Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα

Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1021[1][2]
Θάνατος1096[1] ή 1096[3][4]
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
μονάρχης
Christian nun
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚωνσταντίνος Ι΄ Δούκας[5][6]
Ρωμανός Δ΄ Διογένης[5][6]
ΤέκναΝικηφόρος Διογένης[7]
Λέων Διογένης[8]
Ανδρόνικος Δούκας[9]
Κωνστάντιος Δούκας
Άννα Δούκαινα
Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας[10]
Θεοδώρα Άννα Δούκαινα[10]
Ζωή Δούκαινα[10]
ΣυγγενείςΜιχαήλ Α΄ Κηρουλάριος (θείος από την πλευρά της μητέρας), Ιωάννης Δούκας (husband's brother), Ειρήνη Πηγωνίτισσα (wife of brother of husband), Μαρία η Αλανή (νύφη) και Κωνσταντίνος Δούκας (son's son)
ΟικογένειαΔυναστεία Δουκών και Μακρεμβολίτης
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΒυζαντινή Αυτοκράτειρα (1059–1071)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Ευδοκία η Μακρεμβολίτισσα (1021 - 1096) ήταν η δεύτερη σύζυγος του Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ι' Δούκα (1059-67) και ύστερα του Ρωμανού Δ΄ Διογένη (1068-71). Γυναίκα προικισμένη με ομορφιά και ευφυΐα, έζησε σε κύκλο λογίων και ήταν συγγενής με τις μεγαλύτερες πνευματικές φυσιογνωμίες της εποχής της. Ήταν ανιψιά του Πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριου και ο Μιχαήλ Ψελλός την αποκαλεί επίσης ανιψιά του.[11]

Ο δεύτερος γάμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, πεθαίνοντας, άφησε κηδεμόνα των γιων του τη μητέρα τους Ευδοκία, θέτοντας της ως όρο, να μην ξαναπαντρευτεί. Η Ευδοκία όμως μετά παρέλευση επτά μηνών παντρεύτηκε τον στρατηγό Ρωμανό τον Διογένη 1068 με την αιτιολογία ότι το κράτος είχε ανάγκη από μια ισχυρή προσωπικότητα για την αντιμετώπιση του τουρκικού κινδύνου, ο οποίος απειλούσε την αυτοκρατορία.

«Ἐνταῦθα δὲ τοῦ λόγου γενόμενος, τοσοῦτον ἂν περὶ τῆς βασιλίδος Εὐδοκίας εἴποιμι, ὅτι οὐκ οἶδα εἴ τις ἄλλη γυναικῶν σωφροσύνης ἐγεγόνει παράδειγμα, ως ἐκείνη τὸν μέχρι τούτου τῆς ζωῆς βίον ἐβίωσε· λέγω δὲ οὐχ ὅτι καὶ μετὰ ταῦτα τὴν σωφροσύνην ἠλλάξατο, ἀλλ' ὅτι τῆς ἀκρ βείας ὑφῆκε καὶ μὴ τὴν αὐτὴν ἰδέαν μέχρι παντὸς τῆς γνώμης ἐτήρησεν· ἀπολογισαίμην δ' ἂν καὶ τοῦτο ὑπὲρ αὐτῆς, ὡς οὐδ' εἴ τι καὶ παρηλλοίωτο, ἡδονῶν ἥττηται καὶ σαρκὸς ἐπιθυμίας ἠλάττωται, ἀλλὰ διέσεισαν αὐτὴν φόβοι πολλοὶ περὶ τοῖς υἱέσι, μὴ τὴν βασιλείαν αφαιρεθεῖεν».

Μιχαήλ Ψελλός «Χρονογραφία τόμ. 7»[12]

Μετά τη μάχη του Μάντζικερτ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην ενέργειά της αυτή αντέδρασε ο Ιωάννης Δούκας που είχε ορισθεί από τον αδελφό του Κωνσταντίνο Ι΄ Δούκα ως εγγυητής για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων διαδοχής των τριών γιων του. Στην μάχη του Μάντζικερτ ο Ανδρόνικος Δούκας όχι μόνο έμεινε αδρανής αλλά διέδωσε ότι η εμπροσθοφυλακή είχε διαλυθεί[13] με αποτέλεσμα να προκληθεί πανικός και στη συνέχεια ν΄επακολουθήσει η ήττα και σύλληψη του ίδιου του αυτοκράτορα από τον Αλπ Αρσλάν. Μετά την ήττα η φρουρά των Βάραγγων επαναστάτησε, ανακήρυξε αυτοκράτορα το Μιχαήλ Δούκα ως Μιχαήλ Ζ΄ και ανάγκασε την Ευδοκία να γίνει μοναχή και να κλεισθεί σε μοναστήρι του Βοσπόρου που η ίδια είχε ανοικοδομήσει, ύστερα από την τύφλωση και θανάτωση του Ρωμανού Διογένη.

Το 1078, μετά την παραίτηση τους γιου της, ο νέος αυτοκράτορας Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης τη ζήτησε σε γάμο αποβλέποντας στην ενίσχυση του θρόνου. Η Ευδοκία αρνήθηκε. Της δόθηκε ωστόσο η άδεια να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη όπου πέρασε την υπόλοιπη ζωής της ασχολούμενη με τη μελέτη και τη συγγραφή. Έγραψε: Ο πλόκαμος της Αριάδνης, Τι δει τας βασιλίδας ασκείν, Περί διαίτης μοναζουσών κ.α.[14] Πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι η συγγραφέας και του αρχαιολογικού συγγράμματος Ιωνιάς «ήτοι συναγωγή θεών, ηρώων τε και των περί αυτούς μεταμορφώσεων, μύθων τε και αλληγοριών.»[15]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Eudocia Macrembolitissa». (Αγγλικά) Encyclopædia Britannica Online. biography/Eudocia-Macrembolitissa.
  2. ↑ 2,0 2,1 British Museum person-institution thesaurus. 90494. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ www.gettyimages.com/detail/illustration/portrait-of-nikephoros-iii-botaneiates-byzantine-emperor-stock-graphic/163238549.
  4. ↑ www.britannica.com/EBchecked/topic/195000/Eudocia-Macrembolitissa.
  5. ↑ 5,0 5,1 p15023.htm#i150223. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Eudoxia» (Ρωσικά)
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 26  Σεπτεμβρίου 2016.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 26  Σεπτεμβρίου 2016.
  9. ↑ Ανακτήθηκε στις 26  Σεπτεμβρίου 2016.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  11. ↑ Παγκόσμιο βιογραφικό Λεξικό, τόμ. 3, σ. 379, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. 1985
  12. ↑ χρονογραφία (ελληνικό πρωτότυπο)
  13. ↑ Νίκος Τσάγγας, Μάντζικερτ «1030 μέρες στο βυζαντινό θρόνο», 2012, ISBN 978-960-270-766-1
  14. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμ. 9, σ. 575 ISBN 960-8177-59-6
  15. ↑ Αχαιός ο Συρακούσιος, Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα, σ. 69 (αριθμ. Villois)<Αχαιός>

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Κώστας Κυριαζής, Ρωμανός Διογένης, εκδόσεις ΕΣΤΙΑ, 1998 ISBN 960-05-0596-9