Ο Έρβιν Πανόφσκι (Erwin Panofsky, Ανόβερο, 30 Μαρτίου 1892 - Πρίνστον, 14 Μαρτίου 1968) ήταν διακεκριμένος Γερμανός ιστορικός τέχνης, γνωστός κυρίως για το έργο του πάνω στη μεσαιωνική και αναγεννησιακή τέχνη και τη συνεισφορά του στην εικονολογία. Ξεκίνησε σπουδές νομικής στο πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, σύντομα όμως στράφηκε στην ιστορία της Τέχνης. Η διδακτορική του διατριβή είχε ως θέμα τη συσχέτιση του έργου του Άλμπρεχτ Ντύρερ με την ιταλική σχολή. Το 1926 διορίστηκε τακτικός καθηγητής ιστορίας της τέχνης στο πανεπιστήμιο του Αμβούργου έχοντας νωρίτερα ολοκληρώσει υφηγεσία με θέμα τον Μιχαήλ Άγγελο.[15]
Το 1934 μετανάστευσε στις ΗΠΑ, όπου αργότερα απέκτησε και την αμερικανική υπηκοότητα και διορίστηκε καθηγητής στο Πρίνστον και στο Χάρβαρντ. Το 1939 δημοσίευσε τις Μελέτες Εικονολογίας (πρωτότυπος τίτλος Studies in Iconology: Humanist Themes in the Art of the Renaissance) όπου αναλύει τη διάκριση μεταξύ εικονογραφίας και εικονολογίας. Κατά τον Πανόφσκι, η πρώτη διασαφηνίζει το θέμα ενός έργου τέχνης με αναφορά σε λογοτεχνικές και άλλες πηγές, ενώ η δεύτερη στοχεύει στην ερμηνεία της σύνθεσης, στην ανάλυση των συμβολισμών και του νοήματος του έργου, μελετώντας συνολικά το πολιστικό και πνευματικό υπόβαθρο που το γεννά. Ειδικότερα, ο Πανόφκσι σκιαγραφεί τρία στάδια της μεθόδου του: την λεγόμενη προ-εικονογραφική περιγραφή που περιγράφει σε πρώτο επίπεδο τα δεδομένα της σύνθεσης, την εικονογραφική ανάλυση και την εικονολογική ερμηνεία.
Το έργο του για την πρώιμη φλαμανδική ζωγραφική (Early Netherlandish Painting) ξεχωρίζει για την λεπτομερή εικονογραφική του ανάλυση, εστιάζοντας στη σταδιακή ενσωμάτωση των χριστιανικών συμβόλων στη ρεαλιστική απεικόνιση του κόσμου[16].
- Dürers Kunsttheorie, vornehmlich in ihrem Verhältnis zur Kunsttheorie der Italiener (Berlin, 1915)
- Das Problem des Stils in der bildenden Kunst, Zeitschrift für Ästhetik und allgemeine Kunstwissenschaft, vol.10 (1915), pp. 460–67; Aufsätze zu Grundfragen der Kunstwissenschaft (Berlin, 1964)
- Der Begriff des Kunstwollens, Zeitschrift für Ästhetik und allgemeine Kunstwissenschaft, vol.14 (1920), pp. 321–39; Aufsätze zu Grundfragen der Kunstwissenschaft (Berlin, 1964)
- Die Entwicklung der Proportionslehre als Abbild der Stilentwicklung, Monatshefte für Kunstwissenschaft [μετέπειτα Jb. Kstwiss.], vol.14 (1921), pp. 188–219; Aufsätze zu Grundfragen der Kunstwissenschaft (Berlin, 1964)
- Dürers Stellung zur Antike (Vienna, 1922)
- Idea: Ein Beitrag zur Begriffsgeschichte der älteren Kunsttheorie (Leipzig, 1924)
- Über das Verhältnis der Kunstgeschichte zur Kunsttheorie, Zeitschrift für Ästhetik und allgemeine Kunstwissenschaft, vol.18 (1925), pp. 129–61; Aufsätze zu Grundfragen der Kunstwissenschaft (Berlin, 1964)
- Perspektive als symbolische Form (Hamburg, 1927)
- Herkules am Scheidewege und andere antike Bildstoffe in der neueren Kunst (Leipzig, 1930)
-
Die theoretische Kunstlehre Albrecht Dürers (διατριβή, Freiburg im Breisgau, 1934)
- Studies in Iconology: Humanist Themes in the Art of the Renaissance (New York, 1939/R 1962)
- Albrecht Dürer (Princeton, 1943/R 1954, 1948, 1955)
- Gothic Architecture and Scholasticism (Latrobe, 1951/R 1957)
- Early Netherlandish Painting, 2 vols (Cambridge, MA, 1953)
- Meaning in the Visual Arts (New York, 1955/R Chicago, 1982)
- Renaissance and Renascences in Western Art (Stockholm, 1960)
- H. W. Janson (εκδ.), Tomb Sculpture: Four Letters on its Changing Aspects from Ancient Egypt to Bernini (New York, 1992)
- Three Essays on Style, ed. I. LANVIN (Cambridge, MA, 1995)
- Peinture et dévotion en Europe du Nord: A la fin du Moyen Age (Paris, 1997)
- Korrespondenz 1910 bis 1968: eine kommentierte Auswahl in fünf Bände, ed. D. WUTTKE, 6 vols (Wiesbaden, 2001–14)
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11918531n. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Erwin-Panofsky. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ dictionaryofarthistorians.org/panofskye.htm.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. skuk0004449. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2020.
- ↑ 9,0 9,1 LIBRIS. Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας. 31 Ιανουαρίου 2014. 1zcgk2zk1fn5dzh. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2018.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11918531n. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 11,0 11,1 CONOR.SI. 10304355.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2015.
- ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/76647. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021.
- ↑ www.medievalacademy.org/page/CompleteCorrFellow. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2023.
- ↑ Michels, Karen, "Panofsky, Erwin" in: Neue Deutsche Biographie 20 (2001), S. 36-38
- ↑ Podro, Michael, and Margaret Barlow. "Panofsky, Erwin." Grove Art Online. 2003. Oxford University Press. Date of access 23 Mar. 2018,