Γιούζεφ Ντιτλ

Γιούζεφ Ντιτλ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Józef Dietl (Γερμανικά)
Γέννηση24  Ιανουαρίου 1804[1][2][3]
Pidbuzh
Θάνατος18  Ιανουαρίου 1878[1][2][4]
Κρακοβία[5][6][3]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Ρακοβίτσκι (50°4′30″ s. š., 19°57′10″ v. d.)
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
Αυστρία
Ρωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[7]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βιέννης
Πανεπιστήμιο του Λβιβ[8]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταουρολόγος
πολιτικός
παιδαγωγός
διδάσκων πανεπιστημίου[3]
ιατρός[9]
ΕργοδότηςΓιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο
Πανεπιστήμιο της Βιέννης
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠρύτανης
μέλος του Αυστριακού Εθνικού Συμβουλίου
Member of the Diet of Galicia and Lodomeria
πρόεδρος (Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο)
μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Αυστριακής Αυτοκρατορίας (1861–1865)[9]
Μέλος της Αυτοκρατορικού Συμβουλίου των Λόρδων (Αυστρο-ουγγαρία) (από 1869)[10]
Rector of Jagiellonian University
ΒραβεύσειςΑυτοκρατορικό Τάγμα του Φραγκίσκου Ιωσήφ
Ιππότης Διοικητής της Τάξης του Αγίου Γρηγορίου του Μέγα
honorary citizen of Kraków (1861)
Τάγμα του Σιδερένιου Στέμματος (Αυστρία)
Πολιτικός Σταυρός Αξίας (Αυστροουγγαρία)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γιούζεφ Ντιτλ (πολωνικά: Józef Dietl) (24 Ιανουαρίου 1804 - 18 Ιανουαρίου 1878) ήταν Αυστριακός-Πολωνός[11] ιατρός, πολιτικός, καθηγητής και πρύτανης του Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου και δήμαρχος της Κρακοβίας κατά τα έτη 1866–1874.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

ο Γιούζεφ ήταν ένας από τους 7 γιους του Φραντσίσεκ Ντιτλ, ενός Αυστριακού αξιωματούχου[12] και της Πολωνής Άννας, το γένος Κουλτσίτσκα.[13] Αρχικά σπούδασε στο Σάμπορ, παρακολούθησε γυμνάσιο στο Τάρνουφ και στη συνέχεια στο Νόβι Σοντς.[14] Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Λβιβ και στη συνέχεια ιατρική στη Βιέννη, όπου απέκτησε διδακτορικό στην ιατρική και άρχισε να την ασκεί.[14]

Το 1851, έγινε καθηγητής και επικεφαλής του Τμήματος Παθολογίας και της Ιατρικής Κλινικής του Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου.[14] Εκείνη την εποχή, δύσκολα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την πολωνική γλώσσα.[15][16] Κατείχε αυτή τη θέση μέχρι το 1865. Το ακαδημαϊκό έτος 1861–1862 διετέλεσε πρύτανης του Γιαγκιελόνιου Πανεπιστημίου. Εξελέγη για το επόμενο έτος, 1862/63, αλλά οι αρχές αρνήθηκαν να τον εγκρίνουν με το πρόσχημα ότι παραβιαζόταν το έθιμο ότι κάθε χρόνο ο πρύτανης ήταν άτομο από διαφορετικό τμήμα.[17] Στις 14 Ιουνίου 1865, ο Αυτοκράτορας Φραγκίσκος Ιωσήφ Α΄ της Αυστρίας υπέγραψε διάταγμα με το οποίο απομάκρυνε τον καθηγητή από την έδρα, την κλινική και τον συνταξιοδοτούσε χωρίς να αναφέρει κανέναν λόγο.[18] Ο Ντιτλ συνέβαλε στην εισαγωγή της πολωνικής γλώσσας σε δημόσια και λαϊκά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Γαλικία. Τα αξιώματά του συμπεριλήφθηκαν στη δημοσίευση Η θέση του σχολείου. Εθνικό Σχολικό Συμβούλιο. Γλώσσα διάλεξης,[19] συνέβαλαν στην ίδρυση του Εθνικού Σχολικού Συμβουλίου, στη μεταρρύθμιση των εθνικών σχολείων, στην εισαγωγή της πολωνικής και της ουκρανικής ως γλώσσας διδασκαλίας αντί της γερμανικής. Το Σέιμ της Γαλικίας και Λοδομερίας ψήφισε νόμο που εγκρίθηκε από τον Αυτοκράτορα Φραγκίσκο στις 22 και 25 Ιουνίου 1867. Ο νόμος επέτρεπε την εισαγωγή στα δημοτικά και δευτεροβάθμια σχολεία του δικαιώματος επιλογής της γλώσσας διδασκαλίας ανάλογα με την εθνικότητα του ντόπιου πληθυσμού, την πολωνική ή την ουκρανική γλώσσα διδασκαλίας, όπου ήταν απόφαση του ιδρύματος που διατηρούσε το σχολείο, μαζί με το Εθνικό Σχολείο Συμβούλιο.[20]

Ο Ντιτλ υπέθεσε ότι τα άτομα με διάφορες παθήσεις θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται σε ξεχωριστά δωμάτια (εκείνη την εποχή οι ασθενείς με διάφορες ασθένειες έμεναν στα ίδια δωμάτια, μολύνοντας ο ένας τον άλλον).[21] Δημιούργησε έναν νέο κλάδο της ιατρικής, την λουτρολογία.[22] Χάρη σε αυτόν, στις 9 Μαρτίου 1858, εγκαινιάστηκε η δραστηριότητα της Βαλνεολογικής Επιτροπής στην Επιστημονική Εταιρεία της Κρακοβίας.[23][24] Ήταν επίσης αντεπιστέλλον μέλος της Οικονομικής Εταιρείας της Γαλικίας (1861–1878).[25]

Τα έτη 1866–1874 ήταν δήμαρχος της Κρακοβίας.[26] Στις 13 Σεπτεμβρίου 1866 , το Δημοτικό Συμβούλιο της Κρακοβίας εξέλεξε τον Ντιτλ για δήμαρχο της πόλης με ψήφους 51 υπέρ έναντι 5 κατά.[27] Ορκίστηκε την Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 1866.[28] Τρεις εβδομάδες μετά την ορκωμοσία του, ο αυτοκράτορας απένειμε στον Ντιτλ το Τάγμα του Σιδερένιου Στέμματος.[28] Παραιτήθηκε από το λειτούργημα το 1874.[27]

Ως δήμαρχος, κατόρθωσε , μεταξύ άλλων, τα εξής:

  • διπλασιασμός του εισοδήματος της πόλης χωρίς να επιβάλλονται νέα βάρη στην πόλη,[29]
  • καθάρισε το πυθμένα του Παλιού Βιστούλα,[30]
  • τακτοποίησε το πάρκο Πλάντι και τα τείχη γύρω από την Παλιά Πόλη,[27]
  • προετοιμασία ενός σχεδίου για την ανοικοδόμηση και τη συντήρηση του Σουκιενίτσε,[31][32]
  • ανάπτυξη δικτύου ύδρευσης,[27]
  • δημιουργία δημοτικής πυροσβεστικής,[33]
  • ανέγερση σχολείων στην πόλη,[27]
  • η ίδρυση της Σχολής Καλών Τεχνών.[34]

Ο Ντιτλ θεωρείται ένας από τους καλύτερους δημάρχους στην ιστορία της Κρακοβίας.[35] Δημιούργησε το Ταμείο «Γιούζεφ Ντιτλ», υποστηρίζοντας αρχάριους τεχνίτες στους οποίους χορηγήθηκαν δάνεια σε 26 δόσεις δύο εβδομάδων, με επιτόκιο 3%.[36] Τα επιτεύγματά του περιλαμβάνουν την προώθηση της φυσικοθεραπείας, της υγιεινής και διατροφικής θεραπείας και της λουτρολογίας.[37] Ο Ντιτλ ήταν ο πρώτος που οργάνωσε τα πολωνικά σπα λουτροθεραπείας. Χάρη σε αυτόν, τα πολωνικά σανατόρια έγιναν μόδα, μεταξύ των οποίων στις: Κρινίτσα-Ζντρούι,[38] Ράμπκα-Ζντρούι, Ιβόνιτς, Στσαβνίτσα και Ζεγκιέστουφ.[39][40] Εξέδωσε το βιβλίο Περί μεταρρύθμισης των εθνικών σχολείων.[41]

Οικογενειακός τάφος των Ντιτλ, Κοιμητήριο Ρακοβίτσκι

Προσωπική ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1846 παντρεύτηκε την Χελένα Ζίτερμπαρθ, μια Αυστριακή από τη Βιέννη, που ήταν δεκαεννέα χρόνια νεότερη του[34] (πέθανε το 1885), αλλά λόγω της τρομερής κατάστασης της υγείας της στην Κρακοβία, αποφάσισε να εγκαταλείψει την πόλη και τον σύζυγό της. Ο καθηγητής πέθανε άτεκνος[42] και κληροδότησε την περιουσία του στον ανιψιό του, Λεόπολντ Ντιτλ, ζητώντας του να εξασφαλίσει την κληρονομιά και για τη σύζυγό του, Χελένα. Τάφηκε στο Κοιμητήριο Ρακοβίτσκι στην Κρακοβία.[42][43]

Βραβεία και διακοσμήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Του έχουν απονεμηθεί πολλά παράσημα και τιμές, μεταξύ των οποίων:

Μνήμη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τα έτη 1860–1878 ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρείας Φίλων Μάθησης του Πόζναν.[46] Εκτός από πολλές λειτουργίες και κοινωνικές δραστηριότητες, ο Ντιτλ ήταν επίσης ο Πρόεδρος του πρώτου αυτοκρατορικού περιφερειακού σχολικού συμβουλίου της πόλης της Κρακοβίας, το οποίο ιδρύθηκε το 1871.[47]

Υπάρχουν πολλά μνημεία του Γιούζεφ Ντιτλ στην Πολωνία, συμπεριλαμβανομένης στην Πλατεία Αγίων Πάντων στην Κρακοβία, που αποκαλύφθηκαν στις 8 Οκτωβρίου 1938. Στη Στσαβνίτσα, στην πλατεία που φέρει το όνομά του, υπάρχει ένας οβελίσκος που τον τιμά με μια λατινική επιγραφή, που χρηματοδοτήθηκε από τον ιδρυτή του θερέτρου της Στσαβνίτσα, Γιούζεφ Στάφαν Σάλαϊ.[48] Στην Κρινίτσα-Ζντρούι, ένα μνημείο ανεγέρθηκε στο Πάρκο Ντούκιετ το 1900, σχεδιασμένο από τον Λέον Μιετσίσουαφ Ζαβιέισκι[49] και ένας από τους κεντρικούς δρόμους πήρε το όνομά του - Λεωφόρος Ντιτλ. Ένα μνημείο με την προτομή του ανεγέρθηκε στο Ιβόνιτς το 1978.[50]

Το 1957, κυκλοφόρησε η σειρά γραμματοσήμων «Πολωνική Ιατρική», στην οποία το γραμματόσημο με ονομαστική αξία 1,35 ζλότι δείχνει τον Γιούζεφ Ντιτλ.[51][52]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 4  Μαΐου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 124635385. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 tnk.krakow.pl/czlonkowie/dietl-jozef/. Ανακτήθηκε στις 30  Αυγούστου 2022.
  4. ↑ (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. jozef-dietl-lekarz-profesor-prezydent-wiesz.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 1  Ιανουαρίου 2015.
  6. ↑ psb.4265.1.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb124635385. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Dietl, Joseph» (Γερμανικά) σελ. 393.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 29  Οκτωβρίου 2019.
  11. ↑ Joseph Dietl (1804–1878). Reformer der Medizin und sein Beitrag für die Urologie, σελ. 85–94. 
  12. ↑ «Dietlowie» (στα Πολωνικά). 
  13. ↑ «Wielki prezydent Krakowa» (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2022. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 «Józef Dietl – lekarz, który został prezydentem czy prezydent, który leczył?» (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2022. 
  15. ↑ Młodzież chłopska na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1860/61 – 1917/18. Κρακοβία: Księgarnia Akademicka. 1997. σελ. 65. ISBN 83-7188-188-6. 
  16. ↑ «Galicyjscy popularyzatorzy zdrowia i higieny przełomu XIX i XX wieku» (στα Πολωνικά). σελίδες 87–88. 
  17. ↑ Młodzież chłopska na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1860/61 – 1917/18. Κρακοβία: Księgarnia Akademicka. 1997. σελίδες 65–66. ISBN 83-7188-188-6. 
  18. ↑ Młodzież chłopska na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1860/61 – 1917/18. Κρακοβία: Księgarnia Akademicka. 1997. σελ. 66. ISBN 83-7188-188-6. 
  19. ↑ Stanowisko szkoły. Rada szkolna krajowa. Język wykładowy, Z. 1, Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο, 1865 
  20. ↑ Problemy narodowościowe w szkolnictwie galicyjskim (1772–1918), T. 4, 1995, σελ. 114 
  21. ↑ «Prof. Józef Dietl – ojciec współczesnej balneologii» (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2022. 
  22. ↑ «Polskie Towarzystwo Balneologiczne – rys historyczny» (στα Πολωνικά). 
  23. ↑ «Historyczne podstawy fizjoterapii» (PDF) (στα Πολωνικά). σελ. 74. 
  24. ↑ (στα πολωνικά) Codzienność kuracjusza w uzdrowiskach na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX i początku XX wieku. 145. Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, σελ. 197–203. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-05-17. https://web.archive.org/web/20210517043213/https://www.ejournals.eu/Prace-Historyczne/2018/Numer-1/art/10859print/. Ανακτήθηκε στις 2022-05-21. 
  25. ↑ Provinzial-Handbuch der Königreich Galizien und Lodomerien für das Jahr 1850, σελ. 560; 1851, σελ. 625; 1852, σελ. 610; 1853, σελ. 618; 1854, σελ. 634; Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1855, σελ. 462; 1856, σελ. 208; 1857, σελ. 356; 1858, σελ. 250; 1859, σελ. 267; 1860, σελ. 270; 1861, σελ. 402; 1862, σελ. 414; 1863, σελ. 425; 1864, σελ. 434; 1865, σελ. 447; 1865, σελ. 462; Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1868, σελ. 808; 1869, σελ. 532; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, σελ. 569; 1871, σελ. 503; 1872, σελ. 501; 1873, σελ. 517; 1874, σελ. 561; 1875, σελ. 564; 1876, σελ. 574; 1877, σελ. 550; 1878, σελ. 538;
  26. ↑ Rola samorządu terytorialnego w kształtowaniu procesu rozwoju Miasta Krakowa w okresie autonomii (1866–1918). 5, σελ. 49. 
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 27,4 «13 września 1866 r. Józef Dietl został prezydentem Krakowa» (στα Πολωνικά). 
  28. ↑ 28,0 28,1 «Józef Dietl. Jak wizjoner zmieniał Kraków» (στα Πολωνικά). 
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 «Józef Dietl – wskrzesiciel Krynicy i prezydent Krakowa» (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2022. 
  30. ↑ «ul. Dietla: od koryta Wisły do ulicy» (στα Πολωνικά). 
  31. ↑ (στα πολωνικά) Przykład Sukiennic. 8/3 (30). 1955, σελ. 189. 
  32. ↑ Józef Dietl i Rynek Główny w jego czasach. Tak się zmienił, 2020-09-11, https://krowoderska.pl/rynek-glowny-w-krakowie-w-czasach-jozefa-dietla/ 
  33. ↑ «Powstanie Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Krakowie» (στα Πολωνικά). 
  34. ↑ 34,0 34,1 «Józef Dietl» (στα Πολωνικά). 
  35. ↑ Monika Bogdanowska: zgubiliśmy w Krakowie ideę dobra wspólnego, 2020-07-03, https://krowoderska.pl/monika-bogdanowska-zgubilismy-w-krakowie-idee-dobra-wspolnego/ 
  36. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, 1902 r. s.911
  37. ↑ «Dietl, Leo i inni. Kraków miał wielkich prezydentów» (στα Πολωνικά). 
  38. ↑ «Rys historyczny rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego» (PDF) (στα Πολωνικά). σελ. 140. 
  39. ↑ «Dwa wieki uzdrowiska Żegiestów» (PDF) (στα Πολωνικά). σελ. 19. 
  40. ↑ «Kilka słów o Dietlu» (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2022. 
  41. ↑ O reformie szkół krajowych. Κρακοβία: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego. 1865. 
  42. ↑ 42,0 42,1 «Józef Dietl – Pierwszy prezydent autonomicznego Krakowa» (στα Πολωνικά). 
  43. ↑ «Kraków. Zasłużeni na Cmentarzu Rakowickim» (στα Πολωνικά). 
  44. ↑ «Honorowi Obywatele Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa:» (στα Πολωνικά). 
  45. ↑ «Honorowi Obywatele Nowego Sącza». 
  46. ↑ Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Poznań, 1896, σελ. 2 
  47. ↑ Szkoły ludowe w Wolnem, Niepodległem i Ściśle Neutralnem Mieście Krakowie i Jego Okręgu od roku 1815 do 1873. Λβουφ: Towarzystwo Pedagogiczne we Lwowie. σελ. 58. Biblioteka Uniwersytetu Pedagogicznego. 
  48. ↑ «Obelisk Józefa Dietla» (στα Πολωνικά). 
  49. ↑ «Pomnik Józefa Dietla» (στα Πολωνικά). 
  50. ↑ «Pomnik Józefa Dietla» (στα Πολωνικά). 
  51. ↑ «Katalog znaczków». 
  52. ↑ «Przegląd filatelistyczny». 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]