minimum °C (°F) | 23.0 (73.4) |
23.1 (73.6) |
23.1 (73.6) |
23.3 (73.9) |
23.5 (74.3) |
23.1 (73.6) |
22.8 (73.0) |
22.9 (73.2) |
22.8 (73.0) |
22.9 (73.2) |
23.1 (73.6) |
23.0 (73.4) |
23.1 (73.5) |
Average rainfall mm (inches) | 249 (9.8) |
211 (8.3) |
159 (6.3) |
132 (5.2) |
155 (6.1) |
141 (5.6) |
135 (5.3) |
151 (5.9) |
138 (5.4) |
184 (7.2) |
182 (7.2) |
226 (8.9) |
2,063 (81.2) |
Source: Climate-Data.org[12] |
{{cite book}}
: |last=
has generic name (help)
{{cite web}}
: Missing or empty |title=
(help)