Τα γεγονότα ή τα δεδομένα που περιγράφει το λήμμα έχουν μεταβληθεί και χρειάζεται ενημέρωση με πιο πρόσφατες πληροφορίες. Παρακαλούμε βελτιώστε το λήμμα ενημερώνοντάς το, μη ξεχνώντας να αναφέρετε και αξιόπιστες πηγές.
Η κοινότητα της Βικιπαίδειας είναι το σύνολο των συνεισφερόντων στη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια ή Wikipedia όπως είναι γνωστή διεθνώς, με τους συνεισφέροντες στο εγχείρημα να ονομάζονται Βικιπαιδιστές/ριες. Στο Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης προστέθηκε η λέξη Wikipedian τον Αύγουστο του 2012.[1]
Η συντριπτική πλειοψηφία των Βικιπαιδιστών είναι εθελοντές. Ωστόσο καθώς με την πάροδο του χρόνου η Βικιπαίδεια μεγάλωσε και απέκτησε μεγαλύτερη επιρροή, εμφανίστηκαν και άλλοι τύποι βικιπαιδιστών όπως οι:
φιλοξενούμενοι βικιπαιδιστές, οι οποίοι εργάζονται ως υπάλληλοι σε διάφορους οργανισμούς, συνήθως πολιτιστικούς όπως μουσεία και βιβλιοθήκες, καταχωρούν πληροφορίες και υλικό των οργανισμών αυτών στη Βικιπαίδεια, καθώς και προβάλλουν το έργο τους
μαθητές ή φοιτητές, των οποίων η εργασία είναι να επεξεργαστούν ή να δημιουργήσουν λήμματα στη Βικιπαίδεια και βαθμολογούνται βάσει αυτής
λημματογράφοι επί πληρωμή, οι οποίοι εργάζονται για διάφορες διαφημιστικές εταιρείες και δημιουργούν λήμματα για εταιρείες ή άτομα, ωστόσο η πρακτική αυτή δεν είναι αποδεκτή από την κοινότητα της Βικιπαίδειας καθώς και το Ίδρυμα Wikimedia κάτω από το οποίο λειτουργεί η Βικιπαίδεια και τα αδελφά εγχειρήματά της.
Μελέτες που έχουν ασχοληθεί με το μέγεθος της κοινότητας της Βικιπαίδειας έδειξαν μια εκθετική αύξηση του αριθμού των συνεισφερόντων κατά τα πρώτα χρόνια. Τον Απρίλιο του 2008, ο συγγραφέας και λέκτορας Κλέι Σέρκι(D/R) και ο επιστήμονας υπολογιστών Μάρτιν Βάτενμπεργκ(D/R) υπολόγισαν πως οι ώρες που αντιστοιχούν στη δημιουργία όλου του περιεχομένου της Βικιπαίδειας υπολογίζονται στις περίπου 100 εκατομμύρια ανθρωπο-ώρες.[2]
Τον Νοέμβριο του 2015, υπήρχαν 291 γλωσσικές εκδόσεις της Βικιπαίδειας, στις οποίες συνολικά υπήρχαν πάνω από:[3]
58.8 εκατομμύρια λογαριασμοί χρηστών
36.6 εκατομμύρια λήμματα
2 δισεκατομμύρια επεξεργασίες
Την ίδια χρονική περίοδο, η αγγλική έκδοση ξεπέρασε τα 5 εκατομμύρια λήμματα.
Ο σημερινός συνολικός αριθμός λημμάτων στην ελληνική Βικιπαίδεια είναι 243.385 λήμματα, με 439.352 εγγεγραμένους χρήστες εκ των οποίων οι 915 είναι ενεργοί -οι συντάκτες οι οποίοι κάνουν πάνω από μια ενέργεια το μήνα θεωρούνται ενεργοί-. Οι συντάκτες της Βικιπαίδειας συνεχίζουν να δημιουργούν νέα λήμματα καθώς και να επιμελούνται τα υπάρχοντα, αφιερώνοντας από λίγες ώρες το μήνα έως πολλές ώρες την ημέρα ανάλογα με τον βαθμό ενασχόλησης τους με το εγχείρημα.[4]
Έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες μελέτες σχετικά με το τι κινεί τους συντάκτες της Βικιπαίδειας να συνεισφέρουν.
Μια μελέτη του 2003 της Βικιπαίδειας ως κοινότητα, ανέφερε πως τα χαμηλά κόστη συναλλαγών της συμμετοχής σε ένα λογισμικό wiki είναι καταλυτική ως προς την συνεργασιακή ανάπτυξη, και πως η συνολική προσέγγιση η οποία στοχεύει στη δημιουργική ανάπτυξη ενθαρρύνει τη συμμετοχή.[5]
Μια άλλη έρευνα του 2005, ανέλυσε τα πιθανά κίνητρα των Βικιπαιδιστών προτείνοντας πως ο λόγος για τον οποίο οι χρήστες γράφουν για τη Βικιπαίδεια είναι ώστε να κερδίσουν αναγνώριση από την κοινότητα μέσα στην οποία συμμετέχουν.[6]
Το 2007, μια νέα εργασία σχετικά με το τι μπορεί να παρακινεί τους συντάκτες, συσχέτισε τα γενικότερα κίνητρα του εθελοντισμού πέρα από τη Βικιπαίδεια, με τους συνεισφέροντες στη Βικιπαίδεια.[7] Τα 6 κύρια κίνητρα των εθελοντών, τα οποία είχαν καθοριστεί σε μια παλαιότερη μελέτη,[8] αναλύθηκαν όπως παρακάτω:
Αξίες – όπου αφορά τις αξίες σχετικές με τον αλτρουισμό και τη βοήθεια σε άλλους ανθρώπους
Κοινωνικότητα – η συναναστροφή με φίλους, και η ενασχόληση με δραστηριότητες οι οποίες αντιμετωπίζονται θετικά από άλλα άτομα
Κατανόηση – η επέκταση της γνώσης μέσα από δραστηριότητες
Σταδιοδρομία – η απόκτηση εργασιακής εμπειρίας και ικανοτήτων
Προστατευτισμός – π.χ. το να ελαχιστοποιήσουν τα αισθήματα ενοχής που μπορεί να έχουν καθώς είναι περισσότερο προνομιούχοι από άλλους ανθρώπους
Βελτίωσητου κύρους – το να παρουσιάζουν τη γνώση τους προς άλλους ανθρώπους
Στα παραπάνω 6 κίνητρα η έρευνα πρόσθεσε και 2 νέους παράγοντες:
Ιδεολογία – η έκφραση υποστήριξης για αυτό που ο συντάκτης αντιλαμβάνεται πως είναι η θεμελιώδης ιδεολογία της δραστηριότητας (π.χ. η πεποίθηση πως η γνώση πρέπει να είναι ελεύθερη)
Ευχαρίστηση – η διασκέδαση με τη δραστηριότητα
Η έρευνα έδειξε πως τα πιο συχνά αναφερόμενα κίνητρα ήταν η ευχαρίστηση, ιδεολογία, και αξίες, ενώ τα λιγότερο συχνά οι σταδιοδρομία, κοινωνικότητα, και προστατευτισμός.[7]
Το Ίδρυμα Wikimedia έχει διεξάγει πολλές έρευνες σχετικά με τους συνεισφέροντες χρήστες. Το 2008 διεξήγαγε μια εξαιρετικά λεπτομερή έρευνα σε σχέση με την Βικιπαίδεια,[9] τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν τον Μάρτιο του 2010.[10] Έκτοτε το ίδρυμα ξεκίνησε μια διαδικασία το 2011 κατά την οποία γινόταν έρευνες δύο φορές το έτος με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των συντακτών της Βικιπαιδείας και την καλύτερη κάλυψη των αναγκών τους.[11][12]
Άλλοι μελετητές, υπέθεσαν πως μια και η συνεισφορά στη Βικιπαίδεια είναι εθελοντική, η ικανοποίηση του συνεισφέροντα με το να συμμετέχει θα ήταν το ισχυρότερο κίνητρο.[13] Ωστόσο, η έρευνα έδειξε πως αν και οι χρήστες αρχικά συνεισφέρουν στη Βικιπαίδεια γιατί το βρίσκουν μια ευχάριστη δραστηριότητα, ο πιο πιθανός παράγοντας που τους παρακινεί να συνεχίσουν να προσφέρουν είναι τα κίνητρα τα οποία βασίζονται στην αυτο-αντίληψη τους, όπως η αίσθηση ότι εκπληρώνουν ένα προσωπικό επίτευγμα όταν προσφέρουν κάτι που μπορεί να βοηθήσει άλλους ανθρώπους.[13]
Μια περαιτέρω μελέτη[14] του από τους ίδιους ερευνητές εξερεύνησε τους λόγους γιατί οι χρήστες συνεχίζουν να επιμελούνται το περιεχόμενο της Βικιπαίδειας. Η μελέτη έγινε παρατηρώντας συντάκτες της αγγλικής έκδοσης του ιστότοπου με το δείγμα να ανέρχεται στις 288 έγκυρες συμμετοχές στην διαδικτυακή έρευνα. Τα αποτελέσματα[14] έδειξαν και επιβεβαίωσαν πως η υποκειμενική αξία των εργασιών, η δέσμευση, και η διαδικαστική δικαιοσύνη ήταν σημαντικοί παράγοντες στην επίτευξη ικανοποίησης των Βικιπαιδιστών, και η ικανοποίηση ήταν η κινητήρια δύναμη για τη συνεχιζόμενη συνεισφορά τους.[14]
Οι συντάκτες της Βικιπαίδειας περιστασιακά δίνουν και τις δικές τους εντυπώσεις σχετικά με το τι τους παρακινεί στο εγχείρημα. Ένας παράγοντας που αναφέρεται συχνά είναι η ευχαρίστηση την οποία οι συντάκτες αποκτούν μέσω της συνεισφοράς τους με το να είναι μέρος της κοινότητας. Επίσης αναφέρθηκε πως η ενασχόληση με τη Βικιπαίδεια μπορεί να είναι εθιστική.[15] Ο Τζίμι Γουέιλς έχει επίσης σχολιάσει την εθιστικότητα την οποία μπορεί να έχει η Βικιπαίδεια λέγοντας πως το κύριο χαρακτηριστικό της Βικιπαίδειας είναι πως είναι διασκεδαστική και εθιστική.[16] Οι Βικιπαιδιστές συχνά απονέμουν αστέρια σε άλλους συντάκτες για την καλή δουλειά τους ως δείγμα εκτίμησης. Αυτά τα δείγματα εκτίμησης παρουσιάζουν μια ευρεία έκταση εργασίας η οποία εκτείνεται πέρα από την απλή επεξεργασία, και είναι γενικότερα ένα χαρακτηριστικό των έργων με συνεργασία μεγάλης κλίμακας.[17]
Η Βικιπαίδεια στηρίζεται στις προσπάθειες των μελών της κοινότητας της για να αφαιρεί τους διάφορου τύπου βανδαλισμούς από τα λήμματα, και ο βανδαλισμός θα ήταν πολύ δύσκολο να εποπτευτεί εάν υπήρχαν περισσότεροι βάνδαλοι, ωστόσο η αναλογία ανάμεσα σε βάνδαλους και μη-βάνδαλους είναι πολύ μικρή.[18]
Μέσω της Βικιπαίδειας έχουν δημιουργηθεί διάφορες ενημερωτικές εκδόσεις για την κοινότητα. Ένα διαδικτυακό ενημερωτικό δελτίο, εκδίδεται από τις 10 Ιανουαρίου του 2005, ενώ υπήρχε και ένα διαδικτυακό κόμικ με την ονομασία Srlink από το 2006 έως το 2008. Ένα podcast με την ονομασία Wikipedia Weekly ήταν ενεργό από το 2006 έως το 2009. Μερικές κοινότητες εντός της ΒΚ οι οποίες ασχολούνται με συγκεκριμένη θεματολογία και διατηρούν τις αντίστοιχες θεματικές πύλες, επίσης τη δική τους θεματολογία και επικοινωνίες.
Οι δραστηριότητες εκτός του διαδικτύου οργανώνονται από το Ίδρυμα Wikimedia ή την κοινότητα της Βικιπαίδειας. Το WikiMeet είναι μια οργανωμένη συνάντηση Βικιπαιδιστών η οποία μερικές φορές είναι μικρή και ανεπίσημη, ή μεγάλη και επίσημη.
Η Wikimania είναι το ετήσιο διεθνές συνέδριο για τους χρήστες όλων των εγχειρημάτων τα οποία λειτουργούν υπό το Ίδρυμα Wikimedia (όπως η Βικιπαίδεια και τα υπόλοιπα αδερφά εγχειρήματα). Υπάρχουν διάφορα θέματα που παρουσιάζονται και συζητούνται στο συνέδριο αυτό, σχετικά με τα εγχειρήματα του ιδρύματος, άλλα wikis, ελεύθερο και ανοικτό λογισμικό, ελεύθερη γνώση και ελεύθερο περιεχόμενο, και τα διάφορα κοινωνικά και τεχνικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τα θέματα αυτά.
Το ετήσιο Αμερικανικό Βίκινικ[19] είναι μια κοινωνική συγκέντρωση η οποία γίνεται στις μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού συνήθως ακριβώς πριν την 4η Ιουλίου, και είναι μια πρωτοβουλία κατά την οποία οι Βικιπαιδιστές φέρνουν μαζί τους πικνίκ φαγητό και γνωρίζονται ο ένας με τον άλλο.[20]
το 2013 στην ελληνική Βικιπαίδεια η υπόθεση Κατσανέβα, κατά την οποία μηνύθηκε ένας από τους συντάκτες της Βικιπαίδειας για διαστρέβλωση της αλήθειας, απέκτησε διεθνή κάλυψη. Ωστόσο υπήρξε κάποια παρατυπία από πλευράς συντακτών της ΒΚ και το δικαστήριο που εκδίκασε την υπόθεση αθώωσε τον συντάκτη[26]
Τα παράπονα τα οποία σχετίζονται με την κοινότητα συμπεριλαμβάνουν τις επιπτώσεις από την ανωνυμία των χρηστών,
την συμπεριφορά των παλαιοτέρων προς τους νέους στο εγχείρημα,
την κατάχρηση δικαιωμάτων από τους διαχειριστές,
προκαταλήψεις στην κοινωνική δομή της κοινότητας, κυρίως ως προς το φύλο και την έλλειψη γυναικών συντακτών,[27]
Η Σου Γκάρντνερ, πρώην εκτελεστική διευθυντής του ιδρύματος Wikimedia, περιέγραψε τον τυπικό βικιπαιδιστή ως τον "κακοδιάθετο ηλικιωμένο τύπο που κάθεται στο γραφείο και γνωρίζει τους κανονισμούς απ'έξω και ανακατωτά", και πως η Βικιπαίδεια αντιμετωπίζει πρόβλημα ποιότητας καθώς και συμμετοχής γυναικών.[29][30]
Μια άλλη σημαντική διαμάχη προκλήθηκε από την παρουσία συντακτών επί πληρωμή στη Βικιπαίδεια, κάτι που έκανε το ίδρυμα Wikimedia να αποστείλει μια νομική προειδοποίηση στην εταιρεία που δραστηριοποιούνταν στο χώρο αυτό.[31]
Ο Τζίμι Ουέιλς ανέφερε πως χρειάζεται να διατηρηθούν και να βελτιωθούν όπου χρειάζεται τα ποιοτικά πρότυπα, ενώ την ίδια στιγμή η Βικιπαίδεια θα παραμένει ανοικτή, φιλική, και φιλόξενη ως κοινότητα, και αυτό είναι πρόκληση.[32]
Ο συνιδρυτής της Βικιπαίδειας Λάρυ Σάνγκερ(D/R) -ο οποίος το 2006 αποχώρησε για να δημιουργήσει το παρόμοιο εγχείρημα Citizendium(D/R)- χαρακτήρισε την κοινότητα της Βικιπαίδειας ως αναποτελεσματική και επιθετική, λέγοντας πως η κοινότητα δεν επιβάλει τους ίδιους τους κανονισμούς της αποτελεσματικά και συστηματικά, με συνέπεια οι διαχειριστές και οι απλοί συμμετέχοντες να είναι σε θέση να μπορούν να δράσουν επιθετικά έχοντας ασυλία, κάτι που δημιουργεί ένα κύκλο επιθετικότητας χωρίς τέλος.[33]
Η εφημερίδα Τάιμς του Λονδίνου, εξέφρασε σκεπτικισμό ως προς την εξάρτηση της Βικιπαίδειας στην παρουσία συναίνεσης για τον σχηματισμό του περιεχομένου της, λέγοντας πως η Βικιπαίδεια δεν αποζητά την αλήθεια αλλά τη συναίνεση, ως μια ατελείωτη πολιτική συνάντηση της οποίας το τελικό αποτέλεσμα θα κυριαρχηθεί από αυτούς που φωνάζουν δυνατότερα και επιμονέστερα.[34]
Το βραβείο Εράσμους του 2015 απονεμήθηκε στην κοινότητα της Βικιπαίδειας για την προαγωγή της διάδοσης της γνώσης μέσω μιας πλήρους και διεθνούς προσβάσιμης εγκυκλοπαίδειας, και πως για να το καταφέρουν αυτό οι δημιουργοί της Βικιπαίδειας δημιούργησαν μια νέα και αποτελεσματική δημοκρατική πλατφόρμα. Το βραβείο αναγνωρίζει συγκεκριμένα τη Βικιπαίδεια ως κοινότητα ενός κοινού έργου στο οποίο συμμετέχουν δεκάδες χιλιάδες εθελοντές από όλο τον κόσμο.[35]
↑Forte, Amy; Bruckman, Andrea (2005). «Why Do People Write for Wikipedia? Incentives to Contribute to Open-Content Publishing». SIGGROUP 2005 Workshop: Sustaining community.
↑Clary, E.; Snyder, M.; Ridge, R.; Copeland, J.; Stukas, A.; Haugen, J.; Miene, P. (1998). «Understanding and assessing the motivations of volunteers: A functional approach». J. Personality and Social Psychology74: 1516–1530.