Οι εκλογές στην Μποτσουάνα διεξάγονται κάθε 5 χρόνια, στο πλαίσιο μιας πολυκομματικής δημοκρατίας με κοινοβουλευτικό σύστημα. Η Εθνοσυνέλευση εκλέγεται άμεσα και στη συνέχεια εκλέγει τον Πρόεδρο και ορισμένα από τα μέλη της. Η Ntlo ya Dikgosi (Βουλή των Αρχηγών) είναι ένα κράμα από διορισμένα, κληρονομικά και έμμεσα εκλεγμένα μέλη.
Το Κοινοβούλιο αποτελείται από 61 έδρες. Εξ αυτών, οι 57 εκλέγονται σε ισάριθμες μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες. Η καθεμία από αυτές εκλέγει έναν βουλευτή.[1] Υπάρχουν και 4 προεπιλεγμένες έδρες. Για το ποιος θα τις καταλάβει αποφασίζουν οι εκλεγμένοι βουλευτές. Εκτός από τις εκλογές για κοινοβούλιο, την ίδια μέρα διεξάγονται και εκλογές για τοπικά συμβούλια.
Οι πρώτες γενικές εκλογές με καθολικό δικαίωμα ψήφου στο προτεκτοράτο της Μπεχουαναλάνδης διεξήχθησαν την 1η Μαρτίου 1965.[2] Το αποτέλεσμα ήταν η σαρωτική νίκη για το Δημοκρατικό Κόμμα της Μπεχουαναλάνδης.[3] Μετά τις εκλογές, η χώρα έγινε ανεξάρτητη με την ονομασία Μποτσουάνα στις 30 Σεπτεμβρίου 1966, με τον πρωθυπουργό Σερέτσε Χάμα να ορκίζεται πρόεδρος.[2] Το ποσοστό προσέλευσης ήταν 74,55% επί συνόλου των 188.950 εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.[4]
Οι πρώτες εκλογές μετά την ανεξαρτησία διεξήχθησαν στις 18 Οκτωβρίου 1969 με τους εγγεγραμμένους ψηφοφόρους να αριθμούν τους 140.428 (συμμετοχή 54,73%).[5] Το Δημοκρατικό Κόμμα της Μποτσουάνας κέρδισε σαρωτική νίκη με 24 έδρες από τις συνολικά 31 του κοινοβουλίου.
Το Δημοκρατικό Κόμμα διατηρήθηκε στην εξουσία, κερδίζοντας τις εκλογές στις 26 Οκτωβρίου 1974[6] , στις 20 Οκτωβρίου 1979[7], στις 8 Σεπτεμβρίου 1984 [8], 7 Οκτωβρίου 1989[9], 15 Οκτωβρίου 1994[10] , 16 Οκτωβρίου 1999[11], 30 Οκτωβρίου 2004[12], 16 Οκτωβρίου 2009 [13], στις 24 Οκτωβρίου 2014[14] και στις 23 Οκτωβρίου 2019, πετυχαίνοντας 12 απανωτές εκλογικές νίκες.[15]
| Πολιτικό κόμμα | Χρονιά διεξαγωγής εκλογών | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1965 | 1969 | 1974 | 1979 | 1984 | 1989 | 1994 | 1999 | 2004 | 2009 | 2014 | 2019 | |
| Δημοκρατικό Κόμμα της Μποτσουάνας (BDP) | 28 | 24 | 27 | 29 | 29 | 31 | 27 | 33 | 44 | 45 | 37 | 38 |
| Κίνημα της Μποτσουάνας για Δημοκρατία (BMD) | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 17 | – |
| Εθνικό Μέτωπο της Μποτσουάνας (BNF) | – | 3 | 2 | 2 | 4 | 3 | 13 | 6 | 12 | 6 | 15 | |
| Λαϊκό Κόμμα της Μποτσουάνας (BPP) | 3 | 3 | 2 | 1 | 1 | – | – | – | – | – | ||
| Κόμμα Κογκρέσου της Μποτσουάνας (BCP) | – | – | – | – | – | – | – | 1 | 1 | 4 | 3 | |
| Κόμμα Ανεξαρτησίας της Μποτσουάνας (BIP) | – | 1 | 1 | – | – | – | – | – | – | – | – | – |
| Συμμαχία Κίνημα της Μποτσουάνας (BAM) | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 1 | – | – |
| Πατριωτικό Μέτωπο της Μποτσουάνας (BPF) | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 3 |
| Συμμαχία για τους Προοδευτικούς (AP) | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 1 |
| Ανεξάρτητοι | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 1 | – | – |
| Σύνολο | 31 | 31 | 32 | 32 | 34 | 34 | 40 | 40 | 57 | 57 | 57 | 57 |
Το πρώτο δημοψήφισμα στη χώρα διεξήχθη στις 27 Οκτωβρίου 1987. Οι πολίτες με ποσοστό 78% υπερψήφισαν την εισαγωγή διορισμένου από την κυβέρνηση επόπτη για τις εκλογές.[16] Το 1989 λόγω απουσίας μιας ανεξάρτητης εφορευτικής επιτροπής, η αντιπολίτευση επέλεξε να μποϊκοτάρει τις εκλογές εκείνης της χρονιάς.[17]
Μετά τις βίαιες διαδηλώσεις του 1995, οι αλλαγές του 1987 ανακλήθηκαν, έπειτα από άλλο δημοψήφισμα που διοργάνωσε ο πρόεδρος Κουέτ Μασίρε στις 4 Οκτωβρίου 1997 (το 73% υπερψήφισε την κατάργηση του επόπτη που ήταν διορισμένος και την αντικατάστασή του από μια ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή).[18] [19] Στο ίδιο δημοψήφισμα, το 70% ενέκρινε την πρόταση να δοθεί δικαίωμα ψήφου στους Μποτσουανούς του εξωτερικού και το 59% την μείωση του ορίου ηλικίας για δικαίωμα ψήφου από τα 21 έτη στα 18.[19]
Στις 3 Νοεμβρίου 2001 διενεργήθηκε ένα δημοψήφισμα για μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα.[20] Και τα 8 ερωτήματα που αφορούσαν το δικαστικό σύστημα υπερψηφίστηκαν από το εκλογικό σώμα, από τα οποία τα 7 με ποσοστό άνω του 70%. Όμως, το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές ήταν μόλις 4,9%, επί συνόλου 460.252 εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.[21][22]