Μεροϊτική γλώσσα

Αυτό το λήμμα αφορά την εξαφανισμένη κουσιτική γλώσσα. Για την γλωσσική οικογένεια, δείτε: Κουσιτικές γλώσσες. Για την μεταγενέστερη Νουβική γλώσσα, δείτε: Παλαιά Νουβική γλώσσα.
Μεροϊτική / Κουσιτική
ΠεριοχήΝότιο τμήμα της Άνω Αιγύπτου γύρω από το Ασουάν (Κάτω Νουβία) έως την περιοχή του Χαρτούμ του Σουδάν (Άνω Νουβία)
Μητρική σεΒασίλειο του Κους
Εποχή2.000 π.Χ. - 600 π.Χ.
Σύστημα γραφήςΜεροϊτικό αλφάβητο
ISO 639-1—
ISO 639-2—
ISO 639-3xmr
Glottologmero1237[1]

Η μεροϊτική γλώσσα, γνωστή και ως κουσιτική, είναι εξαφανισμένη γλώσσα η οποία χρησιμοποιούνταν στην Μερόη και την ευρύτερη περιοχή της Νουβίας του Βασιλείου του Κους.

Χρονολόγηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βρισκόταν σε χρήση καταγεγραμμένα μέσω της μεροϊτικής γραφή από το 300 π.Χ. έως το 400 μ.Χ., ωστόσο είναι πιθανό ότι χρησιμοποιούνταν και πιο πριν με χρήση της αιγυπτιακής ιερογλυφικής ήδη από το 2000 π.Χ. (12η δυναστεία στο Μέσο Βασίλειο της Αιγύπτου) σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα του πολιτισμού Κέρμα ο οποίος ήταν ο πρώτος πολιτισμός της περιοχής.[2][3][4][5]

Τοποθεσία του Βασιλείου του Κους

Η ονομασία μεροϊτική, αντιστοιχεί στην περίοδο όπου η πόλη της Μερόης αποτελούσε την έδρα του Βασιλείου του Κους, από τον 3ο αιώνα π.Χ., με την γλώσσα να είναι η κουσιτική βάσει της ονομασίας του βασιλείου. Κατά την περίοδο αυτή, η γλώσσα γραφόταν με 2 μορφές του μεροϊτικού αλφασυλλαβάριου, την μεροϊκή συνεχή μορφή όπου γινόταν χρήση γραφίδος και η οποία χρησιμοποιούνταν για γενικού τύπου καταγραφές και σημειώσεις, και την μεροϊκή ιερογλυφική η οποία σκαλιζόταν σε πέτρα ή/και χρησιμοποιούνταν για θρησκευτικούς και κρατικούς σκοπούς.

Παρότι το βασίλειο του Κους διαλύθηκε με την πτώση της Μερόης το 350 μ.Χ. στις δυνάμεις της ρωμαϊκής Αιγύπτου, η χρήση της γλώσσας συνέχισε για μερικούς ακόμα αιώνες, έως ότου πιθανώς εξαφανίστηκε τελείως έως τον 6ο αιώνα, όταν αντικαταστήθηκε από την παλαιονουβική, κοπτική, και ελληνιστική κοινή / πρώιμη μεσαιωνική ελληνική. Η τελευταία γνωστή μεροϊτική επιγραφή χρονολογείται στον 5ο αιώνα.[6]

Ταξινόμηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κουσιτική γλώσσα είναι κατανοητή σε ελάχιστο βαθμό, λόγω της έλλειψης τεκμηρίων όπου γίνεται αντιστοίχηση με άλλη γλώσσα (όπως π.χ. η στήλη της Ροζέτας με το ίδιο κείμενο στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, δημοτικά αιγυπτιακά, και ελληνιστική κοινή), και η αποκρυπτογράφηση της δύσκολη, έτσι παραμένει αταξινόμητη καθώς υπάρχουν πολύ λίγα διαθέσιμα στοιχεία για αυτήν.[7] Το μεροϊτικό αλφάβητο αποκρυπτογραφήθηκε το 1909, και έκτοτε προτάθηκε πως σχετίζεται με τις νουβικές γλώσσες και παρόμοιες νειλοσαχαρικές γλώσσες, όπως την ανατολική σουδανική.

Υπάρχουν ωστόσο και άλλες εκτιμήσεις ειδικών οι οποίοι την κατατάσσουν, βάσει των φωνολογικών εκτιμώμενων χαρακτηριστικών, στις αφροασιατικές γλώσσες (όπως η αρχαία Αιγυπτιακή) οι οποίες είναι διαφορετικές από τις νειλοσαχαρικές.[8][9]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Hammarström, Harald· Forkel, Robert· Haspelmath, Martin· Bank, Sebastian, επιμ. (2016). «Meroitic». Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ↑ Claude Rilly (2007). La langue du royaume de Méroé, Un panorama de la plus ancienne culture écrite d’Afrique subsaharienne, Paris: Champion (Bibliothèque de l’École pratique des hautes études, Sciences historiques et philologiques, t. 344)
  3. ↑ Claude Rilly (2011). Recent Research on Meroitic, the Ancient Language of Sudan. http://www.ityopis.org/Issues-1_files/ITYOPIS-I-Rilly.pdf. Under the sub-heading - The original cradle of Proto-NES: chronological and palaeoclimatic issues. p. 18
  4. ↑ Claude Rilly (2016). "Meroitic" in UCLA Encyclopedia of Egyptology. http://escholarship.org/uc/item/3128r3sw. p. 1
  5. ↑ Claude Rilly (2004). THE LINGUISTIC POSITION OF MEROITIC. http://www.ddl.ish-lyon.cnrs.fr/projets/clhass/PageWeb/ressources/Isolats/Meroitic%20Rilly%202004.pdf Αρχειοθετήθηκε 2015-09-23 στο Wayback Machine.. p. 1
  6. ↑ The inscription of the Blemmye king, Kharamadoye.
  7. ↑ Bender, Marvin Lionel, The Meroitic problem, in Bender, M. L., editor, Peoples and cultures of the Ethio-Sudan borderlands, Committee on Northeast African Studies, African Studies Center, Michigan State University, 1981, pp. 5–32.
  8. ↑ Andrew Robinson. 2002. Lost Languages (McGraw-Hill). Page 154.
  9. ↑ "Meroitic - An Afroasiatic Language?" Αρχειοθετήθηκε 2015-12-27 στο Wayback Machine. SOAS Working Papers in Linguistics 14:169–206.

Σχετική βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Meroitic Newsletter (Paris, Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 1968).
  • Böhm, Gerhard : "Die Sprache der Aithiopen im Lande Kusch" in Beiträge zur Afrikanistik, 34 (Wien, 1988). (ISBN 3-85043-047-2).
  • Rilly, Claude (March 2004) "The Linguistic Position of Meroitic", Sudan Electronic Journal of Archaeology and Anthropology.
  • Rowan, Kirsty (2011). "Meroitic Consonant and Vowel Patterning". Lingua Aegytia, 19.