Ρομάν Προτάσεβιτς

Ρομάν Προτάσεβιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Раман Дзмітрыевіч Пратасевіч (Λευκορωσικά)
Γέννηση5  Μαΐου 1995[1]
Μινσκ[2]
ΚατοικίαΜινσκ (έως 2019)
Πολωνία
Χώρα πολιτογράφησηςΛευκορωσία[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΡωσικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά
Λευκορωσικά
Πολωνικά
ΣπουδέςLyceum of the Belarusian National Technical University (έως 2011)
Faculty of Journalism of the Belarusian State University
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεπιμελητής κειμένων
δημοσιογράφος
πολιτικός ακτιβιστής
αρχισυντάκτης
πολιτικός κρατούμενος
ΕργοδότηςEuropean Radio for Belarus
Radio Free Europe/Radio Liberty
Nexta
Περίοδος ακμήςΔεκαετία του 2010
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματοςσυνωμοσία (έως 2031)[3]
Οικογένεια
ΣύντροφοςSofia Sapega[4]
ΟικογένειαΟικογένεια Προτάσιεβιτς
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ρομάν Ντμιτριέβιτς Προτάσεβιτς ή Ραμάν Ντζμιτριέβιτς Πρατάσεβιτς (ρωσικά: Роман Дмитриевич Протасевич‎‎; λευκορωσικά: Раман Дзмітрыевіч Пратасевіч‎‎) είναι Λευκορώσος δημοσιογράφος, μπλόγκερ, και σφοδρός πολέμιος της διακυβέρνησης του Αλεξάντερ Λουκασένκο.

Σύντομο ιστορικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Προτάσεβιτς είναι ακτιβιστής της αντιπολίτευσης από τα εφηβικά χρόνια του. Συμμετείχε σε διαμαρτυρίες στις αρχές της δεκαετίας του 2010.[5] Ο ίδιος ήταν ένας από τους διαχειριστές μιας μεγάλης ομάδας στο κοινωνικό δίκτυο VKontakte, που ήταν κατά του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο της Λευκορωσίας, αλλά το 2012 η ομάδα παραβιάστηκε από τις αρχές.[6] Ήταν φοιτητής της Σχολής Δημοσιογραφίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Λευκορωσίας, αλλά απολύθηκε αμέσως μετά. Το 2017, κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε σε μη εξουσιοδοτημένη εκδήλωση στο Κουραπάτι, αλλά κατάφερε να αποδείξει στο δικαστήριο ότι είχε άλλοθι για εκείνη την ημέρα.[7] Παρά το γεγονός ότι δεν έχει επίσημη εκπαίδευση, εργάστηκε στα μέσα ενημέρωσης της Λευκορωσίας ως δημοσιογράφος.[8] Τον Μάρτιο του 2019, δούλευε ως φωτογράφος για Euroradio.fm και εργάστηκε στη συνάντηση των Πρωθυπουργών της Αυστρίας (Σεμπάστιαν Κουρζ) και τη Λευκορωσία (Σεργκέι Ρούμας) στο Μινσκ.[9] Εργάστηκε επίσης για τη λευκορωσική έκδοση του Radio Free Europe / Radio Liberty.[10] Το 2019,[11] ο Προτάσεβιτς μετακόμισε στην Πολωνία. Στις 22 Ιανουαρίου 2020, ανακοίνωσε ότι ζήτησε πολιτικό άσυλο στην Πολωνία.

Το 2020, ο Προτάσεβιτς ήταν διευθυντής του καναλιού Nexta στο Telegram μαζί με τον συνιδρυτή του Στσιαπάν Πουτσίλα (Στεπάν Πουτίλο).[8] Τον Αύγουστο του 2020, μετά την προσπάθεια της κυβέρνησης να απαγορεύσει την πρόσβαση στο Διαδίκτυο [εκκρεμεί παραπομπή] κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών 2020, το Νέξτα έγινε σημαντική πηγή πληροφόρησης για τις διαμαρτυρίες κατά των νοθευμένων εκλογών και άρχισε να συντονίζει τις διαμαρτυρίες. Το κανάλι είχε σχεδόν 800.000 νέους συνδρομητές σε μια εβδομάδα. Τον Σεπτέμβριο του 2020, ο Προτάσεβιτς έφυγε από το Nexta.[11][10]

Στις 5 Νοεμβρίου 2020, ο Προτάσεβιτς και ο Πουτσίλα κατηγορήθηκαν για τη διοργάνωση μαζικών ταραχών (άρθρο 293 του Ποινικού Κώδικα της Λευκορωσίας), ενέργειες που παραβιάζουν κατάφωρα τη δημόσια τάξη (άρθρο 342) και υποκίνηση κοινωνικής εχθρότητας με βάση την επαγγελματική υπαγωγή (άρθρο 130, μέρος 3).[12] Στις 19 Νοεμβρίου 2020, η Λευκορωσική αστυνομία τους ενέταξε στο κατάλογο των τρομοκρατών, κατηγορώντας τους για "μαζική αναταραχή".[13] Στις 2 Μαρτίου 2021, ο Προτάσεβιτς ανακοίνωσε ότι άρχισε να εργάζεται για το κανάλι "@belamova " στο Τέλεγκραμ, που είχε προηγουμένως αρχισυντάκτη τον Ιχάρ Λόσικ, ένα κρατούμενο μπλόγκερ.[14][10]

Ο Προτάσεβιτς το 2012 ήταν μέλος της οργάνωσης «Μέτωπο Νεολαίας» (Young Front), μιας λευκορωσικής κεντροδεξιάς φιλοευρωπαϊκής οργάνωσης, που έχει κατηγορηθεί ως εθνικιστική και αντικομμουνιστική. [15] Επίσης, φέρεται να ασπαζόταν τις ιδέες της «Pahonia Detachment», λευκορωσικής παραστρατιωτικής οργάνωσης που είχε πολεμήσει μαζί με το νεοναζιστικό Τάγμα Αζόφ το 2014 κατά την διάρκεια της κρίσης στη νοτιοανατολική Ουκρανία. [16]

Σύμφωνα με τον αρχηγό της λευκορωσικής KGB, Ιβάν Τέρτελ, «(...) ο Ρομάν Προτάσεβιτς είναι τρομοκράτης και μισθοφόρος μαχητής που συμμετείχε σε αιματηρά γεγονότα ως μέλος του τάγματος Azov, το οποίο σχετίζεται με έκτροπα και θανάτους αμάχων στην νοτιοανατολική Ουκρανία». Ωστόσο, ο ιδρυτής του ΤΤάγματος του Αζόφ, Αντρέι Μπιλέτσκι, είπε ότι «(...) Ο Προτάσεβιτς ήταν μαζί μας στην ανατολική Ουκρανία, αλλά ως δημοσιογράφος. (...)»[17]

Πτήση 4978 της Ryanair και σύλληψη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Πτήση 4978 της Ryanair

Στις 23 Μαΐου 2021, η Πτήση 4978 της Ryanair (Αθήνα–Βίλνιους), στην οποία επιβιβάστηκε ο Προτάσεβιτς, βρέθηκε από ένα λευκορωσικό μαχητικό[18] να βρίσκεται στον λευκορωσικό εναέριο χώρο και η πορεία του εξετράπη από τις αρχές ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας της Λευκορωσίας προς το Εθνικό Αεροδρόμιο του Μινσκ.[19][20] Το προσωπικό του Αεροδρομίου του Μινσκ δήλωσε ότι αυτό οφειλόταν σε μια αναφορά ότι υπήρχε βόμβα στο αεροπλάνο. Οι αρχές του αερολιμένα της Λιθουανίας δήλωσαν ότι δεν είχαν ενημερωθεί για απειλή βόμβας και ότι η αιτία για την εκτροπή ήταν αντ'αυτού μια σύγκρουση επιβάτη με μέλος του πληρώματος. Στο Μινσκ, ο Προτάσεβιτς απομακρύνθηκε από το αεροπλάνο και συνελήφθη. Στο αεροπλάνο δεν βρέθηκε βόμβα. Παρά το γεγονός ότι το αεροπλάνο βρισκόταν εγγύτερα προς το Βίλνιους, ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, σύμφωνα με την υπηρεσία τύπου του προέδρου της χώρας, έστειλε προσωπική διαταγή να εκτραπεί η πορεία του αεροπλάνου στο Μινσκ και έστειλε ένα μαχητικό MiG-29 της λευκορωσικής πολεμικής αεροπορίας για να το συνοδεύσει.[21][22]

Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Ryanair που επικαλείται η ρωσική εφημερίδα Novaya Gazeta, ήταν η υπηρεσία ελέγχου του λευκορωσικού εναέριου χώρου που ενημέρωσε το πλήρωμα του αεροπλάνου για την απειλή και τους ενημέρωσε να αλλάξουν ρότα για το Μινσκ.[23] Ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στην κοινότητα εντοπιστών αεροπλάνων της Λευκορωσίας φαίνεται να δείχνει το αεροπλάνο της πολεμικής αεροπορίας εξοπλισμένο με πυραύλους.[24]

Λίγο μετά την προσγείωση στο Μινσκ, ο Προτάσεβιτς απομακρύνθηκε από την αστυνομία της Λευκορωσίας.[25] Ένας συνεπιβάτης αναφέρει ότι άκουσε τον Προτάσεβιτς να μιλά για την πιθανότητα να αντιμετωπίσει την θανατική ποινή, για την οποία τον προειδοποίησε η Σβιατλάνα Τσιχανόφσκαγια για ίδια μέρα. Οι κατηγορίες μαζικής αναταραχής εναντίον του Προτάσεβιτς επισύρουν ποινή φυλάκισης που μπορεί να διαρκέσει ακόμα και 15 χρόνια.[26][27][28] Είχε ταξιδέψει στην Αθήνα για να καλύψει μια επίσκεψη της Τσιχανόφσκαγια στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Ο ουκρανός δικηγόρος με ειδίκευση στο αεροπορικό δίκαιο Αντρίι Γκουκ υποστήριξε ότι η παρακολούθηση από ένα στρατιωτικό αεροσκάφος και η ανακατεύθυνση του αεροπλάνου σε ένα πιο απομακρυσμένο αεροδρόμιο θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των επιβατών και του πληρώματος. Σημείωσε επίσης ότι το παράρτημα 2 της σύμβασης του Σικάγου που θεωρεί ότι η παρακολούθηση πολιτικών αεροσκαφών από στρατιωτικά αεροσκάφη αποτελεί έσχατη λύση, αλλά το στρατιωτικό αεροπλάνο της Λευκορωσίας απογειώθηκε αμέσως.[29]  Ο αναπληρωτής καθηγητής στη ρωσική Ανώτατη Σχολή Οικονομικών Επιστημών Γκλεμπ Μπογκούς δήλωσε επίσης ότι η σκηνοθεσία (δραματοποίηση) μιας απειλής βόμβας και η παρακολούθηση του αεροπλάνου από τις αρχές της Λευκορωσίας θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τους επιβάτες και το πλήρωμα και ότι τόσο η Σύμβαση του Σικάγου όσο και η Σύμβαση Του Μόντρεαλ του 1971 θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί στη νομική εκτίμηση της υπόθεσης. Ονόμασε την κατάσταση"ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο".[30]

Δήλωση μετά τη σύλληψή του, υπό κράτηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 3 Ιουνίου 2021, ο δημοσιογράφος Προτάσεβιτς παραχώρησε συνέντευξη στην κρατική τηλεόραση της Λευκορωσίας και άλλαξε ριζικά γνώμη για όλα. Με δάκρυα, ο Λευκορώσος αντιφρονών και δημοσιογράφος παραδέχτηκε ότι εκείνος οργάνωσε τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην πατρίδα του το 2020. Πρόσθετα δήλωσε -αιφνίδια- ότι ο ίδιος τρέφει σεβασμό για τον Πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο.[31] Διεθνή ΜΜΕ εικάζουν ότι o Προτάσεβιτς πιέστηκε και βασανίστηκε για να παραχωρήσει αυτή τη συνέντευξη[32] και να μεταστραφεί, ενώ το ίδιο δήλωσαν και οι δύο γονείς του δημοσιογράφου.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «КДБ унёс Сцяпана Пуцілу і Рамана Пратасевіча ў спіс тэрарыстаў».
  2. ↑ 5hi4zXw1BK4.
  3. ↑ «Journalist on Ryanair plane diverted by Belarus is jailed for eight years».
  4. ↑ «Vilnius university says its student travelling with Protasevich also detained, demands release».
  5. ↑ «Бывший журналист Еврорадио Роман Протасевич попросил убежища в Польше». Новости Беларуси | euroradio.fm. 
  6. ↑ «В Минске задержаны модераторы социальных сетей». Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Βιάσνα. 
  7. ↑ «Суд оправдал блогера Романа Протасевича». Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Βιάσνα. 
  8. ↑ 8,0 8,1 «"Мне не по себе от кадров, где люди с дырками в теле". Интервью главреда Nexta - крупнейшего протестного канала в Беларуси». BBC News Русская служба. 12 Αυγούστου 2020. 
  9. ↑ «На вечере памяти Сергей Румас выступил перед австрийским канцлером по-белорусски». Новости Беларуси | euroradio.fm. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 «Кто такой Роман Протасевич: журналист, блогер, "террорист" — биография». officelife.media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2021. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Главный редактор Nexta Роман Протасевич уходит из проекта». 28 Σεπτεμβρίου 2020. 
  12. ↑ «Авторам "Нехта" предъявили обвинения по трем уголовным статьям». Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Βιάσνα. 
  13. ↑ «NEXTA journalists now on terrorist wanted list». Belsat TV. 20 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2021. 
  14. ↑ «Протасевич: теперь работаю в проекте "Беларусь головного мозга" Игоря Лосика». Новости Беларуси | euroradio.fm. 
  15. ↑ https://thepressproject.gr/roman-protasevits-o-neonazi-aktivistis-pou-stirizei-i-ee/
  16. ↑ https://www.protothema.gr/world/article/1126909/roman-protasevits-to-who-is-who-tou-dimosiografou-pou-sunelave-o-loukasenko-oi-sheseis-tou-me-tin-akrodexia/
  17. ↑ https://www.cnn.gr/kosmos/story/267522/tha-ton-skotosoyn-oi-goneis-toy-roman-protasevits-ekliparoyn-gia-diethni-paremvasi
  18. ↑ Lister, Tim· Pavlova, Olga (23 Μαΐου 2021). «Belarus activist arrested after fighter jet intercepts his Ryanair flight». CNN News. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2021. 
  19. ↑ «Belarus opposition says government forced Ryanair plane to land to arrest journalist». Deutsche Welle. 23 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2021. 
  20. ↑ «У аэрапорце Мінска, рэзка змяніўшы курс, прызямліўся самалёт Афіны—Вільня — на борце быў Раман Пратасевіч». Наша Ніва. 
  21. ↑ Ошуркевич, Дарья Спевак, Татьяна (23 Μαΐου 2021). «Самолет Ryanair экстренно посадили в Минске. Самое важное - Люди Onliner». Onliner. 
  22. ↑ «У аэрапорце "Мінск" затрыманы блогер Раман Пратасевіч». Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Βιάσνα. 
  23. ↑ «Ryanair: об угрозе в самолете с экс-главредом NEXTA на борту сообщили диспетчеры из Беларуси». Новая газета. 23 Μαΐου 2021. 
  24. ↑ «Бывшего главреда телеграм-канала Nexta Романа Протасевича задержали в Минске, посадив самолет. Что об этом известно». Настоящее Время. 
  25. ↑ «EU Demands Belarus Explain 'Unprecedented' Diversion Of Passenger Plane, Detention Of Journalist». Radio Free Europe/Radio Liberty. 23 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2021. 
  26. ↑ Roth, Andrew (23 Μαΐου 2021). «Belarus accused of 'hijacking' Ryanair flight diverted to arrest blogger». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2021. 
  27. ↑ «Belarus arrests opposition figure after flight diverted». Al Jazeera English. 23 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2021. 
  28. ↑ «В Минске задержали основателя Telegram-канала NEXTA. Для этого экстренно посадили самолет якобы из-за минирования | Громадское телевидение». hromadske.ua. 
  29. ↑ «Самолет Ryanair над Беларусью развернули - его сопроводил в Минск истребитель». 23 Μαΐου 2021. 
  30. ↑ «В Белоруссии задержан экс-главред Nexta. Самолет, в котором он летел, совершил экстренную посадку в Минске». BFM.ru - деловой портал. 
  31. ↑ https://www.protothema.gr/world/article/1130665/roman-protasevits-meta-ta-vasanistiria-dilonei-oti-arhise-na-trefei-sevasmo-gia-ton-loukasenko/
  32. ↑ https://www.liberal.gr/news/o-protasebits-epainese-me-dakrua-ton-loukansenko-upo-piesi-i-sunenteuxi-dilonei-i-oikogeneia-tou/382559