Γιόνας Βιλέισις
| Γιόνας Βιλέισις | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Jonas Vileišis (Λιθουανικά) |
| Γέννηση | 3 Ιανουαρίου 1872 Κυβερνείο Κόβνο |
| Θάνατος | 1 Ιουνίου 1942 Κάουνας |
| Τόπος ταφής | Κοιμητήριο Ράσος |
| Χώρα πολιτογράφησης | Λιθουανία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Λιθουανικά[1] |
| Σπουδές | Σχολή Νομικής, Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης (έως 1898) Šiauliai Gymnasium (έως 1892) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | διπλωμάτης διδάσκων πανεπιστημίου δημοσιογράφος δικηγόρος πολιτικός |
| Εργοδότης | Πανεπιστήμιο Βυτάουτας Μάγκνους |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Λιθουανίας και Lithuanian Popular Peasants' Union |
| Οικογένεια | |
| Αδέλφια | Antanas Vileišis Petras Vileišis |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Member of the Seimas |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Γιόνας Βιλέισις pronunciation pronunciation (3 Ιανουαρίου 1872 – 1 Ιουνίου 1942) ήταν Λιθουανός δικηγόρος, πολιτικός και διπλωμάτης.
Νεανικά χρόνια και καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γιόνας Βιλέισις γεννήθηκε στο Μεντινιάι, κοντά στο Πασβαλίς. Το 1892 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Σιαουλιάι. Την περίοδο 1892-1894 σπούδασε φυσική και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης. Αργότερα μεταπήδησε στις νομικές σπουδές, αποφοιτώντας το 1898. Ως μαθητής άρχισε να συνεισφέρει στις εφημερίδες Varpas (Η Καμπάνα) και Ūkininkas (Ο Αγρότης). Από το 1896 έως το 1898 ήταν μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Λιθουανίας. Αφού επέστρεψε στη Λιθουανία, άρχισε να ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου και εντάχθηκε στην οργάνωση 12 Αποστόλων, αφιερωμένη στην υπεράσπιση του δικαιώματος χρήσης της λιθουανικής γλώσσας σε έντυπη μορφή, η οποία είχε απαγορευτεί εκείνη την εποχή. Το 1902 συμμετείχε στη δημιουργία του Λιθουανικού Δημοκρατικού Κόμματος.
Μετά την άρση της απαγόρευσης της λιθουανικής γλώσσας το 1904, ο Βιλέισις έλαβε άδεια να εκδώσει την εφημερίδα Λιθουανός Αγρότης (Lietuvos Ūkininkas) και ήταν ο αρχισυντάκτης της από το 1905 έως το 1906. Από το 1907 έως το 1909, υπηρέτησε ως εκδότης του Vilniaus žinios (Ειδήσεις του Βίλνιους) και, μετά την απαγόρευσή του, δημοσίευσε και επιμελήθηκε το Lietuvos Žinios ( Λιθουανικά Νέα). Ήταν ένας από τους διοργανωτές του Μεγάλου Σέιμας του Βίλνιους το 1905 και οργανωτής της Λιθουανικής Επιστημονικής Εταιρείας το 1907.
Στην αρχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Βιλέισις συνίδρυσε μια λιθουανική οργάνωση με στόχο να βοηθήσει τα θύματα του πολέμου με γεωπονική και νομική υποστήριξη και έγινε ο πρόεδρος της. Ήταν επίσης ενεργό μέλος της Λιθουανικής Επιτροπής. Έξι σχολεία ιδρύθηκαν από τον Βιλέισις στην περιοχή Αλάντα. Ως μέλος της Λιθουανικής Επιστημονικής Εταιρείας οργάνωσε την έκδοση σχολικών εγχειριδίων. Για τη διανομή αντιγερμανικών φυλλαδίων μεταξύ δασκάλων, φυλακίστηκε στη φυλακή Λουκίσκες για έξι μήνες και αργότερα στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία. Στο Βερολίνο κατάφερε να δραπετεύσει από τη φυλακή και κρύφτηκε μέχρι να του δοθεί η άδεια να επιστρέψει στη Λιθουανία.
Πολιτική καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από το 1917 έως το 1920, ο Βιλέισις συμμετείχε στις εργασίες του Συμβουλίου της Λιθουανίας . Ήταν το μόνο μέλος που αντιτάχθηκε στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της 11ης Δεκεμβρίου 1917, στην οποία η Λιθουανία υποσχέθηκε να είναι ο δορυφόρος της Γερμανίας. Ο Βιλέισις ήταν ένα από τα τέσσερα μέλη του Συμβουλίου, που παραιτήθηκαν στις 26 Ιανουαρίου 1918, με την αιτιολογία ότι το Συμβούλιο της Λιθουανίας δεν είχε δικαίωμα να σφετεριστεί τα δικαιώματα της Συντακτικής Συνέλευσης της Λιθουανίας και ότι η εξουσία του ίσχυε μόνο για τον καθορισμό του μέλλοντος της Λιθουανίας και του μοντέλου του κράτους. Και τα είκοσι μέλη του Συμβουλίου ψήφισαν στις 16 Φεβρουαρίου τη νέα έκδοση που έφεραν τέσσερα μέλη (Γιόνας Βιλέισις, Μύκολας Μπιρζίσκα, Στάπονας Καίρις και Στανίσουαφ Ναρουτόβιτς), η οποία επέστρεψε με τη νέα έκδοση της Πράξης της Ανεξαρτησίας της Λιθουανίας. Λίγες μέρες αργότερα, μαζί με τον Γιουστίνας Σταουγκάιτις και τον Γιούργκις Σάουλις, έφυγε για τη Γερμανία για να ζητήσει την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Λιθουανίας.
Από το 1917 έως το 1922 ήταν μέλος του Λιθουανικού Λαϊκού Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος. Από το 1922 έως το 1929 ήταν μέλος της Λιθουανικής Αγροτικής Λαϊκής Ένωσης. Το 1929 παραιτήθηκε από τη θέση του Προέδρου της Κεντρικής Επιτροπής και από το κόμμα.
Προσκλήθηκε να υπηρετήσει στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο της Λιθουανίας, αν και αρνήθηκε. Στις 18 Δεκεμβρίου 1918 έγινε υπουργός Εσωτερικών στο Δεύτερο Υπουργικό Συμβούλιο της Λιθουανίας. Ενώ εργαζόταν ως υπουργός οργάνωσε δήμους, διόρισε γιατρούς σε κάθε κομητεία της Λιθουανίας και δημοσίευσε νόμους, που διέπουν τους συνεταιρισμούς και τη στρατολόγηση του στρατού. Ο Βιλέισις παραιτήθηκε, μαζί με ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο, στις 12 Μαρτίου 1919.
Το τέταρτο υπουργικό συμβούλιο της Λιθουανίας (12 Ιουνίου – 2 Οκτωβρίου 1919) διόρισε τον Βιλέισις Υπουργό Οικονομικών. Ετοίμασε ένα σχέδιο για τη μεταρρύθμιση του λιθουανικού νομίσματος, αν και δεν εφαρμόστηκε.
Το 1919 στάλθηκε ως πρεσβευτής στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου εργάστηκε, για να λάβει την αναγνώριση του κράτους de jure και να δημιουργήσει οικονομικές και εμπορικές σχέσεις. Ζήτησε επίσης δωρεές από την λιθουανοαμερικανική κοινότητα, συγκεντρώνοντας πάνω από 1,8 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, και το πιο σημαντικό, κατάφερε να ενώσει τη λιθουανική διασπορά. Το 1922 εξελέγη στο Πρώτο λιθουανικό κοινοβούλιο (Σέιμας) και ήταν υποψήφιος πρόεδρος στις εκλογές της 19ης Ιουνίου 1922.
Δήμαρχος του Κάουνας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από τις 30 Σεπτεμβρίου 1921 έως τις 2 Ιουλίου 1931, υπηρέτησε ως δήμαρχος ( λιθουανικά: Burmistras) του Κάουνας, της προσωρινής πρωτεύουσας της Λιθουανίας. Υπό τη διεύθυνση του το Κάουνας αναπτύχθηκε γρήγορα και έγινε μια πραγματικά σύγχρονη πόλη. Εγκαταστάθηκε ένα σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης, με κόστος πάνω από 15 εκατομμύρια λιθουανικά λίτας. Η πόλη επεκτάθηκε από 18 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε 40. Περισσότερα από 2.500 κτίρια χτίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων τριών σύγχρονων γεφυρών στους ποταμούς Νέρις και Νέμαν. Όλοι οι δρόμοι της πόλης ασφαλτοστρώθηκαν, οι συγκοινωνίες με άλογα αντικαταστάθηκαν με σύγχρονες λεωφορειακές γραμμές, σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν νέα προάστια και δημιουργήθηκαν νέα πάρκα και πλατείες. Τέθηκαν τα θεμέλια για ένα σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, χτίστηκαν τρία νέα σχολεία και δημιουργήθηκαν νέες δημόσιες βιβλιοθήκες, συμπεριλαμβανομένης της βιβλιοθήκης Βίνκας Κουντίρκα. Ο Βιλέισις διατήρησε πολλές επαφές σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, και ως αποτέλεσμα το Κάουνας συμμετείχε ενεργά στην ευρωπαϊκή αστική ζωή.
Ο Βιλέισις ήταν επίσης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Βιτάουτας Μάγκνους. Την 1η Φεβρουαρίου 1933 διορίστηκε στο Κρατικό Συμβούλιο της Λιθουανίας και εργάστηκε στους Αστικούς Κώδικες της Λιθουανίας.
Πέθανε το 1942 στο Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού στο Κάουνας και θάφτηκε στο νεκροταφείο Ράσος του Βίλνιους στο παρεκκλήσι της οικογένειας Βιλεϊσιάι.
Βραβεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Τάγμα του Μεγάλου Βυτάουτα Β' τάξη, 8 Σεπτεμβρίου 1934.
- Επίτιμο μέλος της Λιθουανικής Εταιρείας Δικηγόρων.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Vileišis, Jonas". Encyclopedia Lituanica VI: 124-125. (1970–1978). Εκδ. Simas Sužiedėlis. Βοστώνη, Μασαχουσέτη: Juozas Kapočius. LCC 74-114275.
- (in Lithuanian) Jonas Aničas. Βιογραφία του Jonas Vileišis
- (in Lithuanian) Lietuvos Respublikos Seimas.
- (in Lithuanian) Jonas Vileišis
- (in Lithuanian) Οικογένεια Vileišis, Εθνικό Μουσείο της Λιθουανίας
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 109207424. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2020.