Η Αραλκούμ με τις εναπομείναντες περιοχές της λίμνης Αράλης το 2021.
Χάρτης της συρρίκνωσης της λίμνης Αράλης και του αυξανόμενου Αραλκούμ.
Η έρημος Αραλκούμ (ουζμπεκικά: Orolqum choʻli, καζακικά: Аралқұм шөлі, ρωσικά: Пустыня Аралкум) είναι έρημος η οποία εμφανίστηκε από το 1960 στον βυθό της θάλασσας που κάποτε καταλάμβανε η λίμνη Αράλη. Βρίσκεται στα νότια και ανατολικά του ό,τι απομένει από την Ανατολική Λεκάνη της λίμνης Αράλης στο Ουζμπεκιστάν και στο Καζακστάν. Αυτή τη στιγμή είναι η νεότερη έρημος στον κόσμο.[1]
Ενώ η στάθμη της λίμνης Αράλης παρουσίασε διακυμάνσεις κατά την ύπαρξή της, η πιο πρόσφατη πτώση της στάθμης από τη δεκαετία του 1960[2] προκλήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση, η οποία κατασκεύασε τεράστια έργα άρδευσης στην περιοχή. Η πολύ μειωμένη εισροή προκάλεσε πτώση της στάθμης του νερού στη λίμνη Αράλη. Ενώ η λίμνη της Βόρειας Αράλης αυξήθηκε λόγω του φράγματος Κοκαράλ, η λίμνη της Νότιας Αράλης συνέχιζε να πέφτει, επεκτείνοντας έτσι το μέγεθος της ερήμου, μέχρι το 2010, όταν η λίμνη της Νότιας Αράλης ξαναπλημμύρισε εν μέρει. Στη συνέχεια, η στάθμη του νερού της λίμνης Νότιας Αράλης άρχισε να πέφτει ξανά, αυτή τη φορά πιο έντονα.
Τον Αύγουστο του 2021, η Βρετανίδα πολική εξερευνήτρια Ρόζι Στάνσερ οδήγησε την πρώτη αποστολή με τα πόδια στην έρημο Αραλκούμ.[3]
Πριν από την ερημοποίηση της, η Αράλη διατηρούσε μια μεγάλη αλιευτική βιομηχανία που παρείχε έως και το ένα έκτο των ψαριών της Σοβιετικής Ένωσης.[4] Καθώς το νερό υποχώρησε, πολλά αλιευτικά και άλλα σκάφη έμειναν πίσω στην έρημο. Στο πρώην λιμάνι της πόλης Μοϊνόκ, τα σκουριασμένα πλοία έχουν γίνει τουριστικό αξιοθέατο και ο χώρος του Φεστιβάλ Στιχιάς, του μεγαλύτερου φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής της Κεντρικής Ασίας.[4]
Η άμμος της Αραλκούμ και η σκόνη, που προέρχεται από αυτήν περιέχουν ρύπους.[5] Η τοποθεσία της ερήμου βρίσκεται σε ένα ισχυρό δυτικοανατολικό ρεύμα αέρα, το οποίο μεταφέρει τη μολυσμένη σκόνη της σε όλο τον κόσμο. Η σκόνη της Αράλης έχει βρεθεί στα χωράφια της Λευκορωσίας, στα δάση της Νορβηγίας και στους παγετώνες της Γροιλανδίας.[6] Τα φυτοφάρμακα στη σκόνη έχουν βρεθεί στο αίμα των πιγκουίνων στην Ανταρκτική.[7]
↑«Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2016. "...typical Aral dust has been found on Greenland's glaciers, in Norway's forests, and Byelorussia's fields, all situated thousands of kilometers away from Central Asia."
↑Nurushev, A (April 1999). «Crisis of the Aral Sea». Himalayan and Central Asian Studies3 (2): 50–58. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 October 2021. https://web.archive.org/web/20211021202734/https://www.proquest.com/openview/c708a127803699fd075b900f263b3954/1. Ανακτήθηκε στις 11 February 2016. «... The effect of pollution is aggravated by the fact that the Aral Sea is situated on the "highway" where strong currents of air are blowing from the west to the east. ... That is why pesticides from the Aral region are found in the blood of penguins living in the Antarctic continent.».