Ημεροσκοπείον

Ο ελληνικός αποικισμός κατά την αρχαϊκή περίοδο. Το Ημεροσκοπείον τοποθετείται πιθανώς στην επαρχία Αλικάντε της σημερινής Ισπανίας.

Το Ημεροσκοπείον (ή και Ημεροσκόπιον ή Αρτεμίσιον ή Διάνιον) ήταν αρχαιοελληνικό εμπορείο και πόλις στην Ιβηρία[1]. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος στα Εθνικά του αναφέρει με πηγή το δεύτερο βιβλίο του Αρτεμίδωρου (από τα «Γεωγραφούμενα») ότι ήταν πόλη των Κελτιβήρων την οποία αποίκησαν οι Φωκαείς[2]

Η πόλη φέρεται ότι ιδρύθηκε γύρω στο 600 ΠΚΕ από τους Φωκαείς ναυτικούς στα νότια της Βαλένθιας, πάνω σε χερσόνησο. Η περιοχή αυτή κατοικείτο από την προϊστορική περίοδο και δίπλα στους λόφους βρέθηκαν λείψανα ιβηρικού οικισμού. Παρά τις ανασκαφές που διεξάγονται στην περιοχή δεν έχει επαληθευτεί η ακριβής τοποθεσία της[3]. Αναφέρεται ως ευημερούσα πόλη το 535 ΠΚΕ, αλλά και μετά τη ναυμαχία της Αλαλίας, το 509 ΠΚΕ στην πρώτη συνθήκη της ετρουσκικής τότε Ρώμης και της Καρχηδόνας[4].

Ο Στράβων αναφέρει το Ημεροσκοπείον και ως Αρτεμίσιον, διότι πάνω στο ακρωτήριο της πόλης ανεγέρθηκε ναός και άγαλμα προς τιμήν της Αρτέμιδας (της Diana των Ρωμαίων)[5]. Γι αυτό πιθανολογείται πως η μεταγενέστερη ρωμαϊκή αποικία Dianium (σημ. Dénia, στην επαρχία Αλικάντε της Ισπανίας, ιδρύθηκε στο πρώτο τέταρτο του 1ου αιώνα μ.Χ.) βρισκόταν πάνω από αυτό το φωκαϊκό εμπορείο[6]. Ο Αβιηνός στο Ora maritima 476–77 την αναφέρει ακατοίκητη στα χρόνια του[3].

"μεταξὺ μὲν οὖν τοῦ Σούκρωνος καὶ τῆς Καρχηδόνος τρία πολίχνια Μασσαλιωτῶν ἔστιν οὐ πολὺ ἄπωθεν τοῦ ποταμοῦ· τούτων δ᾽ ἐστὶ γνωριμώτατον τὸ Ἡμεροσκοπεῖον ἔχον ἐπὶ τῆι ἄκραι τῆς Ἐφεσίας Ἀρτέμιδος ἱερὸν σφόδρα τιμώμενον͵ ὧι ἐχρήσατο Σερτώριος ὁρμητηρίωι κατὰ θάλατταν· ἐρυμνὸν γάρ ἐστι καὶ ληιστρικόν͵ κάτοπτον δὲ ἐκ πολλοῦ τοῖς προσπλέουσι͵ καλεῖται δὲ [καὶ] Διάνιον͵ οἷον Ἀρτεμίσιον͵ ἔχον σιδηρεῖα εὐφυῆ πλησίον καὶ νησίδια Πλανησίαν καὶ Πλουμβαρίαν καὶ λιμνοθάλατταν ὑπερκειμένην͵ ἔχουσαν ἐν κύκλωι σταδίους τετρακοσίους".
⸺
Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Γ', Κεφάλαιο 4, 4.6[7][8]


Παραπομπές-σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ P. Spann· R. Warner· R. Talbert· T. Elliott· S. Gillies. «Places: 265880 (Dianium/Hemeroskopeion)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2012. 
  2. ↑ Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικών",(Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt. Gr. Edidit A. Westermann), εκδ. Anton Westermann, Λειψία 1839, [...] "Ημεροσκοπείον, πόλις Κελτιβήρων, Φωκαέων άποικος, Αρτεμίδωρος δευτέρω λόγω γεωγραφουμένων". [...], σελ. 133, στίχος 20.
  3. ↑ 3,0 3,1 Thomas Heine Nielsen· Mogens Herman Hansen, επιμ. (2004). An inventory of archaic and classical poleis an investigation conducted by the Copenhagen Polis Centre for the Danish National Research Foundation. Oxford: Oxford University Press. σελίδες 1110-1111. ISBN 0-19-814099-1. 
  4. ↑ J. B. Bury (1934). S. A. Cook· F. E. Adcock· M. P. Charlesworth, επιμ. The Cambridge Ancient History. 10 (3η έκδοση). Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 750. ISBN 978-0521044929. 
  5. ↑ William Smith (1852). Dictionary of Greek and Roman Geography (Abacaenum – Hytanis). 1. Boston: Little, Brown. σελ. 773. 
  6. ↑ Spann, P. «Places: 265880 (Dianium/Hemeroskopeion)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2017. 
  7. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Γ', Κεφάλαιο 4, 4.6
  8. ↑ "Strabōnos Geōgraphika", Τόμος 1, Strabo, Karl Müller, Friedrich Dübner, εκδότης: Ambrosio Firmin Didot, 1853, σελ. 131-132.

Σχετική βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Λάζος Δ., Χρήστος (1996). Το ταξίδι του Πυθέα στην άγνωστη Θούλη. Αίολος. ISBN 9789605210007.