Ριβαστιγμίνη

Ριβαστιγμίνη
Ονομασία IUPAC
(S)-3-[1-(dimethylamino)ethyl]phenyl N-ethyl-N-methylcarbamate
Κλινικά δεδομένα
Εμπορικές ονομασίεςExelon, Prometax, άλλες
AHFS/Drugs.commonograph
MedlinePlusa602009
Δεδομένα άδειας
Κατηγορία ασφαλείας κύησης
  • AU: B2
  • US: B (Χωρίς κίνδυνο σε μελέτες σε μη-ανθρώπους)
Οδοί
χορήγησης		Από το στόμα, δερματικό επίθεμα
Κυκλοφορία
Κυκλοφορία
Φαρμακοκινητική
Βιοδιαθεσιμότητα60 με 72%
Πρωτεϊνική σύνδεση40%
ΜεταβολισμόςΉπαρ, μέσω της ψευδοχολινεστεράσης
Βιολογικός χρόνος ημιζωής1,5 ώρες
Απέκκριση97% στα ούρα
Κωδικοί
Αριθμός CAS123441-03-2 YesY
Κωδικός ATCN06DA03
PubChemCID 77991
IUPHAR/BPS6602
DrugBankDB00989 YesY
ChemSpider70377 YesY
UNIIPKI06M3IW0 YesY
KEGGD03822 YesY
ChEBICHEBI:8874 N
ChEMBLCHEMBL636 YesY
Χημικά στοιχεία
Χημικός τύποςC14H22N2O2
Μοριακή μάζα250,34 g·mol−1
O=C(Oc1cc(ccc1)[C@@H](N(C)C)C)N(CC)C

InChI=1S/C14H22N2O2/c1-6-16(5)14(17)18-13-9-7-8-12(10-13)11(2)15(3)4/h7-11H,6H2,1-5H3/t11-/m0/s1 YesY

Key:XSVMFMHYUFZWBK-NSHDSACASA-N YesY
  (verify)

Η ριβαστιγμίνη είναι χημική δραστική ουσία, που πωλείται ως φάρμακο με τις εμπορικές ονομασίες Exelon, Rivastigmine[1] μεταξύ άλλων, και η οποία είναι αναστολέας της βουτυρυλοχολινεστεράσης και της ακετυλοχολινεστεράσης και ενδείκνυται για τη θεραπεία ασθενών ήπιας ή μέτριας μορφών της νόσου Αλτσχάιμερ, καθώς επίσης και της νόσου Πάρκινσον.[2] Το φάρμακο μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα ή μέσω διαδερμικού επιθέματος. Η χρήση διά του επιθέματος μειώνει τον επιπολασμό των ανεπιθύμητων ενεργειών,[3] που συνήθως περιλαμβάνουν ναυτία και έμετο.[4]

Το φάρμακο αποβάλλεται μέσω των ούρων και φαίνεται να έχει λίγες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των φαρμάκων.[4] Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τη ριβαστιγμίνη κατοχυρώθηκε το 1985 και τέθηκε σε ιατρική χρήση το 1997.[5]

Ενδεικνυόμενες χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κάψουλες ριβαστιγμίνης, το υγρό διάλυμα και τα επιθέματά της χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ήπιας έως μέτριας άνοιας του τύπου της νόσου Αλτσχάιμερ και για ήπια έως μέτρια άνοια που σχετίζεται με τη νόσο του Πάρκινσον.

Η ριβαστιγμίνη έχει καταδείξει θεραπευτικές επιδράσεις στις γνωστικές (λ.χ. σκέψη και μνήμη), λειτουργικές (λ.χ. δραστηριότητες καθημερινής ζωής) και συμπεριφορικές λειτουργίες που σχετίζονται συνήθως με την νόσο του Αλτσχάιμερ[6][7][8][9] και την νόσο του Πάρκινσον.[10]

Σε άτομα με οποιονδήποτε τύπο άνοιας, η ριβαστιγμίνη έχει αποδειχθεί ότι παρέχει ουσιαστικά αποτελέσματα στα συμπτώματα που μπορεί να επιτρέψουν στους ασθενείς να παραμείνουν ανεξάρτητοι και να «είναι οι ίδιοι» για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα, φαίνεται να εμφανίζει αξιοσημείωτα αποτελέσματα θεραπείας σε ασθενείς που εμφανίζουν πιο επιθετική πορεία ασθένειας, όπως εκείνοι με νεότερη ηλικία έναρξης, κακή διατροφική κατάσταση ή σε άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα όπως παραληρητικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις.[11] Για παράδειγμα, η παρουσία ψευδαισθήσεων φαίνεται να είναι ένας προγνωστικός παράγοντας για ιδιαίτερα ισχυρές αντιδράσεις στη ριβαστιγμίνη, τόσο σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ όσο και σε ασθενείς με Πάρκινσον.[12][13] Αυτές οι επιδράσεις ενδέχεται να αντικατοπτρίζουν την επιπρόσθετη αναστολή της βουτυρυλοχολινεστεράσης, η οποία εμπλέκεται στην εξέλιξη των συμπτωμάτων και μπορεί να προσφέρει πρόσθετα οφέλη έναντι των επιλεκτικών στην ακετυλοχολινεστεράση φαρμάκων σε ορισμένους ασθενείς. Οι ασθενείς με άνοια με πολλαπλά έμφρακτα μπορεί να παρουσιάσουν μικρή βελτίωση στις εκτελεστικές λειτουργίες και στη συμπεριφορά. Δεν υπάρχουν στέρεα στοιχεία που να υποστηρίζουν τη χρήση σε ασθενείς με σχιζοφρένεια.

Παρενέργειες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία και έμετο, μειωμένη όρεξη και απώλεια βάρους.[4]

Η μεγάλη ισχύς της ριβαστιγμίνης, που παρέχεται από τον διπλό ανασταλτικό μηχανισμό της, υποστηρίχθηκε ότι οδηγεί σε περισσότερη ναυτία και έμετο κατά τη φάση τιτλοδότησης της από του στόματος θεραπείας με ριβαστιγμίνη.[4] Αυτό ενισχύει τη σημασία της λήψης από του στόματος μορφών αυτών των φαρμάκων με τροφή ως συνταγογραφούνται.[14] Ωστόσο, τα ποσοστά ναυτίας και εμέτου μειώνονται σημαντικά με το έμπλαστρο ριβαστιγμίνης μία φορά την ημέρα (το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, με ή χωρίς τροφή). Οι ασθενείς και οι φροντιστές πρέπει να γνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια πιθανής τοξικότητας και να γνωρίζουν πότε πρέπει να καλέσουν το γιατρό τους. Για τα σκευάσματα για έμπλαστρο και από του στόματος, μπορεί να εμφανιστούν δερματικά εξανθήματα, οπότε οι ασθενείς θα πρέπει να επικοινωνήσουν αμέσως με το γιατρό τους. Για το έμπλαστρο, οι ασθενείς και οι φροντιστές πρέπει να παρακολουθούν για έντονο κνησμό, ερυθρότητα, πρήξιμο ή φουσκάλες στη θέση του επιθέματος. Εάν συμβεί αυτό, αφαιρέστε το έμπλαστρο, ξεπλύνετε την περιοχή και καλέστε αμέσως το γιατρό.[15]

Φαρμακοδυναμική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ριβαστιγμίνη, ένας αναστολέας της χολινεστεράσης, αναστέλλει τόσο τη βουτυρυλοχολινεστεράση όσο και την ακετυλοχολινεστεράση (σε αντίθεση με τη δονεπεζίλη, η οποία αναστέλλει εκλεκτικά την ακετυλοχολινεστεράση). Πιστεύεται ότι λειτουργεί αναστέλλοντας αυτά τα ένζυμα χολινεστεράσης, τα οποία διαφορετικά θα καταστρέψουν τον νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη.[16]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Φάρμακο - RIVASTIGMINE». Γαληνός. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2021. 
  2. ↑ Khoury, Rita; Rajamanickam, Jayashree; Grossberg, George T. (2018-01-08). «An update on the safety of current therapies for Alzheimer's disease: focus on rivastigmine». Therapeutic Advances in Drug Safety (SAGE Publications) 9 (3): 171–178. doi:10.1177/2042098617750555. ISSN 2042-0986. PMID 29492246. 
  3. ↑ Winblad, B.; Grossberg, G.; Frölich, L.; Farlow, M.; Zechner, S.; Nagel, J.; Lane, R. (2007). «IDEAL: A 6-month, double-blind, placebo-controlled study of the first skin patch for Alzheimer disease». Neurology 69 (4 Suppl 1): S14–S22. doi:10.1212/01.wnl.0000281847.17519.e0. PMID 17646619. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Inglis, F. (2002). «The tolerability and safety of cholinesterase inhibitors in the treatment of dementia». International Journal of Clinical Practice. Supplement (127): 45–63. PMID 12139367. 
  5. ↑ Fischer, Jnos· Ganellin, C. Robin (2006). Analogue-based Drug Discovery (στα Αγγλικά). John Wiley & Sons. σελ. 540. ISBN 9783527607495. 
  6. ↑ Corey-Bloom, J.; Anand, R.; Veach, J. (1998). «A randomized trial evaluating the efficacy and safety of ENA 713 (rivastigmine tartrate), a new acetylcholinesterase inhibitor, in patients with mild to moderately severe Alzheimer's disease». International Journal of Geriatric Psychopharmacology 1 (2): 55–65. https://www.researchgate.net/publication/284814323. 
  7. ↑ Rosler, M.; Anand, R.; Cicin-Sain, A.; Gauthier, S.; Agid, Y.; Dal-Bianco, P.; Stähelin, H. B.; Hartman, R. και άλλοι. (1999). «Efficacy and safety of rivastigmine in patients with Alzheimer's disease: International randomised controlled trial Commentary: Another piece of the Alzheimer's jigsaw». BMJ 318 (7184): 633–638. doi:10.1136/bmj.318.7184.633. PMID 10066203. 
  8. ↑ Finkel, S. I. (2004). «Effects of rivastigmine on behavioral and psychological symptoms of dementia in Alzheimer's disease». Clinical Therapeutics 26 (7): 980–990. doi:10.1016/S0149-2918(04)90172-5. PMID 15336465. 
  9. ↑ Rösler, M.; Retz, W.; Retz-Junginger, P.; Dennler, H. J. (1998). «Effects of two-year treatment with the cholinesterase inhibitor rivastigmine on behavioural symptoms in Alzheimer's disease». Behavioural Neurology 11 (4): 211–216. doi:10.1155/1999/168023. PMID 11568422. 
  10. ↑ Emre, M.; Aarsland, D.; Albanese, A.; Byrne, E. J.; Deuschl, G. N.; De Deyn, P. P.; Durif, F.; Kulisevsky, J. και άλλοι. (2004). «Rivastigmine for Dementia Associated with Parkinson's Disease». New England Journal of Medicine 351 (24): 2509–2518. doi:10.1056/NEJMoa041470. PMID 15590953. http://discovery.ucl.ac.uk/7612/1/7612.pdf. 
  11. ↑ Gauthier, S.; Vellas, B.; Farlow, M.; Burn, D. (2006). «Aggressive course of disease in dementia». Alzheimer's & Dementia 2 (3): 210–217. doi:10.1016/j.jalz.2006.03.002. PMID 19595889. 
  12. ↑ Touchon, J.; Bergman, H.; Bullock, R.; Rapatz, G. N.; Nagel, J.; Lane, R. (2006). «Response to rivastigmine or donepezil in Alzheimer's patients with symptoms suggestive of concomitant Lewy body pathology». Current Medical Research and Opinion 22 (1): 49–59. doi:10.1185/030079906X80279. PMID 16393430. 
  13. ↑ Burn, D.; Emre, M.; McKeith, I.; De Deyn, P. P.; Aarsland, D.; Hsu, C.; Lane, R. (2006). «Effects of rivastigmine in patients with and without visual hallucinations in dementia associated with Parkinson's disease». Movement Disorders 21 (11): 1899–1907. doi:10.1002/mds.21077. PMID 16960863. 
  14. ↑ «Novartis Pharmaceuticals Corporation "Exelon Product Insert" June 2006» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2020. 
  15. ↑ «Treat Alzheimer's | Exelon® Patch (Rivastigmine transdermal system)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2020. 
  16. ↑ Camps, P. Munoz-Torrero D. (Feb 2002). «Cholinergic drugs in pharmacotherapy of Alzheimer's disease». Mini Rev Med Chem 2 (1): 11–25. doi:10.2174/1389557023406638. PMID 12369954.