Αλεξάντρ Γκέντικε

Αλεξάντρ Γκέντικε
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση4  Μαρτίου 1877
Μόσχα
Θάνατος9  Ιουλίου 1957[1][2][3]
Μόσχα
Τόπος ταφήςκοιμητήριο Βεντεσκόε
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά[4][5]
ΕκπαίδευσηDoctor of Sciences in History of art
ΣπουδέςΩδείο της Μόσχας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυνθέτης
πιανίστας
οργανίστας
μουσικός παιδαγωγός
διδάσκων πανεπιστημίου
ΕργοδότηςΩδείο της Μόσχας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςβραβείο Στάλιν
Καλλιτέχνης του Λαού της ΡΣΟΣΔ
τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας
Αξιόλογος καλλιτέχνης της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας
τάγμα του Λένιν
δεδομένα

Ο Αλεξάντρ Φιοντόροβιτς Γκέντικε (Alexander Fyodorovich Goedicke, ρωσικά: Алекса́ндр Фёдорович Гёдике, Μόσχα 4 Μαρτίου 1877 [i] – Μόσχα 9 Ιουλίου 1957) ήταν Ρώσος συνθέτης, πιανίστας και οργανίστας.

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκέντικε γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου/20 Φεβρουαρίου του 1877 στη Μόσχα, σε οικογένεια γερμανικής καταγωγής, η οποία είχε εγκατασταθεί από παλιά στη Ρωσία. Ο προπάππος του, Χάινριχ Γκέοργκ (Heinrich Georg Gödike), ήταν οργανίστας της Καθολικής Εκκλησίας στην Αγία Πετρούπολη και διευθυντής του Γερμανικού Δραματικού Θεάτρου. Ο παππούς του, Καρλ Αντρέγεβιτς (Karl Andreevich Goedicke), ήταν δάσκαλος χορωδιακού τραγουδιού στη Μόσχα, όπου υπηρέτησε ως οργανίστας της Καθολικής Εκκλησίας του Αγίου Λουδοβίκου της Γαλλίας.[6] Τέλος, ο πατέρας του, Φιόντορ Κάρλοβιτς (Fyodor Karlovich), εργάστηκε ως οργανίστας στην ίδια εκκλησία, ήταν πιανίστας στην ορχήστρα του Θεάτρου Μπολσόι και δίδαξε πιάνο στο Ωδείο της Μόσχας. Ο σημαντικός ρώσος πιανίστας Νικολάι Μέτνερ (Nikolai Karlovich Medtner) ήταν πρώτος εξάδελφος του Γκέντικε και μαθητής του στο πιάνο.[7][8]

Σε ηλικία 9 ετών εισήλθε στην σχολή Ζούμποφ (Zubov) και σε ηλικία 10 ετών, στην προπαρασκευαστική τάξη του Τρίτου Γυμνασίου της Μόσχας. Στο γυμνάσιο, κατά δική του ομολογία, δεν ήταν καλός μαθητής. Ωστόσο, από τα 12 χρόνια του, αντικαθιστούσε συχνά τον πατέρα του ως οργανίστας της εκκλησίας. Κυρίως αυτοδίδακτος έπαιζε, επίσης, πιάνο και βιολοντσέλο με διάφορους μουσικούς σε μεταγραφές κλασσικών έργων. Μετά την 4η τάξη έφυγε από το γυμνάσιο και γράφηκε στην 5η τάξη του ωδείου, με τον καθηγητή Α.Ι. Γκάλι. Αργότερα, σπούδασε πιάνο με τους Πάβελ Παμπστ (Pavel Pabst) και Βασίλι Σαφόνοβ (Vasili Safonov), και θεωρία μουσικής και σύνθεση με τους Αντόν Αρένσκι, Νικολάι Λαντούχιν (Nikolai Michailovich Ladukhin) και Γκεόργκι Κόνους (Georgi Conus).[6][9]

Το 1898, αποφοίτησε από το Ωδείο της Μόσχας έχοντας, ήδη, γράψει τα πρώτα έργα του (σονάτα για βιολί, φούγκα για μια μεγάλη ορχήστρα, κομμάτια για πιάνο, κ.α.) και άρχισε να διδάσκει ιδιωτικά. Εργάστηκε στα ινστιτούτα γυναικών Nikolaev και Elizabethan. Το 1900, συμμετείχε στον 3ο «Διαγωνισμό Ρουμπινστάιν» στη Βιέννη, ως πιανίστας και ως συνθέτης. Κέρδισε το βραβείο σύνθεσης και του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση ως πιανίστα. Νυμφεύτηκε την Κατερίνα Τσερνίσεβα (Ekaterina Petrovna Chernysheva), θεία ενός μαθητή του. Από το 1909, ο Γκέντικε ήταν καθηγητής πιάνου στο Ωδείο της Μόσχας και, από το 1919, επικεφαλής του τμήματος μουσικής δωματίου. Από το 1920, δίδασκε και μετά το 1923 έγινε διευθυντής στο εκκλησιαστικό όργανο, ενώ έδωσε την πρώτη του συναυλία ως οργανίστας στη Μεγάλη Αίθουσα του Ωδείου. Στο ρεπερτόριο του Γκέντικε για το εκκλησιαστικό όργανο συμπεριλαμβάνονταν όλα τα έργα του Μπαχ, καθώς και μεταγραφές από όπερες, συμφωνίες και έργα για πιάνο. Όλοι, ανεξαιρέτως, οι μαθητές του είχαν εντυπωσιαστεί από τον εξαιρετικό και μειλίχιο χαρακτήρα του. Παρόλο που τα μεγάλα συμφωνικά του έργα εκτελούνταν σπάνια, ποτέ δεν μίλησε για αυτό και, ως ταπεινός που ήταν, ποτέ δεν επέβαλε σε κανέναν αρχιμουσικό να παρουσιάσει έργα του. Πέθανε στη Μόσχα, στις 9 Ιουλίου 1957 και ενταφιάστηκε στο Νεκροταφείο Βεντενσκόγιε.[6]

Μουσική και μουσικολογικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το στυλ του Γκέντικε, ως συνθέτη, είναι επηρεασμένο από την παιδεία του πάνω στο εκκλησιαστικό όργανο και χαρακτηρίζεται από σοβαρότητα και μνημειακότητα, σαφήνεια της μορφής και αριστοτεχνική κατοχή πολυφωνικού γραψίματος. Ταυτόχρονα, ο συνθέτης δέχεται την επίδραση των παραδόσεων της ρωσικής κλασικής σχολής.

Κυριότερα έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπερες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Βιρινέγια (Виринея) (1913–1915)
  • Στο Σταυροδρόμι (У перевоза) (1933)
  • Ζακερί (Жакерия) (1933–1937)
  • Μάκβεθ (Макбет) (1944)

Ορχήστρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Δραματική Εισαγωγή (Драматическая увертюра), Op. 7 (1897)
  • Συμφωνία No. 1 σε Φα Ελάσσονα, Op. 15 (1903)
  • Συμφωνία No. 2 σε Λα Μείζονα, Op. 16 (1905)
  • Πρελούδιο για ορχήστρα εγχόρδων, εκκλησιαστικό όργανο, τρομπέτα και άρπα, Op. 24 (εκδ. 1928)
  • Στον Πόλεμο: Από το Ημερολόγιο ενός Νεκρού Στρατιώτη (На войне: из дневника убитого воина), 6 αυτοσχεδιασμοί, Op. 26 (εκδ. 1930)
  • Συμφωνία No. 3 σε Ντο Ελάσσονα, Op. 30 (1922)
  • Σκιές (Зарницы), συμφωνικό ποίημα Op. 39 (1929)
  • 25 Χρόνια Οκτώβρης (25 лет Октября) (1942)
  • Έτος 1941 (1942)
  • 30 Χρόνια Οκτώβρης (30 лет Октября) (1947)
  • 4 Εμβατήρια για στρατιωτική ορχήστρα Op. 42

Κοντσερτάντε

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Κομμάτι Κοντσέρτου σε Ρε Μείζονα για πιάνο και ορχήστρα, Op. 11 (1900)
  • Κοντσέρτο σε Ρε Μείζονα για εκκλησιαστικό όργανο και ορχήστρα εγχόρδων, Op. 35 (1927)
  • Κοντσέρτο σε Φα Ελάσσονα για κόρνο και ορχήστρα, Op. 40 (εκδ. 1929)
  • Κοντσέρτο σε Σιb Ελάσσονα για τρομπέτα και ορχήστρα, Op. 41 (εκδ. 1930)
  • Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα (1951)

Μουσική δωματίου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Σονάτα No. 1 «Άνοιξη» («Весенняя») σε Λα Μείζονα για βιολί/βιόλα και πιάνο, Op. 10 (1899)
  • Πιάνο τρίο σε Σολ Ελάσσονα, Op. 14 (εκδ. 1903)
  • Πιάνο κουιντέτο σε Ντο Μείζονα, Op. 21 (εκδ. 1911)
  • 3 Αυτοσχεδιασμοί, για βιολοντσέλο και πιάνο, Op. 27 (published 1926)
  • 2 Κομμάτια για κλαρινέτο και πιάνο, Op. 28
  • Νυκτερινό
  • Σπουδή
  • Κουαρτέτο εγχόρδων No. 1 σε Ντο Ελάσσονα, Op. 33
  • Σπουδή Κοντσέρτου (Концертный этюд) σε Σολ Ελάσσονα, για τρομπέτα και πιάνο, Op. 49 (1948)
  • Κουαρτέτο εγχόρδων No. 2, Op. 75
  • Σονάτα No. 2 για βιολί και πιάνο, Op. 83
  • Σονάτα για βιολοντσέλο και πιάνο, Op. 88 (εκδ. 1951)

Εκκλησιαστικό όργανο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 2 Πρελούδια και Φούγκες, Op. 34
  • 7 Κομμάτια, Op. 88

Πιάνο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 4 Κομμάτια, Op. 1 (εκδ. 1899)
  • Σπουδή Κοντσέρτου σε Σολ Ελάσσονα, Op. 2 No. 2
  • 20 Μικρά Κομμάτια για Αρχάριους (20 маленьких пьес для начинающих), Op. 6
  • 10 Μινιατούρες σε Φόρμα Σποδής (10 миниатюр в форме этюдов), Op. 8
  • 3 Κομμάτια, Op. 9 (εκδ. 1900)
  • 6 Κομμάτια για πιάνο 4 χέρια, Op. 12
  • Μπαλάντα, Op. 13
  • Σονάτα σε Ρε Μείζονα, Op. 18
  • 50 Ασκήσεις (50 упражнений), Op. 23
  • 40 Μελωδικές Ασκήσεις για Αρχάριους σε Σειρά Αυξανόμενης Δυσκολίας (40 мелодических этюдов для начинающих), Op. 32
  • 22 Κομμάτια, Op. 57
  • 25 Pieces, Op. 59
  • 15 Τραγούδια της Κιργιζίας Μέτριας Δυσκολίας (15 киргизских песен средней трудности), Op. 63
  • 4 Σπουδές Κοντσέρτου, Op. 82
  • 12 Μελωδικές Σπουδές Μέτριας Δυσκολίας (12 мелодических этюдов средней трудности), Op. 101 (εκδ. 1964)

Καντάτες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Στη Δόξα των Σοβιετικών Αεροπόρων (Слава советским пилотам, 1934)
  • Πατρίδα της Χαράς (Родина радости, 1937)

Τραγούδια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 3 Τραγούδια για φωνή και πιάνο, Op. 5
  • Ρωσικά Παραδοσιακά Τραγούδια (Русские народные ресни), για φωνή, βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο, Τόμοι I–III Op. 29, Τόμος IV Op. 31, Τόμος V, Op. 37, Τόμος VI, Op. 38

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

i. ^ Ή 20 φεβρουαρίου 1877, σύμφωνα με το Παλαιό Ημερολόγιο

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w68m030r. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ International Music Score Library Project. Category:Gedike,_Aleksandr. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ (Γαλλικά, Ολλανδικά, Αγγλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ισπανικά) Musicalics. 80818.
  4. ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 180842439. Ανακτήθηκε στις 22  Μαΐου 2020.
  5. ↑ CONOR.SI. 115074147.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Аджемов
  7. ↑ https://www.hyperion-records.co.uk/dc.asp?dc=D_CDA66877
  8. ↑ Rimm
  9. ↑ ΠΛΜ

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • «Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D. C. L (Oxford, 1880)
  • Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
  • Rob. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellen-LexiKon, on line
  • Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (ΠΛΜ), έκδοση 1996, τόμος 18, σ. 8
  • Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
  • Enciclopedia Treccani, on line
  • Eric Blom The New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)
  • Аджемов.М., A. F. Gedike. Collection of articles and memoirs, 1960.
  • Robert Rimm, The Composer-Pianists: Hamelin and the Eight