Αλάια | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Alburnus vistonicus 128613015.jpg | ||||||||||||||
Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||
Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Διώνυμο | ||||||||||||||
Alburnus vistonicus Freyhof & Kottelat, 2007[2] |
Η Αλάια (Alburnus vistonicus) είναι είδος ψαριού του γένους Αλβούρνος (Alburnus) της οικογενείας των Κυπρινιδών, ενδημικό στο σύστημα της λίμνης Βιστωνίδας στην Θράκη.[1] Στο ίδιο είδος είναι πιθανόν να ανήκουν και πληθυσμοί του γένους Alburnus που απαντώνται στον ποταμό Λίσσο.[2]
Η Αλάια είναι λιμναίο, βενθοπελαγικό είδος. Η κύρια διατροφική της φάση λαμβάνει χώρα στη λίμνη (καταναλωτής της στήλης του νερού και της επιφανείας),[3] ενώ μεταναστεύει προς τον άνω ρου των ποταμών Κομψάτου και Κοσύνθου που τροφοδοτούν την Βιστωνίδα για να γεννήσει σε σημεία όπου το ρεύμα είναι ισχυρό και ο βυθός χαλικώδης.[2]
Η Αλάια είναι μεσαίου μεγέθους ψάρι και φτάνει σε μήκος μέχρι 21,7 cm (σταθερό ή τυπικό μήκος - Standard Length[4][5] Το σώμα της έχει μετρίως πεπλατυσμένο και συμπιεσμένο σχήμα και ασημί χρώμα. Η ράχη έχει χρώμα καφέ και τα πτερύγια είναι υαλώδη. Το στόμα είναι λοξό προς τα κάτω και η κάτω σιαγόνα προεξέχει της άνω σιαγόνας, ιδιαίτερα στα μεγαλύτερα άτομα (> 14 cm SL).
Διακρίνεται από τα άλλα είδη του γένους Alburnus από τον ακόλουθο συνδυασμό χαρακτηριστικών: αρχή του εδρικού πτερυγίου περίπου 1⁄2–11⁄2 λέπια πίσω από την βάση του ραχιαίου πτερυγίου· 13-151⁄2 διακλαδισμένες μαλακές ακτίνες στο εδρικό πτερύγιο· 21–25 βραγχιακές άκανθες· 57–67+4 λέπια στην πλευρική γραμμή· κοιλιακή τρόπιδα εκτεθειμένη σε μήκος 5–12 λεπιών προ της έδρας· μήκος κεφαλιού 21–24% του τυπικού μήκους (SL)· προραχιαίο μήκος 52–56% του τυπικού· αναλογία μήκους προς ύψος ουραίου μίσχου 1,9–2,4· μήκος ουραίου μίσχου 19–22% του τυπικού μήκους, διάμετρος ματιών 5,1–6,7% του τυπικού μήκους και 22–29% του μήκους κεφαλής, διακογχική απόσταση 1,1 έως 1,6 φορές μεγαλύτερη από την διάμετρο ματιών. Τα αρσενικά φέρουν λίγα, μεγάλα φύματα κατά την περίοδο αναπαραγωγής.[6]
Η Αλάια χαρακτηρίζεται ως Κρισίμως Κινδυνεύον είδος και στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας του 2009, που εκδόθηκε από το ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος (CR [B2ab(ii,iii)]) [3], και στην Κόκκινη Λίστα της IUCN (εκτίμηση του 2006).[1] Βασικότερες απειλές για το είδος αποτελούν η επισφαλής αναπαραγωγή του στους ποταμούς Κομψάτο και Κόσυνθο, των οποίων η επικοινωνία με τη λίμνη Βιστωνίδα συχνά διακόπτεται, λόγω κατασκευής αρδευτικών φραγμάτων ή ανομβρίας, η αύξηση της αλατότητας της λίμνης, λόγω μειωμένης ροής νερού προς αυτήν, και η μόλυνση των υδάτων, λόγω έντονης αγροτικής δραστηριότητας στις γύρω περιοχές.[1]
Το είδος περιλαμβάνεται στο παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας των Οικοτόπων (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) και ως Chalcalburnus chalcoides στο παράρτημα ΙΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης. Η λίμνη Βιστωνίδα, μαζί με τη λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος, έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (GR1130010).