Στο Τσαντ διεξάγονται εκλογές για πρόεδρο και για κοινοβούλιο.
Ο Πρόεδρος εκλέγεται από τον λαό με το σύστημα των 2 γύρων (εισήχθη το 1996). Η θητεία του προέδρου είναι πενταετής.
Η Εθνοσυνέλευση είναι το νομοθετικό σώμα και αριθμεί 188 αιρετά μέλη, με τετραετή θητεία.
Οι πρώτες άμεσες προεδρικές εκλογές έγιναν στις 15 Ιουνίου 1969. Προηγουμένως ο πρόεδρος εκλεγόταν από ένα εκλεκτορικό κολέγιο. Ο πρόεδρος Φρανσουά Τομπαλμπάγιε εισήγαγε την άμεση εκλογή από το λαό.[1] Την περίοδο εκείνη μοναδικό νόμιμο κόμμα ήταν το Προοδευτικό Κόμμα του Τσαντ, στο πλαίσιο ενός μονοκομματικού καθεστώτος. Έτσι, ο Τομπαλμπάγιε εξελέγη πρόεδρος χωρίς αντίπαλο.[2] Η συμμετοχή στις εκλογές έφτασε το ποσοστό του 93%.[3]
Οι επόμενες προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν για πρώτη φορά σε 2 γύρους, στις 2 Ιουνίου 1996 (πρώτος γύρος) και στις 3 Ιουλίου της ίδιας χρονιάς (2ος γύρος). Ήταν οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές στην ιστορία του Τσαντ και διεξήχθησαν έπειτα από πολλές αναβολές και καθυστερήσεις. Ο πρόεδρος Ντεμπί επανεξελέγη επικρατώντας με 69,09% στον δεύτερο γύρο του Ουαντέλ Αμπντελκαντέρ Καμουγκέ, ο οποίος έλαβε 30,91% των ψήφων, με τη συμμετοχή να καταγράφεται στο 67,5% στον πρώτο γύρο και 77,7% στον δεύτερο γύρο.[3]
Έπειτα από τη νίκη του, που επισκιάστηκε από καταγγελίες για νοθεία και τρομοκράτηση των μελών της αντιπολίτευσης (οι καταγγελίες επιβεβαιώθηκαν από τους διεθνείς παρατηρητές), ο Ντεμπί ορκίστηκε πρόεδρος στις 8 Αυγούστου 1996.[4]
Ο Ντεμπί, από το Πατριωτικό Κίνημα Σωτηρίας, επανεξελέγη και στις εκλογές που διενεργήθηκαν στις 20 Μαΐου 2001, συγκεντρώνοντας το 63% των ψήφων στον πρώτο γύρο. Στις 28 Μαΐου συνελήφθησαν 6 υποψήφιοι από την αντιπολίτευση και ενώ είχαν συνάντηση στην οικία του ενός από αυτούς, του Σαλέ Κεμπζαμπό. Επίσης, σκοτώθηκαν 4 ακτιβιστές της αντιπολίτευσης. Οι συλληφθέντες απελευθερώθηκαν μερικές ώρες αργότερα. Έπειτα από δύο ημέρες, έγιναν ξανά συλλήψεις των 6 υποψηφίων της αντιπολίτευσης, οι οποίοι απελευθερώθηκαν στο σύνολό τους , έπειτα από τηλεφώνημα του προέδρου της Παγκόσμιας Τράπεζας Τζέιμς Γούλφεσον στον πρόεδρο Ιντρίς Ντεμπί. Η ορκωμοσία του Ντεμπί για άλλη μία θητεία έγινε στις 8 Αυγούστου.[4]
Σε άλλη μία επανεκλογή του Ιντρίς Ντεμπί κατέληξαν και οι προεδρικές εκλογές του 2006, που διεξήχθησαν στις 3 Μαΐου 2006.[5] Ο τελευταίος έλαβε ποσοστό 64,67% στον πρώτο γύρο. Η νίκη του Ντεμπί υποστηρίχθηκε από την Αφρικανική Ένωση, ωστόσο ορισμένοι διπλωμάτες της Δύσης εξέφρασαν την έκπληξή τους αναφορικά με την έγκριση αυτήν.[6] Η αντιπολίτευση κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να αγνοήσει τις εκλογές και κατηγόρησε τη Γαλλία ότι υποστήριξε τον Ντεμπί προκειμένου να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα (η Γαλλία διατηρεί στρατιωτική δύναμη στη χώρα).[7] Η διαφωνία για τη συμμετοχή στις εκλογές υπήρξε έντονη, με την αντιπολίτευση να επιμένει στο ότι το ποσοστό συμμετοχής ήταν μόνο 2%, ενώ η επίσημη εφορευτική επιτροπή υπολόγισε τη συμμετοχή γύρω στο 60%.[5] Ο Ντεμπί ορκίστηκε για 3η συνεχή θητεία στις 8 Αυγούστου 2006.[8]
Στις προεδρικές εκλογές του 2011 (25 Απριλίου), στις οποίες δεν έλαβαν μέρος σε ένδειξη διαμαρτυρίας πολλοί υποψήφιοι της αντιπολίτευσης, ο Ιντρίς Ντεμπί επανεξελέγη με ποσοστό 88,6%.[9][10]
Υποψήφιοι | Κόμματα | Ψήφοι | % |
---|---|---|---|
Ιντρίς Ντεμπί | Πατριωτικό Κίνημα Σωτηρίας (MPS) | 2.503.813 | 88,66 |
Αλμπέρ Παχιμί Παντακέ | Εθνικός Συναγερμός για Δημοκρατία στο Τσαντ (RNDT–Le Réveil) | 170.182 | 6,03 |
Νατζί Μαντού | Σοσιαλιστική Συμμαχία για Ολική Ανανέωση (ASRI) | 150.220 | 5,32 |
Έγκυρα ψηφοδέλτια | 2.824.215 | 100,00 | |
Άκυρα | 355.111 | 11,17 | |
Σύνολο (συμμετοχή 64,22% - τα μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν έλαβαν μέρος) | 3.179.326 | ||
Πηγή: CENI |
Στις προεδρικές εκλογές του 2016 πρόεδρος επανεξελέγη ο Ιντρίς Ντεμπί, που έλαβε ποσοστό 61,5% από τον πρώτο γύρο.[11]