Νευροψυχολογία

Η νευροψυχολογία είναι κλάδος της ψυχολογίας και της νευροεπιστήμης που στοχεύει στο να κατανοήσει πως η δομή και η λειτουργία του εγκεφάλου σχετίζονται με τους μηχανισμούς της ανθρώπινης σκέψης και με τη συμπεριφορά. Σχετίζεται με τον κλάδο της γνωστικής ψυχολογίας και γενικότερα με τις λεγόμενες γνωστικές επιστήμες. Η γνωστική ψυχολογία μελετά τους γνωστικούς μηχανισμούς πέντε βασικών λειτουργιών του εγκεφάλου: της μνήμης, του λόγου, των εκτελεστικών λειτουργιών, της προσοχής και των οπτικο-χωρικών ικανοτήτων του εγκεφάλου. Κάποιοι ειδικοί μιλούν για τέσσερις λειτουργίες συμπεριλαμβάνοντας την προσοχή στις εκτελεστικές διεργασίες. Όπως και να έχει, η προσοχή είναι στενά συνδεδεμένη με τις εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου καθώς και με τη μνήμη. Γενικότερα, όλες οι λειτουργίες συνδέονται στενά και η απομόνωση μιας και μόνο λειτουργίας συμβαίνει μόνο σε πειράματα ερευνών. Δηλαδή, στην καθημερινή ζωή, για μια συγκεκριμένη δραστηριότητα ποτέ δεν χρησιμοποιούμε μία μόνο από αυτές τις λειτουργίες. Για παράδειγμα, ας φανταστούμε ότι πρέπει να καταγράψουμε τα σημαντικά ραντεβού που έχουμε μέσα στην εβδομάδα. Σε αυτήν την περίπτωση θα χρησιμοποιήσουμε την προσοχή, διότι πρέπει να συγκεντρωθούμε σε αυτήν την δραστηριότητα απομονώνοντας άλλα ερεθίσματα του περιβάλλοντος που μπορούν να μας αποσπάσουν από αυτό το καθήκον (π.χ. κάποιος δίπλα μας που μιλάει για την πολιτική), θα χρησιμοποιήσουμε τη μνήμη (καθότι πρέπει να θυμηθούμε τα γεγονότα-ραντεβού για να τα καταγράψουμε) και επίσης θα χρησιμοποιήσουμε και τον λόγο στην καταγραφή μας. Grosso modo δηλαδή αυτές οι λειτουργίες του εγκεφάλου συνεργάζονται μεταξύ τους για να λειτουργήσουμε στην καθημερινή μας ζωή, γι'αυτό και η βλάβη σε μία από αυτές τις λειτουργίες επιφέρει διαταραχή και σε άλλες γνωστικές λειτουργίες.

Στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα ο κλάδος της νευροψυχολογίας είναι σχετικά καινούριος και η ενημέρωση του κόσμου ελλιπής. Έτσι, όταν κάποιος υποστεί για παράδειγμα ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η οικογένεια του θα απευθυνθεί σε έναν λογοθεραπευτή αν υπάρχουν εμφανή προβλήματα στο λόγο, αγνοώντας την ύπαρξη διαταραχών σε διάφορες λειτουργίες της μνήμης, της πράξης (π.χ. απραξία- οπτικοχωρικές ικανότητες),των εκτελεστικών λειτουργιών (π.χ. αδυναμία οργάνωσης ενός ημερήσιου προγράμματος) κτλ. Η συνεργασία όλων των ειδικών ειδικά στους πρώτους μήνες μετά την πρόκληση της βλάβης (π.χ. του εγκεφαλικού) είναι πολύ σημαντική για το μέλλον της "συμπεριφοράς" του ασθενούς-ενδιαφερόμενου. Η συμπεριφορά αναφέρεται εδώ όχι τόσο στα προβλήματα συμπεριφοράς όπως ο περισσότερος κόσμος πιστεύει. Ως συμπεριφορά ορίζεται εδώ οποιαδήποτε εκδήλωση των γνωστικών λειτουργιών στην καθημερινή ζωή. Για παράδειγμα, για να πάρουμε μέρος σε ένα διάλογο, θα πρέπει να έχουμε ακέραιες τις λειτουργίες του λόγου (το τι θα πούμε), της άμεσης μνήμης (για να θυμόμαστε τι έχει λεχθεί ήδη στη συζήτηση και τι συζητάμε!), των εκτελεστικών λειτουργιών (για να βρούμε τις κατάλληλες λέξεις και να οργανώσουμε το λόγο μας) κτλ.

Ιστορία

Η νευροψυχολογία είναι μια σχετικά νέα πρόοδος στον τομέα της ψυχολογίας, όμως, η ιστορία της ανακάλυψής της μπορεί να αποδοθεί από την τρίτη δυναστεία των αρχαίων Αίγυπτων ίσως όμως και νωρίτερα.^[1] Υπάρχει μεγάλη διαμάχη σε σχέση με το πότε οι άνθρωποι άρχισαν σοβαρά να κοιτάζουν τις λειτουργίες των διαφόρων οργάνων, αλλά έχει διαπιστωθεί ότι για πολλούς αιώνες, ο εγκέφαλος εκλαμβανόταν ως ένα άχρηστο όργανο και γενικά τον απέρριπταν κατά τη διάρκεια των διαδικασιών της ταφής και των αυτοψιών. Δεδομένου ότι ο τομέας της ιατρικής αναπτυσσόταν κατανοώντας την ανθρώπινη ανατομία και φυσιολογία, οι άνθρωποι συχνά ανέπτυσσαν διαφορετικές θεωρίες ως προς το γιατί το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί. Πολλές φορές, οι λειτουργίες του σώματος παρατηρήθηκαν από θρησκευτική άποψη και για τις τυχόν ανωμαλίες κατηγορήθηκαν τα κακά πνεύματα και οι θεοί. Ο εγκέφαλος δεν εκλαμβανόταν πάντα ως το κέντρο για τη λειτουργία του σώματος όπως ξέρουμε σήμερα ότι είναι. Αντίθετα, ο εγκέφαλος αποτελούσε θέμα συζητήσεων για πολλούς αιώνες. Χρειάστηκαν εκατοντάδες χρόνια για να κατανοήσουμε τον εγκέφαλο και το πώς αυτός επηρεάζει άμεσα τις συμπεριφορές μας, χρειάστηκαν επίσης και εκατοντάδες μεγάλα μυαλά για να ανακαλύψουν τον τρόπο που λειτουργεί το σώμα μας το οποίο λειτουργεί τόσο κανονικά μα και τόσο «ασυνήθιστα».

Ιμχοτέπ

Η μελέτη του εγκεφάλου ξεκίνησε από το 3500 π.Χ. Ο Ιμχοτέπ, Αιγύπτιος ιερέας και ένας από τους πρώτους γιατρούς που καταγράφονται στην ιστορία, μπορεί να θεωρηθεί ως ένας από τους σημαντικότερους πρωτοπόρους στην ιστορία της κατανόησης του εγκεφάλου.^[2] Ο Ιμχοτέπ έκανε μια πιο επιστημονική και όχι μαγική προσέγγιση για την ιατρική και την ασθένεια. Γραπτά του περιέχουν περίπλοκες πληροφορίες για τις διαφορετικές μορφές του τραύματος, ανωμαλιών, και θεραπείες που χρησίμευσαν ως αναφορά για τους μεταγενέστερους γιατρούς, καθώς και μια πολύ λεπτομερή μελέτη του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος. Παρά τις λεπτομερείς αυτές πληροφορίες, οι Αιγύπτιοι δεν έβλεπαν τον εγκέφαλο ως ένα πολύ λαμπρό ή αξιοσημείωτο όργανο μέσα στο σώμα. Οι Αιγύπτιοι προτιμούσαν να εξετάζουν την καρδιά ως «έδρα της ψυχής». Ο εγκέφαλος συχνά απορρίπτονταν κατά τη διάρκεια των ταφών, ενώ άλλα όργανα διατηρούνταν και ακόμη λατρεύονταν.

Ιπποκράτης

Οι Έλληνες, ωστόσο, εκλάμβαναν τον εγκεφάλο ως έδρα της ψυχής. Ο Ιπποκράτης έκανε μια σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου και της συμπεριφοράς του σώματος λέγοντας «Ο εγκέφαλος ασκεί τη μεγαλύτερη δύναμη στον άνθρωπο».^[3] Εκτός από τη μετακίνηση του κέντρου βάρους από την καρδιά, ως η «έδρα της ψυχής», στον εγκέφαλο, ο Ιπποκράτης δεν προχώρησε σε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την πραγματική λειτουργία του. Ωστόσο, με την αλλαγή της προσοχής της ιατρικής κοινότητας στον εγκέφαλο, άνοιξε ο δρόμος για μια πιο επιστημονική ανακάλυψη του οργάνου που είναι υπεύθυνο για τις συμπεριφορές μας. Τα επόμενα χρόνια, οι επιστήμονες είχαν την ιδέα να ερευνήσουν τις λειτουργίες του σώματος και να βρουν συγκεκριμένες εξηγήσεις τόσο για τις φυσιολογικές αλλά και τις παθολογικές συμπεριφορές. Επιστημονικές ανακαλύψεις τους οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν φυσικά και οργανικά αίτια που εξηγούν τις διάφορες λειτουργίες του σώματος, και ότι όλα θα μπορούσαν να αναχθούν στον εγκέφαλο. Με τα χρόνια, η επιστήμη θα συνεχίσει να επεκτείνει και τα μυστήρια του κόσμου θα αρχίσουν να έχουν νόημα, ή τουλάχιστον να εξεταστούν με διαφορετικό τρόπο. Ο Ιπποκράτης εισήγαγε τον άνθρωπο με την έννοια του νου - που θεωρείται ευρέως ως μια ξεχωριστή λειτουργία, εκτός από το πραγματικό όργανο του εγκεφάλου.

Ρενέ Ντεκάρτ

Ο φιλόσοφος Ρενέ Ντεκάρτ επεκτάθηκε από αυτή την ιδέα και είναι ευρέως γνωστός από το έργο του σχετικά με το πρόβλημα νου-σώματος. Πολλάκις, οι ιδέες του Καρτέσιου εκλαμβάνονταν ως υπερβολικά φιλοσοφικές και χωρίς επαρκή επιστημονικό υπόβαθρο. Ο Ντεκάρτ επικέντρωσε μεγάλο μέρος της πειραματικής του ανατομίας στον εγκέφαλο, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην επίφυση - που υποστήριξε ήταν η πραγματική "έδρα της ψυχής". Ακόμη βαθιά ριζωμένη σε μια πνευματική προοπτική προς τον επιστημονικό κόσμο, το σώμα λέγεται ότι είναι θνητό, και η ψυχή αθάνατη. Η επίφυση στη συνέχεια πιστεύεται ότι είναι η χώρα στην οποία ο νους θα αλληλεπιδρά με το θνητό όπως και η μηχανή με το σώμα. Εκείνη την εποχή, ο Ντεκάρτ ήταν πεπεισμένος πως το μυαλό είχε τον έλεγχο των συμπεριφορών του σώματος (έλεγχος του ανθρώπου), αλλά και ότι το σώμα θα μπορούσε να έχει επιρροή στο μυαλό, το οποίο αναφέρεται ως δυϊσμός.^[4] Αυτή η ιδέα ότι ο νους ουσιαστικά είχε τον έλεγχο ολόκληρου του σώματος, αλλά το σώμα του ανθρώπου θα μπορούσε να αντισταθεί ή ακόμα και να επηρεάσει άλλες συμπεριφορές ήταν ένα σημαντικό σημείο καμπής στον τρόπο που πολλοί φυσιολόγοι θα μελετούσαν τον εγκέφαλο. Οι δυνατότητες του μυαλού παρατηρήθηκαν να είναι πολύ περισσότερες από το απλά να αντιδρά, αλλά να είναι ορθολογικές και οργανωμένες σε λειτουργία, στοχαστικούς τρόπους - πολύ πιο περίπλοκους από ό, τι πίστευαν για τον κόσμο των ζώων. Αυτές οι ιδέες, αν και δεν λαμβάνονταν υπόψη από πολλούς και απορρίπτονταν για χρόνια, οδήγησαν μετέπειτα την ιατρική κοινότητα να επεκτείνει τις ιδέες για τον εγκέφαλο και να αρχίζει να καταλαβαίνει σε νέους τρόπους πόσο περίπλοκη είναι η λειτουργία του εγκεφάλου, και την πλήρη επίδραση που είχε στην καθημερινή ζωή, καθώς και ποιες θεραπείες ήταν πλέον επωφελής για βοήθεια προς τα άτομα που αντιμετώπιζαν νοητικά προβλήματα. Το ζήτημα του μυαλού-σώματος χαρακτηρίζεται ακόμη και σήμερα από πολλά φιλοσοφικά επιχειρήματα τόσο υπέρ όσο και κατά των ιδεών του Καρτέσιου. Ωστόσο αν και αμφιλεγόμενες ήταν και παραμένουν μέχρι σήμερα οι μελέτες του Καρτέσιου, τα νέα δεδομένα παρουσιάζουν να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στις διάφορες ειδικότητες της ιατρικής, ψυχολογίας και πολύ περισσότερο, στο διαχωρισμό του νου από το σώμα, προκειμένου να εξηγήσουν τις συμπεριφορές που παρατηρούνται.

Τόμας Γουίλλις

Τόμας Γουίλλις

Κατά τα μέσα του 17ου αιώνα προέκυψε ένας άλλος σημαντικός παράγοντας στον τομέα της ψυχολογίας και νευρολογίας. Ο Τόμας Γουίλλις σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και υιοθέτησε μια πιο φυσιολογική προσέγγιση προς τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά. Ο Γουίλλις επινόησε τους όρους «ημισφαίριο» και «λοβός» για τον εγκέφαλο. Επίσης είναι γνωστό ότι είναι ένας από τους πρώτους που χρησιμοποίησε τις λέξεις νευρολογία και ψυχολογία. Χωρίς αυτόν, οι ειδικότητες αυτές δεν θα ήταν όπως είναι σήμερα. Με μια πιο φυσιολογική προσέγγιση στον εγκέφαλο και μια απόρριψη της ιδέας ότι οι άνθρωποι είναι τα μόνα όντα που αναπτύσσουν ορθολογική σκέψη (το οποίο ήταν κεντρικό στη θεωρία Ντεκάρτ), ο Γουίλλις μελέτησε τις εξειδικευμένες δομές του εγκεφάλου. Υπέθεσε και πειραματίστηκε στην θεωρία ότι οι υψηλότερες δομές του εγκεφάλου αντιπροσώπευαν τις πιο σύνθετες λειτουργίες του σώματος, ενώ οι χαμηλότερες δομές του εγκεφάλου ευθύνονται για τις λειτουργίες παρόμοιες με αυτές των ζώων, που αποτελούνται κυρίως από αντιδράσεις και αυτόματες απαντήσεις.Καθ 'όλη την καριέρα του, δοκίμασε αυτή την υπόθεση και σε ζώα και σε ανθρώπινα μυαλά. Ο Γουίλλις επικεντρώθηκε στην περιοχή του εγκεφάλου που έχει σχεδιαστεί ειδικά για την εκτέλεση ορισμένων λειτουργιών - τόσο εκούσια και ακούσια. Ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την εξέταση τόσο των συμπεριφορών, καθώς και των εγκεφάλων των ανθρώπων που υπέφεραν από μανιακές διαταραχές και υστερία. Αυτή είναι μία από τις πρώτες φορές που η ψυχιατρική και η νευρολογία ενώθηκαν για να μελετήσουν το άτομο. Μέσω της σε βάθος μελέτης του εγκεφάλου και της συμπεριφοράς, ο Γουίλλις συμπέρανε ότι στην κάτω περιοχή του εγκεφάλου εκτελούνται οι αυτοματοποιημένες αποκρίσεις, όπως τα καρδιοχτύπια, η αναπνοή άλλα και διάφορες κινητικές δραστηριότητες. Παρά το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του έργου του έχει αποδειχθεί ότι είναι ανεπαρκές, ακόμη και ψευδές, η παρουσίαση των τοπικών περιοχών της λειτουργίας εντός του εγκεφάλου δημιούργησε μια νέα ιδέα, ότι ο εγκέφαλος ήταν πιο περίπλοκος από ό, τι προηγουμένως είχαν φανταστεί. Αυτό άνοιξε το δρόμο για μελλοντικούς πρωτοπόρους να κατανοήσουν και να αναπτύξουν τις θεωρίες τους, ειδικά για τις διαταραχές και τις δυσλειτουργίες του εγκεφάλου. Η ανάπτυξη και η επέκταση των θεωριών του παρελθόντος είναι τελικά η κινητήρια δύναμη πίσω από τις ιδέες για το μέλλον, όσον αφορά τη γέννηση της νευροψυχολογίας.

Φραντς Γιόζεφ Γκαλ

Με την ανάπτυξη νέων θεωριών για τον εντοπισμό του λειτουργισμού, ο νευροανατόμος / φυσιολόγος Φραντς Γιόζεφ Γκαλ (Franz Joseph Gall) σημείωσε σημαντική πρόοδο όσον αφορά τον τρόπο που η νευρολογία και η ψυχολογία κατανοούσαν τον εγκέφαλο. Ο Gall συγκεντρώθηκε στην καριέρα του στην ανάπτυξη θεωριών του ότι η προσωπικότητα είχε άμεση σχέση με τα χαρακτηριστικά και τις δομές μέσα στον εγκέφαλο. Ωστόσο, η σημαντική συμβολή του Γκαλ στον τομέα της νευροεπιστήμης είναι εφεύρεση της φρενολογίας. Αυτή η νέα αρχή εξέταζε τον εγκέφαλο ως ένα όργανο του νου, όπου το σχήμα του κρανίου μπορούσε να καθορίσει τελικά την νοημοσύνη και την προσωπικότητα.^[5] Αυτή η θεωρία δεν ήταν σε αντίθεση με πολλές που κυκλοφορούσαν εκείνη την εποχή, καθώς πολλοί επιστήμονες λαμβάνοντας υπόψη τα φυσικά χαρακτηριστικά του προσώπου και του σώματος, καθώς και το μέγεθος του κεφαλιού και την κατασκευή του προσπαθούσαν να εξηγήσουν τη δομή της προσωπικότητας, καθώς και τα επίπεδα της νοημοσύνης, όμως μόνον ο Γκαλ εξέτασε κυρίως τον εγκέφαλο. Υπήρξε πολλή συζήτηση για την εγκυρότητα των ισχυρισμών του Γκαλ , επειδή συχνά βρέθηκε να είναι πολύ λάθος με τις παρατηρήσεις του. Του εστάλη ένα απόρριμμα του φιλοσόφου και μεγάλου στοχαστή, το κρανίο του Ντεκάρτ και μέσω της μεθόδου φρενολογίας του, ισχυρίστηκε ότι είχε πολύ περιορισμένη ικανότητα για συλλογισμό και την υψηλότερη γνώση.^[6] Τόσο αμφισβητούμενες και πολλάκις ψεύτικες όπως πολλές από τις αξιώσεις του Γκαλ όσον αφορά την φρενολογία, οι συνεισφορές του στην κατανόηση των φλοιωδών περιοχών του εγκεφάλου και τοπικής δραστηριότητας, συνέχισαν για να αναπτύξουν περαιτέρω την κατανόηση του εγκεφάλου και της προσωπικότητας καθώς επίσης και της συμπεριφοράς. Η εργασία του μπορεί να θεωρηθεί κρίσιμος για την τοποθέτηση σταθερών θεμελίων στον τομέα της νευροψυχολογίας που θα αναπτυσσόταν πάρα πολύ μέσα στις επόμενες μερικές δεκαετίες.

Ζαν-Μπατίστ Μπουιγιώ

Jean-Baptiste Bouillaud

Προς τον πρόσφατο - 19ο αιώνα, η πεποίθηση ότι το μέγεθος του κρανίου αυτών θα μπορούσε να καθορίσει το επίπεδο νοημοσύνης τους απορρίφθηκε ως επιστήμη και ιατρική που προωθήθηκαν. Ένας φυσικός με το όνομα Ζαν-Μπατίστ Μπουιγιώ (Jean-Baptiste Bouillaud) επεκτάθηκε επάνω στις ιδέες του Γκαλ και έδωσε μια προσεκτικότερη ματιά στην ιδέα των ευδιάκριτων φλοιωδών περιοχών του εγκεφάλου κάθε μια από τις οποίες έχει την ανεξάρτητη λειτουργία τους. Ο Μπουιγιώ ενδιαφέρθηκε συγκεκριμένα για την ομιλία και έγραψε πολλές δημοσιεύσεις σχετικά με την πρόσθια περιοχή του εγκεφάλου που είναι αρμόδια για την πραγματοποίηση της πράξης της ομιλίας αυτών, μια ανακάλυψη που είχε προέλθει από την έρευνα του Γκαλ. Ήταν επίσης ένας από τους πρώτους που χρησιμοποίησε μεγαλύτερα δείγματα για την έρευνα αν και διάρκεσε πολλά έτη ώστε εκείνη η μέθοδος να γίνεται αποδεκτή. Με την εξέταση πέρα από εκατό διαφορετικές περιπτωσιολογικές μελέτες, ο Μπουιγιώ ανακάλυψε ότι ήταν μέσω των διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου το ότι η ομιλία ολοκληρώνεται και γίνεται κατανοητή. Με την παρατήρηση των ανθρώπων με βλάβες εγκεφάλου, η θεωρία του έγινε πιο συμπαγής. Ο Μπουιγιώ , μαζί με πολλούς άλλους πρωτοπόρους της εποχής του έκαναν μεγάλες προόδους στον τομέα της νευρολογίας, ειδικά στον εντοπισμό της λειτουργικότητας. Υπάρχουν πολλές αμφισβητήσιμες συζητήσεις ως προς το ποιος αξίζει την περισσότερη πίστωση για τέτοιες ανακαλύψεις,^[7] και πολλάκις, οι άνθρωποι παραμένουν απαρατήρητοι, αλλά ο Πωλ Μπροκά (Paul Broca) είναι ίσως ένας από τους διασημότερους και γνωστούς συνεισφέροντες στη νευροψυχολογία- που συχνά αναφέρεται και ως "ο πατέρας" της πειθαρχίας.

Paul Broca

Εμπνευσμένος από τις προόδους που γίνονταν στον τομέα της εντοπισμένης λειτουργίας μέσα στον εγκέφαλο, ο Broca πραγματοποίησε ένα μεγάλο μέρος της μελέτης του στο φαινόμενο του πώς η ομιλία γίνεται κατανοητή και παράγεται. Μέσω της μελέτης του, ανακαλύφθηκε και επεκτάθηκε επάνω σε αυτήν που αρθρώνουμε μέσω του αριστερού ημισφαιρίου. Οι παρατηρήσεις και οι μέθοδοι του Broca θεωρούνται ευρέως το σημείο όπου η νευροψυχολογία λαμβάνει πραγματικά τη μορφή ως αναγνωρίσιμη και σεβαστή τέχνη. Οπλισμένες με την κατανόηση ότι συγκεκριμένες, ανεξάρτητες περιοχές του εγκεφάλου είναι αρμόδιες για την άρθρωση και την κατανόηση της ομιλίας, οι δυνατότητες του εγκεφάλου αναγνωριζόταν τελικά ως σύνθετο και ιδιαίτερα περίπλοκο όργανο που είναι. Ο Broca ήταν ουσιαστικά ο πρώτος που θα ξεφύγει πλήρως από τις ιδέες της φρενολογίας και εμβαθύνε σε μια πιο επιστημονική και ψυχολογική άποψη για τον εγκέφαλο.^[8]

Από τότε μέχρι σήμερα

Οπλισμένοι με τη νέα αντίληψη ότι ο εγκέφαλος έχει ανεξάρτητες δομές υπεύθυνες τόσο για εκούσιες όσο και ακούσιες λειτουργίες, τα επόμενα βήματα που έγιναν ήταν στην ανάπτυξη αυτής της νέας επιστήμης που ονομάζεται νευροψυχολογία. Η γεφύρωση των δύο κλάδων σήμαινε τη μελέτη και την εφαρμογή της έρευνας για τις λειτουργίες και τις δυσλειτουργίες του εγκεφάλου και το πώς αυτή επηρεάζει το σώμα, καθώς και την προσωπικότητα. Αυτό οδήγησε στον καθορισμό των ψυχικών διαταραχών και γνωστικών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από διαφορετικά μοντέλα της θεραπείας. Με τα χρόνια, έχουν αναπτυχθεί διαφορετικά σχέδια θεραπείας και δοκιμές με την πρόθεση να βοηθηθούν τα άτομα με δυσλειτουργίες του νου και να αντιμετωπίσουν την καθημερινή ζωή. Η Νευροψυχολογία είναι ένας συνεχώς εξελισσόμενος τομέας που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην έρευνα και την ικανότητα για τον νευροψυχολόγο να είναι πολυδιάστατος και με πειραματικό χαρακτήρα. Είναι σημαντικό για αυτούς να γνωρίζουν και να κατανοούν περίπλοκες συμπεριφορές, όπως το συναίσθημα στο πλαίσιο της φυσιολογίας του εγκεφάλου, καθώς και τη δυνατότητα να εκτιμήσει ποια θεραπεία θα ταίριαζε σ’ ένα άτομο καλύτερα. Πολλάκις, ανωμαλίες του εγκεφάλου μπορεί να επικαλύπτονται μεταξύ τους από την άποψη των διαγνώσεων, γεγονός που οδηγεί σε μια αμφιθυμία ως προς την ικανότητα να διαγνώσει τι το υποκείμενο θέμα, επομένως ο νευροψυχολόγος πρέπει να δουλέψει σκληρά και επιμελώς για να εξασφαλίσει την ακρίβεια και την επάρκεια. Η επιστήμη είναι εξαιρετικά δύσκολη, αλλά είναι μια που είναι πολύ ανταποδοτική. Αν και μόνο μερικοί συνεισφέροντες αναφέρθηκαν σε αυτήν την συμπυκνωμένη έκδοση της ιστορίας της νευροψυχολογίας, είναι μερικοί από τους πιο γνωστούς πρωτοπόρους στην ανάπτυξη της επιστήμης. Κάθε πρόσωπο επεκτάθηκε από τις ιδέες των προγόνων του και ο τομέας της νευροψυχολογίας έχει ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από τα ανήσυχα μυαλά που τόλμησαν να νομίσουν ότι μπορεί να είναι κατι περισσότερο ένα μυστήριο όργανο που ονομάζεται εγκέφαλος από ό, τι προηγουμένως είχαν φανταστεί.

Προσεγγίσεις

Η πειραματική νευροψυχολογία είναι μια προσέγγιση η οποία χρησιμοποιεί μεθόδους από την πειραματική ψυχολογία για να αποκαλύψει τη σχέση μεταξύ του νευρικού συστήματος και τη γνωστικής λειτουργία. Το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας περιλαμβάνει τη μελέτη υγιών ανθρώπων σε εργαστηριακές συνθήκες, αν και μια μειοψηφία των ερευνητών μπορεί να διεξάγει πειράματα σε ζώα. Η ανθρώπινη εργασία σε αυτόν τον τομέα εκμεταλλεύεται συχνά τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του νευρικού συστήματός μας (παραδείγματος χάριν ότι οι οπτικές πληροφορίες που παρουσιάζονται σε έναν ειδικό οπτικό τομέα υποβάλλονται σε επεξεργασία κατά προτίμηση από το φλοιώδες ημισφαίριο για τη αντίθετη πλευρά) για να κάνει τις συνδέσεις μεταξύ της νευροανατομίας και της ψυχολογικής λειτουργίας. Η κλινική νευροψυχολογία είναι η εφαρμογή της νευροψυχολογικής γνώσης στην αξιολόγηση (δείτε τη νευροψυχολογική δοκιμή και τη νευροψυχολογική αξιολόγηση), τη διαχείριση, και την αποκατάσταση των ανθρώπων που έχουν υποστεί ασθένεια ή τραυματισμό (ιδιαίτερα στον εγκέφαλο) που έχουν προκαλέσει τα ψυχομετρικά προβλήματα.Ειδικότερα, φέρνουν μια ψυχολογική άποψη για θεραπεία, για να καταλάβουμε πώς η εν λόγω ασθένεια και η ζημία της μπορούν να επηρεάσουν και να επηρεαστούν από ψυχολογικούς παράγοντες. Μπορούν επίσης να προσφέρουν μια γνώμη ως προς το εάν ένα άτομο οφείλει τις δυσκολίες που έχει στην παθολογία του εγκεφάλου του ή είναι μια συναισθηματική συνέπεια ή άλλη (ενδεχομένως) αναστρέψιμη αιτία ή και τα δύο. Για παράδειγμα, ένα τεστ μπορεί να δείξει αν οι ασθενείς Χ και Υ είναι σε θέση να αναφέρουν αντικείμενα που έχουν δει προηγουμένως εντός των τελευταίων 20 λεπτών (δεικνύοντας πιθανή άνοια). Αν ο Υ ασθενής μπορεί να ονομάσει μερικά απ 'αυτά έστω και με κάποια σχετικότητα (π.χ. μια κατηγορηματική ένδειξη, δηλαδή αν δεν μπορεί να ονομάσει το στοιχείο που είδε, αλλά θυμάται ότι είναι φρούτο), αυτό επιτρέπει μια πιο συγκεκριμένη διάγνωση για την απλή άνοια (ο Υ φαίνεται να έχει τον αγγειακό τύπο ο οποίος οφείλεται στην παθολογία του εγκεφάλου, αλλά συνήθως είναι τουλάχιστον κάπως αναστρέψιμος). Κλινικοί νευροψυχολόγοι συχνά εργάζονται σε χώρους νοσοκομείων σε μια διεπιστημονική ιατρική ομάδα, άλλοι εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα και μπορούν να παρέχουν εμπειρογνωμοσύνη σε ιατρικο-νομικές διαδικασίες.

Η γνωστική νευροψυχολογία είναι μια σχετικά νέα εξέλιξη και έχει αναδειχθεί ως μία συμπληρωματική προσέγγιση τόσο της πειραματικής όσο και της κλινικής νευροψυχολογίας. Επιδιώκει να κατανοήσει το μυαλό και τον εγκέφαλο από τη μελέτη στα άτομα που έχουν υποστεί εγκεφαλική βλάβη ή νευρολογική ασθένεια. Ένα μοντέλο της νευροψυχολογικής λειτουργίας είναι γνωστή ως λειτουργική νευροαπεικόνιση. Αυτό βασίζεται στην αρχή ότι, εάν ένα ειδικό γνωστικό πρόβλημα μπορεί να βρεθεί μετά από έναν τραυματισμό σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, είναι πιθανό ότι αυτό το τμήμα του εγκεφάλου εμπλέκεται κατά κάποιο τρόπο στη συγκεκριμένη γνωστική ικανότητα. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η σχέση μεταξύ νοητικών λειτουργιών και των νευρικών περιοχών δεν είναι τόσο απλή. Ένα εναλλακτικό μοντέλο της σχέσης μεταξύ του μυαλού και του εγκεφάλου, όπως η παράλληλη επεξεργασία, μπορεί να έχει πιο επεξηγηματική δύναμη για τη λειτουργία και δυσλειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Ακόμη μία άλλη προσέγγιση ερευνά πως το μοτίβο των σφαλμάτων που παράγονται από άτομα με εγκεφαλική βλάβη μπορούν εμπλουτίσουν την κατανόησή μας περί ψυχικών αναπαραστάσεων και διεργασιών με αναφορά στην υποκείμενη νευρική δομή. Μια πιο πρόσφατη, αλλά σχετική γνωστική προσέγγιση στη νευροψυχιατρική είναι αυτή που επιδιώκει να κατανοήσει τη φυσιολογική λειτουργία του μυαλού και του εγκεφάλου με ψυχιατρική μελέτη ή μελέτη με την ψυχική ασθένεια.

"Συνδεσμολογία" είναι η χρήση τεχνητών νευρωνικών δικτύων για μοντελοποίηση συγκεκριμένων γνωστικών διεργασιών χρησιμοποιώντας ότι θεωρείται πως μπορεί να απλοποιηθεί που να είναι όμως εύλογο μοντέλο για το πώς λειτουργούν οι νευρώνες. Αφού φτιαχτούν να εκτελούν μια συγκεκριμένη γνωστική εργασία αυτά τα δίκτυα συχνά καταστρέφονται ή αλλοιώνονται για να προσομοιάζουν με εγκεφαλική βλάβη ή δυσλειτουργία σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε και να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα και τις επιπτώσεις της εγκεφαλικής βλάβης σε ανθρώπους.

Η λειτουργική νευροαπεικόνιση χρησιμοποιεί ειδικές τεχνολογίες για να λάβει μετρήσεις από τον εγκέφαλο, συνήθως όταν ένα άτομο κάνει μια συγκεκριμένη εργασία, αυτό γίνεται σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε πώς η ενεργοποίηση συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου σχετίζεται με την εργασία. Ειδικότερα, η ανάπτυξη μεθοδολογιών για την χρησιμοποίηση γνωστικών δοκιμών εντός των καθορισμένων τεχνικών απεικόνισης με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) για να μελετήσει τη συμπεριφορά του εγκεφάλου-σχέσεων έχει μια σημαντική επιρροή στην νευροψυχολογική έρευνα. Στην πράξη αυτές οι προσεγγίσεις δεν αλληλοαναιρούνται και οι περισσότεροι νευροψυχολόγοι διαλέγουν την καλύτερη προσέγγιση για το έργο που πρέπει να ολοκληρώσουν.

Μέθοδοι και εργαλεία

• Η χρήση των τυποποιημένων νευροψυχολογικών δοκιμασιών. Αυτές οι εργασίες έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε η απόδοση του εξεταζόμενου στην εργασία μπορεί να συνδεθεί με συγκεκριμένες ψυχομετρικές διαδικασίες. Οι δοκιμές αυτές είναι τυποποιημένες, πράγμα που σημαίνει ότι αυτές έχουν χορηγηθεί σε μια συγκεκριμένη ομάδα (ή ομάδες) ατόμων προτού χρησιμοποιηθούν σε μεμονωμένες κλινικές περιπτώσεις. Τα δεδομένα που προκύπτουν από την τυποποίηση αυτή των διαδικασιών είναι γνωστά ως κανονιστικά δεδομένα. Αφού αυτά τα δεδομένα συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν, χρησιμοποιούνται ως το συγκριτικό πρότυπο έναντι του οποίου οι επιμέρους παραστάσεις μπορούν να συγκριθούν. Παραδείγματα νευροψυχολογικών δοκιμασιών περιλαμβάνουν: τη Wechsler κλίμακα μνήμης ενηλίκων(WMS), την κλίμακα νοημοσύνης ενηλίκων Wechsler (WAIS), και την κλίμακα νοημοσύνης Wechsler για παιδιά (WISC). Άλλες δοκιμές περιλαμβάνουν την Halstead-Reitan Νευροψυχολογική μπαταρία, το Boston Naming Test, το Wisconsin Card Sorting Test, την οπτική δοκιμή κατακράτησης Benton , και την ελεγχόμενη στόματος Συλλόγου Word. (Η Woodcock Johnson και η Nelson-Denny δεν είναι νευροψυχολογικές δοκιμασίες. Είναι ψυχο-εκπαιδευτικές δοκιμές που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της ενδο-πειθαρχικής ενός ατόμου και των αδυναμιών σε συγκεκριμένες επιστημονικές περιοχές (γραφή, ανάγνωση και αριθμητική)).
• Η χρήση των σαρώσεων του εγκεφάλου για να διερευνηθεί η δομή ή η λειτουργία του εγκεφάλου είναι κοινή, είτε ως απλά ένα τρόπο για καλύτερη εκτίμηση της ζημίας του εγκεφάλου με εικόνες υψηλής ανάλυσης, ή με την εξέταση των σχετικών ενεργοποιήσεων των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου. Οι τεχνολογίες αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν την fMRI (λειτουργική μαγνητική τομογραφία) και την τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET), η οποία παράγει τα δεδομένα που σχετίζονται με τη λειτουργία, καθώς και MRI (μαγνητική τομογραφία) και υπολογιστική αξονική τομογραφία (CAT ή CT), η οποία παράγει δομικά στοιχεία.
• Η χρήση των ηλεκτροφυσιολογικών κλιμάκων. Αυτές προορίζονται να μετρούν την ενεργοποίηση του εγκεφάλου με τη μέτρηση του ηλεκτρικού ή μαγνητικού πεδίου που παράγεται από το νευρικό σύστημα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) ή μαγνητο-εγκεφαλογραφία (MEG).
• Η χρήση των σχεδιασμένων πειραματικών καθηκόντων, συχνά ελέγχεται από υπολογιστή και τυπικά η μέτρηση του χρόνου αντιδράσεως και της ακρίβειας σε ένα συγκεκριμένο καθήκον πιστεύεται πως σχετίζεται με μια συγκεκριμένη ψυχομετρική διαδικασία. Ένα παράδειγμα αυτού είναι η νευροψυχολογική δοκιμασία αυτοματοποιημένης μπαταρίας του Cambridge (Cantab).

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   νευροψυχολογία

Παραπομπές

1. Finger, Stanley. “Minds Behind the Brain: A History of the Pioneers and Their Discoveries” Oxford University Press, 2000, p.22
2. Finger, Stanley (2000). Minds Behind the Brain: A History of the Pioneers and their discoveries. New York: Oxford. σελ. 22. ISBN 9786610704217. 
3. Finger, Stanley. “Minds Behind the Brain: A History of the Pioneers and Their Discoveries” Oxford University Press, 2000, p. 44
4. Finger, Stanley (2000). Minds Behind the Brain: A History of the Pioneers and their Discoveries. New York: Oxford. σελ. 92. ISBN 9786610704217. 
5. Benton, Arthur (2000). History of Neuropsychology: Selected Papers. USA: Oxford. 
6. Finger, Stanley. “Minds Behind the Brain: A History of the Pioneers and Their Discoveries” Oxford University Press, 2000, p151
7. Viney, Wayne (2003). A History of Psychology: Ideas and Context. 3rd ed. Boston: Pearson. 
8. Roberto, Cubelli; Pierluigi Bastiani, (November). «150 Years after Leborgne: why is Paul Broca so important in the history of neuropsychology?». Cortex 47 (2): 146–147. http://www.sciencedirect.com.ezproxy.ardc.talonline.ca/science/article/pii/S0010945210002704. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}