Οικία Κουρουτσέτ

Οικία Κουρουτσέτ
Φωτογραφία της όψης του κτηρίου προς το πάρκο
Είδος	μονοκατοικία[1] και historic house
Αρχιτεκτονική	μοντέρνα αρχιτεκτονική
Διεύθυνση	Avenida 53, entre 1 y 2 (320)
Γεωγραφικές συντεταγμένες	34°54′41″S 57°56′31″W
Διοικητική υπαγωγή	Λα Πλάτα[2][3]
Τοποθεσία	Ρίο ντε λα Πλάτα
Χώρα	Αργεντινή[2][3]
Έναρξη κατασκευής	1949
Αρχιτέκτονας	Λε Κορμπυζιέ
Προστασία	Εθνικό ιστορικό μνημείο της Αργεντινής (από 1987)[3] και τμήμα μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς (από 2016)[4]
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Η οικία Κουρουτσέτ (αγγλικά: Curutchet House) βρίσκεται στην πόλη Λα Πλάτα της Αργεντινής και είναι σχεδιασμένη από τον διάσημο Ελβετό αρχιτέκτονα Λε Κορμπυζιέ. Η οικία σχεδιάστηκε για τον χειρούργο ιατρό Dr. Pedro Domingo Curutchet το 1948 και περιελάμβανε πέραν των χώρων της κατοικίας και ένα μικρό ιατρείο. Το κτήριο οργανώνεται σε τέσσερα επίπεδα γύρω από μια αυλή που βρίσκεται ανάμεσα στον χώρο εργασίας και την κατοικία. Χαρακτηριστική είναι η όψη του κτηρίου με το κλωστρά προς το πάρκο Paseo del Bosque.

Ιστορικό υπόβαθρο

Ο Λε Κορμπυζιέ όταν καλείται να σχεδιάσει την κατοικία Κουρουτσέτ είναι 61 ετών. Βρίσκεται ίσως στην πιο παραγωγική περίοδο του αρχιτεκτονικού του έργου. Μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου έχει σχεδόν δέκα χρόνια να υλοποιήσει κάποιο έργο του την περίοδο όμως εκείνη εμπλέκεται πολύ ενεργά στη διαδικασία ανοικοδόμησης των πόλεων από τον πόλεμο. Εκείνη την περίοδο χτίζει την Unite d’ Habitation στη Μασσαλία ενώ το 1947 σε συνεργασία με τον Βραζιλιάνο αρχιτέκτονα Οσκάρ Νιεμάιερ σχεδιάζουν στη Νέα Υόρκη τα κτήρια διοίκησης του ΟΗΕ με αποτέλεσμα το όνομα του Ελβετού αρχιτέκτονα να επανέλθει στο προσκήνιο και στην άλλη μεριά του Ατλαντικού.^[5] Στα πλαίσια αυτά του γίνεται και η ανάθεση για την κατοικία Κουρουτσέτ. Παράλληλα με αυτή την κατοικία ο Λε Κορμπυζιέ σχεδιάζει στην Ευρώπη και δύο από τα πιο σημαντικά έργα του την εκκλησία Notre Dame du Haut στη Ronchamp (1950-1955) καθώς και το μοναστήρι Sainte Marie de La Tourette (1953–60).

Ανάθεση και κατασκευή

Ο Αργεντίνος χειρούργος Pedro Domingo Curutchet έγραψε το 1948 στον Λε Κορμπυζιέ αν επιθυμεί να αναλάβει τον σχεδιασμό της κατοικίας του. Ο Λε Κορμπυζιέ δέχτηκε να σχεδιάσει το κτήριο χωρίς όμως να επισκεφτεί ποτέ το σημείο να δει το οικόπεδο ούτε το επισκέφτηκε ποτέ για να δει το υλοποιημένο του έργο. Με τον Pedro Domingo Curutchet είχαν μια στενή επικοινωνία μέσω επιστολών και μετά το πέρας των εργασιών για την κατασκευή του κτηρίου παρότι οι δύο άντρες δεν συναντήθηκαν ποτέ από κοντά. Το πρόγραμμα ανάθεσης για την κατοικία συμπεριελάμβανε χώρους διημέρευσης, υπνοδωμάτια για τον γιατρό και τη σύζυγό του καθώς και τα τις δύο κόρες τους ενώ και μια σειρά από χώρους υποστήριξης. Η κατασκευή του κτηρίου ξεκίνησε το 1949 και ολοκληρώθηκε το 1953. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο Αργεντίνος αρχιτέκτονας Amancio Williams ο οποίος ανέλαβε όλη την επίβλεψη της κατασκευής του κτηρίου ενώ σε συνεννόηση με τον Λε Κορμπυζιέ προχώρησε και σε αρκετές τροποποιήσεις των αρχικών σχεδίων της κατοικίας^[6].

Περιγραφή της σύνθεσης

Ο σχεδιασμός της οικίας Curutchet συγκεντρώνει και τα πέντε σημεία της αρχιτεκτονικής του Λε Κορμπυζιέ:^[7]

•Πιλοτή

•Ελεύθερη κάτοψη

•Ελεύθερη όψη

•Γραμμικά ανοίγματα

•Επίπεδο και βατό δώμα

Η σύνθεση αποτελείται από δύο βασικούς όγκους^[8]. Στον πιο απομακρυσμένο από τον δρόμο αναπτύσσονται οι κύριοι χώροι της κατοικίας ενώ προς τον δρόμο βρίσκεται ο χώρος εργασίας, μεταξύ τους δημιουργείται ένα αίθριο. Σε όλη τη σύνθεση είναι παρούσες οι αρχές του modulor του Λε Κορμπυζιέ βασισμένες στις μετρήσεις από το ανθρώπινο σώμα και τη χρυσή τομή. Αυτές καθόρισαν τις αναλογίες των χώρων τα ύψη των ορόφων και γενικότερα όλα τα στοιχεία που συγκροτούν το κτήριο μέχρι τις λεπτομέρειες. Ο Amancio Williams υπεύθυνος για την κατασκευή του έργου για να μπορέσει να ακολουθήσει τις αναλογίες των σχεδίων του Λε Κορμπυζιέ χρειάστηκε να πάρει ειδική άδεια για το κτήριο καθώς υπήρχαν χώροι με μικρότερο ύψος από αυτό που προέβλεπε η νομοθεσία. Η όψη στο επίπεδο του ισογείου συντίθεται από ένα λεπτό διάτρητο όριο το οποίο διακόπτεται από ένα μπετονένιο υπέρθυρο που ορίζει την είσοδο. Στο επίπεδο αυτό συναντάμε έναν μεταβατικό ημιυπαίθριο χώρο υποδοχής (piloti) με άμεση πρόσβαση στη ράμπα που οδηγεί στα επάνω επίπεδα, έναν χώρο στάθμευσης αυτοκινήτου κι ένα δωμάτιο υπηρεσίας στο πίσω μέρος του οικοπέδου. Το πρώτο σκέλος της ράμπας οδηγεί σε ένα πλατύσκαλο από το οποίο κανείς έχει δύο επιλογές. Μπορεί είτε να εισέλθει στον χώρο από τον οποίο μέσω μιας κλίμακας προσεγγίζει τους χώρους της κατοικίας, είτε με το δεύτερο σκέλος της ράμπας να συνεχίσει την άνοδο μέχρι τον χώρο του ιατρείου. Ο χώρος εργασίας βρίσκεται στον ημιώροφο ακριβώς πάνω από την είσοδο και αποτελείται από χώρο αναμονής για τους ασθενείς, χώρο εξέτασης και έναν χώρο υγιεινής. Το ιατρείο δεν επικοινωνεί άμεσα με τους χώρους της κατοικίας παρά μόνον μέσω της ράμπας. Ο πρώτος όροφος της κατοικίας περιέχει κουζίνα, λουτρό, ένα μικρό γραφείο και το καθιστικό με το τζάκι σε κεντρικό σημείο του χώρου. Η κουζίνα διαθέτει μια δευτερεύουσα πρόσβαση από μία γρήγορη κυκλική κλίμακα η οποία επικοινωνεί με το δωμάτιο υπηρεσίας στο ισόγειο. Η μέριμνα για ανεξάρτητη πρόσβαση και διαμονή του υπηρετικού προσωπικού υπήρξε πρωτοποριακή για την εποχή που σχεδιάστηκε το κτίριο. Οι χώροι διημέρευσης έχουν άμεση σχέση με τη βεράντα η οποία αναπτύσσεται πάνω από το ιατρείο και προσφέρει σκιά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας χάρη ενός στεγάστρου αλλά και ενός μεγάλου δέντρου που αναπτύσσεται από το ισόγειο και υπερβαίνει σε ύψος το κτήριο. Επιπλέον η βεράντα προσφέρει μοναδική θέα προς το πάρκο που βρίσκεται ακριβώς απέναντι η οποία όμως για λόγους ιδιωτικότητας φιλτράρεται μέσω του κλωστρά που χαρακτηρίζει την όψη ενώ παράλληλα προστατεύει και από το δυτικό φως. Η σύνθεση του κτιρίου τελειώνει με έναν τελευταίο όροφο ακριβώς πάνω από εκείνον των χώρων διημέρευσης και περιλαμβάνει δύο υπνοδωμάτια με έναν χώρο υγιεινής για το καθένα κι ακόμη έναν κοινόχρηστο χώρο που επικοινωνεί οπτικά μέσα μιας οπής στην πλάκα με το καθιστικό και τη βεράντα.^[9]

Η τομή ως συνθετικό εργαλείο

Οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των δύο κύριων όγκων που απαρτίζουν τη σύνθεση δημιουργούνται μέσω της τομής του κτηρίου και των δυνατοτήτων κίνησης που η τομή επιτρέπει. Η σχέση του ιατρείου ως χώρου εργασίας που στο δώμα του εκτονώνονται οι χώροι διημέρευσης, η τρύπα στην πλάκα του επιπέδου των υπνοδωματίων που του δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνεί με το καθηστικό και τη βεράντα ενοποιούν τη σύνθεση και την οργανώνουν. Παράλληλα η έντονη κατακορυφότητα που δημιουργεί το αίθριο με το δέντρο και η διαφορετική σχέση τομής που αποκτά κανείς με αυτό από τους διάφορους ορόφους βοηθούν στη συσχέτιση των χώρων καθώς και την κατανόηση της ανάπτυξης της κατοικίας καθ’ ύψος. Επίσης η σχέση τομής του ιατρείου που διατηρείται χαμηλότερα από τον πίσω όγκο με τους χώρους της κατοικίας, επιτρέπει τη θέα προς το πάρκο καθώς και τον φυσικό φωτισμό από όλους τους χώρους του κτηρίου. Όλες αυτές οι στιγμές του σχεδιασμού που επιλύονται σε επίπεδο τομής καταδεικνύουν ότι η τομή αποτέλεσε βασικό συνθετικό εργαλείο για τον σχεδιασμό.

Η ιστορία του κτηρίου μέχρι σήμερα

Μετά τον θάνατο του γιατρού το κτήριο κληρονόμησαν οι δύο κόρες του οι οποίες το παραχώρησαν στην επιμέλεια του Κολεγίου Αρχιτεκτονικής της La Plata. Το κτήριο αποκαταστάθηκε από φθορές την περίοδο 1986 με 1988 όπου ανακηρύχθηκε και εθνικό μνημείο από την επιτροπή Αρχιτεκτονικής της Αργεντινής και έκτοτε είναι ανοιχτό στο κοινό για ξεναγήσεις. Τον Ιούλιο του 2016 μαζί με άλλα δεκαέξι έργα του Λε Κορμπυζιέ εντάχθηκε στη λίστα της UNESCO με τα μνημεία εθνικής κληρονομιάς ως μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της αρχιτεκτονικής του μοντέρνου κινήματος^[10][11]. Στους χώρους του κτηρίου γυρίστηκε το 2009 η ταινία El hombre de al lado.

Πηγές

http://www.fondationlecorbusier.fr/corbuweb/morpheus.aspx?sysId=13&IrisObjectId=5405&sysLanguage=en-en&itemPos=28&itemSort=en-en_sort_string1%20&itemCount=78&sysParentName=&sysParentId=64^{[νεκρός σύνδεσμος]}

http://architecturalmoleskine.blogspot.gr/2011/07/le-corbusier-curutchet-house.html

https://en.wikiarquitectura.com/index.php/Curutchet_House Αρχειοθετήθηκε 2015-09-27 στο Wayback Machine.

http://www.neromagazine.it/n/?p=27462

(βίντεο τρισδιάστατο μοντέλο) https://www.youtube.com/watch?v=SNFcvdOZyP0

(βίντεο εσωτερικό) https://www.youtube.com/watch?v=X8LsSmM9KWE

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 1975. Ανακτήθηκε στις 23  Αυγούστου 2018.
2. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 1975. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
3. monumentos.cultura.gob.ar.
4. «World Heritage List». (Αγγλικά) Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23  Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Μαρτίου 2019.
5. «Le Corbusier in America». MIT Press (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2017. 
6. «LE CORBUSIER: CURUTCHET HOUSE». architecturalmoleskine.blogspot.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2017. 
7. «Οι 5 κανόνες του "Le Co" – Switch on Culture». switchonculture.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2017. 
8. Rafael Elias Abifadel Monteiro (2013-10-14), Leituras Narrativas - Casa Curuchet | Le Corbusier, 1953, https://www.youtube.com/watch?v=SNFcvdOZyP0, ανακτήθηκε στις 2017-01-31 
9. Mimari medya (2014-11-15), Casa Curutchet Le Corbusier, https://www.youtube.com/watch?v=X8LsSmM9KWE, ανακτήθηκε στις 2017-01-31 
10. Centre, UNESCO World Heritage. «The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement». whc.unesco.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2017. 
11. Ψυχογιού, Μίνα (2016-08-23). «17 κτίρια του Le Corbusier στον κατάλογο της Unesco - Artic.gr». Artic.gr. https://artic.gr/17-ktiria-tou-le-corbusier-stin-unesco/43004/. Ανακτήθηκε στις 2017-01-31.