Στη Χιλή διεξάγονται εκλογές για Πρόεδρο, Βουλή και Γερουσία.
Το Εθνικό Κογκρέσο της Χιλής (Congreso Nacional) ως ανώτατο κοινοβουλευτικό όργανο της χώρας, αποτελείται από δύο ξεχωριστά σώματα: τη Βουλή των Αντιπροσώπων (Cámara de Diputados) και τη Γερουσία (Senado).
Οι κοινοβουλευτικές εκλογές στη Χιλή ρυθμίζονται από ένα μοναδικό διωνυμικό σύστημα κατανομής εδρών που ενισχύει τους συνασπισμούς κομμάτων και προσώπων. Κάθε συνασπισμός μπορεί να καθορίσει δύο υποψηφίους για δύο έδρες Γερουσίας και δύο έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων, ανάλογα με τις εκλογικές περιφέρειες εκλογής κάθε σώματος. Συνήθως, οι δύο μεγαλύτεροι συνασπισμοί μοιράζονται τις έδρες σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Μόνο όταν ο συνασπισμός που προηγείται, υπερσκελίζει τις ψήφους τους δεύτερου κατά ένα κλάσμα 2 προς 1, κερδίζει και τις δύο έδρες.
Τα δύο σώματα του κοινοβουλίου έχουν την εξής σύσταση: η Γερουσία αποτελείται από συνολικά 38 μέλη, τα οποία εκλέγονται στο σύνολό τους από περιφέρειες και υπηρετούν οκταετή θητεία. Η Βουλή των Αντιπροσώπων έχει 120 μέλη, τα οποία εκλέγονται για τετραετή θητεία.
Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2009, ο οποίος διεξήχθη στις 13 Δεκεμβρίου, ο δεξιός και πολυεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Σεμπαστιάν Πινιέρα προηγήθηκε με 44% των ψήφων έναντι 30% για τον χριστιανοδημοκράτη αντίπαλό του και πρώην πρόεδρο, Εδουάρδο Φρέι.[1] Ο δεύτερος γύρος διενεργήθηκε στις 16 Ιανουαρίου του 2010 και τελικός νικητής με ποσοστό 51,6% αναδείχθηκε ο Πινιέρα έναντι 48,3% για τον αντίπαλό του[2]. Έτσι η Δεξιά επέστρεψε στην εξουσία για πρώτη φορά έπειτα από 52 χρόνια, διά εκλογών[2].
Επίσημα και τελικά αποτελέσματα πρώτου γύρου.[3]
| Αριθμός | Υποψήφιος | Κόμμα/ Συνασπισμός |
Ψήφοι | % | Αποτέλεσμα |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Χόρχε Αράτε | Κομμουνιστικό Κόμμα Χιλής (PCCh)/Juntos Podemos Más | 433.195 | 6,21 | |
| 2 | Μάρκο Ενρίκες-Ομινάμι | ανεξάρτητος | 1.405.124 | 20,14 | |
| 3 | Σεμπαστιάν Πινιέρα | Εθνική Ανανέωση (RN)/Συνασπισμός για την Αλλαγή (CFC) | 3.074.164 | 44,06 | Τελικός γύρος |
| 4 | Εδουάρδο Φρέι | Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της Χιλής (PDC)/Συναυλία Κομμάτων για τη Δημοκρατία (CPD) | 2.065.061 | 29,60 | Τελικός γύρος |
| Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων | 6.977.544 | 100,00 | |||
| Άκυρα ψηφοδέλτια | 200.420 | 2,76 | |||
| Λευκά | 86.172 | 1,19 | |||
| Σύνολο ψήφων | 7.264.136 | 100,00 | |||
| Εγγεγραμμένοι | 8.285.186 | 87,68% συμμετοχή | |||
| Πληθυσμός με ηλικία για ψήφο | 12.277.915 | 67,48% εγγεγραμμένοι | |||
Προσωρινά αποτελέσματα με καταμετρημένο το 99,77% των ψήφων.
| Αριθμός | Υποψήφιος | Κόμμα/ Συνασπισμός |
Ψήφοι | % | Αποτέλεσμα |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Σεμπαστιάν Πινιέρα | RN/CFC | 3.582.800 | 51,61 | Εκλεγμένος πρόεδρος |
| 2 | Εδουάρδο Φρέι | PDC/CPD | 3.359.801 | 48,39 | |
| Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων | 6.942.601 | 100,00 | |||
| Άκυρα | 189.176 | 2,63 | |||
| Λευκά | 54.567 | 0,76 | |||
| Σύνολο ψήφων | 7.186.344 | 100,00 | |||
| Εγγεγραμμένοι | 8.285.186 | ~87% συμμετοχή | |||
| Πληθυσμός με ηλικία για ψήφο | 12,277,915 | 67,48% εγγεγραμμένοι | |||
Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 17 Νοεμβρίου 2013, προηγήθηκε η πρώην πρόεδρος Μιτσέλ Μπατσελέτ (του κεντροαριστερού συνασπισμού Νέα Πλειοψηφία) με ποσοστό γύρω στο 47% έναντι γύρω στο 25% για την κυριότερη αντίπαλό της, Εβελίν Ματέι. Ο δεύτερος γύρος διεξήχθη στις 15 Δεκεμβρίου και είχε ως αποτέλεσμα τη νίκη της Μπατσελέτ, με ποσοστό 62,16% έναντι 37,8% για τη Ματέι.[4]
Στις βουλευτικές εκλογές, που διεξήχθησαν ταυτόχρονα με τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο συνασπισμός Νέα Πλειοψηφία κέρδισε 12 επί συνόλου 20 εδρών στη Γερουσία και 67 επί συνόλου 120 εδρών στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Οι γενικές εκλογές του 2017 έγιναν σε δύο γύρους, στις 19 Νοεμβρίου και στις 17 Δεκεμβρίου 2017.
Στις 7 Μαΐου 2023 διεξήχθησαν εκλογές για την ανάδειξη των 50 μελών του Συνταγματικού Συμβουλίου. Η ψηφοφορία ήταν υποχρεωτική και το αποτέλεσμα που ευνόησε τα δεξιά κόμματα (το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα κέρδισε 23 από τις 50 έδρες) ερμηνεύτηκε ως ήττα για την κυβέρνηση του προέδρου Γκάμπριελ Μπόριτς.[5]
Στη Χιλή έχουν διεξαχθεί και δημοψηφίσματα, με πρώτο εκείνο του 1812.
Στις 27 Οκτωβρίου 1812 διενεργήθηκε ένα δημοψήφισμα για ένα προσωρινό σύνταγμα, το οποίο εγκρίθηκε και υιοθετήθηκε με επιτυχία. Με το σύνταγμα, η Χιλή αναγνωριζόταν ως κυρίαρχο κράτος, με αναγνωρισμένο βασιλιά τον Φερδινάνδο Ζ΄. Με το νέο σύνταγμα συστάθηκε η Γερουσία, με 7 μέλη, και ο Ρωμαιοκαθολικισμός έγινε η μοναδική δημόσια και ιδιωτική θρησκεία. Ταυτόχρονα, αναγνωρίστηκαν και ορισμένα προσωπικά δικαιώματα και ελευθερίες.[6]
Το επόμενο δημοψήφισμα στις 15 Νοεμβρίου 1817 έγινε από τον διορισμένο ανώτατο διευθυντή, Μπερνάρδο Ο'Χίγκινς και ήταν η πρόταση για ανεξαρτησία της χώρας. Μετά το θετικό αποτέλεσμα, η χώρα κήρυξε την ανεξαρτησία της στις 16 Φεβρουαρίου 1818.[7]
Στο συνταγματικό δημοψήφισμα στις 23 Οκτωβρίου 1818 εγκρίθηκε ένα προσωρινό σύνταγμα, το οποίο είχε καταρτιστεί από το νομοθετικό συμβούλιο, έπειτα αίτημα του Μπερνάρδο Ο'Χίγκινς. Το σύνταγμα συμπεριελάμβανε 141 άρθρα και θεσμοθέτησε τις απόλυτες εξουσίες του Ανώτατου Διευθυντή (Director Supremo). Με το ίδιο σύνταγμα δημιουργήθηκαν τρεις επαρχίες με ισάριθμους κυβερνήτες και ο Καθολικισμός εδραιώθηκε ως η μοναδική νόμιμη θρησκεία. Το εν λόγω σύνταγμα αντικαταστάθηκε το 1822.[8]
Στις 30 Αυγούστου 1925 οι Χιλιανοί ενέκριναν (με ποσοστό 94,8%) σε δημοψήφισμα ένα σχέδιο συντάγματος, το οποίο είχε προταθεί από τον πρόεδρο της χώρας, Αρτούρο Αλεσάντρι.[9] Μεταξύ άλλων, το σύνταγμα προέβλεπε ως πολίτευμα την Προεδρική Δημοκρατία, με τον Πρόεδρο να εκλέγεται από τον λαό και να μπορεί να καθαιρεθεί με την ψήφο της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας. Μόνο το 4,05% τάχθηκε υπέρ του άλλου σχεδίου συντάγματος, που είχε προτείνει το Κογκρέσο. Έπειτα από το δημοψήφισμα, στις 24 Οκτωβρίου διεξήχθησαν προεδρικές και στις 22 Νοεμβρίου βουλευτικές εκλογές.
Το δημοψήφισμα του 1978 έγινε από το καθεστώς του Αουγούστο Πινοσέτ στις 4 Ιανουαρίου 1978. Η στρατιωτική κυβέρνηση αναγκάστηκε να διενεργήσει το δημοψήφισμα λόγω καταγγελιών από τον ΟΗΕ για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με ποσοστό 78,6% υπερψηφίστηκε το καθεστώς έναντι 21,4% που τάχθηκε κατά.[10]
Στο δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1980 εγκρίθηκε με ποσοστό 67% ένα νέο σύνταγμα και καταργήθηκε το προηγούμενο του 1925.[11] Το 30,1% των ψηφισάντων καταψήφισαν το νέο σύνταγμα. Με βάση το τελευταίο, ο δικτάτορας Πινοσέτ θα παρέμενε πρόεδρος ως το 1988.
Με το δημοψήφισμα που έγινε στις 5 Οκτωβρίου 1988, τερματίστηκε το στρατιωτικό καθεστώς, καθώς ο λαός καταψήφισε (σε ποσοστό 55,9% έναντι 44% που ήταν υπέρ) την πρόταση να παραταθεί η θητεία του ντε φάκτο ηγέτη, Πινοσέτ, για άλλα 8 χρόνια, ως το 1996[12]
Με τη μετάβαση στη δημοκρατία, διεξήχθη δημοψήφισμα στις 30 Ιουλίου 1989 και εγκρίθηκαν με ποσοστό 87,7% οι αλλαγές στο σύνταγμα.[11] Ως αποτέλεσμα, διενεργήθηκαν προεδρικές εκλογές την ίδια χρονιά και στις 11 Μαρτίου 1990 ο δικτάτορας Πινοσέτ αποχώρησε, αφήνοντας στην εξουσία τον εκλεγμένο Πρόεδρο Πατρίσιο Έλουιν.
Ένα εθνικό δημοψήφισμα διεξήχθη στις 25 Οκτωβρίου 2020, για την έγκριση ενός σχεδίου συντάγματος. Το σχέδιο εγκρίθηκε με 78%.