Η Λιθοξοΐα είναι η τέχνη της λάξευσης λίθων και μαρμάρων. Ο λιθοξόος, εκείνος που ασκεί την τέχνη της λιθοξοΐας, λέγεται διαφορετικά και λιθοπελεκητής, λιθουργός ή μαρμαράς. Οι λιθοξόοι κατεργάζονται συνήθως ασβεστόλιθο, πωρόλιθο και μάρμαρο, δίνοντας στα υλικά τους ένα αρχικό σχήμα, ιδιαίτερα όταν οι λίθινοι όγκοι είναι μεγάλου μεγέθους για να μεταφερθούν αυτούσιοι. Τα εργαλεία τους διαχρονικά[1] περιλαμβάνουν κανόνες, σφύρες και βελόνια, καθώς και μεγάλους δοκούς, που λειτουργούν ως μοχλοί για τη μετακίνηση των ογκόλιθων[2].
Από την αρχαιότητα[3] έως τη σύγχρονη εποχή οι λιθοξόοι ως τεχνίτες όφειλαν να ακολουθούν συγκεκριμένα σχέδια αρχιτεκτόνων[4] και έως τον 11ο αιώνα τουλάχιστον δεν υπέγραφαν τα έργα τους[5]. Επίσης, είναι εκείνοι κυρίως που χρησιμοποιήθηκαν στην ανακύκλωση των αρχαίων οικοδομικών υλικών[6]. Πολύ γνωστός λιθοξόος στον 16ο αιώνα θεωρείται ο Αντρέα Παλλάντιο, ο οποίος μάλιστα καθιέρωσε τον παλλαντιανό ρυθμό με σαφείς αναφορές στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική[7]. Ειδικευμένοι λιθοξόοι χρησιμοποιούνται σήμερα στη διαδικασία αναστήλωσης αρχαίων μνημείων[8].
Η λιθοξοΐα έχει μακροχρόνια παράδοση σε μέρη της Ελλάδας όπως οι Μεταξάδες Έβρου.[9]
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |