Λευκορωσικές διαδηλώσεις του 2020

Λευκορωσικές διαδηλώσεις του 2020-2021
Μέρος του δημοκρατικού κινήματος της Λευκορωσίας
Μεγάλη διαδήλωση των υποστηρικτών της αντιπολίτευσης στο Μινσκ, 16 Αυγούστου
Ημερομηνία24 Μαΐου 2020 - συνεχίζεται
ΤόποςΛευκορωσία
Αίτιααυταρχικό καθεστώς, διαχείριση της πανδημίας Covid-19 από την κυβέρνηση, οικονομικά προβλήματα
Στόχοιπαραίτηση του Λουκασένκο, παραίτηση της κυβέρνησης της Λευκορωσίας, απελευθέρωση πολιτικών κρατούμενων
Μέθοδοιπορείες, μπλόκα, διαδικτυακός ακτιβισμός
ΑποτέλεσμαΤο καθεστώς του Λουκασένκο διατηρήθηκε ως έχει, το κίνημα των διαδηλώσεων ατόνησε
Παραχωρήσεις
που δώθηκαν		Πρόταση για συνταγματική αναθεώρηση
Εμπλεκόμενες πλευρές
Λευκορωσική Κυβέρνηση
Ηγετικά πρόσωπα
Αριθμός
200.000+ συμμετέχοντες σε συλλαλητήριο
Απολογισμός
Απώλειες4+ θάνατοι
Συλλήψεις30.000+
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Οι Λευκορωσικές διαδηλώσεις του 2020-2021 ήταν μια σειρά από μαζικές διαδηλώσεις που συγκλόνισαν τη Λευκορωσία το 2020. Οι διαδηλώσεις ήταν κατά του καθεστώτος του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο.[1] Οι διαδηλώσεις εξελίχθηκαν τόσο πριν, όσο και μετά τις Λευκορωσικές Προεδρικές εκλογές του 2020. Οι διαδηλωτές έχουν ως αίτημα την παραίτηση του προέδρου, την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, και τη διεξαγωγή νέων, ελεύθερων και δίκαιων εκλογών.[2][3]

Την περίοδο πριν τις εκλογές (Μάιο έως 9 Αυγούστου 2020) οι διαδηλώσεις ταυτίζονται εν μέρει με την προεκλογική εκστρατεία της υποψήφιας της αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια. Έπειτα από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εκλογών στα οποία ο Λουκασένκο κέρδιζε με μία συντριπτική νίκη, ακολούθησε ένα μαζικό κίνημα ειρηνικών συλλαλητηρίων - το αποκορύφωμα των διαδηλώσεων. Το κίνημα διατηρήθηκε για πολλούς μήνες, ωστόσο σταδιακά έχανε την ορμή του. Παρόλο που κάποιες μικρές διαμαρτυρίες συνεχίζονται ακόμα και σήμερα, θεωρείται ότι το κίνημα έχει ατονήσει.

Σημαντικές προσωπικότητες του κινήματος είναι ο Βίκτωρ Μπαμπάρικο, υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές ο οποίος όμως συνελήφθη λίγες μέρες αφότου κατέθεσε την υποψηφιότητα του,[4] οπότε και τον διαδέχθηκε η Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια, σύζυγος ενός άλλου συλληφθέντα υποψηφίου του Σεργκέι Τσιχανόφσκι.[5]

Η κυβέρνηση προχώρησε σε απροκάλυπτη καταστολή των διαδηλώσεων, με δεκάδες χιλιάδες συλλήψεις και εκτεταμένη χρήση βίας εις βάρος διαδηλωτών. Μέχρι σήμερα, έχουν χάσει τη ζωή τους 4 άτομα, οι τραυματίες υπολογίζονται σε εκατοντάδες και οι συλληφθέντες υπολογίζονται σε πάνω από 30.000 σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Υπόβαθρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αλεξάντερ Λουκασένκο έχει χαρακτηριστεί «ο τελευταίος δικτάτορας» της Ευρώπης. Κατέχει την εξουσία 26 χρόνια (από το 1994), γεγονός που τον καθιστά τον μακροβιότερο αρχηγό κράτους στην πρώην Σοβιετική Ένωση.[6][7] Η κυβέρνηση του για μεγάλο μέρος της προεδρίας του είχε πετύχει μια αξιόλογη οικονομική ανάπτυξη και την εξασφάλιση ενός βασικού μισθού για μεγάλος μέρος της λευκορωσικής κοινωνίας. Η οικονομική ανάπτυξη όμως ανακόπηκε στα μέσα της δεκαετίας του 2010 βάζοντας τη χώρα σε οικονομικά προβλήματα.[8] Η πανδημία του νέου κορωνοϊού, ήταν ένα άλλο γεγονός που περιέπλεξε το πλαίσιο για τις προεδρικές εκλογές της 9ης Αγούστου του 2020.

Αίτια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα αίτια που οδήγησαν στο ξέσπασμα των διαδηλώσεων είναι πολλά, αλληλένδετα και πολυδιάστατα. Καταρχήν, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν τα οικονομικά προβλήματα τα οποία αντιμετώπιζε η χώρα. Έπειτα από κάποια χρόνια ανάπτυξης, η οικονομία της Λευκορωσίας περιέπεσε σε στασιμότητα.[9] Η κυβέρνηση, με σκοπό να αναζωογονήσει την οικονομία επέβαλε διάφορα μέτρα λιτότητας, τα οποία έπληξαν τη δημοτικότητα της κυβέρνησης.[8] Ήταν ο ίδιος λόγος ο οποίος πυροδότησε και τις, μικρές αλλά αξιοσημείωτες, διαδηλώσεις του 2017. Ακόμα, οι χειρισμοί της κυβέρνησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού επικρίθηκαν έντονα. Συγκεκριμένα, κατηγορείται για υποτίμηση της επικινδυνότητας του ιού και για μη λήψη ουσιαστικών μέτρων ενάντια στην πανδημία. Χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Αλεξάντερ Λουκασένκο είχε δηλώσει ότι πίνοντας βότκα μπορείς να σκοτώσεις τον κορωνοϊό, ενώ η κυβέρνησή του προτίμησε να αφήσει ανοικτά τα γήπεδα, τις εκκλησίες κλπ.[10] Έως και το καλοκαίρι του 2020 είχαν καταγραφεί περίπου 67 χιλιάδες κρούσματα και περίπου 550 θάνατοι στη Λευκορωσία[11]. Επίσης διαχρονικό κίνητρο υπήρξε ο σκληρός αυταρχισμός της κυβέρνησης.[12] Η αντιπολίτευση ανέκαθεν ζήταγε περισσότερες ελευθερίες, ενώ δεν έχει αναγνωρίσει καμία εκλογή από ο 1994 και μετά, κατηγορώντας την κυβέρνηση για νοθεία και παραποίηση των αποτελεσμάτων. Εξάλλου, αυτές δεν ήταν οι πρώτες εκλογές έπειτα από τις οποίες η αντιπολίτευση αντέδρασε. Διαδηλώσεις είχαν συμβεί και έπειτα από τις Προεδρικές εκλογές του 2010, στις οποίες οι αρχές είχαν απαντήσει με άμεση καταστολή.[13]

Ωστόσο, άλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι τα αληθινά αίτια των διαδηλώσεων είναι πολύ βαθύτερα και βρίσκονται στον πυρήνα των κοινωνικών ζυμώσεων που συντελούνται στη Λευκορωσία. Συγκεκριμένα αναφέρουν έπειτα από δεκαετίες πολιτικής σταθερότητας, οι πολίτες της Λευκορωσίας είναι έτοιμοι για μία αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Απλοί άνθρωποι που μπορεί να μην είχαν ασχοληθεί καθόλου στο παρελθόν με την πολιτική, πολιτικοποιήθηκαν κατά την προεκλογική περίοδο.[14] Σε αυτό πιστεύεται ότι βοήθησε και η συγκυρία, αφού με την πανδημία του κορωνοϊού και τα απαγορευτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν, πολλοί Λευκορώσοι μετανάστες έχασαν τη δουλειά τους και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, μεταφέροντας ταυτόχρονα όμως και τις εμπειρίες άλλων πιο δημοκρατικών και φιλελεύθερων κοινωνιών. Τέλος, καταλυτικός ήταν και ο ρόλος της λευκορωσικής νεολαίας. Η τελευταία, νιώθοντας περισσότερο συνδεδεμένη με τον υπόλοιπο κόσμο, υποστήριξε με ενθουσιασμό το κίνημα της αλλαγής.[15]

Διαδήλωση της αντιπολίτευσης στην πρωτεύουσα Μίνσκ, 16 Αυγούστου

Σύμβολα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων χρησιμοποιήθηκαν διάφορα σύμβολα και σημαίες. Η πλευρά των διαδηλωτών και γενικότερα η Λευκορωσική αντιπολίτευση χρησιμοποίησε μία λευκοκόκκινη σημαία. Πρόκειται για τη σημαία ενός βραχύβιου Λευκορωσικού κράτους, της Λαϊκής Δημοκρατίας της Λευκορωσίας, το 1918-1919. Αυτή η σημαία χρησιμοποιήθηκε επίσης και κατά τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας της Λευκορωσίας, στα 1991-1995. Άλλο σύμβολο που χρησιμοποίησε η αντιπολίτευση είναι το ιστορικό εθνόσημο της Λευκορωσίας, γνωστό ως Παονία. Παριστάνει έναν ιππότη καβάλα στο άλογό του σε ένα κόκκινο φόντο. Το εθνόσημο αυτό είχε υιοθετηθεί από το κράτος τις αντίστοιχες περιόδους που είχε γίνει με τη σημαία. Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτά τα σύμβολα δεν τα υιοθέτησε η αντιπολίτευσης μόνο στις διαδηλώσεις του 2020 αλλά και σε κάθε διαμαρτυρία εναντίον του Λουκασένκο, σχεδόν από τότε που ο τελευταίος ανέλαβε την εξουσία, το 1994.[16]

  • Η ιστορική σημαία της Λευκορωσίας
    Η ιστορική σημαία της Λευκορωσίας
  • Το ιστορικό εθνόσημο της Λευκορωσίας, Παονία
    Το ιστορικό εθνόσημο της Λευκορωσίας, Παονία
  • Η λευκοκόκκινη σημαία της Λευκορωσίας μαζί με το ιστορικό εθνόσημο της Λευκορωσίας.
    Η λευκοκόκκινη σημαία της Λευκορωσίας μαζί με το ιστορικό εθνόσημο της Λευκορωσίας.

Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση του Λουκασένκο είχε υιοθετήσει από το 1995 μία διαφορετική πρασινοκόκκινη σημαία, που έμοιαζε σε μεγάλο βαθμό με τη σημαία της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Λευκορωσίας. Επίσης το αντίστοιχο εθνόσημο που είχε υιοθετηθεί δεν είχε σχέση με την Παονία, αλλά ήταν το σχήμα της Λευκορωσίας περιτριγυρισμένο από μία υδρόγειο (κάτω) ένα κόκκινο αστέρι (πάνω) και ανθοδέσμες με λουλούδια και στάχυα τυλιγμένες με μία πρασινοκόκκινη λωρίδα. Επίσης στις συγκεντρώσεις υποστήριξης του Λουκασένκο χρησιμοποιήθηκαν και Ρωσικές σημαίες καθώς και σημαίες της σοβιετικής εποχής.[17]

  • Η επίσημη σημερινή σημαία της Λευκορωσίας
    Η επίσημη σημερινή σημαία της Λευκορωσίας
  • Το επίσημο και νυν εθνόσημο της Λευκορωσίας
    Το επίσημο και νυν εθνόσημο της Λευκορωσίας

Γεγονότα πριν τις εκλογές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απορριφθέντες υποψήφιοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βίκτωρ Μπαμπάρικο

Εν όψει των επερχόμενων εκλογών πολλοί ήταν αυτοί που θέλησαν να δηλώσουν υποψηφιότητα:

  • Ο Σεργκέι Τσιχανόφσκι, ένας διάσημος μπλόγκερ και youtuber, σφοδρός επικριτής της κυβέρνησης ανακοίνωσε την πρόθεσή του για να αναμετρηθεί με τον Λουκασένκο στις εκλογές.[18] Ωστόσο, λίγες ημέρες αργότερα συνελήφθη από τις αρχές, με την κατηγορία της υποκίνησης εξεγέρσεων.[19]
  • Ο Βαλέρι Τσέπκαλο, ιδρυτής και διευθυντής του πάρκου υψηλής Τεχνολογίας στη Λευκορωσία αποφάσισε να θέσει κι αυτός υποψηφιότητα για τις προεδρικές εκλογές.[20] Η υποψηφιότητά του απορρίφθηκε.
  • Ο Βίκτωρ Μπαμπάρικο, διευθύνων σύμβουλος τράπεζας, αποφάσισε να κατέβει κι αυτός στις εκλογές του Αυγούστου. Η υποψηφιότητά του υποστηρίχθηκε ιδιαιτέρως και πολλούς διανοούμενους ανθρώπους της Λευκορωσίας, συμπεριλαμβανομένης και της βραβευμένης με νόμπελ λογοτεχνίας Σβετλάνα Αλεξιέβιτς. Θεωρήθηκε ως ο βασικότερος αντίπαλος του Λουκασένκο, με μεγάλες πολιτικές ικανότητες.[21] Η υποψηφιότητά του όμως απορρίφθηκε και ο ίδιος συνελήφθη στα μέσα Ιουνίου με τις κατηγορίες της απάτης και υπεξαίρεσης στη λευκορωσικών - ρωσικών συμφερόντων τράπεζα "Belgazprombank", της οποίας ήταν διοικητής.[22]

Οι πρώτες διαδηλώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλοί υποστηρικτές του Τσιχανόφσκι άρχισαν να διαδηλώνουν μόλις ανακοινώθηκε η σύλληψή του.[23] Αυτές οι πρώτες διαδηλώσεις είχαν μικρό χαρακτήρα. Ωστόσο μετά την ανάδειξη του Βίκτορ Μπαμπάρικο σαν πιθανό αντίπαλο του Λουκασένκο οι συγκεντρώσεις υποστήριξης της αντιπολίτευσης μεγάλωσαν και γενικεύτηκαν.Παραδείγματος χάρη, στις 5 με 7 Ιουνίου διαδήλωσαν γύρω στα 5.000 άτομα στο Μινσκ. Η ανακοίνωση της σύλληψης του Μπαμπάρικο ήταν αφορμή για ένα νέο κύμα διαδηλώσεων. Εργάτες, μαθητές και απλοί πολίτες συμμετείχαν στις διαμαρτυρίες.[24] Βλέποντας τον όγκο των διαδηλώσεων να αυξάνεται, η αστυνομία άρχισε να αλλάζει τακτική, χρησιμοποιώντας σπρέι πιπεριού και δακρυγόνα, καθώς και αυξάνοντας τις συλλήψεις.

Η τελική πρόταση της αντιπολίτευσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προεκλογική συγκέντρωση της αντιπολίτευσης στις 30 Ιουλίου του 2020
Η Σβετλάνα Τσιχανόφκαγια σε ομιλία της σε προεκλογική συγκέντρωση στις 24 Ιουλίου του 2020

Έπειτα από τη σύλληψη του Βίκτορ Μπαμπάρικο η αντιπολίτευση έμεινε χωρίς κανέναν αξιόλογο υποψήφιο. Το κενό αυτό επιχείρησε να καλύψει η Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια, η οποία αποφάσισε να κατέβει στις εκλογές αφότου συνελήφθη ο σύζυγός της, Σεργκέι Τσιχανόφσκι.[5] Η Τσιχανόφσκαγια κατάφερε να συσπειρώσει γύρω της ολόκληρη τη Λευκορωσική αντιπολίτευση. Μαζί με άλλες δύο γυναίκες, τη Βερόνικα Τσέπκαλο, σύζυγο του απορριφθέντος υποψηφίου Βαλέρι Τσέπκαλο, και τη Μαρία Κολενσίκοβα, στενής συνεργάτιδας του Βίκτορ Μπαμπάρικο, επιστράτευσαν όλα τα μέσα για τη συγκέντρωση υποστήριξης σε αυτό το κίνημα.[25] Η υποψηφιότητά της Τσιχανόφσκαγια τελικά εγκρίθηκε για τις πρεδρικές εκλογές του Αυγούστου. Σε αυτό το κλίμα η αντιπολίτευση διοργάνωσε ογκώδεις αντικυβερνητικές πορείες και προεκλογικές συγκεντρώσεις.[26]

Σύλληψη Ρώσων μισθοφόρων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 29 Ιουλίου, δέκα μέρες πριν τις προεδρικές εκλογές, το υπουργείο εσωτερικών ανέφερε ότι συνέλαβε 32 Ρώσους μαχητές του ιδιωτικού στρατιωτικού ομίλου Βάγκνερ, οι οποίοι φέρεται ότι είχαν ως στόχο να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα εν όψει των εκλογών. Ακόμα το υπουργείο ανέφερε ότι ο συνολικός αριθμός των Ρώσων μισθοφόρων στη Λευκορωσία ανέρχεται σε 200. Το περιστατικό αποτέλεσε αιτία για σοβαρό διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, δύο ιστορικά φιλικών κρατών.[27]

Την Ημέρα των εκλογών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διαδηλώσεις και επεισόδια τη νύχτα των εκλογών

Στα μέσα της ημέρας αναφέρθηκε ότι η πρόσβαση στο ίντερνετ είχε διακοπεί.[28] Η εκλογική διαδικασία δεν ήταν ομαλή καθώς αναφέρθηκαν πολλές συλλήψεις, νοθεία και επεισόδια έξω από εκλογικά τμήματα. Η αστυνομία είχε κατεβάσει χιλιάδες άνδρες στη πρωτεύουσα Μινσκ για να εμποδίσει πιθανούς πολίτες από το να διαμαρτυρηθούν για τα αποτελέσματα, στα οποία ο Λουκασένκο νικούσε με ένα τεράστιο προβάδισμα, συγκεντρώνοντας το 80% των ψήφων.[29]

Σε κάποια εκλογικά τμήματα αναφέρθηκε ότι η Τσιχανόφσκαγια προηγούνταν με διαφορά, όμως αυτό δεν επιβεβαιώθηκε από τα επίσημα αποτελέσματα.

Παρόλ' αυτά, την ημέρα των εκλογών έλαβε χώρα μια από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις από τότε που η Λευκορωσία έγινε ανεξάρτητη. Οι δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν περίπου 3.000 άτομα τη νύχτα.[30] Μερικοί από τους διαδηλωτές τραυματίστηκαν σοβαρά και τουλάχιστον 50 διαδηλωτές μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο, μερικοί από αυτούς σε κρίσιμη κατάσταση. Ένας από τους διαδηλωτές τελικά απεβίωσε.[31][32] Οι διαδηλωτές κατέκλυσαν το κέντρο του Μινσκ και έστησαν οδοφράγματα σε διάφορα σημεία. Τα μεσάνυκτα τελικά η αστυνομία κατάφερε να ανακτήσει τον έλεγχο στο κέντρο της πόλης. Αναφέρθηκε ότι οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν πλαστικές σφαίρες, χειροβομβίδες κρότου-λάμψης και κανόνια νερού.[33]

Οι Μεγάλες διαδηλώσεις (Αύγουστος-Οκτώβριος)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αύγουστος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, σύμφωνα με τα οποία ο πρόεδρος Λουκασένκο νικούσε μία έκτη θητεία συγκεντρώνοντας το 80% των ψήφων, ξέσπασαν βίαιες συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας στο Μινσκ καθώς και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Λευκορωσίας[34]. Στις 11 του μήνα, δύο ημέρες μόνο μετά τις εκλογές, η Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια κατέφυγε στη γειτονική Λιθουανία, όπου βρίσκονταν ήδη και τα δύο της παιδιά. Τόσο η ίδια όσο και οι αρχές της Λευκορωσίας δήλωσαν ότι δεν εξαναγκάστηκε να φύγει[35]. Στη Λευκορωσία, συγκρούσεις συνεχίστηκαν και τις επόμενες ημέρες. Μέχρι τις 12 Αυγούστου είχαν καταγραφεί δύο θάνατοι διαδηλωτών: ένας στο πεδίο των διαδηλώσεων και ένας κατέληξε ενώ βρισκόταν υπό κράτηση. Ακόμα, αναφέρθηκαν 250 τραυματίες και πάνω από έξι χιλιάδες συλλήψεις[36].

Τις επόμενες ημέρες όμως η πίεση προς την κυβέρνηση αυξήθηκε ιδιαιτέρως. Απεργίες των εργατών των περισσότερων κρατικών εργοστασίων καθώς και των γιατρών και άλλων επαγγελμάτων ανάγκασαν τις αρχές να απελευθερώσουν χίλιους συλληφθέντες. Ο υπουργός εσωτερικών της Λευκορωσίας Γιούρι Καράγεφ ζήτησε συγγνώμη από τους πολίτες για τη σύλληψη πολλών αθώων πολιτών[37][38]. Παράλληλα η αστυνομία μείωσε τη βία εναντίων των διαδηλωτών και δεν παρενέβη σε αντικυβερνητική διαμαρτυρία στο Μινσκ στις 14 Αυγούστου[38]. Παρόλ' αυτά στις 15 Αυγούστου αναφέρθηκε και ένα τρίτος θάνατος διαδηλωτή, τον 34-χρονο Αλεξάντερ Ταραϊκόφσκι. Οι συγγενείς του κατήγγειλαν την αστυνομία ότι τον πυροβόλησε, ωστόσο οι αρχές αρνήθηκαν κάτι τέτοιο και υποστήριξαν ότι κρατούσε στα χέρια του εκρηκτικό μηχανισμό που καταλάθος εξερράγη[39].

Διαδήλωση της αντιπολίτευσης στο Μινσκ, στις 16 Αυγούστου του 2020

Στις 16 Αυγούστου δεκάδες χιλιάδες άτομα κατέβηκαν ξανά στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την επανεκλογή του Λουκασένκο. παράλληλα όμως για πρώτη φορά από τις εκλογές διοργανώθηκαν πορείες υποστηρικτών του προέδρου. Οι συμμετέχοντες σε αυτές τις πορείες υπολογίζονται σε μερικές χιλιάδες[40]. Στις 17 Αυγούστου κι ενώ οι απεργίες συνεχίζονταν, ο Λουκασένκο δήλωσε ότι προτίθεται να αλλάξει το σύνταγμα και να παραιτηθεί από τη θέση του προέδρου έπειτα από δημοψήφισμα. Συμπλήρωσε όμως ότι δεν θα κάνει κάτι τέτοιο όσο συνεχίζεται η πίεση από τις διαδηλώσεις[41].

Η πρώτη συνέντευξη τύπου του συντονιστικού συμβουλίου

Στις 19 Αυγούστου ανακοινώθηκε από την αντιπολίτευση η σύσταση του συντονιστικού συμβουλίου, ενός άτυπου οργάνου που θα είχε ως σκοπό να συντονίσει τον διάλογο ανάμεσα στην κυβέρνηση και στους διαδηλωτές για μία ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας[42]. Ωστόσο ο Λουκασένκο αρνήθηκε να διαπραγματευτεί καταγγέλλοντας το συντονιστικό συμβούλιο για απόπειρα πραξικοπήματος[43].

Στις 22 Αυγούστου αναφέρθηκε ότι ένας ηγέτης απεργών συνελήφθη μέσα στη μέρα, ενώ ταυτόχρονα η κυβέρνηση απείλησε τους εργάτες με ποινικές διώξεις σε περίπτωση που δεν σταματούσαν τις απεργίες. Ακόμα, ο Λουκασένκο κατηγόρησε τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση για υποκίνηση των διαμαρτυριών εναντίον του[44]. Οι πορείες συμπαράστασης για την κυβέρνηση του Λουκασένκο συνεχίστηκαν σε διάφορες μεγάλες πόλεις[44].

Πορεία της αντιπολίτευσης στο Μινσκ, 23 Αυγούστου 2020· οι λευκοκόκκινες σημαίες αποτελούν σύμβολο της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας
Πορεία της αντιπολίτευσης στο κέντρο του Μινσκ, 23 Αυγούστου 2020

Στις 23 Αυγούστου οι διαδηλώσεις κατά του Λουκασένκο συνεχίστηκαν με εντυπωσιακή συμμετοχή. Υπολογίζεται ότι εκείνη τη μέρα (Κυριακή) συμμετείχαν 200.000 πολίτες μόνο στο Μίνσκ[45]. Η κυβέρνηση φέρεται να έκλεισε πάνω από 50 ιστοσελίδες που υποστηρίζουν και καλύπτουν τις διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης. Υπάρχουν πληροφορίες για αστυνομικούς που παραιτήθηκαν και τάχθηκαν στην πλευρά των διαδηλωτών. Πάντως, μέχρι τότε η αστυνομία υπολογίζεται ότι είχε συλλάβει επτά χιλιάδες διαδηλωτές[46]. Την επομένη, 24, συνελήφθησαν δύο μέλη του συντονιστικού συμβουλίου, ενώ ο Λουκασένκο δήλωσε ότι όσοι συμμετέχουν στη «παράλληλη κυβέρνηση» του συντονιστικού συμβουλίου θα πρέπει να κατηγορηθούν για «υπόσκαψη της εθνικής ασφάλειας»[45].

Στις 27 του μήνα σε μία μεγάλη διαδήλωση της αντιπολίτευσης συνελήφθησαν τουλάχιστον 20 δημοσιογράφοι ξένων ΜΜΕ. Εκπρόσωπος του υπουργείου εσωτερικών ανέφερε ότι οι δημοσιογράφοι οδηγήθηκαν σε αστυνομικό τμήμα για να πιστοποιηθεί η άδειά τους[47]. Την ίδια ημέρα, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι έπειτα από παράκληση του Λουκασένκο είναι έτοιμος να στείλει τη ρωσική αστυνομία να συνδράμει τη Λευκορωσική, αν και συμπλήρωσε ότι δεν υπάρχει ακόμα τέτοια ανάγκη[48].

Στις 30 του μήνα, ανήμερα των 66ων γενεθλίων του Αλεξάντερ Λουκασένκο οι διαδηλωτές επιχείρησαν να προσεγγίσουν το προεδρικό μέγαρο, όμως απωθήθηκαν από την αστυνομία. Αναφέρθηκαν ότι συνελήφθησαν 125 διαδηλωτές. Την ίδια μέρα ο Βλαντιμίρ Πούτιν τηλεφώνησε στο Λουκασένκο για να του ευχηθεί και για να τον προσκαλέσει να επισκεφθεί τη Ρωσία μέσα στον Σεπτέμβριο[49].

Στις 31 του Αυγούστου ένα τρίτο μέλος του συντονιστικού συμβουλίου συνελήφθη, η Λίλια Βλάσοβα, ενώ αργότερα κλήθηκε για ανάκριση ο εκπρόσωπος τύπου του συμβουλίου, ο Αντόν Ροντένκοφ[50].

Σεπτέμβριος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τον Σεπτέμβριο οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν δυναμικά. Παρόλο που η συμμετοχή ήταν εμφανώς χαμηλότερη από αυτή του προηγούμενου μήνα, οι διαδηλωτές ξεπέρασαν πολλές φορές τις 100.000, σύμφωνα με τους διοργανωτές τους.[51][52]

Στην πρώτη του μήνα οι χώρες τις Βαλτικής (Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία), σε κοινή ανακοίνωσή τους κήρυξαν ανεπιθύμητους περίπου 30 Λευκορώσους αξιωματούχους. Οι κυρώσεις ήρθαν πριν την απόφαση της Ε.Ε. για την κρίση στη Λευκορωσία, καθώς οι τρεις χώρες φοβούνται ότι η τελευταία θα διστάσει ή θα καθυστερήσει υπερβολικά πριν την επιβολή κυρώσεων.[53] Στις διαδηλώσεις της πρώτης Σεπτεμβρίου πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν ο μαθητές και οι φοιτητές καθώς η μέρα αυτή είναι η μέρα έναρξης του σχολικού έτους στη Λευκορωσία. Η μαθητική πορεία κινήθηκε προς το προεδρικό μέγαρο όμως απωθήθηκε από την αστυνομία και έτσι κατέληξε στην πλατεία ανεξαρτησίας, την κεντρική πλατεία του Μινσκ.[54] Συνελήφθησαν 20 μαθήτες, οι οποίοι οδηγήθηκαν σε αστυνομικό τμήμα, και αφέθηκαν ελεύθεροι έπειτα από κάποιες ώρες.

Συγκέντρωση της αντιπολίτευσης στις 6 Σεπτεμβρίου. Αριστερά στο βάθος διακρίνεται το προεδρικό μέγαρο, το «Παλάτι της Ανεξαρησίας»
Η Μαρία Κολεσνίκοβα

Στη διάρκεια του Σεπτεμβρίου οι αρχές σταδιακά είτε φυλάκισαν είτε απέλασαν όλα τα μέλη του Συντονιστικού Συμβουλίου. Αρχικά, στις 5 Σεπτεμβρίου η Όλγα Κοβάλκοβα απελάθηκε στην Πολωνία.[55] Λίγες ημέρες αργότερα, στις 7 Σεπτεμβρίου αναφέρθηκε ότι το ηγετικό στέλεχος του συντονιστικού συμβουλίου και της αντιπολίτευσης, Μαρία Κολεσνίκοβα απήχθη από αγνώστους και δεν είναι γνωστό πού βρίσκεται. Το ίδιο ισχύει και για τον εκπρόσωπο τύπου του Συντονιστικού συμβουλίου τον Αντόν Ροντένκοφ.[56] Την επόμενη αναφέρθηκε ότι η Μαρία Κολεσνίκοβα έσκισε το διαβατήριό της σε μία προσπάθεια να αποτρέψει τη διά της βίας απέλασή της στη γειτονική Ουκρανία, κάτι που έγινε για τον Αντόν Ρόντενκοφ και άλλο ένα μέλος του Συντονιστικού Συμβουλίου.[57] Τελικά, στις 9 Σεπτεμβρίου η Μαρία Κολεσνίκοβα συνελήφθη ως ύποπτη για εσχάτη προδοσία με την κατηγορία της υποκίνησης κατάληψης της εξουσίας.[58] Την ίδια ημέρα, τα εναπομείναντα δύο μέλη του συντονιστικού συμβουλίου, Μαξίμ Ζνακ και Ίλια Σάλεϋ συνελήφθησαν. Η βραβευμένη με νόμπελ λογοτεχνίας, Σβετλάνα Αλεξίεβιτς κατηγόρησε την κυβέρνηση του Λουκασένκο για τρομοκρατία εναντίον του λαού.[59]

Η καταστολή των διαδηλώσεων αυξήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου. Για παράδειγμα σε μία διαδήλωση στις 13 Σεπτεμβρίου, η αστυνομία απέκλεισε με συρματοπλέγματα διάφορες πλατείες στο κέντρο του Μινσκ και στη συνέχεια προχώρησε σε βίαιες συλλήψεις διαδηλωτών. Διαδηλωτές δήλωσαν ότι οι συλλήψεις άρχισαν πριν την έναρξη της πορείας και ότι η αστυνομία χώριζε τους διαδηλωτές σε ομάδες, τους περικύκλωνε και τη συνέχεια τους ξυλοκοπούσαν και τους συνέλαβαν.[60] Σε μία διαδήλωση γυναικών, φασκοφόροι άνδρες άρχισαν να συλλαμβάνουν εκατοντάδες συμμετέχοντες. Μεταξύ τους ήταν και η 73-χρονη Νίνα Μπαγκίνσκαγια, μία κορυφαία μορφή του γυναικείου κυνήματος διαμαρτυριών.[61]

Συγκέντρωση υπέρ του Λουκασένκο. 20 Σεπτεμβρίου 2020

Στις 14 του μήνα ο Λουκασένκο συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν στο Σότσι της νότιας Ρωσίας. Όπως αναφέρθηκε, συζήτησαν για θέματα όπως το εμπόριο και η ενέργεια, ενώ ο Λουκασένο ευχαρίστησε τη Ρωσία για την υποστήριξή της. Ακόμα, συμφωνήθηκε η παραχώρηση δανείου ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ από τη Ρωσία στη Λευκορωσία. Η συνάντηση αυτή πυροδότησε πλήθος αντιδράσεων στη Λευκορωσία αφού χιλιάδες ήταν αυτοί που, για ακόμα μία φορά, κατέβηκαν στους δρόμους ζητώντας από τον Λουκασένκο να παραιτηθεί.[62][63]

Οκτώβριος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διαδήλωση κατά του Λουκασένσκο στο Μινσκ, 4 Οκτωβρίου 2020.

Τον Οκτώβριο οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν με αρκετή συμμετοχή.[64] Στις αρχές Οκτωβρίου η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε κυρώσεις σε 40 Λευκορώσους αξιωματούχους, για πρώτη φορά έπειτα από τις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου. Ωστόσο, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο δεν συμπεριλαμβάνεται στα πρόσωπα αυτά.[65]

Στις 11 Οκτωβρίου ο Λουκασένκο εξέπληξε τους πάντες, όταν επισκέφθηκε φυλακή και συνάντησε διάφορους κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων και πολιτικών του αντιπάλων. Αναφέρεται ότι συνάντησε, μεταξύ άλλων, τον Βίκτωρ Μπαμπάρικο με τον γιο του. Η ίδια πηγή αναφέρει ότι ο πρόεδρος της Λευκορωσίας συζήτησε μαζί τους σχετικά με τις αλλαγές στο σύνταγμα τις οποίες προτείνει. Φέρεται να είπε, κιόλας, ότι το σύνταγμα δεν μπορεί να γραφτεί στους δρόμους.[66]

Πορεία κατά του Λουκασένκο, στο Μινσκ, στις 25 Οκτωβρίου, τη μέρα που έληγε το τελεσίγραφο της αντιπολίτευσης, προς τον Λουκασένκο να παραιτηθεί

Ωστόσο, ο Οκτώβριος χαρακτηρίστηκε από την προσπάθεια της αντιπολίτευσης να δώσει ένα τέλος στην πολιτική κρίση, πηγαίνοντας τα πράγματα στα άκρα: στις 13 Οκτωβρίου, η Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια ανακοίνωσε ότι αν η κυβέρνηση δεν ικανοποιήσει τρία υποχρεωτικά αιτήματα μέχρι τις 26 Οκτωβίου τότε θα κηρυχθεί πανεθνική απεργία σε όλα τα επαγγέλματα και ο λαός θα βγει μαζικά στους δρόμους για να διαμαρτυρηθεί. Τα τρία υποχρεωτικά αιτήματα ήταν τα εξής:[67]

  1. Ο πρόεδρος Λουκασένκο να ανακοινώσει την παραίτησή του
  2. Η βία στους δρόμους να σταματήσει πλήρως
  3. Όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι να αφεθούν ελεύθεροι

Στα μεσάνυκτα της 25ης Οκτωβρίου έληξε το τελεσίγραφο της αντιπολίτευσης προς τον Λουκασένκο,. Συνεπώς η Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια ανακοίνωσε την έναρξη απεργιακής κινητοποίησης σε όλη την επικράτεια της χώρας. Είχε προηγηθεί μία ογκώδης αντικυβερνητική διαδήλωση στο Μινσκ, στην οποία η συμμετοχή, σύμφωνα με κάποιες πηγές, ξεπερνούσε τα 100.000 άτομα. Πολλοί σταθμοί του μετρό ήταν κλειστοί, σε μία προσπάθεια της κυβέρνησης να αποτρέψει τη μαζική συμμετοχή. Πολλοί ανέφεραν ότι εκείνη την ημέρα η πρόσβαση στο ίντερνετ ήταν περιορισμένη. Οι συλλήψεις που αναφέρθηκαν ξεπέρασαν τις χίλιες. Η αστυνομία προχώρησε στη χρήση χειροβομβίδων κρότου-λάμψης και δακρυγόνων για να διαλύσει τη διαδήλωση.[68][69]

Διαδήλωση κατά του Λουκασένκο, στις 18 Οκτωβρίου, στο Μινσκ. Ήταν η πρώτη φορά που το κυριακάτικο συλλαλητήριο δεν πραγματοποιήθηκε στο κέντρο της πόλης, αλλά σε νότιο οδικό άξονα, κοντά στα μεγάλα κρατικά εργοστάσια.[70]

Από την 26η Οκτωβρίου λοιπόν, ξεκίνησε η πανεθνική απεργία που είχε προαναγγείλει η αντιπολίτευση. Η συμμετοχή στην απεργία, δεν μπορεί να εξακριβωθεί με ακρίβεια καθώς οι πληροφορίες ήταν συγκεχυμένες και αντιφατικές. Η κυβέρνηση ανέφερε ότι τα κρατικά εργοστάσια λειτουργούσαν κανονικά, κι ότι οι απεργοί ήταν ελάχιστοι. Αντίθετα, σύμφωνα με κατοίκους της Λευκορωσίας, οι απεργοί ήταν χιλιάδες. Πηγές της αντιπολίτευσης ανέφεραν ότι η Λευκορωσική KGB είχε στήσει μπλόκα έξω από τα κρατικά εργοστάσια συλλαμβάνοντας απεργούς, και εκφοβίζοντας τους εργαζόμενους ότι αν απεργούσαν θα έχαναν τη δουλειά τους.[71]

Στις 27 Οκτωβρίου, η απεργία συνεχίστηκε, ωστόσο, πηγές της αντιπολίτευσης ανέφεραν ότι πολλοί εργαζόμενοι που θέλησαν να απεργήσουν για δεύτερη μέρα, δέχτηκαν ασφυκτική πίεση για να μην το πράξουν. Επίσης, ο Λουκασένκο χαρακτήρισε τις κινητοποιήσεις της αντιπολίτευσης «τρομοκρατικές απειλές». Η αυτοεξόριστη ηγέτις της αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια κάλεσε εκ νέου τους Λευκορώσους να στηρίξουν την πανεθνική απεργία[72].

Η συνέχιση των διαδηλώσεων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κίνημα αλλάζει τακτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά από περίπου τρεις μήνες ιστορικών διαδηλώσεων που δεν είχε ξαναδεί η Λευκορωσία, το δημοκρατικό κίνημα οδηγήθηκε σε αδιέξοδο. Κανένα από τα αιτήματά του δεν είχε ικανοποιηθεί καθώς ο Αλεξάντερ Λουκασένκο βρισκόταν ακόμα στην εξουσία, η βία εναντίον των διαδηλωτών παρέμενε αμείωτη, και οι πολιτικοί κρατούμενοι αυξάνονταν. Όλες οι ηγετικές φυσιογνωμίες του κινήματος είχαν είτε καταφύγει σε γειτονικές χώρες, είτε είχαν φυλακιστεί. Οι απεργίες έληξαν γρήγορα, έπειτα από πίεση της κυβέρνησης, και οι δυνάμεις ασφαλείας, έμειναν στη συντριπτική τους πλειοψηφία πιστές στην κυβέρνηση. Ακόμα, το κίνημα πλέον, ήρθε αντιμέτωπο και με την κούραση του λαού από τις συνεχείς και κυρίως ατελέσφορες κινητοποιήσεις καθώς και με τον χειμώνα που ερχόταν. Όλα αυτά ανάγκασαν το κίνημα να αλλάξει τακτική[8]. Πλέον, αντί να οργανώνεται μία μαζική διαδήλωση στο κέντρο του Μινσκ ή άλλων πόλεων οι πολίτες παροτρύνονται να οργανώσουν πολλές μικρές πορείες κοντά στις γειτονιές τους. Ακόμα, οι πολίτες ενθαρρύνονται στο να οργανώνουν και άλλες μορφές δράσης, όπως πχ συναυλίες στην από το σπίτι τους. Έτσι οι πολίτες μπορούν να συμμετέχουν πιο ενεργά στο κίνημα και ταυτόχρονα να αποφεύγουν την άμεση καταστολή των αρχών[73].

Νοέμβριος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην 1 Νοεμβρίου περίπου είκοσι χιλιάδες πολίτες συμμετείχαν σε πορεία στο ανατολικό Μινσκ, στο Κουραπάτι, μία δασώδης περιοχή στην οποία διακόσες χιλιάδες άνθρωποι είχαν εκτελεστεί στη διάρκεια της Μεγάλης Εκκαθάρισης του Στάλιν τις χρονιές 1938 με 1941. Οι διαδηλωτές φώναζαν «η μνήμη του λαού [ζει] περισσότερο από τη ζωή μιας δικτατορίας» καθώς επίσης «σταμάτα να βασανίζεις τον λαό σου». Η αστυνομία προχώρησε σε τουλάχιστον 240 συλλήψεις[74].

Στις 3 Νοεμβρίου η ομάδα εργασίας του Συμβουλίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ χαιρέτισαν τα επιτεύγματα της κυβέρνησης της Λευκορωσίας στον τομέα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των τελευταίων ετών. Παρόλα αυτά η ομάδα επεσήμανε ότι ανησυχεί για συνεχιζόμενη χρήση βίας από τις αρχές προς τον λαό της Λευκορωσίας έπειτα από τις αμφιλεγόμενες εκλογές του Αυγούστου[75].

Στις 5 Νοεμβρίου ο ΟΑΣΕ σε έκθεσή του αναφέρει ότι δεν αναγνωρίζει τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών. Καλεί την κυβέρνηση της Λευκορωσίας να ακυρώσει τα αποτελέσματα και να επαναλάβει τις εκλογές, βασισμένες σε διεθνή πρότυπα. Ακόμα επισημένει « συστηματικά βασανιστήρια ως απάντηση σε ειρηνικές διαμαρτυρίες » και καλεί τις αρχές να σταματήσουν τη χρήση βίας[76].

Ολόκληρη η έκθεση του ΟΑΣΕ (στα αγγλικά) εδώ

Στις 7 Νοεμβρίου, κι ενώ ο Αλεξάντερ Λουκασένκο εγκαινίαζε έναν πυρηνικό σταθμό στα δυτικά της χώρας[77], στο Μινσκ γυναίκες και υγειονομικοί έλαβαν μέρος σε διαφορετικές πορείες, απαιτώντας να σταματήσει η βία της αστυνομίας και να παραιτηθεί ο Λουκασένκο[78].

Στις 8 Νοεμβρίου χιλιάδες άτομα κατέβηκαν ξανά στους δρόμους του Μινσκ για να διαδηλώσουν ενάντια στο καθεστώς του Λουκασένκο. Ήταν από τις τελευταίες μαζικές κινητοποιήσεις της αντιπολίτευσης[79]. Η αστυνομία προχώρησε σε τουλάχιστον 340 συλλήψεις. Η Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια, αφού συνεχάρη τον Τζο Μπάιντεν στη νίκη του στις Αμερικανικές προεδρικές εκλογές, δήλωσε εκείνη την ημέρα ότι είναι πεπεισμένη ότι ο Τζο Μπάιντεν θα συναντηθεί σύντομα με τον «δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο μίας ελεύθερης Λευκορωσίας». Από την άλλη, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο δήλωσε ότι οι εκλογές στις ΗΠΑ αποτελούν «παρωδία της δημοκρατίας»[80].

Στις 13 Νοεμβρίου, κατά τη διάρκεια διαδήλωσης της αντιπολίτευσης, πηγές ανέφεραν ότι ο 31ων ετών, τοπικά γνωστός καλλιτέχνης, Ράμαν Μπαντάρεκα ξυλοκοπήθηκε άγρια από την αστυνομία. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο, όμως έπειτα από λίγο επιβεβαιώθηκε ο θάνατός του. Ο θάνατος του διαδηλωτή προκάλεσε οργή εναντίον του καθεστώτος, παρόλο που η κυβέρνηση αρνείται κάθε ανάμειξη με τον θάνατό του και υποστηρίζει ότι σκοτώθηκε σε συμπλοκή του με πολίτες[81].

Μασκοφόροι άνδρες των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας χτυπάνε και συλλαμβάνουν διαδηλωτές βάζοντάς τους σε βαν. 15 Νοεμβρίου 2020

Την Κυριακή, 15 Νοεμβρίου, δύο μέρες μετά τον θάνατο του νεαρού καλλιτέχνη, χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν για μία ακόμη αφορά στους δρόμους των μεγάλων πόλεων της Λευκορωσίας για να αξιώσουν την παραίτηση του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο. Οι διαδηλωτές φώναζαν «σταματήστε να μας σκοτώνεται» και «θα βγω έξω», οι τελευταίες λέξεις που έγραψε ο Ράμαν Μπαντάρενκα. Πολλοί ήταν αυτοί που κατέθεσαν λουλούδια και στεφάνια προς τιμήν του. Η αστυνομία συνέλαβε περίπου 390 άτομα, ενώ αυτόπτες μάρτυρες κατήγγειλαν ότι η αστυνομία χρησιμοποιούσε σφαίρες καουτσούκ εναντίον των διαδηλωτών[82][83].

Διαδήλωση της αντιπολίτευσης, 15 Νοεμβρίου 2020

Στις 22 Νοεμβρίου η Λευκορωσική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία (να μην συγχέεται με την Λευκορωσική Ορθόδοξη Εκκλησία) αναθεμάτισε τον Λουκασένκο επειδή «επί 26 χρόνια κυβερνεί σαν δικτάτορας, δολοφόνος και βασανιστής του Λευορωσικού λαού». Η ανακοίνωση επεξηγεί ότι «η εκκλησία είναι ένας πνευματικός και μη πολιτικός θεσμός, ωστόσο, διδάσκει κιόλας να παλεύουμε για την αλήθεια, συνεπώς δεν μπορεί να παρακολουθεί αμέτοχη τις εξελίξεις της τρομοκρατίας των Λευκορώσων»[84].

Στις 24 Νοεμβρίου ένας γνωστός αναρχιστής και οργανωτής διαδηλώσεων στη Λευκορωσία συνελήφθη αφότου οι δυνάμεις ασφαλείας έκαναν έφοδο στο σπίτι του. Πηγές ανέφεραν ότι οι αστυνομικοί τον βασάνισαν και τον απείλησαν ότι θα τον δολοφονούσαν ή θα τον βίαζαν αν έλεγε τίποτα στη φυλακή για τον βασανισμό του[85].

Στις 27 Νοεμβρίου σε μία επίσκεψή του σε νοσοκομείο, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο δήλωσε ότι δεν θα δεν συνεχίσει να είναι πρόεδρος όταν υιοθετηθεί ένα καινούριο σύνταγμα. Ωστόσο δεν διευκρίνισε πότε αυτό θα μπορούσε να γίνει[86].

Στις 29 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκαν πολλές πορείες σε διάφορες συνοικίες του Μινσκ καθώς και άλλων πόλεων. Οι οργανωτές των διαδηλώσεων ζήτησαν από τους πολίτες να συγκεντρωθούν σε ομάδες σε πολλά σημεία της πόλης ώστε να ξεφύγουν από την κατασταλτική δράση της αστυνομίας. Παρόλα αυτά, περισσότεροι από 170 προσήχθησαν από τις αρχές και δεν έλειψαν τα μικροεπεισόδια, με την αστυνομία να κάνει εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων και άλλων χημικών για να διαλύσει τις συγκεντρώσεις[87].

Στις 30 Νοεμβρίου περισσότεροι από 1.000 συνταξιούχοι κατέβηκαν στους δρόμους, φωνάζοντας «ντροπή» και «γιαγιάδες και παππούδες ας βαδίσουμε προς τη νίκη!». Αναφέρθηκαν τουλάχιστον 12 συλλήψεις συνταξιούχων[88].

Δεκέμβριος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την πρώτη του μήνα η Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός «βιβλίου εγκλημάτων» στο οποίο θα καταγράφονταν όλες οι περιπτώσεις κατάχρησης εξουσίας και αλόγιστης χρήσης βίας από τις Λευκορωσικές αρχές. Τα γεγονότα αυτά θα επαληθεύονταν από ανεξάρτητους νομικούς.[89]

Στις 6 Δεκεμβρίου πολλοί ήταν αυτοί που κατέβηκαν να διαδηλώσουν στις γειτονιές τους, ακολουθώντας τη νέα τακτική της αντιπολίτευσης που θέλει να οργανώνονται πολλές μικρές πορείες αντί μίας μεγάλης στο κέντρο της πόλης, ώστε να μην τραβήξουν την προσοχή της αστυνομίας. Η αστυνομία, από τη μεριά της, από το πρωί είχε κατεβάσει θωρακισμένα οχήματα στους δρόμους του Μινσκ και είχε αποκλείσει την πρόσβαση σε διάφορες κεντρικές πλατείες. Επίσης πολλοί σταθμοί του μετρό ήταν κλειστοί και η πρόσβαση σε κάποιες ηλεκτρονικές πλατφόρμες ήταν περιορισμένη. Αναφέρθηκαν τουλάχιστον 340 συλλήψεις. Δύο δημοσιογράφοι συνελήφθησαν στην πόλη Γκόντνο, στο δυτικό μέρος της χώρας.

Την επομένη, 7 Δεκεμβρίου, μερικές εκατοντάδες ήταν αυτοί που διαδήλωσαν στο κέντρο του Μινσκ καθώς και σε άλλες πόλεις. Στην πορεία συμμετείχαν κυρίως συνταξιούχοι καθώς και υγειονομικοί, οι οποίοι απαιτούσαν την παραίτηση του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο. Η πορεία ξεκίνησε από την πλατεία Γιακούμπ Κολάς, στο κέντρο του Μινσκ, ωστόσο η αστυνομία τους απέτρεψε από το να ακολουθήσουν την προγραμματισμένη διαδρομή τους και να πάνε προς την πλατεία Ανεξαρτησίας. Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν και ένας Πολωνός δημοσιογράφος μαζί με τον κάμεραμαν που τον συνόδευε.[90]

Στις 13 Δεκεμβρίου οι Λευκορώσοι κατέβηκαν ξανά να διαδηλώσουν στις γειτονιές τους. Καταγράφηκαν τουλάχιστον 70 διαφορετικές συγκεντρώσεις μόνο στο Μινσκ. Σε αυτές συμμετείχαν περίπου μερικές χιλιάδες ατόμων. Αναφέρθηκε υπέρμετρη χρήση βίας εκ μέρους της αστυνομίας. Οι συλλήψεις έφτασαν τις διακόσιες. Αυτή η Κυριακή ήταν η πρώτη από τον Αύγουστο που όλοι οι σταθμοί του μετρό στο Μινσκ ήταν ανοικτοί και η πρόσβαση στο ίντερνετ ήταν σχετικά ανεμπόδιστη. Πάντως παρόλο που η μείωση των συμμετεχόντων στις διαδηλώσεις ήταν αισθητή, η πίεση προς την κυβέρνηση δεν έχει υποχωρήσει ανάλογα.[91]

Στις 14 Δεκεμβρίου οι συνταξιούχοι βγήκαν να διαδηλώσουν για μια φορά ακόμα. Υπολογίζεται ότι συμμετείχαν μερικές εκατοντάδες ατόμων. Στη διαδήλωση συμμετείχε και η γνωστή ηλικιωμένη ακτιβίστρια Νίνα Μπαγκίνσκαγια. Πολλοί κρατούσαν λευκοκόκκινες σημαίες, η σημαία της αντιπολίτευσης. Οι συλληφθέντες έφτασαν τους 80, με τον μεγαλύτερο σε ηλικία να είναι 78 χρονών.[92]

Στις 20 Δεκεμβρίου πολλές διαδηλώσεις αναφέρθηκαν σε διάφορες περιφέρειες της Λευκορωσίας και πόλεις όπως το Μινσκ, Γκόντνο και Μπρεστ. Αυτή ήταν η 20η συνεχόμενη Κυριακή που διαδήλωναν οι Λευκορώσοι από τις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου. Οι συλληφθέντες ήταν περίπου 150.[93]

Στις 27 Δεκεμβρίου, παρά το πολύ κρύο και χιόνι διαδηλωτές βγήκαν και διαδήλωσαν σε διάφορες πόλεις της Λευκορωσίας. Η πορεία ονομάστηκε «ποερία των μπαλονιών» επειδή πολλοί άφησαν λευκά και κόκκινα μπαλόνια στο ουρανό. Αναφέρθηκαν συλλήψεις στο Μινσκ, το Μπρεστ και αλλού.[94]

2021

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι διαδηλώσεις, παρόλο που είχαν χάσει τη δυναμική τους, συνεχίστηκαν και το 2021.

Στις 3 Ιανουαρίου ομάδες διαδηλωτών διαδήλωσαν στο Μινσκ φέροντας την ιστορική σημαία της Λευκορωσίας και φωνάζοντας διάφορα συνθήματα κατά του Λουκασένκο και υπέρ της αντιπολίτευσης. Δέκα άτομα συνελήφθησαν.[95] Στις 9 και 10 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκαν διάφορες διαδηλώσεις και πόλεις και κωμοπόλεις της Λευκορωσίας. Οι διαδηλώσεις ήταν πολλές και μικρές, καθώς οι διαδηλωτές προσπαθούσαν να αποφύγουν την καταστολή των αρχών.[96][97] Διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν και στις 17 Ιανουαρίου, καθώς και στις 24 του μήνα. Στις 24 Ιανουαρίου μάλιστα, σημειώθηκαν περίπου 160 συλλήψεις. Αυτή ήταν η 170η ημέρα των διαδηλώσεων από την 9η Αυγούστου.[98]

Τον Φεβρουάριο οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν παρά το κρύο και τη σκληρή καταστολή των αρχών.[99] Στα μέσα του μήνα συνεδρίασε για πρώτη φορά η λεγόμενη Λαϊκή Συνέλευση της Λευκορωσίας. Αυτή συστάθηκε από την κυβέρνηση του Λουκασένκο και υποτίθεται ότι τα 2.700 μέλη της εκπροσωπούν τον λαό.[100] Στόχος της είναι να προτείνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν στο σύνταγμα αλλά και γενικότερα στο πολιτικό σύστημα. Κατά τις συνεδριάσεις της συνέλευσης, ο Λουκασένκο είπε ότι το νέο Σύνταγμα θα κατατεθεί σε δημοψήφισμα, ενώ αρνήθηκε την ύπαρξη πολιτικών κρατουμένων στη Λευκορωσία. Η αντιπολίτευση το έχει χαρακτηρίσει ως απάτη του καθεστώτος.[101]

Καταστολή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αστυνομικές δυνάμεις έχουν κλείσει την κεντρική λεωφόρο Ανεξαρτησίας κατά τη διάρκεια διαδήλωσης.
Οι αστυνομικές αρχές κάνουν χρήση κανονιών νερού εναντίων διαδηλωτών

Η κυβέρνηση ήδη πριν το αποκορύφωμα του κινήματος τον Αύγουστο είχε προχωρήσει σε ευθεία καταστολή πολλών αντικυβερνητικών συγκεντρώσεων. Η βία από την αστυνομία υποχώρησε λίγο στα μέσα του Αυγούστου, για να αυξηθεί εκ νέου στα τέλη του Αυγούστου και έπειτα. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση για την καταστολή είναι κυρίως οι μαζικές συλλήψεις, η διάλυση των διαδηλώσεων με δακρυγόνα, κροτίδες κρότου-λάμψης και σπρέι πιπεριού καθώς και με την ανάπτυξη οχημάτων εκτόξευσης νερού. Σύμφωνα με μαρτυρίες το άγριο ξυλοκόπημα διαδηλωτών είναι ένας άλλος τρόπος της αστυνομίας να διαλύσει τις διαδηλώσεις.[102][102] Επίσης, οι αρχές για να δυσκολέψουν την οργάνωση μαζικών κινητοποιήσεων κυρίως στην πρωτεύουσα Μινσκ, συνήθιζαν να κλείνουν τους περισσότερους σταθμούς του μετρό καθώς και να εμποδίζουν ολοκληρωτικά ή σε μερικό βαθμό την πρόσβαση στο ίντερνετ. Συμπληρωματικά μέτρα είναι ο αποκλεισμός πλατειών και δρόμων που χρησιμοποιούν συνήθως οι διαδηλωτές.[82] Στα μέσα Οκτωβρίου οι αστυνομικές αρχές είχαν απειλήσει να χρησιμοποιήσουν αληθινές σφαίρες εναντίον των διαδηλωτών. Πάντως η χρήση πλαστικών σφαιρών και σφαιρών καουτσούκ σε διαδηλώσεις είναι συχνό φαινόμενο.[82][103]

Συλλήψεις και βασανιστήρια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι συλλήψεις συνολικά από την αρχή των διαδηλώσεων υπολογίζονται σε πάνω από 30.000. Μία αναφορά του ΟΗΕ για τη Λευκορωσία τον Νοέμβριο υπολόγιζε τους συλληφθέντες σε 25.000, όμως τώρα, η εκτίμηση αυτή θεωρείται ξεπερασμένη.[104] Οι συλλήψεις συχνά ήταν βίαιες.[105] Σχεδόν όλοι από τους συλληφθέντες θεωρούνται πολιτικοί κρατούμενοι και πολλοί από αυτούς κρατούμενοι συνείδησης.[106] Επίσης, κατά τη διάρκεια της κράτησης τους πολλοί άνθρωποι κατήγγειλαν κακοδιαχείριση, ακόμα και βασανισμό. Η Διεθνής Αμνηστία έχει αναφέρει ότι υπήρξαν πολλοί κρατούμενοι που δήλωσαν ότι υπέστησαν βασανιστήρια στα κρατητήριά τους και κάποιοι δήλωσαν ότι απειλήθηκαν να βιαστούν. Συγκεκριμένα πολλοί υποστήριξαν ότι δέχθηκαν ξυλοδαρμό και ότι ήταν δεμένοι στα κελιά τους, με ελάχιστο νερό και φαγητό.[107]

Πολιτικοί πρόσφυγες και εκφοβισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με το ξέσπασμα της κρίσης στη Λευκορωσία, πολλά γνωστά πρόσωπα της αντιπολίτευσης κατέφυγαν σε γειτονικές χώρες για να ξεφύγουν από τη σύλληψή τους από την αστυνομία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της ηγέτις της αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια η οποία μόλις δύο ημέρες μετά τις εκλογές διέφυγε στη Λιθουανία, όπου και της χορηγήθηκε βίζα παραμονής ενός έτους.[108] Πέρα από αυτό όμως, η κυβέρνηση προώθησε τη διαφυγή στο εξωτερικό ηγετικών μορφών της αντιπολίτευσης, ακόμα και με αθέμιτους τρόπους, ως έναν τρόπο για να στερήσει από το κίνημα οργάνωση και ορμή. Συγκεκριμένα, όσα μέλη του συντονιστικού συμβουλίου δεν συνελήφθησαν, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα.[55] Πολλές φορές άτομα απελάθηκαν δια της βίας. Παραδείγματος χάρη, η Μαρία Κολενσίκοβα, απήχθη στις αρχές Σεπτεμβρίου από μασκοφόρους, για να οδηγηθεί μία μέρα αργότερα στα σύνορα με την Ουκρανία όπου οι αρχές προσπάθησαν να την απελάσουν. Τελικά η Κολεσνίκοβα έμεινε στη Λευκορωσία επειδή έσκισε το διαβατήριό της, αν και στη συνέχεια συνελήφθη.[57]

Συμπληρωματικά, η κυβέρνηση εκφόβιζε τακτικά πολλά πρόσωπα. Πριν τις εκλογές η Σβετλάνα Τσιχανόσκαγια είχε δεχθεί μηνύματα από αγνώστους οι οποίοι απειλούσαν να απαγάγουν τα δυό της παιδιά και να τα βάλουν σε ορφανοτροφείο.[109] Υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα εκφοβισμού πολιτών, με χαρακτηριστικότερο τον εκφοβισμό της νομπελίστριας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. Αυτή ήταν το τελευταίο μέλος του συντονιστικού συμβουλίου που δεν είχε συλληφθεί ή απελαθεί, παρόλα αυτά κατήγγειλε τις αρχές ότι έβαζε αγνώστους να την παίρνουν τηλεφωνήματα και να της χτυπάνε το κουδούνι.[59]

Θάνατοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πορεία μνήμης του Αλεξάντερ Ταραϊκόφσκι, 15 Αυγούστου

Μέχρι το τέλος του 2020 είχαν καταγραφεί τέσσερις θάνατοι διαδηλωτών που επιβεβαιωμένα σχετίζονταν με την αστυνομική βία κατά των διαδηλώσεων. Παρακάτω όμως ακολουθούν και ονόματα που πιθανώς σχετίζονται με αστυνομική βία:

  • Στις 10 Αυγούστου έχασε τη ζωή του ο 34χρονος Αλεξάντερ Ταραϊκόφσκι κοντά σε έναν σταθμό του μετρό. Το υπουργείο εσωτερικών δήλωσε ότι προσπάθησε να πετάξει προς την αστυνομία έναν εκρηκτικό μηχανισμό που όμως αυτός ανατινάχτηκε στα χέρια του.[110] Η σύντροφός του όμως, που τον αναγνώρισε στο νεκροτομείο, υποστηρίζει ότι δέχθηκε χτύπημα στο στέρνο, πιθανώς από σφαίρα. Το σενάριο αυτό ενισχύει ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στο Associated Press στις 15 Αυγούστου, το οποίο δείχνει τον Ταραϊκόφσκι να έχει άδεια τα χέρια και να δέχεται πυροβολισμό από αστυνομικό.[39][111] Στις 15 Αυγουστου χιλιάδες ήταν αυτοί που συμμετείχαν στην κηδεία του Αλεξάντερ Ταραϊκοφσκι.
  • Στις 12 Αυγούστου ένας νέος θάνατος διαδηλωτή αναφέρθηκε στο Γκόμελ. Πρόκειται για τον 25χρονο Αλεξάντερ Βίκορ. Οι συνθήκες θανάτου του δεν είναι εξακριβωμένες. Η μητέρα του υποστηρίζει ότι είχε προβλήματα με την καρδιά του και του παρουσιάστηκε πρόβλημα όταν περίμενε για ώρες σε αστυνομικό βαν αφότου είχε συλληφθεί. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο όμως λίγο αργότερα επιβεβαιώθηκε ο θάνατός του.[112]
  • Επίσης στις 12 Αυγούστου, ο 28χρονος Νικίτα Κριβστόφ εξαφανίστηκε. Το σώμα του βρέθηκε στις 22 Αυγούστου σε ένα δάσος κοντά στο Μινσκ. Οι αστυνομικές αρχές δήλωσαν ότι επρόκειτο για αυτοκτονία ωστόσο οι συνθήκες θανάτου του μειώνουν αυτές τις πιθανότητες κατά πολύ και εγείρουν υποψίες για δολοφονία. Το γεγονός ότι η αστυνομία αρνήθηκε να δείξει το σώμα στην οικογένεια, κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι αστυνομικοί τον χτύπησαν και τον σκότωσαν.[113]
  • Στις 15 Αυγούστου εξαφανίστηκε ο 29χρονος Κωνσταντίν Σισμάκοφ. Νωρίς το απόγευμα είχε πει στη γυναίκα του από το τηλέφωνο ότι ερχόταν σπίτι, όμως ποτέ δεν γύρισε και το σώμα του βρέθηκε σε ένα ποτάμι. Αναφέρθηκε ότι προηγουμένως είχε αρνηθεί να υπογράψει ένα πρωτόκολλο από την τοπική εκλογική επιτροπή για τις εκλογές της 9ης Αυγούστου.[114]
  • Στις 19 Αυγούστου ο 44χρονος Τζεννάδι Σουτόφ πέθανε στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Μινσκ αφού είχε δώσει μάχη για να κρατηθεί στη ζωή τις προηγούμενες μέρες. Είχε πυροβοληθεί στις 11 Αυγούστου, στη διάρκεια διαδήλωσης στο Μπρέστ.[115]
  • Στις 3 Οκτωβρίου ο 41χρονος Ντενίς Κουζνέτσωφ πέθανε ενώ νοσηλευόταν σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Είχε συλληφθεί στις 29 Σεπτεμβρίου και κάποιοι γιατροί ανέφεραν ότι ο ασθενής έφερε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και κατάγματα στα πλευρά, προφανώς λόγω ξυλοδαρμού.[116]
  • Στις 11 Νοεμβρίου ο 31χρονος καλλιτέχνης Ράμαν Μπανταρένκα, απήχθη από αγνώστους από την αυλή του. Μετά από λίγο κλήθηκε ένα ασθενοφόρο να πάει στη Κεντρική Διεύθυνση του υπουργείου Εσωτερικών από όπου πήρε τον Ράμαν Μπαντερένκα, ήδη τότε αναίσθητο. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο του Μινσκ όπου για περίπου μία μέρα έδινε μάχη για τη ζωή. Τελικά το απόγευμα της 12ης Νοεμβρίου ανακοινώθηκε ο θάνατός του.[117]

Το υπουργείο Εσωτερικών της Λευκορωσίας υποστηρίζει ότι κανένας θάνατος δεν ευθύνεται στις αστυνομικές αρχές.

Διεθνείς αντιδράσεις και ξένη εμπλοκή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι διεθνείς αντιδράσεις στην επανεκλογή το Λουκασένκο:α)Μπλε- Λευκορωσία β)Κόκκινο- Απόρριψη των αποτελεσμάτων γ)Ανοιχτό κόκκινο- έκφραση ανησυχίας για την κλιμακούμενη βία, και δ)Πράσινο- Αναγνώριση των αποτελεσμάτων

Οι διεθνείς αντιδράσεις που ακολούθησαν τις εκλογές του Αυγούστου ποικίλλουν. Πολλές χώρες και οργανώσεις έχουν εκφράσει την άποψή τους, πολλές να απορρίπτουν τα αποτελέσματα αλλά και άλλες να συγχαίρουν τον Λουκασένκο για τη νίκη του. Οι χώρες που απέρριψαν τα αποτελέσματα αποτελούν σχεδόν όλες τις χώρες της Ευρώπης με εξαίρεση, την Τουρκία, τη Ρωσία και τη Μολδαβία. Επίσης απέρριψαν την επανεκλογή του Λουκασένκο οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Ιαπωνία. Συμπληρωματικά, κάποιες χώρες εξέφρασαν ανησυχία για την κλιμακούμενη πολιτική κρίση. Τέτοιες χώρες ήταν η Αυστραλία, η Νότια Κορέα, η Βραζιλία, η Αργεντινή, η Γκάνα, το Μεξικό κ.α.

Από την άλλη δεν απέρριψαν τα αποτελέσματα αλλά αντίθετα συνεχάρησαν τον Λουκασένκο για τη νίκη του η Ρωσία, η Τουρκία, η Κίνα, οι περισσότερες χώρες της κεντρικής Ασίας καθώς και άλλες όπως το Βιετνάμ και η Βενεζουέλα.

Κυρώσεις κατά προσώπων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κάποιες χώρες που απέρριψαν τα αποτελέσματα των εκλογών επέβαλαν επιπλέον κυρώσεις εις βάρος αξιωματούχων, πολλές φορές και κατά του ίδιου του Αλεξάντερ Λουκασένκο:

  • Οι Λιθουανία, Εσθονία και Λετονία ήταν οι πρώτες χώρες που επέβαλαν κυρώσεις συμπεριλαμβανομένου του Λουκασένκο στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2020.[53]
  • Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε αρχικά κυρώσεις κατά διαφόρων κυβερνητικών προσώπων, όχι όμως του Λουκασένκο, στις 2 Οκτωβρίου.[118] Αυτό έγινε στις 6 Νοεμβρίου, όταν η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις τόσο στον ίδιο όσο και σε άλλους 13 Λευκορώσους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του γιου του, Βίκτορ Λουκασένκο.[118]
  • Οι ΗΠΑ έχουν κι αυτές με τη σειρά τους έχουν επιβάλει κυρώσεις εναντίον του καθεστώτος του Λουκασένκο.[119]
  • Η Βρετανία στις 29 Σεπτεμβρίου, ανακοίνωσε ότι επιβάλει κυρώσεις σε οκτώ Λευκορώσους αξιωματούχους συμπεριλαμβανομένου του Αλεξάντερ Λουκασένκο και του γιου του.[120]

Ξένη εμπλοκή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με το ξέσπασμα της κρίσης στη Λευκορωσία πολλές χώρες υποστήριξαν τη μία ή την άλλη πλευρά, με κάποιες να το κάνουν με έναν ιδιαίτερα ενεργητικό τρόπο.

Ρωσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ρωσία και η Λευκορωσία ανέκαθεν υπήρξαν στενοί σύμμαχοι και συνεργάτες σε όλα τα επίπεδα - οικονομία, πολιτική, άμυνα, κλπ. Μάλιστα,το 1999 είχαν υπογράψει, τη συνθήκη Ένωσης μία συνθήκη που προέβλεπε την εναρμόνιση των διάφορων πολιτικών των δύο χωρών (όπως φορολογία, νομοθεσία, ενεργειακή πολιτική, αγροτική πολιτική), με απώτερο στόχο ίσως ολική την ενοποίηση των δύο χωρών. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια η σχέση τους διαταράχτηκε με την μεν Ρωσία να πιέζει για πιο στενές σχέσεις, και τη δε Λευκορωσία να ανοίγει διαύλους επικοινωνίας με την Ε.Ε., τις ΗΠΑ, και το ΝΑΤΟ.[121] Η κατάσταση αυτή έφτασε στο αποκορύφωμά της, όταν οι Λευκορωσικές αρχές συνέλαβαν άτομα με την κατηγορία της κατασκοπείας από τη Ρωσία (βλέπε σε αυτό το άρθρο παρ. 4.4).

Παρόλα αυτά μετά τις εκλογές η Ρωσία υποστήριξε σθεναρά την επανεκλογή του Λουκασένκο, ενώ και αυτός απομακρύνθηκε από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ για να προσεταιριστεί τη Ρωσία. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε στις 27 Αυγούστου του 2020 ότι η ρωσική αστυνομία είναι έτοιμη να συνδράμει τη Λευκορωσική στην καταστολή των διαδηλώσεων, εφόσον χρειαστεί.[48] Στις 3 Σεπτεμβρίου ο Ρώσος πρωθυπουργός επισκέφτηκε το Μινσκ,[122] ενώ στα μέσα του μήνα, ο Λουκασένκο συναντήθηκε με τον Πούτιν στο Σότσι της Ρωσίας. Εκεί συμφωνήθηκε δάνειο που ξεπερνούσε σε ύψος τα 1 δισεκατομμύρια δολλάρια.[123]

Ευρωπαϊκή Ένωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αν και μόλις είχε αρχίσει μία διαδικασία προσεταιρισμού της Λευκορωσίας και συγκεκριμένα του Λουκασένκο, από την αρχή στήριξε το κίνημα διαδηλώσεων και απαίτησε επανάληψη των εκλογών. Ωστόσο οι κυρώσεις εναντίον της κυβέρνησης του Λουκασένκο σχετικά άργησαν καθώς επεβλήθησαν στις αρχές Οκτωβρίου του 2020. Υπήρξαν προτάσεις για μία πιο πολύπλευρη πίεση προς το καθεστώς του Λουκασένκο, όπως αυτή της Πολωνίας, που πρότεινε τη δημιουργία ενός «σχεδίου Μάρσαλ» για τη Λευκορωσία. Συγκεκριμένα πρότεινε να δημιουργηθεί ένα ειδικό ταμείο με κεφάλαια που θα έφταναν τα 1 δισεκατομμύρια ευρώ, ως αντίβαρο στο Ρωσικό δάνειο. Τα κεφάλαια αυτά θα χρηματοδοτούσαν το πέρασμα στη μετά-Λουκασένκο εποχή στη Λευκορωσία και προϋπόθεση για την εκταμίευση τους θα ήταν η επανάληψη των εκλογών και η δημοκρατική μεταρρύθμιση στη Λευκορωσία. Παρόλα αυτά το σχέδιο δεν προχώρησε.[124]

Ουκρανία, Λιθουανία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση στενοί υποστηρικτές της Λευκορωσικής αντιπολίτευσης υπήρξαν και η Ουκρανία καθώς και Λιθουανία (η οποία αν και είναι μέλος της Ε.Ε. έδρασε αυτόνομα για να υποστηρίξει τη Λευκορωσική αντιπολίτευση). Η Ουκρανία αρνήθηκε να αναγνωρίσει τα αποτελέσματα των εκλογών και υποστήριξε την επανάληψή τους. Ο Λουκασένκο είχε υποστηρίξει την Ουκρανία στην κρίση της Κριμαίας, το 2014, αρνούμενος να αναγνωρίσει την τελευταία ως έδαφος της Ρωσίας. Παρόλα αυτά ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμήρ Ζελένσκυ δεν δίστασε να κατηγορήσει τον Λουκασένκο για νοθεία και να αναστείλει όλες τις διπλωματικές επαφές με τη Λευκορωσία. Επίσης η Ουκρανία προσφέρθηκε να φιλοξενήσει πολιτικούς πρόσφυγες από τη Λευκορωσία.[125]

Η Λιθουανία έδρασε ξεχωριστά από την Ε.Ε. και υποστήριξε σθεναρά τη Λευκορωσική αντιπολίτευση. Ήταν η πρώτη που επέβαλε κυρώσεις κατά πολλών αξιωματούχων, ανάμεσά τους και στον Λουκασένκο, μαζί με την Εσθονία και τη Λετονία, χωρίς να περιμένει την απόφαση της Ε.Ε. Έγινε η κύρια χώρα υποδοχής πολιτικών αντιφρονούντων, φιλοξενώντας την ηγέτιδα της Λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια. Επίσης στη χώρα έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες συγκεντρώσεις υποστήριξης της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας.[126]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Hrydzin, Uladz (25 Μαΐου 2020). «Belarusians Protest Against Lukashenka's Run For Sixth Term As President». Radio Free Europe/Radio Liberty. 
  2. ↑ «Λευκορωσία: Τριπλό αίτημα από αντιπολίτευση στον Λουκασένκο αλλιώς... Λαϊκό Τελεσίγραφο». Έθνος. 13 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020. 
  3. ↑ Newsroom (17 Αυγούστου 2020). ««Παραλύει» η Λευκορωσία: Διαδηλώσεων συνέχεια και «όχι» Λουκασένκο σε νέες εκλογές». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020. 
  4. ↑ Real.gr. «Λευκορωσία: Η Εκλογική Επιτροπή της χώρας απέρριψε τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Βίκτορ Μπαμπαρικό». Real.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «Λευκορωσία: Η αντιπολίτευση προτείνει ως υποψήφια για την προεδρία μια νοικοκυρά». euronews. 17 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020. 
  6. ↑ Nechepurenko, Ivan (7 Αυγούστου 2020) Europe's 'Last Dictator,' Facing Re-Election, Is Increasingly in Peril, New York Times.
  7. ↑ Dorokhov, Vladimir and Goncharenko, Roman (6 Αυγούστου 2020) Belarus elections: Lukashenko's authoritarian grip faces test, Deutsche Welle.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Crowcroft, Orlando (16 Νοεμβρίου 2020). «Belarus: After 100 days, Lukashenko is still in power. Now what?». euronews (στα Αγγλικά). σελ. Η αναφορά στο θέμα βρίσκεται στην 21η παράγραφο του κειμένου, στο 3ο «μέρος». Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020. 
  9. ↑ Mackinnon, Amy. «The President of Belarus Has Been Stalling. Now It's Crunch Time». Foreign Policy (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2021. 
  10. ↑ «Κορωνοϊός- Λευκορωσία: Τρακτέρ, βότκα και σάουνα συνιστά ο πρόεδρος - Ανοιχτά μαγαζιά, παίζουν ακόμη ποδόσφαιρο». LiFO. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020. 
  11. ↑ CNN, Mary Ilyushina and Rob Picheta. «This president said Covid-19 was 'psychosis.' Now he's had it». CNN. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2021. 
  12. ↑ Staikos, Apostolos (20 Ιουλίου 2020). «Λευκορωσία: Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Λουκασένκο για αυταρχισμό». euronews. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020. 
  13. ↑ «Belarus jails 600 activists over election unrest» (στα αγγλικά). BBC News. 2010-12-21. https://www.bbc.com/news/world-europe-12048520. Ανακτήθηκε στις 2021-05-30. 
  14. ↑ «Λευκορωσία: Αέρα αλλαγής «βλέπουν» αναλυτές - Συνωμοσίες ο Λουκασένκο». euronews. 29 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2021. 
  15. ↑ «What’s behind the Belarus protests?» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/world/2020/08/14/whats-behind-belarus-protests/. Ανακτήθηκε στις 2021-05-30. «[...] The pandemic forced many migrant workers to return to Belarus, leaving them jobless and their families without income. Their experiences abroad, Rakhlei said, as well as a younger generation more connected to the outside world, have helped drive anti-Lukashenko sentiment. [...]» 
  16. ↑ meduza.io https://meduza.io/en/feature/2020/08/14/here-s-why-are-protesters-in-belarus-are-flying-a-white-and-red-flag. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2021.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  17. ↑ «Belarus: Thousands attend rally in support of Lukashenko in Vitebsk - YouTube». www.youtube.com. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2021. 
  18. ↑ «Detained Belarusian blogger set to be Lukashenka's rival in 2020 election». belsat.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  19. ↑ «Новыя затрыманні прыхільнікаў блогера Ціханоўскага прайшлі ў розных гарадах краіны» (στα Λευκορωσικά). Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Βιάσνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  20. ↑ «Hi-Tech park founder Tsapkala to run for presidency». belsat.eu (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  21. ↑ Crowcroft, Orlando (16 Νοεμβρίου 2020). «Belarus: After 100 days, Lukashenko is still in power. Now what?». euronews (στα Αγγλικά). Διαβάστε στην 13η παράγραφο του (αγγλικού) άρθρου. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  22. ↑ https://www.capital.gr/iiss-org/3487989/giati-allaxe-taktiki-o-loukasenko-kai-pos-epireazei-auto-ti-leukorosia
  23. ↑ «Эпик фейл могилевского МВД! Люди защитили Страну для Жизни! (Μεγάλη αποτυχία του υπουργείου εσωτερικών!) - YouTube». www.youtube.com. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  24. ↑ «Potential Lukashenka Challenger Babaryka Arrested On Suspicion Of Financial Crimes». Radio Free Europe/Radio Liberty. 19 Ιουνίου 2020. 
  25. ↑ «Λευκορωσία: «Γυναικεία συμμαχία» της αντιπολίτευσης στις εκλογές… - YouTube». www.youtube.com. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  26. ↑ «Tens Of Thousands Rally In Minsk In Support Of Opposition Presidential Candidate». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  27. ↑ Newsroom. «Κατηγορίες συνωμοσίας από Μινσκ εναντίον Ρώσων | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  28. ↑ «How Telegram Users Found A Way Through Belarus's Internet Lockdown». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  29. ↑ «Belarus election: Protests break out after disputed presidential vote». euronews (στα Αγγλικά). 9 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  30. ↑ Mackinnon, Amy. «Meltdown in Minsk». Foreign Policy. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2020. 
  31. ↑ «One dead as Belarus police clash with protesters in Minsk, after Lukashenko win». Deutsche Welle. 10 Αυγούστου 2020. 
  32. ↑ Shotter, James (2 Δεκεμβρίου 2020). «Violent crackdown fails to silence Belarus protesters»Απαιτείται συνδρομή επί πληρωμή (στα Αγγλικά). Financial Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2020. 
  33. ↑ «Λευκορωσία: Άγρια νύχτα με βίαιες συγκρούσεις αστυνομίας-διαδηλωτών». Kosmodromio (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  34. ↑ Newsroom. «Βίαιες συγκρούσεις ξανά στο Μινσκ | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  35. ↑ Πάνου, Αφροδίτη (11 Αυγούστου 2020). «Λευκορωσία: Έφυγε η αρχηγός της αντιπολίτευσης από τη χώρα μετά τις ταραχές». Pagenews.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  36. ↑ «Χάος στο Μινσκ: 2 νεκροί και 250 τραυματίες στις βίαιες συγκρούσεις (ΒΙΝΤΕΟ)». AlphaNews.Live. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  37. ↑ «Νέες μεγάλες διαδηλώσεις στη Λευκορωσία». www.euro2day.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  38. ↑ 38,0 38,1 «Ασφυκτική η πίεση από τις απεργίες εργατών στη Λευκορωσία». euronews. 14 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  39. ↑ 39,0 39,1 Korovila, Eleni (15 Αυγούστου 2020). «Λευκορωσία: Χιλιάδες στους δρόμους για τον νεκρό διαδηλωτή». euronews. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  40. ↑ «Πορείες υπέρ και κατά του Λουκασένκο στο Μινσκ». euronews. 16 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  41. ↑ «Έντονες αποδοκιμασίες εργατών κατά Λουκασένκο». euronews. 17 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  42. ↑ IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (19 Αυγούστου 2020). «Λευκορωσία: Η αντιπολίτευση καλεί τον Λουκασένκο σε διαπραγματεύσεις -Χαιρετίζει τη στάση των Βρυξελλών | ΚΟΣΜΟΣ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  43. ↑ «Λευκορωσία: Η Εισαγγελία άσκησε διώξεις στους ηγέτες της αντιπολίτευσης». www.naftemporiki.gr. 20 Αυγούστου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  44. ↑ 44,0 44,1 Avatagelou, Klelia (22 Αυγούστου 2020). «Λευκορωσία: 13η ημέρα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων- Συλλήψεις απεργών». euronews. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  45. ↑ 45,0 45,1 Giagkinis, Ioannis (24 Αυγούστου 2020). «Συλλήψεις στελεχών της αντιπολίτευσης στο Μινσκ». euronews. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  46. ↑ «Λευκορωσία: «Μαύρο» σε μέσα ενημέρωσης». euronews. 23 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  47. ↑ «Συνέλαβαν δημοσιογράφους ξένων ΜΜΕ σε διαδήλωση στο Μινσκ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  48. ↑ 48,0 48,1 Giagkinis, Ioannis (27 Αυγούστου 2020). «Έτοιμος να στείλει τη ρωσική Αστυνομία στη Λευκορωσία ο Πούτιν». euronews. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2020. 
  49. ↑ «Λευκορωσία: Τρίτο Σαββατοκύριακο αντικυβερνητικών διαδηλώσεων». euronews. 30 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  50. ↑ «Νέο κόμμα από την αντιπολίτευση στη Λευκορωσία». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  51. ↑ «Λευκορωσία: 100.000 διαδηλωτές στο Μινσκ ζητούν την παραίτηση Λουκασένκο». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  52. ↑ «Λευκορωσία: 774 συλλήψεις στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις - Λίγο πριν τη συνάντηση Λουκασένκο - Πούτιν». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  53. ↑ 53,0 53,1 ««Ανεπιθύμητος» ο Λουκασένκο στη Βαλτική». euronews. 1 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  54. ↑ «В Минске милиция задержала несколько десятков протестующих студентов …». archive.is. 1 Σεπτεμβρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. CS1 maint: Unfit url (link)
  55. ↑ 55,0 55,1 «Στην Πολωνία η Λευκορωσίδα ακτιβίστρια της αντιπολίτευσης Όλγκα Κοβάλκοβα». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  56. ↑ «Λευκορωσία: Απήχθη από αγνώστους η Μαρία Κολέσνικοβα - Ηγετικό στέλεχος της αντιπολίτευσης». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  57. ↑ 57,0 57,1 «Λευκορωσία: Η Κολέσνικοβα «έσκισε το διαβατήριό της» για να μην απελαθεί - Βίαιες συλλήψεις στο Μινσκ». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  58. ↑ «Λευκορωσία: Ύποπτη για εσχάτη προδοσία η Μαρία Κολέσνικοβα». euronews. 9 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  59. ↑ 59,0 59,1 «Λευκορωσία: Η νομπελίστρια Σβετλάνα Αλεξίεβιτς καταγγέλλει την κυβέρνηση για «τρομοκρατία» κατά του λαού της». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  60. ↑ «Λευκορωσία: Χιλιάδες άνθρωποι στους δρόμους, 250 συλλήψεις - Μεγάλη αντικυβερνητική διαδήλωση». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  61. ↑ Κιτσικόπουλος, Πάνος (19 Σεπτεμβρίου 2020). «Λευκορωσία: Συνεχίζεται το κύμα καταστολής». euronews. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2021. 
  62. ↑ Korovila, Eleni (14 Σεπτεμβρίου 2020). «Στους δρόμους οι Λευκορώσοι για τη συνάντηση Λουκσένκο - Πούτιν». euronews. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  63. ↑ Iliadi, Theodora (14 Σεπτεμβρίου 2020). «Συνάντηση Πούτιν - Λουκασένκο στο Σότσι». euronews. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  64. ↑ «Κανόνια νερού κατά δεκάδων χιλιάδων διαδηλωτών στο Μινσκ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  65. ↑ «Ε.Ε.: Κυρώσεις σε 40 Λευκορώσους, αλλά όχι στον Λουκασένκο». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  66. ↑ «Λευκορωσία: Ο Λουκασένκο επισκέφθηκε στη φυλακή μέλη της αντιπολίτευσης». LiFO. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  67. ↑ «Λευκορωσία: «Λαϊκό Τελεσίγραφο» της Τιχανόφσκαγια στον Λουκασένκο». www.naftemporiki.gr. 13 Οκτωβρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  68. ↑ «Έληξε το τελεσίγραφο στον Λουκασένκο». euronews. 26 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  69. ↑ News, A. B. C. «Huge crowds protest again in Belarus as opposition ultimatum for Lukashenko expires». ABC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2021. 
  70. ↑ «Λευκορωσία: Μεγάλη διαδήλωση κατά του προέδρου Λουκασένκο». euronews. 19 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2021. 
  71. ↑ «Πανεθνική απεργία στη Λευκορωσία». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  72. ↑ Αϊβαλιώτης, Γιώργος (27 Οκτωβρίου 2020). «Λουκασένκο: «Δεχόμαστε τρομοκρατικές απειλές»». euronews. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2020. 
  73. ↑ «Λευκορωσία: Δεκάδες μικρές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο Μινσκ - Αντί μίας κεντρικής». LiFO. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  74. ↑ Welle (www.dw.com), Deutsche. «Belarus protesters face crackdown, as protest draws tens of thousands | DW | 01.11.2020». DW.COM (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2020. 
  75. ↑ «Πόρισμα-έκπληξη υπέρ της πολιτικής του Λουκασένκο». euronews. 3 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  76. ↑ Δρούγκα, Νικολέτα (5 Νοεμβρίου 2020). «ΟΑΣΕ: «Άκυρες οι εκλογές στη Λευκορωσία»». euronews. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  77. ↑ Κιτσικόπουλος, Πάνος (7 Νοεμβρίου 2020). «Λευκορωσία: Εγκαίνια στο πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο». euronews. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2020. 
  78. ↑ «Dozens arrested at latest Belarus election, police protests». AP NEWS. 7 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2020. 
  79. ↑ Δρούγκα, Νικολέτα (8 Νοεμβρίου 2020). «Λευκορωσία: Χειροπέδες σε εκατοντάδες διαδηλωτές». euronews. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  80. ↑ «Λευκορωσία: Πάνω από 300 συλλήψεις διαδηλωτών - Λουκασένκο: «παρωδία της Δημοκρατίας» οι εκλογές στις ΗΠΑ». LiFO. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  81. ↑ «Λευκορωσία: Οργή για τον θάνατο διαδηλωτή». euronews. 13 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  82. ↑ 82,0 82,1 82,2 «Λευκορωσία: Μαζικές κινητοποιήσεις μετά από θάνατο διαδηλωτή - Συλλήψεις, δακρυγόνα και σφαίρες καουτσούκ». LiFO. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  83. ↑ «Δεκάδες συλλήψεις μετά το θάνατο διαδηλωτή στη Λευκορωσία». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  84. ↑ «Minor Belarusian Emigrant Church Declares Lukashenka 'Anathema'». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  85. ↑ «Arrested activist Dzyadok teargassed, threatened with rape, stifled with pillow». belsat.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2020. 
  86. ↑ «Λευκορωσία: Ο Λουκασένκο είπε ότι θα παραιτηθεί όταν υιοθετηθεί το νέο σύνταγμα, δεν διευκρίνισε πότε θα γίνει αυτό». LiFO. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2020. 
  87. ↑ Καράγιωργας, Ιωάννης (29 Νοεμβρίου 2020). «Λευκορωσία: Διαδηλώσεις και επεισόδια στο Μινσκ». euronews. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2020. 
  88. ↑ «Belarusian Pensioners Detained During Protest As Crackdowns Continue». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2020. 
  89. ↑ «Belarus opposition to compile 'book of crimes'». AP NEWS. 1 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  90. ↑ «More Detentions Made In Belarus In Latest Crackdown On Postelection Protests». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  91. ↑ «Protesters in Belarus keep pushing for leader's resignation». AP NEWS. 13 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  92. ↑ «Minsk: Pensioners' March dispersed, dozens detained». belsat.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  93. ↑ «More Than 150 Anti-Lukashenka Demonstrators Detained In Belarus». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  94. ↑ «March of Balloons: 21st protest Sunday in Belarus». belsat.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  95. ↑ «Protests in Belarus capital city continue into the new year». TASS. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021. 
  96. ↑ «Belarusian Protests Continue Using 'Flash-Mob' Tactics To Avoid Police Crackdown». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021. 
  97. ↑ «Belarusians do not stop. What's happening in the country on January 10. Online». belsat.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021. 
  98. ↑ «Nearly 160 Anti-Lukashenka Protesters Detained In Minsk Over Weekend». RadioFreeEurope/RadioLiberty (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021. 
  99. ↑ Belarus protests go on despite cold, pandemic and risk of jail | DW News, https://www.youtube.com/watch?v=LHpI_fVUUVo, ανακτήθηκε στις 2021-05-08 
  100. ↑ Τουχτίδου, Συμέλα (11 Φεβρουαρίου 2021). «Λευκορωσία: Συνεδριάζει η Εθνοσυνέλευση». euronews. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021. 
  101. ↑ Iliadi, Theodora (12 Φεβρουαρίου 2021). «Α. Λουκασένκο: «Δεν υπάρχουν πολιτικοί κρατούμενοι στη Λευκορωσία»». euronews. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021. 
  102. ↑ 102,0 102,1 «Κάθε φορά πιο άγρια η καταστολή των διαδηλώσεων στη Λευκορωσία». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  103. ↑ «Λευκορωσία: Μεγάλη διαδήλωση κατά του προέδρου Λουκασένκο». euronews. 19 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  104. ↑ «UN: Widespread Human Rights Violations Continue Unchecked in Belarus | Voice of America - English». www.voanews.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  105. ↑ Newsroom. «Λευκορωσία: Βίαιες συλλήψεις διαδηλωτών στο Μινσκ | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  106. ↑ «Ο Μπορέλ καλεί τη Λευκορωσία «να απελευθερώσει τους πολιτικούς κρατουμένους»». LiFO. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2020. 
  107. ↑ «Λευκορωσία: Βασανισμό κρατουμένων καταγγέλλουν οι διαδηλωτές - Βήμα πίσω από την κυβέρνηση». 
  108. ↑ «Ε.Ε.: Επανεξετάζονται οι σχέσεις με τη Λευκορωσία μετά από τις αμφιλεγόμενες εκλογές». www.naftemporiki.gr. 8 Νοεμβρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2021. 
  109. ↑ Makhovsky, Andrei (2020-07-20). «Belarus presidential candidate sends her children abroad after threats» (στα αγγλικά). Reuters. https://www.reuters.com/article/us-belarus-election-candidate-children-idUSKCN24L1Q6. Ανακτήθηκε στις 2021-01-01. 
  110. ↑ Kennedy, Rachael (10 Αυγούστου 2020). «Protester dies in Belarus as 'explosive detonates in his hand'». euronews (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2021. 
  111. ↑ «Belarus Victim's Wife». Associeted Press. 
  112. ↑ «Belarus election: Second protester dies as UN sounds alarm» (στα αγγλικά). BBC News. 2020-08-12. https://www.bbc.com/news/world-europe-53760453. Ανακτήθηκε στις 2021-01-01. 
  113. ↑ «Анонимный свидетель утверждает, что видел Никиту Кривцова живым, но избитым. Друзья восстановили последние дни его жизни». Наша Ніва (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2021. 
  114. ↑ «Museum director from Vaukavysk found dead». Voice of Belarus (στα Αγγλικά). 18 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2021. 
  115. ↑ «В госпитале умер мужчина из Бреста, в которого силовики выстрелили на протестах. Ему было 44 года» (στα Ρωσικά). TUT.BY. 19 Αυγούστου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2021. 
  116. ↑ ««Сказал, что били силовики». Умер мужчина, которого привезли из Окрестина в больницу с черепно-мозговой и переломами ребер». KYKY.ORG (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2021. [νεκρός σύνδεσμος]
  117. ↑ «Памёр Раман Бандарэнка, якога хуткая забрала непрытомным з Цэнтральнага РУУС». Наша Ніва (στα Λευκορωσικά). Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2021. 
  118. ↑ 118,0 118,1 Newsroom. «Μισέλ: Δεν επιβάλλονται κυρώσεις στον Λουκασένκο | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2021. 
  119. ↑ Μπράτσος, Νάσος (24 Οκτωβρίου 2020). «Λουκασένκο προς ΗΠΑ: Η Λευκορωσία και η Ρωσία θα απαντήσουν στις εξωτερικές απειλές». ert.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2021. 
  120. ↑ Newsroom (29 Σεπτεμβρίου 2020). «Βρετανία: Κυρώσεις σε οκτώ μέλη της κυβέρνησης Λουκασένκο». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2021. 
  121. ↑ «Η Λευκορωσία θα είναι η επόμενη Ουκρανία; | Foreign Affairs - Hellenic Edition». foreignaffairs.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2021. 
  122. ↑ Newsroom. «Λευκορωσία: Ο Ρώσος πρωθυπουργός θα επισκεφθεί το Μινσκ | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2021. 
  123. ↑ IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (14 Σεπτεμβρίου 2020). «Η Ρωσία χορηγεί στη Λευκορωσία δάνειο-μαμούθ ύψους 1,5 δισ. δολαρίων | ΚΟΣΜΟΣ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2021. 
  124. ↑ «Ε.Ε.: Συζήτηση για «Σχέδιο Μάρσαλ» για τη Λευκορωσία». euronews. 1 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2021. 
  125. ↑ IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (28 Αυγούστου 2020). «Ουκρανία-Λευκορωσία: «Πάγωσαν» οι επαφές των δύο χωρών -Το Κίεβο συντάχθηκε με την Ευρωπαϊκή Ένωση | ΚΟΣΜΟΣ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2021. 
  126. ↑ «Why is Lithuania such a staunch ally of Belarus' opposition movement?». euronews (στα Αγγλικά). 6 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2021.