Με τον όρο σχεσιακή βάση δεδομένων εννοείται μία συλλογή δεδομένων οργανωμένη σε συσχετισμένους πίνακες που παρέχει ταυτόχρονα ένα μηχανισμό για ανάγνωση, εγγραφή, τροποποίηση ή και πιο πολύπλοκες διαδικασίες πάνω στα δεδομένα. Ο σκοπός μιας βάσης δεδομένων είναι η οργανωμένη αποθήκευση πληροφορίας και η δυνατότητα εξαγωγής της πληροφορίας αυτής, ιδίως σε πιο οργανωμένη μορφή, σύμφωνα με ερωτήματα που τίθενται στη σχεσιακή βάση δεδομένων. Τα δεδομένα είναι δυνατόν να αναδιοργανώνονται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, σε νοητούς πίνακες, χωρίς να είναι απαραίτητη η αναδιοργάνωση των φυσικών πινάκων που τα αποθηκεύουν. Τη σχεσιακή βάση δεδομένων επινόησε ο Έντγκαρ Κοντ το 1970[1].
Οι ερωτήσεις, είτε από το χρήστη είτε από λογισμικό, προς τη βάση δεδομένων, γίνονται συνήθως μέσω της διαδεδομένης διαλογικής γλώσσας SQL (Structured Query Language). Εκτελώντας ερωτήματα ο χρήστης (ή το λογισμικό που εκπροσωπεί το χρήστη) είναι δυνατόν, ανάλογα με τα δικαιώματά του, να δημιουργήσει, να μεταβάλλει και να διαγράψει δεδομένα στη βάση, ή να ανασύρει πληροφορίες με σύνθετα κριτήρια αναζήτησης[2].
Οι πρώτοι τύποι βάσεων δεδομένων χρησιμοποίησαν ιεραρχικά μοντέλα ταξινόμησης ή μοντέλα δικτύων (ιδιοκτήτης/μέλος). Η εξέλιξη στο σχεσιακό μοντέλο σχετίζεται με τη δυνατότητα συσχέτισης των πινάκων μέσω διακριτών πεδίων. Για το συσχετισμό δύο πινάκων αρκεί ένα κοινό πεδίο, χαρακτηριστικό που κάνει το μοντέλο ευέλικτο[3].
Πίνακας συγγραφέων ID Key Όνομα (πεδίο) Επώνυμο (πεδίο) Ηλικία (πεδίο) 1 Νικόλαος Καζαντζάκης 62 2 Στρατής Μυριβήλης 58 3 Μενέλαος Λουντέμης 29 Πίνακας τίτλων Τίτλος (πεδίο) Συγγραφέας (Χρήση Κλειδιού) Ένα παιδί μετράει τ' άστρα 3 Ασκητική 1 Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια 2