Ουίλιαμ Μάρντοκ

Ουίλιαμ Μάρντοκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		William Murdoch (Αγγλικά)
Γέννηση21  Αυγούστου 1754[1][2][3]
Έρσαϊρ
Θάνατος15  Νοεμβρίου 1839[1][2][3]
Μπέρμιγχαμ
ΚατοικίαΡέντρουθ
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεφευρέτης
μηχανικός
χημικός
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΜετάλλιο Ράμφορντ (1806)[4]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ουίλιαμ Μάρντοκ (William Murdoch ή Murdock[5], 21 Αυγούστου 1754 – 15 Νοεμβρίου 1839) ήταν Σκωτσέζος μηχανικός και εφευρέτης.

Ο Μάρντοκ προσλήφθηκε από την εταιρεία Μπούλτον και Βατ (Boulton and Watt) και εργάστηκε γι' αυτούς στην Κορνουάλη ως δημιουργός ατμομηχανών επί 10 χρόνια, περνώντας τον περισσότερο χρόνο της ζωής του στο Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας. Έκανε εφευρέσεις και καινοτομίες που αφορούσαν τις ατμομηχανές και το σπίτι του ήταν ένα από τα πρώτα στον κόσμο που φωτίστηκαν με φωταέριο. Επίσης εργάστηκε πάνω στα πρώτα βρετανικά τροχήλατα πλοία που διέσχιζαν τη Μάγχη και έκανε μία σειρά ανακαλύψεων στη χημεία.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ουίλιαμ Μάρντοκ γεννήθηκε σ' ένα μικρό χωριό κοντά στο Κάμνοκ, στο Ανατολικό Έιρσερ της Σκωτίας. Ήταν το τρίτο από τα επτά παιδιά της οικογένειας και ο πρώτος γιος που επέζησε πέραν της παιδικής ηλικίας. Διακρίθηκε στα μαθηματικά και επιπλέον έμαθε πρακτικά τις αρχές της μηχανικής, δουλεύοντας και κάνοντας πειραματισμούς με μέταλλο και ξύλο βοηθώντας τον πατέρα του.

Το 1763 μαζί με τον πατέρα του έφτιαξε ένα «ξύλινο άλογο». Υπάρχουν επίσης αναφορές ότι στα νιάτα του ο Μάρντοκ ήταν υπεύθυνος για την κατασκευή μίας γέφυρας στον ποταμό Νάιθ. Αυτό ενδεχομένως να προέρχεται από το έργο του πατέρα του στην κατασκευή μίας γέφυρας το 1774, όπου πιθανότατα να συμμετείχε και ο Ουίλιαμ.

Το 1777, σε ηλικία 23 ετών, ο Μάρντοκ περπάτησε μέχρι το Μπέρμιγχαμ, μία απόσταση άνω των 480 χιλιομέτρων, για να ζητήσει δουλειά από τον Τζέιμς Βατ, τον γνωστό κατασκευαστή ατμομηχανών. Ενώ συζητούσε μαζί του, ο Μάρντοκ αισθανότανε τόση νευρικότητα που του έπεσε το καπέλο απ' το χέρι. Ο θόρυβος που έκανε το καπέλο πέφτοντας στο πάτωμα ήτανε τόσο ασυνήθιστος, που ο Τζέιμς Βατ και ο συνέταιρός του, Μάθιου Μπούλτον, ρωτήσανε ξαφνιασμένοι γιατί έκανε τέτοιο θόρυβο το καπέλο. Τότε ο Μάρντοκ τούς είπε ότι το καπέλο ήταν ξύλινο και πως το είχε φτιάξει ο ίδιος στο σπίτι, πάνω στον τόρνο του πατέρα του. Αυτό έκανε μεγάλη εντύπωση κι έτσι ο Μάρντοκ προσλήφθηκε στην εταιρεία Μπούλτον και Βατ[6].

Η παρουσία του στο εργοστάσιο αποδείχθηκε επωφελής, γιατί διαρκώς επινοούσε κάτι καινούργιο που απλοποιούσε τη δουλειά. Πολλές εφευρέσεις του έγιναν δεκτές από την επιχείρηση που τον έστειλε στην Κορνουάλη για να διευθύνει ένα υποκατάστημα. Οι μηχανές της Μπούλτον και Βατ χρησιμοποιούνταν για την άντληση νερού από τα ορυχεία κασσίτερου και συνεπώς η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των μηχανών ήταν πολύ σημαντικός παράγοντας για την ποσότητα του κασσίτερου και τα έσοδα από την εξόρυξή του.

Marble Bust of Murdock by E. G. Papworth

Εκείνη την εποχή στην Κορνουάλη υπήρχαν διάφοροι κατασκευαστές μηχανών που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους. Ως εκ τούτου υπήρχε μεγάλη αντιγραφή των μηχανικών καινοτομιών καθώς και παραβίαση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Έτσι ο Μάρντοκ καλούνταν να συντάξει εκθέσεις για να αντιμετωπιστούν νομικά οι ανταγωνιστές της Μπούλτον και Βατ. Όμως είναι σχεδόν βέβαιο ότι η σύμβαση του Μάρντοκ, όπως κι εκείνες των άλλων υπαλλήλων της Μπούλτον και Βατ, διευκρίνιζε ότι οι εφευρέσεις του ήταν διανοητική ιδιοκτησία των εργοδοτών του, και συχνά ήταν αυτοί που ωφελούνταν από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας αυτών των εφευρέσεων.

Το 1784 ο Ουίλιαμ Μάρντοκ έθεσε σε κίνηση ένα ατμοκίνητο όχημα στους δρόμους της Κορνουάλης. Εκτός από αυτό, φαίνεται ότι το διάστημα από το 1784 έως το 1786 ο Μάρντοκ δεν έχει δουλέψει πολύ πάνω στις ιδέες του, λόγω του συνεχιζόμενου μεγάλου όγκου εργασίας για την Μπούλτον και Βατ αλλά και λόγω του γάμου του το 1785 και των δίδυμων που έφερε στον κόσμο η σύζυγός του το ίδιο έτος.

Το 1792 ο Μάρντοκ άρχισε να πειραματίζεται με το φωταέριο. Στην αρχή γέμισε μία μεταλλική θήκη με αέριο, το οποίο προερχόταν από την καύση κάρβουνου. Στη θήκη στερέωσε ένα δακτύλιο με πολλές τρύπες και από κάθε τρύπα πέρασε ένα σιδερένιο σωλήνα, που έβγαινε μέσα από τη θήκη. Άναψε το αέριο και έφτιαξε λάμπα για τον εαυτό του. Αργότερα γέμισε ένα δοχείο με αέριο και το χρησιμοποίησε σαν φανάρι στο σκοτεινό δρόμο τη νύχτα.

Ο Μάρντοκ όμως δεν είχε ικανοποιηθεί ακόμη από τα πειράματά του. Από τον κήπο όπου έκαψε το κάρβουνο, πέρασε ένα σωλήνα μέσα στο σπίτι του. Έτσι, το σπίτι του ήταν το πρώτο που είχε παντού φωτισμό με φωταέριο[7].

Οι γείτονες στην αρχή αντίκρυσαν την καινοτομία με σκεπτικισμό και ειρωνική διάθεση. Δεν άργησαν όμως να καταλάβουν ότι ο Μάρντοκ είχε πραγματοποιήσει μία πρωτογνώριστη πρόοδο, εξαιρετικά αποτελεσματική και ικανοποιητική, αφού με το φωταέριο το σπίτι απαλλασσόταν από τη συνηθισμένη μυρωδιά και αβολιά της λάμπας του πετρελαίου και των κεριών[8]. Ο Μάρντοκ εγκατέστησε έπειτα το φωταέριο στο σπίτι του εργοδότη του και το 1802, ως μέρος των δημόσιων εορτασμών για τη Συνθήκη της Αμιένης, έκανε δημόσια επίδειξη φωτίζοντας το εξωτερικό του εργοστασίου των Μπούλτων και Βατ. Εκτός από τα οφέλη του φωτισμού, η διαδικασία παραγωγής του φωταερίου έδωσε μία σειρά από άλλες ουσίες οι οποίες εν συνεχεία έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης με επιτυχία (μεταξύ αυτών η αμμωνία, η φαινόλη κ.α.).

Ο Ουίλιαμ Μάρντοκ πέθανε στις 15 Νοεμβρίου 1839, σε ηλικία 85 ετών.

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • John Griffiths: The Third Man, The Life and Times of William Murdoch 1754-1839, εικονογραφημένο με ασπρόμαυρες φωτογραφικές πλάκες και διαγράμματα με βιβλιογραφία και ευρετήριο, Andre Deutsch (1992), ISBN 0-233-98778-9
  • Janet Thomson: The Scot Who Lit The World, The Story Of William Murdoch Inventor Of Gas Lighting (2003), ISBN 0-9530013-2-6


Αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w6wd6723. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 12953857. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/William-Murdock-Scottish-inventor. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ royalsociety.org/grants-schemes-awards/awards/rumford-medal/.
  5. ↑ W.H. Chaloner, D.A. Farnie, W.O. Henderson, Industry and Innovation: Selected Essays of W.H. Chaloner, Routledge (1990) ISBN 0714633356
  6. ↑ Andrew Carnegie, Τζέιμς Βατ σελ. 137, University Press of the Pacific (2001) (ανατύπωση της έκδοσης του 1913) ISBN 0-89875-578-6
  7. ↑ Oxford Dictionary of National Biography, άρθρο του John C. Griffiths, "Murdock , William (1754–1839)"
  8. ↑ Σκαπανείς της επιστήμης: Ουΐλλιαμ Μάρντοκ (Ο πατέρας του φωταερίου), Κλασσικά εικονογραφημένα Νο 1027, σελ.46, Εκδόσεις Μ. Πεχλιβανίδη & Σία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]