Συντεταγμένες: 41°53′24″N 12°29′24″E / 41.89000°N 12.49000°E
Μεταβατική Οικία | |
---|---|
Είδος | domus, αρχαιολογική θέση και αρχαία ρωμαϊκή κατασκευή |
Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°53′19″N 12°29′9″E |
Διοικητική υπαγωγή | Ρώμη |
Χώρα | Ιταλία |
Κατεδάφιση | 64 |
Χρηματοδότης | Νέρων |
Πολυμέσα | |
δεδομένα (π) |
Η Μεταβατική Οικία (λατινικά: Domus Transitoria) ήταν το πρώτο παλάτι του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Νέρωνα (κυβέρνησε 54 - 68), που υπέστη ζημιές ή καταστράφηκε από τη Μεγάλη πυρκαγιά της Ρώμης το 64 μ.Χ. αλλά στη συνέχεια επεκτάθηκε και αποτέλεσε τη Χρυσή Οικία (Domus Aurea).
Το παλάτι προοριζόταν να συνδέσει (transitio) όλες τις αυτοκρατορικές ιδιοκτησίες που είχαν αποκτηθεί με διάφορους τρόπους, με τον Παλατίνο λόφο, συμπεριλαμβανομένων των Κήπων του Μαικήνα, του Κήπου του Λάμια, του Κήπου της Λολίας, κ.ά.[1]
Σύμφωνα με τον Σουητώνιο (Νέρων 31.1): «Έκτισε ένα παλάτι, που εκτείνεται από τον Παλατίνο μέχρι τον Εσκουιλίνο λόφο, το οποίο στην αρχή ονόμασε Μεταβατική Οικία, αλλά όταν κάηκε λίγο μετά την ολοκλήρωσή της και ξανακτίστηκε, Χρυσή Οικία».
Κτίστηκε πιθανώς από το 60 μ.Χ.[2]
Ένα από τα κύρια κτήρια της Οικίας πιστεύεται ότι βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Οππιανού λόφου, κάτω από τα Λουτρά του Τραϊανού.[3]
Οι πλίνθινοι τοίχοι του ανακτόρου ήταν αρχικά καλυμμένοι με μάρμαρο στο κάτω μέρος, ενώ τα επάνω μέρη ήταν τοιχογραφημένα. Μία στοά ήταν μπροστά στην Οικία κατά μήκος της νότιας πλευράς. Σχεδόν όλες οι κολώνες, τα δάπεδα και οι μαρμάρινοι τοίχοι αφαιρέθηκαν, όταν ο Τραϊανός έκτισε τις Θέρμες του (το 104 μ.Χ.).[4]
Το σπίτι ήταν κτισμένο γύρω από ένα μεγάλο περιστύλιο με στοές στις τρεις πλευρές του, ενώ η τέταρτη στοά στα βόρεια ήταν κρυπτή στοά (cryptoporticus), δηλ. κτιστή και στις δύο πλευρές της, και στήριζε το πίσω ανάχωμα. Στο κέντρο, που καταλαμβάνεται τώρα από μία σειρά μακριών θόλων για την υποστήριξη των υπερκείμενων Θερμών του Τραϊανού, υπάρχουν τα ερείπια ενός αναβρυτηρίου. Στο ανατολικό μέρος υπάρχει ένα μεγάλο νυμφαίο, το λεγόμενο του Πολύφημου, που ανοίγει στην αυλή.
Το περίτεχνο νυμφαίο δυστυχώς χωρίστηκε στα δύο από έναν μεταγενέστερο τοίχο του Τραϊανού. Περιτριγυρισμένο από μια στοά τεσσάρων κιόνων ήταν εξοπλισμένο με μια κρήνη με καταρράκτη στον πυθμένα, της οποίας το νερό μεταφερόταν σε μίια κεντρική λεκάνη. Στους τοίχους του σπηλαίου υπήρχε ένα ψηφιδωτό, του οποίου μόνο λίγα ίχνη σώζονται μέσα σε ένα πλαίσιο από κοχύλια. Το κάτω μέρος των τοίχων ήταν αρχικά καλυμμένο με μάρμαρο.
Η διακόσμηση του θόλου, ύψους 10 μ., σώζεται μόνο εν μέρει. Σε αυτόν υπάρχουν τέσσερα γωνιακά μετάλλια και ένα κεντρικό οκτάγωνο μετάλλιο· το τελευταίο σώζει εν μέρει παράσταση της σκηνής του Πολύφημου.
Πέντε μέτρα κάτω από τον Ναό της Αφροδίτης και της Ρώμης του Αδριανού ανακαλύφθηκε το 1828 μία πολυτελής ροτόντα, που ανήκε στο παλάτι, κομμένη από τα θεμέλια της Χρυσής Οικίας.[5] Το περίτεχνο θολωτό δωμάτιο που συνέδεε δύο θολωτούς διαδρόμους, ήταν εντυπωσιακό αρχιτεκτονικά και είχε μαρμάρινες πισίνες και πλακόστρωτα με πολύχρωμα ψηφιδωτά (opus sectile), όλα ακόμη σε μεγάλο βαθμό ανέπαφα κάτω από τον ναό.[6]
Το κύριο μέρος του παλατιού βρισκόταν πιθανώς στον Παλατίνο λόφο και ένα μεγάλο και έξοχα διακοσμημένο σύνολο δωματίων έχει εντοπιστεί στο κεντρικό τμήμα του Παλατίνου λόφου, κάτω από το Παλάτι του Δομιτιανού. Η τοποθεσία αυτή ανασκάφηκε το 1721, όταν κατά τις ανασκαφές προκλήθηκαν σημαντικές ζημιές. Οι κάτω όροφοι περιείχαν βυθισμένους κήπους, δύο περίπτερα, ένα νυμφαίο και μία στοά τέχνης. Πέρα από αυτά τα δωμάτια υπάρχει ένα πολύ μεγάλο αποχωρητήριο (lavatrina).[7]
Σε ένα από αυτά τα δωμάτια βρίσκεται ένα πλούσιο μαρμάρινο δάπεδο κάτω από το οβάλ αναβρυτήριο της Τραπεζαρίας της Πέμπτης (Cenatio Iovis) του Δομιτιανού και ένα πλούσιο νυμφαίο με μαρμάρινες κολώνες και ορειχάλκινα κιονόκρανα. Σήμερα μία γωνία του νυμφαίου έχει ξανακτιστεί.
Μέρος του συγκροτήματος ήταν και η κρυπτή στοά (cryptoporticus) του Νέρωνα, που συνέδεε το παλάτι με την κοντινή Οικία Τιβερίου (Domus Tiveriana). Έχει μήκος 130 μ. με ψηφιδωτά δάπεδα και περίτεχνη διακόσμηση οροφής από γυψομάρμαρο με φυτικά στοιχεία και ερωτιδείς. Βρίσκεται κάτω από τον Κήπο των Φαρνέζε (Horti Farnesiani) κατά μήκος της μίας πλευράς της Οικίας Τιβερίου.[8]
Το μάρμαρο και άλλα μέρη που διασώθηκαν από τα ερείπια, έγιναν αργότερα μέρος της Χρυσής Οικίας, της κύριας κατοικίας του Νέρωνα.
Ζωγραφισμένες οροφές με μυθολογικές σκηνές από τη Μεταβατική Οικία, που είναι τα παλαιότερα δείγματα ζωγραφικής του τετάρτου ρυθμού, ίσως από τον ζωγράφο Φάμπουλο, εκτίθενται στο Μουσείο του Παλατίνου.
Το 2019 ανακοινώθηκε ότι αυτό το μέρος του παλατιού θα είναι προσβάσιμο στο κοινό για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 70 χρόνια.[9]