Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Εύμολπος | |
---|---|
Σύμφωνα με τους Salvatore Settis και Vinzenz Brinkmann, ένας από τους δύο πολεμιστές του Ριάτσε εικονίζει τον Εύμολπο | |
Γενικές πληροφορίες | |
Τόπος ταφής | Tomb of Eumolpos on Sacred Way near Eleusis[1] |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Οικογένεια | |
Τέκνα | Κήρυξ Ίσμαρος |
Γονείς | Ποσειδώνας και Διόνυσος[2] και Χιόνη[2] |
Αξιώματα και βραβεύσεις | |
Αξίωμα | βασιλιάς της Θράκης |
Στην ελληνική μυθολογία ο Εύμολπος ήταν ο γενάρχης του ιερατικού γένους των Ευμολπιδών. Ο ίδιος ήταν γιος του θεού Ποσειδώνα και της Χιόνης, εγγονός του Βορέα και της Ωρειθυίας.[3]
Κατά την παράδοση, όταν η Χιόνη γέννησε τον Εύμολπο, επειδή φοβήθηκε τον πατέρα της, έριξε το βρέφος στη θάλασσα, οπότε ο πατέρας του, ως θεός της θάλασσας, το προστάτευσε, το πήγε στην Αιθιοπία και εκεί το παρέδωσε στην κόρη του Βενθεσικύμη για να το αναθρέψει. Μετά από χρόνια, όταν ο Εύμολπος ενηλικιώθηκε, ο σύζυγος της θετής μητέρας του (η οποία ουσιαστικά ήταν ετεροθαλής αδελφή του) τον πάντρεψε με μία από τις κόρες τους. Γρήγορα ο Εύμολπος και η σύζυγός του απέκτησαν ένα γιο, τον Ίσμαρο. Αλλά ο Εύμολπος άρχισε να φλερτάρει και τις υπόλοιπες κόρες των θετών του γονέων και επεχείρησε να κλέψει τη μία από αυτές, οπότε και τον έδιωξαν (εξόρισαν) μαζί με τον γιο του.
Ο Εύμολπος κατέφυγε στον βασιλιά των Θρακών, τον Τεγύριο, ο οποίος πάντρεψε την κόρη του με τον Ίσμαρο. Και από εκεί όμως αναγκάσθηκε να απομακρυνθεί, καθώς αποκαλύφθηκε ότι είχε λάβει μέρος σε μία συνωμοσία κατά του Τεγυρίου. Τότε βρήκε καταφύγιο στην Ελευσίνα, με τους κατοίκους της οποίας συνδέθηκε με φιλικούς δεσμούς. Μετά τον θάνατο του γιου του μετακλήθηκε από τον Τεγύριο στη Θράκη, με τον οποίο συμφιλιώθηκε και τον διαδέχθηκε στον θρόνο μετά από επιθυμία του ίδιου του Τεγυρίου.
Μετά από χρόνια, ενώ ο Εύμολπος βασίλευε στη Θράκη, οι Ελευσίνιοι άρχισαν πόλεμο με τους Αθηναίους. Τότε οι Ελευσίνιοι κάλεσαν σε βοήθεια τον Εύμολπο και αυτός προσέτρεξε με πολύ στρατό. Ο ηγεμόνας των Αθηναίων, ο Ερεχθέας, θυσίασε μετά από χρησμό μια κόρη του για να νικήσει και έτσι μπόρεσε να σκοτώσει τον Εύμολπο. Ο Ποσειδώνας όμως οργίσθηκε για τον θάνατο του παιδιού του και γι' αυτό χτύπησε με την τρίαινά του τον Ερεχθέα και τον σκότωσε (ή, κατά άλλη εκδοχή, μεσολάβησε στον Δία και εκείνος κεραυνοβόλησε τον Ερεχθέα). Ο Εύμολπος τάφηκε στην Αθήνα, αλλά τόσο οι Ελευσίνιοι όσο και οι Αθηναίοι κατά τους ιστορικούς χρόνους έδειχναν το «μνήμα» του (Παυσανίας Α 38,2).
Υπάρχουν πολυάριθμες παραδόσεις για το πρόσωπο του Ευμόλπου. Σύμφωνα με μία από αυτές, ήταν γηγενής Ελευσίνιος βοσκός και στην Ελευσίνα συναντήθηκε με τη θεά Δήμητρα, ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτός ήταν και ο ιδρυτής των Ελευσίνιων Μυστηρίων. Ο Εύμολπος εξάγνισε και τον Ηρακλή για τον φόνο των Κενταύρων. Σε άλλη παράδοση, είχε και άλλο γιο, τον Κήρυκα, που έγινε ο γενάρχης των Κηρύκων, οι οποίοι είχαν την επίβλεψη των μυούμενων στα Μυστήρια. Κάποιες συγκεχυμένες παραδόσεις εμφανίζουν τον Κήρυκα ως πατέρα του Ευμόλπου και τον Εύμολπο ως πατέρα του Μουσαίου, ενώ άλλες θέλουν τον Εύμολπο γιο της Δηιόπης και εγγονό του Τριπτολέμου. Τέλος, αναφέρεται ως γιος του Ευμόλπου ο Ιμμάραδος.
Το όνομα του Ευμόλπου έχει σχέση με τη γλυκύτατη φωνή του, πράγμα που ταιριάζει και είναι προσόν για ένα ιεροφάντη όπως αυτός. Στην Ακρόπολη των Αθηνών υπήρχε ένα σύμπλεγμα από δύο χάλκινους ανδριάντες, αντιμέτωπους ο ένας προς τον άλλο. Ο Παυσανίας (Α 27,4) γράφει ότι ο ένας παριστάνει τον Ερεχθέα και ο άλλος τον Ιμμάραδο, και ότι κάνουν λάθος όσοι νομίζουν ότι παριστάνεται ο Εύμολπος, ενώ στην πραγματικότητα παριστάνεται ο γιος του να μονομαχεί με τον Αθηναίο βασιλιά.