लालु प्रसाद यादव

लालू प्रसाद यादव
लालू प्रसाद यादव एक राजनितिक सभामा
रेलवे मन्त्री
In office २४ मे २००४ – २२ मे २००९
अग्रज	नीतिश कुमार
उतराधिकारी	ममता बनर्जी
निर्वाचन‍‍ क्षेत्र	सारण लोक सभा निर्वाचन क्षेत्र
Member of the भारतीय Parliament for सारण
In office १६ मे २००९ – २२ अक्टोबर २०१३
उतराधिकारी	राष्ट्रपति शासन
In office ४ अप्रिल १९९५ – २५ जुलाई १९९७
अग्रज	राष्ट्रपति शासन
उतराधिकारी	राबडी देवी
Member of the भारतीय Parliament for छपरा लोक सभा निर्वाचन क्षेत्र
In office २४ मे २००४ – २२ मे २००९
अग्रज	राजीव प्रताप रुडी
उतराधिकारी	निर्वाचन क्षेत्र परिसीमित
In office २३ मार्च १९७७ – २२ अगस्ट १९७९
अग्रज	रामशेखर प्रसाद सिंह
उतराधिकारी	सत्य देव सिंह
In office २ डिसेम्बर १९८९ – १३ मार्च १९९१
अग्रज	रामबहादुर सिंह
उतराधिकारी	लाल बाबू राय
Personal details
जनम	(1948-06-11) 11 June 1948 (age 76) गोपालगंज, बिहार
राजनीतिक दल	राष्ट्रिय जनता दल
पुताःरि(इन)	राबडी देवी
अल्मा म्याटर	पटना विश्वविद्यालय
वेबसाइट	rashtriyajanatadal.com

लालु प्रसाद यादव (जन्म ११ जुन १९४८) एक भारतीय राजनीतिज्ञ रे राष्ट्रिय जनता दल (RJD) का अध्यक्ष हुन्।^{[१][२][३]} उन बिहारका पूर्व मुख्यमन्त्री (1990-1997), भारतका पूर्व रेल मन्त्री (2004-2009), रे लोकसभा रे ^[४] राज्य सभाका पूर्व सांसद (MP) हुनुहुन्छ।

उन एक विद्यार्थी नेताको रूपमी पटना विश्वविद्यालयमी राजनीतिमी प्रवेश गरे रे १९७७ मी २९ वर्षको उमेरमी जनता पार्टीबठेई लोकसभाको सबै है कान्छो सदस्यको रूपमी निर्वाचित भए। उनी सन् १९९० मी बिहारको मुख्यमन्त्री बने । उनको पार्टी २०१५ बिहार विधान सभा चुनावमा जेडीयूका नितिश कुमारसँग साझेदारीमी सत्तामी आएको थियो। यो गठबन्धन समाप्त भयो जब नितिशले राजीनामी दिए रे आरजेडी विपक्षी दल बन्यो।

२०२० बिहार विधान सभा चुनावमी, RJD बिहारमी एकल सबैभन्दा ठूलो पार्टी रह्यो, रे JD(U) को साथमी सत्तामी JD(U) 2022 मी MGB मी पुन: सम्मिलित भएपछि, JD(U) NDA मी फर्किए सम्म सरकारको नेतृत्व गर्यो। लालु यादव विवादास्पद चारा घोटालामी दोषी ठहरिएका थिए, रे उच्च अदालतबाटी जमानत पाएको बेला 17 अप्रिल 2021 सम्मको अवधिमी सजाय भोगिरहेका थिए।^[५]

प्रारम्भिक जीवन रे शिक्षा

आफ्ना बाबुआमा छ छोरामध्ये दोस्रो, लालु प्रसाद, बिहारको गोपालगञ्ज जिल्लाको फुलवारिया गाउँ (गोपालगञ्ज-कुशीनगर राजमार्ग NH-27) मी कुन्दन राय रे मराछिया देवीको घरमी जन्मेका थिए रे आफ्नो जेठो दाजुसँग पटना सर्नु अघि स्थानीय माध्यमिक विद्यालयमी पढेका थिए।^[६]

पटना विश्वविद्यालयको बीएन कलेजबाटी कानूनमी स्नातक रे राजनीतिशास्त्रमी एमए गरेपछि, उनले पटनाको बिहार भेटेरिनरी कलेजमी क्लर्कको रूपमी काम गरे जहाँ उनका जेठा दाजु पनि चपरासी थिए। लालुप्रसाद यादव कृषि जातिका हुन्।^[७] उनले 2004 मी पटना विश्वविद्यालयको मानार्थ डाक्टरेट अस्वीकार गरे।^[८]

व्यक्तिगत जीवन रे परिवार

लालुप्रसाद यादवले सन् १९७३ जुन १ मी राबडी देवीसँग मागी विवाह गरेका थिए रे उनीहरूका सात छोरी रे दुई छोरा थिए।^{[९][१०][११]}

• जेठी छोरी: मिसा भारती
• दोस्रो छोरी: रोहिणी आचार्य यादव
• तेस्रो छोरी: चन्दा यादव
• चौथो छोरी: रागिनी यादव - समाजवादी पार्टीका नेता राहुल यादवसँग विवाह गरिन्^[१२]
• पाँचौं छोरी: हेमा यादव
• छैटौं छोरी: अनुष्का यादव (धनु) - चिरञ्जीव रावसँग विवाह गरिन्
• जेठा छोरा: तेज प्रताप यादव
• कान्छी छोरी: राज लक्ष्मी यादव - तेज प्रताप सिंह यादव संग विवाह^[१३]
• कान्छो छोरा: तेजस्वी यादव

नोट:राहुल यादव समाजवादी पार्टीका पूर्व एमएलसी जितेन्द्र यादवका छोरा हुन् । जितेन्द्र पूर्व सांसद डीपी यादवका भतिजा हुन् ।

राजनीतिक करियर

१९७०-१९९०: विद्यार्थी नेता रे कान्छो सांसद

Lalu Prasad Yadav addressing Yuva Janata Dal in Nayagaon, Sonpur in 1988

1970 मी, लालु पटना विश्वविद्यालय विद्यार्थी संघ (PUSU) को महासचिवको रूपमी विद्यार्थी राजनीतिमी प्रवेश गरे, 1973,^[६] मी यसको अध्यक्ष भए, 1974^[१४] मी जय प्रकाश नारायणको बिहार आन्दोलनमी सामेल भए जहाँ उनी जनता पार्टी (जेपी) नेताहरूसँग पर्याप्त नजिक भए। १९ वर्षको उमेरमी छपराबाटी १९७७ को लोकसभा चुनावमी जनता गठबन्धनको विजयी उम्मेदवार बन्न।^{[६][१५]}

द्वन्द्वका कारण १९७९ मी जनता पार्टीको सरकार ढल्यो । 1980 मी भएको नयाँ चुनाव संग संसद भंग भयो। लालुले जनता पार्टी छाडेर राज नारायणको नेतृत्वमी रहेको जनता पार्टी-एसमी सामेल हुन जनता पार्टी छोडे रे सन् १९८० मी पुनः चुनाव हारे। उनले पछि 1980 मी बिहार विधान सभाको चुनाव जित्न सफल भए रे 1985 मी फेरि 1989 मी बिहार विधानसभामा विपक्षी नेता बने। पछि 1989 मी, उनी वी.पी सिंह सरकारको अधीनमी लोकसभाका लागि पनि निर्वाचित भए। 1990 सम्म, उनले आफूलाई यादव (बिहारको 11.7%) रे तल्लो जातको नेताको रूपमी स्थापित गरे।^[१६] परम्परागत रूपमी कांग्रेस (आई) को भोट बैंकको रूपमी सेवा गर्ने मुस्लिमहरूले 1989 भागलपुर हिंसा पछि प्रसादलाई समर्थन गरे।^[१७] उनी बिहारका युवा मतदाताहरूमाझ लोकप्रिय भए।^[१८]

भ्रष्टाचार अभियोग रे सजाय

भ्रष्टाचार मुद्दा

लालुप्रसाद यादव दुई घोटालामी दोषी ठहर भई जेलमी परेका छन् । जनवरी २०१८ सम्म, उनी, उनकी श्रीमती राबडी देवी, उनका छोराहरू तेजस्वी यादव रे तेज प्रताप यादव, रे उनकी जेठी छोरी मीसा भारती सबै भ्रष्टाचारका अन्य धेरै मुद्दाहरूमी आरोपहरू सामना गरिरहेका थिए।^{[१९][२०]}

१९९६ चारा घोटाला – पहिलो मामला

यादव एक आरोपी पक्ष थिए रे पछि 1996 को पहिलो चारा घोटाला मामिलामी दोषी ठहरियो। मुद्दामी पशुपालन विभागबाटी करिब ₹ 4.50 बिलियन ($ 111.85 मिलियन) लुटिएको थियो।^[२१]

सन् १९९० देखि १९९५ सम्म पशुपालन विभागबाटी हिनामिनाका धेरै उजुरी परेका थिए । जनवरी 1996 मी, चाइबासा ट्रेजरीमी गरिएको छापाले अस्तित्वमी नभएका कम्पनीहरूले कोष लुट्ने संकेत गरेको थियो। यादवले अनियमितताको छानबिन गर्न निर्देशन दिएका थिए ।यद्यपि, जनहित याचिका पछि, बिहार उच्च अदालतले मार्च 1996 मी मुद्दा सीबीआईलाई सुम्पने आदेश दियो।^[२२] सन् १९९७ जुनमी सीबीआईले उक्त मुद्दामी आरोपपत्र दायर गरी यादवलाई अभियुक्त बनाएको थियो । उक्त आरोपले यादवलाई मुख्यमन्त्री पदबाटी राजीनामी दिन बाध्य तुल्यायो, त्यही समयमी उनले श्रीमती राबडी देवीलाई पदमी नियुक्त गरे।^[२३]

2001 मी, भारतको सर्वोच्च अदालतले घोटाला मुद्दाहरू रांची, झारखण्डमी नवगठित अदालतमी स्थानान्तरण गर्यो। अगस्ट २०१३ मी, यादवले ट्रायल अदालतका न्यायाधीशलाई सरुवा गराउने प्रयास गरे तर उनको निवेदन भारतको सर्वोच्च अदालतले खारेज गरिदियो। ५३ वटा मुद्दामी यादव अभियुक्त हुन् । मुद्दा दायर भएका कारण उनी पटकपटक हिरासतमी रहेका छन् । उक्त मुद्दामी ६४ जनाभन्दा बढीलाई दोषी ठहर गरिएको थियो ।^{[२४][२५]}

१९९६ चारा घोटाला - दोस्रो मामला

23 डिसेम्बर 2017 मी यादवलाई ₹8.927 मिलियनको दोस्रो चारा घोटाला^[२६] मी दोषी ठहर गरी जेल चलान गरिएको थियो जब उनकी छोरी मीसा भारतीलाई पनि प्रवर्तन निर्देशनालयले असम्पन्न सम्पत्तिको आरोप लगाएको थियो।^{[२७][२८][२९]} यादवलाई 23 डिसेम्बर 2017 मी दोषी ठहरियो र 6 जनवरी 2018 मी 3​1⁄2 वर्ष कैद रे ₹1,000,000 जरिवाना 1990 रे 1941 को बीचमी देवघर जिल्ला कोषबाट ₹8,900,000 रुपैयाँ ठगी गरेको आरोपमी सजाय सुनाइएको थियो।

१९९६ चारा घोटाला - तेस्रो मामला

पश्चिम सिंहभूम जिल्लाको चाइबासा कोषबाटी ₹356.2 मिलियन रुपैयाँ ठगी गरेको मुद्दामी^[३०]

१९९६ चारा घोटाला - चौथो मामला

यादवलाई विशेष सीबीआई अदालतले चौथो चारा घोटाला मुद्दामा दुई दशकअघि दुम्का जिल्ला कोषबाटी ₹3.13 करोड रुपैयाँ निकालेको आरोपमी दोषी ठहर गरेको हो ।^[३१]सीबीआई न्यायाधीशले उनलाई भारतीय दण्ड संहिता (आईपीसी) रे भ्रष्टाचार निवारण ऐन अन्तर्गत सात-सात वर्षको दुई छुट्टाछुट्टै सजाय सुनाए।^[३२]

१९९६ चारा घोटाला - पाँचौं मामला

यो मुद्दा, घोटाला गर्ने यादवलाई 15 फेब्रुअरी 2022 मी झारखण्डको राँचीमी रहेको विशेष सीबीआई अदालतले डोरान्डा ट्रेजरीबाटी ₹ 139.35 करोडको अवैध निकासी गरेकोमी दोषी ठहर गरेको छ। फेब्रुअरी २०२२ मी सीबीआई अदालतले पाँचौं मुद्दामी पाँच वर्षको जेल सजाय रे ₹६० लाख रुपैयाँ जरिवाना तोकेको थियो।^[३३] [१]

२००५ भारतीय रेलवे टेन्डर घोटाला

2005 भारतीय रेलवे टेन्डर घोटाला, CBI द्वारा अनुसन्धान, घूसखोरी रे भ्रष्टाचार मुद्दा हो जहाँ लालु प्रसाद यादव रे उनको परिवारले रेल मन्त्रीको कार्यकालमा भ्रष्ट रूपमा रेल टेन्डर प्रदान गर्न घुसको रूपमी बोलपत्रदाताबाट प्रमुख सम्पत्ति अवैध रूपमी प्राप्त गरेको आरोप लगाइएको छ।^[१९]

जमानत

यादवलाई विवादास्पद चारा घोटालामी दोषी ठहर गरिएको थियो, रे भ्रष्टाचार काण्डमी झारखण्ड उच्च अदालतबाट जमानत पाएपछि १७ अप्रिल २०२१ सम्मको सजाय भोग्दै थिए।^{[५][३४]}

लेखन

लालुप्रसादले आफ्नो आत्मकथा गोपालगञ्ज टु रायसिना रोड लेखेका छन् ।^[३५]

फिल्मोग्राफी

• पद्मश्री लालु प्रसाद यादव (बलिउड), आफैं (विशेष उपस्थिति)
• महुआ (भोजीवुड)
• गुद्री के लाल (भोजीवुड)^[३६]

सन्दर्भ

1. "Scanned Copy of 2009 Lok Sabha election affidavit". Association of Democratic Reforms. Archived from the original on 5 October 2013. Retrieved 4 October 2013.
2. "Lalu Prasad Yadav: The shrewd politician's highs and lows", Rediff, 30 September 2013.
3. While the Indian media was unsure as to the spelling of his name, in June 2004, he issued a clarification to the media to endure his name was spelt as Lalu and not Laloo."It's Lalu not Laloo and it's official (24 June 2004)". Rediff.com. Archived from the original on 13 September 2005. Retrieved 8 May 2006.
4. "Latest News of Lalu Prasad Yadav".
5. "Lalu Yadav granted bail: HC". Hindustan Times. 17 April 2021. Archived from the original on 18 April 2021. Retrieved 19 April 2021.
6. "The Promise And Betrayal Of Lalu Prasad Yadav", 3 October 2013.
7. "Lalu, the milkman's son who rose from clerk to CM", 1 October 2013.
8. "Laloo says 'no' to PU doctorate", The Times of India, 11 January 2004.
9. "Lalu paid off a debt to his wife handsomely". DNA. 19 November 2013. Archived from the original on 29 September 2022. Retrieved 29 September 2022.
10. Thakurta, Paranjoy Guha. "The durability of Laloo Prasad Yadav", Business Line, 8 May 2004.
11. "Sons in Bihar cabinet, daughters wed to Mulayam kin - sprawling Lalu family tree spans party lines". The Print. 24 August 2022. Archived from the original on 20 September 2022. Retrieved 19 September 2022.
12. "Lalu's Swiss-educated son-in-law hops on Samajwadi cycle, chants growth mantra". Hindustan Times. 7 February 2017. Archived from the original on 14 September 2022. Retrieved 14 September 2022.
13. "Tej Pratap Yadav News: छोटी बहन ने पैर छुए तो ट्रोलर्स ने तेज प्रताप यादव को घेरा, फिर मीसा के पांव छूकर आरजेडी नेता ने दिया तगड़ा जवाब".
14. Dhar, P. N. (2000). Excerpted from 'Indira Gandhi, the "emergency", and Indian democracy' published in Business Standard. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-564899-7. Archived from the original on 9 August 2022. Retrieved 23 November 2012.
15. Singh, Kuldip. "Obituary: Morarji Desai", 11 April 1995.
16. "Lalu Prasad Yadav: The man whose luck finally ran out", 4 October 2013.
17. India Today. Aroon Purie for Living Media India Limited. 1995. p. 156. Archived from the original on 13 October 2013. Retrieved 8 February 2013.
18. Girish Kuber. "Vox Populi: Laloo 'castes' his spell on Bihar", 26 January 2005.
19. Railways tender case: ED attaches land owned by Lalu's family in Patna Archived 16 December 2017 at the Wayback Machine., Times of India, 8 Dec 2017.
20. Laloo Prasad taken into custody Archived 8 February 2016 at the Wayback Machine., BBC News, 5 April 2000
21. "More charges framed against Lalu Yadav".
22. "NDA Ministers Want Rabri Out", India Today Magazine, 21 May 2001, archived from the original on 24 September 2015, retrieved 7 October 2013
23. "Profile: Lalu Prasad Yadav", BBC News.
24. "Lalu accused in six fodder scam cases". Outlook. 25 April 2005. Archived from the original on 20 February 2009. Retrieved 29 May 2006.
25. "The ride to Ranchi". Frontline. December 2001. Archived from the original on 29 December 2001. Retrieved 29 May 2006.
26. "Judgement in third fodder scam case against Lalu Yadav on January 24" Archived 30 March 2018 at the Wayback Machine., The Economic Times, 11 January 2018.
27. Lalu Prasad Yadav convicted in second fodder scam case Archived 7 January 2018 at the Wayback Machine., Economic Times, 23 Dec 2017.
28. उद्दरण त्रुटी: अवैध <ref>चिनो; misha4 नामको सन्दर्भका लागि कुनै पाठ प्रदान गरिएको छैन
29. उद्दरण त्रुटी: अवैध <ref>चिनो; misha2 नामको सन्दर्भका लागि कुनै पाठ प्रदान गरिएको छैन
30. "Lalu Yadav news: Lalu Prasad Yadav sentenced to five years in jail in third fodder scam case", 24 January 2018.
31. "Fourth fodder scam case: Lalu Prasad convicted, Jagannath Mishra acquitted". The Economic Times. 19 March 2018. Archived from the original on 19 March 2018.
32. "Lalu Yadav news: Lalu Prasad sentenced under 2 provisions, gets 7 years in jail in each", 24 March 2018.
33. "Lalu Prasad Yadav News: Fodder scam case; Lalu Prasad Yadav sentenced to five years jail term in fifth case, Rs 60 lakh fine". Times of India. February 21, 2022. Archived from the original on 21 February 2022. Retrieved 2022-02-27.
34. "Lalu Yadav Gets Bail In Case Linked To Fodder Scam". NDTV.com. Archived from the original on 17 April 2021. Retrieved 2021-04-17.
35. "How I arrested Advani: Lalu Prasad Yadav", The Telegraph.
36. "Did you know Lalu Yadav and these 6 other politicians have acted in films?", INUTH.

बाह्य लिङ्कहरू

विकिमिडिया कमन्समैं लालु प्रसाद यादव समन्धित मिडिया सामग्रीअन रह्याऽ छन् ।

• आधिकारिक वेबसाइट

बाह्य कडीहरु

• राष्ट्रीय जनता दल को आधिकारिक वेबसाइड