Μπατ-Σεβά Νταγκάν

Μπατ-Σεβά Νταγκάν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση8  Σεπτεμβρίου 1925[1]
Λοτζ
Θάνατος25  Ιανουαρίου 2024
Μπατ Γιαμ
Τόπος ταφήςΣαφέντ
Χώρα πολιτογράφησηςΙσραήλ
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Κολούμπια
Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
εκπαιδευτικός
δημοσιογράφος
ψυχολόγος
ποιήτρια[2]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Μπατ-Σεβά Νταγκάν (εβραϊκά: בת-שבע דגן‎‎, 8 Σεπτεμβρίου 1925 – 25 Ιανουαρίου 2024) ήταν Πολωνή-Ισραηλινή ρήτορας, ψυχολόγος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Λοτζ της Πολωνίας και ήταν επιζώσα του Ολοκαυτώματος, όπου φυλακίστηκε σε ένα γκέτο στο Ράντομ με τους γονείς και τις δύο αδερφές της το 1940. Αφού οι γονείς της και μια αδερφή της απελάθηκαν και δολοφονήθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα τον Αύγουστο του 1942, διέφυγε στη Γερμανία, αλλά ανακαλύφθηκε, φυλακίστηκε και απελάθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς το Μάιο του 1943.

Αφού πέρασε 20 μήνες στο Άουσβιτς, επέζησε από δύο πορείες θανάτου και απελευθερώθηκε από τα βρετανικά στρατεύματα το Μάιο του 1945. Ήταν η μόνη επιζώσα της οικογένειάς της. Αυτή και ο σύζυγός της εγκαταστάθηκαν στο Ισραήλ, όπου δίδαξε στο νηπιαγωγείο και αργότερα απέκτησε πτυχία στην εκπαιδευτική συμβουλευτική και την ψυχολογία. Συνέχισε με τη συγγραφή βιβλίων, ποιημάτων και τραγουδιών για παιδιά και νέους με θέματα του Ολοκαυτώματος και ανέπτυξε ψυχολογικές και παιδαγωγικές μεθόδους για τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στα παιδιά. Θεωρείται πρωτοπόρος στην εκπαίδευση των παιδιών για το Ολοκαύτωμα.[3]

Πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ιζαμπέλα (Μπατσέβα) Ρούμπινσταϊν[4][5] γεννήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1925,[4] στο Λοτζ της Πολωνίας. Οι γονείς της ήταν ο Σλόμο-Φίσελ Ρούμπινσταϊν, ιδιοκτήτης ενός εργαστηρίου κλωστοϋφαντουργίας και η Φάιγκα, μοδίστρα.[3] Ήταν το 8ο από τα εννέα αδέρφια – 5 αγόρια και 4 κορίτσια – και μεγάλωσε σε ένα παραδοσιακό σιωνιστικό σπίτι.[3][6] Φοίτησε σε πολωνικό σχολείο και ήταν μαθήτρια στο γυμνάσιο όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.[7]

Ένας από τους αδελφούς της μετανάστευσε στην Παλαιστίνη πριν από τον πόλεμο.[3] Το ξέσπασμα των εχθροπραξιών οδήγησε τους άλλους αδερφούς και μια αδελφή της να καταφύγουν στη Σοβιετική Ένωση, ενώ η υπόλοιπη οικογένεια μετακόμισε στην πόλη Ράντομ. Το 1940[6] δημιουργήθηκαν δύο γκέτο στην πόλη (Γκέτο του Ράντομ) και αυτή και η οικογένειά της κρατήθηκαν στο «μεγάλο γκέτο».[3]

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο γκέτο, η Μπατσέβα έγινε μέλος της παράνομης εβραϊκής ομάδας νεολαίας Χασομέρ Χατζαΐρ.[4] Ο επικεφαλής σύμβουλός τους, Σμούελ Μπρέσλαφ, την έστειλε με άρια έγγραφα στο Γκέτο της Βαρσοβίας για να αποκτήσει ένα αντίγραφο της υπόγειας εφημερίδας του κινήματος Pod Prąd («Αντίθετα στο ρεύμα») από τον Μόρντεχαϊ Ανιελέβιτς και να το φέρει πίσω στο Ράντομ.[4][3]

Κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης του «μεγάλου γκέτο» τον Αύγουστο του 1942, οι γονείς και η μεγαλύτερη αδερφή της Μπατσέβα απελάθηκαν και δολοφονήθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα. Αυτή και η μικρότερη αδερφή της, Σαμπίνα, στάλθηκαν στο «μικρό γκέτο» στο Ράντομ. Οι αδερφές αποφάσισαν να προσπαθήσουν να δραπετεύσουν χωριστά, αλλά η Σαμπίνα πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στην προσπάθειά της. Η Μπατσέβα δραπέτευσε και έφτασε στο Σβερίν της Γερμανίας, όπου χρησιμοποίησε πλαστά χαρτιά για να βρει δουλειά ως υπηρέτρια σε ένα ναζιστικό νοικοκυριό.[3] Μετά από λίγους μήνες[4] ανακαλύφθηκε, συνελήφθη και φυλακίστηκε.[3] Το Μάιο του 1943 απελάθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς και της έκαναν τατουάζ με τον αριθμό 45554.[3][6] Στο στρατόπεδο συναντήθηκε με την ξαδέρφη της, η οποία δούλευε ως νοσοκόμα στο αναρρωτήριο της φυλακής και της βρήκε δουλειά εκεί. Όταν η Μπατσέβα προσβλήθηκε από τύφο, ο ξάδερφός της έβαλε κρυφά στην ιατρική. Η Μπατσέβα αργότερα εργάστηκε στο καταδρομικό «Canada», ταξινομώντας τα υπάρχοντα των θυμάτων του στρατοπέδου.[3] Αυτή και οι άλλες επτά γυναίκες συνεργάστηκαν σε μια μυστική εφημερίδα, την οποία ηχογράφησαν σε λωρίδες χαρτιού και διάβαζαν η μία στην άλλη την ημέρα της άδειας τους.[8]

Καθώς ο Κόκκινος Στρατός πλησίαζε το Άουσβιτς τον Ιανουάριο του 1945, τοποθετήθηκε σε μια πορεία θανάτου στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Ράβενσμπρικ και Μάλχοφ.[4][3][9] Επέζησε από άλλη μια πορεία θανάτου προς το Λυπτς, όπου απελευθερώθηκε από τα βρετανικά στρατεύματα στις 2 Μαΐου 1945.[5][9] Ήταν η μόνη από τα αδέρφια της που επέζησε του πολέμου.[5]

Μετά την απελευθέρωση, η Μπατσέβα ταξίδεψε στις Βρυξέλλες. Εκεί γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, έναν στρατιώτη του Βρετανικού Στρατού, ο οποίος της έδωσε βίζα για την Παλαιστίνη.[3] Μετανάστευσε το Σεπτέμβριο του 1945.[10] Αυτή και ο σύζυγός της άλλαξαν το επώνυμό τους από Κόρνβιτς[5] σε Νταγκάν στο Ισραήλ.[11] Κατοίκησαν στο Χολόν[12] και απέκτησαν δύο γιους.[3]

Η Νταγκάν σπούδασε στο Εκπαιδευτήριο Δασκάλων Σέιν στο Πετάχ Τίκβα και στη συνέχεια εργάστηκε για τρία χρόνια ως νηπιαγωγός στο Τελ Αβίβ και στο Χολόν.[7][10] Μετά τον θάνατο του συζύγου της το 1958,[12] κέρδισε υποτροφία από το Υπουργείο Παιδείας και σπούδασε στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ από το 1960 έως το 1963, αποκτώντας το πτυχίο της στην εκπαιδευτική συμβουλευτική.[7][12] Το 1968 ξεκίνησε ένα διετές πρόγραμμα σπουδών στις Ηνωμένες Πολιτείες, αποκτώντας πτυχίο ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.[7]

Όταν επέστρεψε στο Ισραήλ, η Νταγκάν έγινε διευθύντρια του τμήματος νηπιαγωγείου του τμήματος ψυχολογικών υπηρεσιών του δήμου Τελ-Αβίβ-Γιαφό.[5][7] Διατύπωσε ψυχολογικές και παιδαγωγικές μεθόδους για να διδάξει το Ολοκαύτωμα σε παιδιά και νέους ενήλικες.[11] Δίδαξε επίσης στο Εκπαιδευτήριο Δασκάλων Σέιν και έδωσε διαλέξεις για το Ολοκαύτωμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά και στη Σοβιετική Ένωση.[12] Στο Ισραήλ δραστηριοποιήθηκε για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος, μιλώντας στο Γιαντ Βασσέμ και σε κολέγια. Στη δεκαετία του 1990 άρχισε να γράφει βιβλία για παιδιά με θέματα του Ολοκαυτώματος.[12]

Η Νταγκάν πέθανε στο Μπατ Γιαμ του Ισραήλ στις 25 Ιανουαρίου 2024, σε ηλικία 98 ετών.[13]

Άλλες δραστηριότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980,[7] η Νταγκάν υπηρέτησε ως απεσταλμένος της Εβραϊκής Υπηρεσίας σε αποστολές στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά, στο Μεξικό, στην Αγγλία και στη Σοβιετική Ένωση.[5][10]

Η Νταγκάν επισκέφτηκε ξανά το Άουσβιτς πέντε φορές.[9][14] Τον Ιανουάριο του 2016, δώρισε στο Μουσείο Άουσβιτς - Μπίρκεναου ένα μικροσκοπικό γούρι, το οποίο είπε ότι το είχε κρύψει στο ψάθινο κρεβάτι της στο Άουσβιτς καθ΄ όλη τη διάρκεια που ήταν έγκλειστη εκεί. Το γούρι, ένα ζευγάρι δερμάτινα παπούτσια διαστάσεων περίπου 1 εκατοστού σε μήκος, φιλοτεχνήθηκε από μια Γερμανοεβραία τρόφιμη, η οποία το έδωσε στην Μπατσέβα με τις λέξεις, «Αφήστε τους να σας μεταφέρουν στην ελευθερία».[15] Τον Ιανουάριο του 2020, μίλησε σε μια εκδήλωση μνήμης στο Άουσβιτς για την απελευθέρωση του στρατοπέδου 75 χρόνια νωρίτερα.[14]

Βραβεία και τιμές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2008, η Νταγκάν ονομάστηκε Γυναίκα της Χρονιάς στην Εκπαίδευση από το Γιαντ Βασσέμ, για τη συμβολή της στη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στα παιδιά. Ονομάστηκε επίσης Εξέχον Μέλος της Πόλης του Χολόν.[7][10] Το 2012, τιμήθηκε ως μία από τους λαμπαδηδρόμους σε τελετές για τον εορτασμό της Γιομ Ασοά.[3][10]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 filmportal.de. 7b819b1220b74981b62bd2994d7f8065.
  2. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 «Torchlighters 2012: Bat-Sheva Dagan». Γιαντ Βασσέμ. 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2016. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 «Imagination: Blessed Be, Cursed Be». Μουσείο Άουσβιτς - Μπίρκεναου. 17 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2016. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 «דגן בת-שבע» [Dagan, Bat-Sheva] (στα Εβραϊκά). Ένωση Εβραίων Συγγραφέων στο Ισραήλ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2016. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Stern Shefler, Gil (18 Απριλίου 2012). «Survivor lets go of rage, 67 years later». The Jerusalem Post. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2016. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 «דגן בת-שבע» [Dagan, Bat-Sheva] (στα Εβραϊκά). Χολόν. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2016. 
  8. ↑ Friedman 2010, σελ. 709.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 «'I saw so many people go to their deaths'». BBC News. 26 Ιανουαρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2016. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 «בת שבע דגן (1925)» [Batsheva Dagan]. Lexicon of Modern Hebrew Literature (στα Εβραϊκά). Ohio State University. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2016. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Kloza, Anna Janina (30 Μαΐου 2012). «A Meeting with Batsheva Dagan in Białystok». Μουσείο Ιστορίας των Πολωνοεβραίων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2016. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 Katz, Adi (21 Μαρτίου 2012). «נעים מאוד: בת שבע דגן» [Nice to Meet You: Bat-Sheva Dagan] (στα Εβραϊκά). Motke. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2016. 
  13. ↑ «חולון נפרדת מיקירת העיר בת שבע דגן». gal-gefen. 25 January 2024. https://gal-gefen.co.il/holon/homepage-holon-headlines/חולון-נפרדת-מיקירת-העיר-בת-שבע-דגן/. Ανακτήθηκε στις 25 January 2024. 
  14. ↑ 14,0 14,1 «Auschwitz 75 years on: Leaders and royals commemorate Holocaust». BBC News. 27 January 2020. https://www.bbc.co.uk/news/uk-51270297. Ανακτήθηκε στις 27 January 2020. 
  15. ↑ «Holocaust survivor Batszewa Dagan donates lucky charm to Auschwitz museum». ABC News. 21 January 2016. http://www.abc.net.au/news/2016-01-21/holocaust-survivor-donates-lucky-charm-to-auschwitz-museum/710354. Ανακτήθηκε στις 16 November 2016. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]