Πογκρόμ των μαστροπών

Κοζάκοι κρατώντας ψηλά τα τουφέκια τους, φωτογραφημένοι στην οδό Σενατόρσκα κοντά στο Μπλε Παλάτι της Βαρσοβίας, κατά τη διάρκεια μιας εκ των ταραχών το 1905[1]

Το πογκρόμ των μαστροπών (πολωνικά: Pogrom alfonsów, ο πολωνικός αργκό όρος alfons σημαίνει «μαστροπός»)[2][3] ήταν τριήμερο (24–26 Μαΐου 1905)[4] πογκρόμ στη Βαρσοβία της Πολωνίας. Η βία οδήγησε στην καταστροφή πολλών δεκάδων οίκων ανοχής και σε 15 θανάτους.[5] Οι απολογισμοί και οι αναλύσεις του γεγονότος διαφέρουν ως προς τους στόχους και τους συμμετέχοντες (που ποικίλλουν ως προς τη συμμετοχή μαχητών του εργατικού κόμματος των Εβραίων Μπουντ, Εβραίων εργατών, Χριστιανών εργατών[6][7] και εγκληματιών),[8][9] καθώς και για τη γένεση του γεγονότος και τον ακριβή αριθμό των θυμάτων.[5][10][11]

Ιστορικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η πορνεία, η σωματεμπορία και η σεξουαλική δουλεία έγιναν ευρέως διαδεδομένες στη Βαρσοβία.[12] Αυτές οι δραστηριότητες κυριαρχούνταν ως επί το πλείστον από τον εβραϊκό υπόκοσμο και η ύπαρξή τους προκάλεσε μεγάλη ένταση και διαμάχη στην πολωνο-εβραϊκή κοινότητα της Βαρσοβίας.[12] Ενώ στην Πολωνία του Συνεδρίου, συνολικά, το 72,7% των ιερόδουλων ήταν Καθολικές και το 21,36% ήταν Εβραίες, στη Βαρσοβία το ποσοστό των Εβραίων ιερόδουλων ήταν πολύ υψηλότερο. Το 1874, τα δύο τρίτα όλων των εγγεγραμμένων ιερόδουλων στη Βαρσοβία ήταν Εβραίες.[13] Το 1889, περίπου το 75% όλων των οίκων ανοχής στη Βαρσοβία διοικούνταν από Εβραίους.[14][7]

Οι απολογισμοί διαφέρουν ως προς την αιτία της βίας. Κάποιοι θεωρούν ότι πρόκειται για πολιτική ενέργεια Εβραίων εργατών.[5] Καθώς οι βίαιες ταραχές κλιμακώθηκαν κατά τη διάρκεια των ταραχών στα μέσα του 1900, οι εντάσεις μεταξύ του εβραϊκού υποκόσμου και των εργατών αυξήθηκαν σε σημείο που ένα βίαιο επεισόδιο ευρείας κλίμακας ήταν όλο και πιο πιθανό.[12] Σύμφωνα με τη Λάουρα Ένγκελσταϊν, οι μαστροποί θεωρήθηκαν από τους Μπουντιστές ως πράκτορες της Οχράνα (ρωσική τσαρική αστυνομία).[15]

Ταραχές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πογκρόμ ξεκίνησε μετά από μια φήμη, αν και δεν είναι σαφές ποια φήμη πυροδότησε πραγματικά το πογκρόμ.[5][12] Μια εκδοχή υποδηλώνει ότι μια αδερφή ή η αρραβωνιαστικιά ενός ακτιβιστή της Μπουντ απήχθη και μεταφέρθηκε σε έναν οίκο ανοχής και εκείνος τραυματίστηκε προσπαθώντας να τη σώσει.[4][12] Μία άλλη λέει ότι μια Εβραία πόρνη ζήτησε βοήθεια από μια Εβραία εργάτρια για την κατάστασή της, και όταν προσπάθησε να τη σώσει, σκοτώθηκε.[12] Όλες οι εκδοχές υποδηλώνουν ότι αφού ο διασώστης τραυματίστηκε ή σκοτώθηκε, οι φίλοι του ξεκίνησαν ταραχές μεγάλης κλίμακας.[12] Εβραίοι ακτιβιστές που συνδέονταν με το εργατικό κόμμα Μπουντ συμμετείχαν στις ταραχές.[12]

Μια άλλη εκδοχή είναι ότι η αιτία των ταραχών ήταν η εγκληματική παρέμβαση στον ανταγωνισμό μεταξύ νόμιμων και παράνομων οίκων ανοχής. Ο Άντονι Πολόνσκι απορρίπτει την άποψη ότι αυτή ήταν μια πολιτική δράση που οργανώθηκε από το Μπουντ ως «μια αντίδραση των Εβραίων εργατών στην εκμετάλλευση των Εβραίων γυναικών». Ο Πολόνσκι γράφει ότι ο εγκληματικός υπόκοσμος εμπλέκεται ουσιαστικά και σημειώνει ότι «επηρεάστηκαν μόνο οι αδειοδοτημένοι οίκοι ανοχής».[9]

Αν και οι αφηγήσεις για τα γεγονότα διαφέρουν, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι ομάδες Εβραίων εργατών πήγαιναν από οίκο ανοχής σε οίκο ανοχής, επιτέθηκαν σε μαστροπούς και πόρνες, καταστρέφοντας και λεηλατώντας περιουσίες. Οι συγκρούσεις επεκτάθηκαν και στους δρόμους της πόλης.[5][16] Οι ταραχές ξεκίνησαν στη βορειοδυτική Βαρσοβία πριν εξαπλωθούν σε όλη την πόλη.[12] Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές (για παράδειγμα, τη Μποζιμίνσκα και τον Γιακούμπτσακ) στην εξέγερση συμμετείχαν τη δεύτερη μέρα Χριστιανοί εργάτες και την τρίτη μέρα οι εγκληματίες εκμεταλλεύονταν το χάος για να διαπράξουν ληστείες.[4] Οι Εβραίοι εργάτες έδρασαν μόνο στην εβραϊκή γειτονιά, χτυπώντας μόνο τα εβραϊκά μέρη του υπόκοσμου. Οι Χριστιανοί εργάτες επικοινωνούσαν με τους Χριστιανούς γκάνγκστερ.[7] Οι τσαρικές αστυνομικές αρχές φέρονται να προσπάθησαν να ενορχηστρώσουν ένα αντιεβραϊκό πογκρόμ[4] (τέτοιες κατηγορίες να αποτελούν μέρος της αφήγησης των γεγονότων από το Μπουντ[16]), αλλά όταν η απόπειρα απέτυχε, ο Ρώσος κυβερνήτης, Κονστάντιν Μαχίμοβιτς, διέταξε τον στρατό να καταστείλουν τις ταραχές.[4][12]

Οι ταραχές θεωρείται ότι έχαν κατασταλεί έως τις 26 Μαΐου 1905, αν και μικρότερα επεισόδια συνεχίστηκαν για λίγες ακόμη ημέρες, με άλλα 3 θύματα στις 28 Μαΐου.[12]

Επακόλουθα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια των ταραχών, 150 κατοικίες (συμπεριλαμβανομένων 40 οίκων ανοχής)[4][12] καταστράφηκαν, με υλικές ζημιές που υπολογίζονται σε 200.000 ρούβλια,[4] 5 άνθρωποι σκοτώθηκαν, 10 τραυματίστηκαν σοβαρά (οι περισσότεροι πέθαναν αργότερα στα νοσοκομεία)[4] και πάνω από 40 τραυματίστηκαν.[4] Σύμφωνα με τον Σκοτ Ούρι, 5 άτομα σκοτώθηκαν στα ίδια τα γεγονότα, άλλα 10 πέθαναν από τα τραύματα που υπέστησαν και πάνω από 40 νοσηλεύτηκαν.[5] Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuterς, ο αριθμός των τραυματιών ήταν 100.[17] Η αστυνομία συνέλαβε περίπου 100 μαστροπούς και ιερόδουλες.[12]

Η ηγεσία του Μπουντ αρχικά επέκρινε τους ακτιβιστές της που συμμετείχαν στις ταραχές, αλλά αργότερα άλλαξε στάση και ισχυρίστηκε ότι οι ταραχές ήταν μια δίκαιη ενέργεια εναντίον της ηθικά διεφθαρμένης κυβέρνησης και των εγκληματιών.[18]

Οι ταραχές έφεραν το πρόβλημα της πορνείας στην Πολωνία στο ευρύτερο κοινό και οδήγησαν σε προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος μέσω περαιτέρω συζητήσεων και μεταρρυθμίσεων [19] Ο Λέο Μπέλμοντ έγραψε ένα ποίημα, "Po pogromie" («Μετά το πογκρόμ»), για το περιστατικό.[8]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Niezwykłe ujęcia znajomych miejsc, Gazeta Wyborcza website
  2. ↑ Podracki, Jerzy (1 Ιανουαρίου 2003). Słowa i ludzie: szkice o języku polskim i kulturze (στα Πολωνικά). Adam. σελ. 41. ISBN 9788372324283. Alfons: a man living at the expense of women. (Polish quote: Alfons - meżczyzna żyjacy na koszt kobiet.) 
  3. ↑ Hetherington, Philippa (April 2018). «Reviewed work: The Devil's Chain: Prostitution and Social Control in Partitioned Poland, Stauter-Halsted, Keely». The Slavonic and East European Review 96 (2): 368–371. doi:10.5699/slaveasteurorev2.96.2.0368. «In May 1905, a crowd of angry workers stormed Warsaw's brothel district...The furor became known as the "Alfonse pogrom", named after a slang term for a pimp.». 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Borzymińska, Zofia (2003). Polski słownik judaistyczny: dzieje, kultura, religia, ludzie (στα Πολωνικά). Wydawn. Prószyński i S-ka. σελ. 68. ISBN 9788372551269.  Entry reproduced online here Αρχειοθετήθηκε 2020-11-27 στο Wayback Machine. by the Żydowski Instytut Historyczny (Jewish Historical Institute). (Translated quote: "On the first day of the riots, groups of Jewish workers attacked pimps on the streets and destroyed their apartments and brothels. On the second day, Christians joined in; on the third day, the criminal element committed robberies." Original Polish-language quote: "Pierwszego dnia zamieszek grupy robotników żydowskich napadały na ulicach na stręczycieli oraz niszczyły ich mieszkania i domy publiczne. W drugim dniu do zajść włączyli się chrześcijanie; trzeciego – element przestępczy - napady rabunkowe."
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Scott Ury (8 Αυγούστου 2012). Barricades and Banners: The Revolution of 1905 and the Transformation of Warsaw Jewry. Stanford University Press. σελ. 127. ISBN 978-0-8047-8104-6. 
  6. ↑ Sikorska-Kulesza, Jolanta (2007). «Sądy doraźne nad prostytucją w Warszawie w maju 1905 roku w świetle prasy [Summary justice for prostitution in Warsaw in May 1905, in the light of the press]» (στα pl). Rocznik Warszawski XXXV: 111–127. «Attacks by Warsaw's workers, both Christian and Jewish, on brothels, pimps, thieves.». 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Jakubczak, Aleksandra (2015). «Alfonse pogrom w Warszawie 1905 roku w świetle prasy żydowskiej. [1905 Warsaw "Alfonse pogrom" in the light of the Jewish press]» (στα pl). Studia Judaica (Warsaw) 2015 (2 (36)): 339–357. doi:10.4467/24500100STJ.15.015.4606. «...the participants of the "pogrom of pimps" took care of maintaining the order and the division of "work," i.e., the Jewish workers acted only in the Jewish quarter, attacking only the Jewish members of the underworld. Christians did the same with the Christian underworld. (pl-...uczestnicy "pogromu alfonsów" dbali o zachowanie porządku i podział "pracy", tzn. żydowscy robotnicy działali tylko w dzielnicy żydowskiej, atakując wyłącznie żydowskich członków półświatka. To samo uczynili chrześcijanie z chrześcijańskim półświatkiem.)». 
  8. ↑ 8,0 8,1 Kołodziejska-Smagała, Zuzanna· Antosik-Piela, Maria (2017). Literatura polsko-żydowska 1861-1918: Antologia (στα Πολωνικά). Wydawnictwo UJ. σελ. 28. ISBN 9788323396949. W kolejnych dniach do zamieszek wlaczyli sie chrześcijanie oraz pospolici przestepcy." ("In following days, Christians and common criminals joined the riots.") 
  9. ↑ 9,0 9,1 Αντόνι Πολόνσκι, The Jews in Poland and Russia, volume 2: 1881 to 1914, The Littman Library of Jewish Civilization, 2010, p. 93.
  10. ↑ Stauter-Halsted, Keely (2016). The Devil's Chain: Prostitution and Social Control in Partitioned Poland (στα Αγγλικά). Ithaca and London: Cornell University Press. σελ. 197. ISBN 9781501701665. historians disagree about the genesis of the riots 
  11. ↑ Holewiński, Wacław (2018). Pogrom 1905 (στα Πολωνικά). Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spółka. ISBN 978-83-8116-303-3. At the end of May 1905, mysterious and still unexplained events took place in Warsaw. Jews, and later also Poles, passed summary judgment on prostitutes and pimps, murdering the women of easy virtue and their protectors, and devastating and burning brothels. (The Polish quote: "Pod koniec maja 1905 roku w Warszawie doszło do zagadkowych i do dzisiaj niewyjaśnionych zdarzeń. Żydzi, a chwilę później również Polacy, dokonali samosądu na prostytutkach i sutenerach, mordując kobiety lekkich obyczajów i ich "opiekunów", dewastując i paląc domy publiczne.) 
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 12,12 Gaudenty, Radzim (25 Ιανουαρίου 2019). «Pogrom alfonsów 1905 r. Krwawa rozprawa robotników z sutenerami i prostytutkami. Zniszczono większość burdeli» [The 1905 pogrom of pimps. A bloody clash of workers with pimps and prostitutes. Most brothels were destroyed]. warszawa.naszemiasto.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2019. 
  13. ↑ Αντόνι Πολόνσκι, The Jews in Poland and Russia, Volume 2: 1881 to 1914, The Littman Library of Jewish Civilization, 2010, p. 93
  14. ↑ Sikorska-Kulesza, Jolanta (2004). Zło tolerowane: prostytucja w Królestwie Polskim w XIX wieku (στα Πολωνικά). Mada. σελ. 243. ISBN 9788389624130. Religion and nationality of brothel owners - Table VIII - 3 Catholic, 16 Jewish (page 243) 
  15. ↑ The Keys to Happiness: Sex and the Search for Modernity in Fin-de-siècle Russia, Λάουρα Ένγκελσταϊν, Cornell University Press, σελ. 309
  16. ↑ 16,0 16,1 Scott Ury (8 Αυγούστου 2012). Barricades and Banners: The Revolution of 1905 and the Transformation of Warsaw Jewry. Stanford University Press. σελ. 128. ISBN 978-0-8047-8104-6. 
  17. ↑ Edward J. Bristow, Prostitution and Prejudice: The Jewish Fight Against White Slavery 1870–1939, Clarendon Press, 1982, p. 61
  18. ↑ Scott Ury (8 Αυγούστου 2012). Barricades and Banners: The Revolution of 1905 and the Transformation of Warsaw Jewry. Stanford University Press. σελ. 129. ISBN 978-0-8047-8104-6. 
  19. ↑ Keely Stauter-Halsted (19 Φεβρουαρίου 2016). The Devil's Chain: Prostitution and Social Control in Partitioned Poland. Cornell University Press. σελίδες 197, 256. ISBN 978-1-5017-0166-5.