Πολιτικόν (νόμισμα)

Παράδειγμα νομίσματος πολιτικού.

Οι κοπές πολιτικών είναι μία σειρά Βυζαντινών νομισμάτων εκ κράματος (billon), που κόπηκαν γύρω στα μέσα του 14ου αιώνα, τα οποία διακρίνονται από την ελληνική επιγραφή + ΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ("της πόλεως, του άστεως").

Η εικονογραφία πολλών δειγμάτων, με μία επιγραφή που περιβάλλει έναν μεγάλο σταυρό ή μια προτομή της Παναγίας, ακολουθεί τα δυτικά ευρωπαϊκά μοντέλα, παρά εκείνα των παραδοσιακών Βυζαντινών νομισμάτων και τα περισσότερα από αυτά δεν προσδιορίζουν τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα υπό τον οποίο κόπηκαν. [1] Συμμορφώνονται με τον γενικό τύπο των ευρέως διαδεδομένων τορνεζίων νομισμάτων, με βάρος 0,6-0,8 γραμμ., διάμετρο 17 χλστ. και περιεκτικότητα σε άργυρο 0,20-0,25. Αρχικά ήταν κοίλα, αλλά σε μετέπειτα κοπές ήταν επίπεδα. Προφανώς αποτελούν τη συνέχεια των Βυζαντινών κοπών τουρνεζίων (που είχαν πρότυπα τα δυτικοευρωπαϊκά τουρνουά) του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου (β. 1282–1328) και ως τέτοια θα είχαν ισοτιμία το 1/96 των χρυσών υπερπύρων. [2] Κάποια φέρουν το όνομα τού Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου (β. 1328–1341) και μπορούν επομένως να χρονολογηθούν στη δεκαετία του 1330· η ανώνυμη σειρά θα μπορούσε να χρονολογείται στη δεκαετία του 1340, που επικρατεί ο καταστροφικός Β΄ Εμφύλιος πόλεμος· και οι τελευταίες κοπές, που χαρακτηρίζονται με τον Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγος (β. 1341–76 και 1379–91) χρονολογούνται στη δεκαετία του 1350, περίοδο μετά την οποία ο τύπος διακόπηκε.[1] Υπάρχουν ωστόσο μερικές εξαιρέσεις. Ένα πολιτικόν, που βρίσκεται επί του παρόντος στο Δωμάτιο των Μεταλλίων στο Παρίσι, ζυγίζει 1,4 γραμμ. και έχει περιεκτικότητα σε άργυρο 0,785, πολύ υψηλότερο από το συνηθισμένο τουρνέζιο, αλλά ακόμη κάτω από το κύριο Βυζαντινό αργυρό νόμισμα, το βασιλικόν. Μερικά άλλα συμμορφώνονται με δύο από τους τύπους πολιτικών εκ κράματος (billon), αλλά είναι μεγάλα, παχιά και βαριά (περίπου 2 γραμμαρίων) χάλκινα νομίσματα, των οποίων η χρήση είναι ασαφής. [3]

Η έννοια και η λογική πίσω από τη μοναδική επιγραφή + ΠΟΛΙΤΙΚΟΝ, καθώς και ο τόπος όπου κόπηκαν τα νομίσματα, έχουν συζητηθεί εδώ και πολύ καιρό. Φαίνεται ότι η επιγραφή δείχνει ότι αυτά τα νομίσματα χτυπήθηκαν για να πληρωθεί κάποια δημόσια ανάγκη (όπως τα γαλλικά νομίσματα της εποχής με την ένδειξη BURGENSIS). Παλαιότεροι μελετητές, ξεκινώντας από τον Γκούσταφ Σλούμπεργκερ, υποστήριξαν τη χρήση τους ως επιδόματος για άρτο σε απόρους, αλλά σήμερα θεωρούνται αληθινά νομίσματα. [4] Τα πολιτικά θεωρούνται γενικά ότι κόπηκαν στην Κωνσταντινούπολη, αλλά λόγω της δυτικής εμφάνισής τους, έχει προταθεί εναλλακτικά ότι κόπηκαν σε ένα επαρχιακό νομισματοκοπείο κοντά στα φραγκικά κράτη της νότιας Ελλάδας. Ωστόσο ο τύπος απουσιάζει εντελώς από τοπικά ευρήματα σε αυτή την περιοχή και η Κωνσταντινουπολίτικη καταγωγή τους φαίνεται ασφαλής. [5]

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Grierson 1982, σελ. 313.
  2. ↑ Hendy 1985, σελίδες 533–536; Grierson 1999, σελίδες 193, 197.
  3. ↑ Grierson 1999, σελ. 196.
  4. ↑ Grierson 1999, σελίδες 193, 195.
  5. ↑ Grierson 1999, σελ. 197.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Grierson, Philip (1982). Byzantine Coins. London, United Kingdom: Methuen. ISBN 978-0-416-71360-2.
  • Grierson, Philip (1999). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection: 1258-1453, Vol. 5. Michael VIII to Constantine XI. Washington, District of Columbia: Dumbarton Oaks. ISBN 978-0-88402-261-9.
  • Hendy, Michael F. (1985). Studies in the Byzantine Monetary Economy c. 300–1450. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 0-521-24715-2.