Αμώς (προφήτης)

Αμώς
Ο Προφήτης Αμώς, παλιά Ρωσική Ορθόδοξη εικόνα.
Προφήτης, Άγιος
Γέννηση8ος αιώνας π.Χ.,
Θεκουέ, Παλαιστίνη
Κοίμηση8ος αιώνας π.Χ.,
Θεκουέ, Παλαιστίνη
Τιμάται απόΟρθόδοξη Εκκλησία
Καθολική Εκκλησία
Ιουδαϊσμό
Αρμενική Αποστολική Εκκλησία
Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία
Εορτασμός15 Ιουνίου (Ορθόδοξη Εκκλησία και Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία)
Κινητή εορτή (Αρμενική Αποστολική Εκκλησία)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Αμώς (εβραϊκά: עָמוֹס‬ – ʿĀmōs) είναι πρόσωπο και ένας απο τους δώδεκα ονομαζόμενους μικρούς (ελάσσονες) προφήτες της Εβραϊκής Βίβλου (Τανάκ) και της Χριστιανικής Παλαιάς Διαθήκης. Κατά τα λεγόμενα των γραφών έζησε και έδρασε κατά τη διάρκεια της βασιλείας των Ιεροβοάμ Β' και Οζία (Αμ. 1,1-2) συνεπώς κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. Καταγόταν απο το νότιο Βασίλειο του Ιούδα και πιο συγκεκριμένα την πόλη Θεκουέ[1] (σημερινή Tuquʿ - αραβικά: تقوع‎‎) αλλά κήρυξε κατά κόρον στο βόρειο βασίλειο του Ισραήλ. Δεν θα έπρεπε να συγχέεται με τον πατέρα του προφήτη Ησαΐα, Αμώς. Υπάρχει ομώνυμο βιβλίο στην Παλαιά Διαθήκη το οποίο διαιρείται σε εννιά κεφάλαια[2] με βασικό στοιχείο της προφητείας την αυξημένη ανισότητα μεταξύ των πολύ πλούσιων και των πολύ φτωχών, την παντοδυναμία του Θεού (Γιαχβέ) και την θεϊκή κρίση.

Βίος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά το ομώνυμο βιβλίο, ο Αμώς δεν ήταν εξαρχής προφήτης και ούτε γιος προφήτη. Ήταν βοσκός[3] (Αμώς 7,14) και καλλιεργητής συκαμίνων (Ficus sycomorus[4]). Η Βίβλος μιλά για τη διακονία και τις προφητείες του που εξελίχθηκαν γύρω στο 762 π.Χ., δύο χρόνια πριν από το σεισμό που αναφέρεται στο 1,1 "ἐν ἡμέραις Ἱεροβοὰμ τοῦ Ἰωὰς βασιλέως Ἰσραήλ, πρὸ δύο ἐτῶν τοῦ σεισμοῦ".[1] Ο προφήτης Ζαχαρίας είναι πιθανό να παραπέμπει σε αυτόν τον ίδιο σεισμό αρκετούς αιώνες αργότερα λέγοντας: "ἐμφραχθήσεται καθὼς ἐνεφράγη ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ συσσεισμοῦ, ἐν ἡμέραις Ὀζίου βασιλέως Ἰούδα"[5] (Ζαχ. 14,5).

Παρόλο που καταγόταν απο το βασίλειο του Ιούδα, κήρυξε το προφητικό του μήνυμα στο βόρειο βασίλειο του Ισραήλ και συγκεκριμένα στις πόλεις Σαμάρεια και Βαιθήλ.[6]

Ο Ιεροβοάμ Β' (περίπου 781-741 π.Χ.), ηγέτης του βόρειου βασιλείου, είχε κατακτήσει ήδη τη Συρία, τη Μωάβ και την Αμμών και με τον τρόπο αυτό επέκτεινε την κυριαρχία του από την πηγή του Ορόντη ποταμού στα βόρεια μέχρι τη Νεκρά Θάλασσα στο νότο. Ολόκληρη η βόρεια αυτοκρατορία γνώρισε μια μακρά περίοδο ειρήνης και ασφάλειας που χαρακτηρίστηκε από την αναβίωση της καλλιτεχνικής και εμπορικής ανάπτυξης. Παρ'όλα αυτά η κοινωνική διαφθορά και η καταπίεση των φτωχών και αβοήθητων κυριαρχούσαν. Άλλοι, παρασυρόμενοι από τις κοινωνικές και πολιτιστικές σχέσεις με τους λαούς των παγανιστών που προήλθαν από την κατάκτηση ή την εμπορική επαφή, έφτασαν σε σημείο να συγχωνεύσουν τη λατρεία του Γιαχβέ με εκείνη των παγανιστικών θεοτήτων.[7]

Κατά τις μέρες δράσης του προφήτη στην Βαιθήλ, ενοχλημένος από το έργο του Αμώς, ο ιερέας της Βαιθήλ Αμασίας, έστειλε ανθρώπους στον βασιλειά Ιεροβοάμ να τον ενημερώσουν ότι ο Αμώς ετοιμάζει συνωμοσία, στρέφοντας τον Ισραηλιτικό λαό εναντίων του χάρην των λόγων του: "ἐν ῥομφαίᾳ τελευτήσει Ἱεροβοάμ, ὁ δὲ Ἰσραὴλ αἰχμάλωτος ἀχθήσεται ἀπὸ τῆς γῆς αὐτοῦ." Ότι δηλαδή ο Ιεροβοάμ θα φονευθεί με εχθρική ρομφαία, και ο Ισραηλιτικός λαός θα οδηγηθεί αιχμάλωτος μακρυά από την πατρίδα του.(Αμ. 7,10-11) Ο Αμασίας αργότερα κάλεσε τον Αμώς και του ζήτησε να φύγει απο τη Βαιθήλ και να κηρύξει στο Βασίλειο του Ιούδα γιατί στη Βαιθήλ υπάρχει βασιλικός ναός και ανάκτορο βασιλέα.[3] (Αμ. 7,12-13)

Ο Αμώς μίλησε επίσης για την καταστροφή του Ισραήλ αλλά και για την αποκατάστασή του λέγοντας τα λόγια του Γιαχβέ: "Θα επαναφέρω από την αιχμαλωσίαν τον λαόν μου τον ισραηλιτικόν και θα ανοικοδομήσουν αυτοί τας κατεστραμμένας πόλεις των, θα κατοικήσουν, θα φυτεύσουν αμπελώνας, θα πίουν εν ειρήνη τον οίνον των, θα καλλιεργήσουν τους κήπους και θα φάγουν ήσυχοι τους καρπούς των. Θα τους καταφυτεύσω μονίμως εις την χώραν των και δεν θα αποσπασθούν βιαίως από την γην, την οποίαν έδωκα εις αυτούς".[8] (Αμ. 9,14-15)

Θάνατος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Προφήτης Αμώς όπως απεικονίστηκε απο τον Γκουστάβ Ντορέ

Κατά τα λεγόμενα ενός απόκρυφου (ψευδεπίγραφου) βιβλίου, ονόματι Οι ζωές των Προφητών (αγγλικά: Lives of the Prophets‎‎), ο Αμώς φονεύθηκε από τον γιο του ιερέα Αμασία, Οζία. Όπως αναγράφεται και στον βίο του, ο Οζίας τον χτύπησε με ρόπαλο αφήνοντάς τον αιμόφυρτο. Όταν μεταφέρθηκε στην πατρίδα του Θεκουέ μετά απο δύο ημέρες πέθανε.[9][10]

Εορτασμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απο την Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζεται η μνήμη του 15 Ιουνίου εκάστου έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και 28 Ιουνίου κατά το Ιουλιανό (παλαιό) ημερολόγιο.[9]

Απο την Αρμενική Αποστολική Εκκλησία εορτάζεται ως κινητή εορτή μαζί με τους άλλους ελάσσονες προφήτες.[11]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΑΜΩΣ ΚΕΦ. 1». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  2. ↑ «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΑΜΩΣ». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  3. ↑ 3,0 3,1 «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΑΜΩΣ ΚΕΦ. 7». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  4. ↑ «Definition of SYCOMORE». www.merriam-webster.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  5. ↑ «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΕΦ. 14». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  6. ↑ «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΑΜΩΣ ΚΕΦ. 3». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  7. ↑ «CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Amos». www.newadvent.org. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  8. ↑ «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΑΜΩΣ ΚΕΦ. 9». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  9. ↑ 9,0 9,1 «Ορθόδοξος Συναξαριστής :: Προφήτης Αμώς». www.saint.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 
  10. ↑ Mayfield, Tyler (2018-09). «AMOS. By Göran Eidevall. The Anchor Yale Bible, 24G. New Haven: Yale University Press, 2017. Pp. xix + 292. $85.00.». Religious Studies Review 44 (3): 328–328. doi:10.1111/rsr.13570. ISSN 0319-485X. http://dx.doi.org/10.1111/rsr.13570. 
  11. ↑ «Commemoration of the 12 Minor Prophets – Sts. Hosea, Joel, Amos, Obadiah, Jonah, Micah, Nahum, Habakkuk, Zephaniah, Haggai, Zechariah and Malachi». yangonarmenianchurch.org (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]