Τζον Τάβερνερ

Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 09/09/2011.
Τζον Τάβερνερ
μικρογραφία η οποία πιθανώς απεικονίζει τον Τάβερνερ ως κεφαλαίο γράμμα Ε στα μουσικά τεύχη Forrest-Heyther (περ. 1520)
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1490 (περίπου)[1][2][3]
Λίνκολνσιρ
Θάνατος18  Οκτωβρίου 1545[4][2][3]
Boston
Τόπος ταφήςSt Botolph's Church, Boston
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Αγγλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυνθέτης
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Τζον Τάβερνερ (αγγλ. John Taverner. περ. 1490 – 18 Οκτωβρίου 1545) ήταν Άγγλος συνθέτης και οργανίστας της εποχής της Αναγέννησης. Θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους Άγγλους συνθέτες της εποχής του.

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελάχιστα είναι γνωστά σε σχέση με την προσωπική του ζωή. Πιθανολογείται ότι καταγόταν από το Λίνκολνσάιρ της Αγγλίας, καθώς στην αλληλογραφία του αναφέρεται να σχετίζεται με τους Yerburghs, γνωστή οικογένεια της περιοχής. Το 1526 καταγράφεται ως οργανίστας και διευθυντής χορωδίας του Ιερού Ναού του Χριστού (Christ Church) της Οξφόρδης. Δύο χρόνια αργότερα επιπλήτεται γιατί διατηρούσε σχέσεις με Λουθηρανούς, αλλά δεν τιμωρείται με το σκεπτικό ότι δεν είναι "παρά ένας μουσικός". Εντούτοις, το 1530 διακόπτει τη συνεργασία του με την εκκλησία, αφού ο Καρδινάλιος Thomas Wolsey -ο άνθρωπος που τον πρωτοδιόρισε- έχασε προηγουμένως την δύναμη επιρροής του.

Από 'κει και ύστερα, ο Τάβερνερ δεν φαίνεται να διατηρεί άλλα μουσικά πόστα· είναι μάλιστα πιθανό να σταμάτησε να συνθέτει. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι εγκαταστάθηκε στη Βοστώνη του Λίνκολνσάιρ, όπου ως γαιοκτήμονας λάμβανε ένα αξιόλογο εισόδημα. Πριν πεθάνει είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος, ενώ ο τάφος του βρίσκεται στο καμπαναριό της ενοριακής εκκλησίας της Βοστώνης. Ο σύγχρονος Άγγλος συνθέτης Σερ Τζον Τάβενερ ισχυρίζεται πως είναι μακρινός του απόγονος.

Μουσικολογικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του έγκειται στη φωνητική μουσική, περιλαμβάνοντας λειτουργίες, μεγαλυνάρια (Magnificat) και μοτέτα. Τα περισσότερα προέρχονται από τη δεκαετία του 1520, ενώ το γνωστότερό του μοτέτο θεωρείται το "Dum Transisset Sabbatum".

Η πιο γνωστή του λειτουργία βασίζεται στο δημώδες αγγλικό τραγούδι "The Western Wynde" (ο δυτικός άνεμος) και αποτελεί ασυνήθιστο επίτευγμα για την εποχή, καθώς η θεματική μελωδία εμφανίζεται σε όλες τις φωνές (το ίδιο τραγούδι αποτελεί θεματολογία και σε λειτουργίες των Τζον Σέπαρντ και Κρίστοφερ Τάυ). Κατά το συνήθειο της εποχής κάθε ένα από τα μέρη της λειτουργίας έχει το ίδιο μήκος, κάτι που επιτυγχάνεται με την επανάληψη του θεματικού υλικού, για να καλύψει αναλόγως την έκταση του κειμένου. Στην εν λόγω λειτουργία το θέμα επαναλαμβάνεται εννέα φορές σε κάθε μέρος και εκεί που το κείμενο είναι αρκετά μικρότερο, διανθίζει το υλικό με εκτεταμένα μελίσματα, ενώ στα μεγαλύτερα κείμενα το ύφος είναι κυρίως συλλαβικό.

Σε πολλές από τις λειτουργίες του χρησιμοποιεί την τεχνική του λεγόμενου cantus firmus, μια γρηγοριανή μελωδία, που στέκει αυτούσια (συνήθως σε μια εσωτερική φωνή, όπως του τενόρου), ως μέρος της πολυφωνικής πλέξης. Τέτοιες λειτουργίες είναι και οι Corona Spinea και Gloria Tibi Trinitas, ενώ κάποιες άλλες του λειτουργίες λαμβάνουν το θεματικό τους υλικό από άλλα του έργα (μοτέτα, τραγούδια κλπ), και έτσι ονομάζονται λειτουργίες παρωδίας. Οι τεχνικές αυτές είναι αρκετά διαδεδομένες την εποχή, και πολλά παραδείγματά τους βρίσκουμε στα έργα του Παλεστρίνα, του Μπαχ, αλλά και μέχρι τη σύγχρονη μουσική των ημερών μας.

Ειδική περίπτωση αποτελεί η λειτουργία Gloria Tibi Trinitas, η οποία είναι για έξι φωνές, από τις οποίες κάποιες είναι γραμένες περίτεχνα -πιθανώς προορίζονταν για κάποιους σολίστες. Το μέρος "in nomine..." από το Benedictus (Ευλογημένος ο ερχόμενος), είναι γραμένο για τέσσερις φωνές με ενσωματωμένο το cantus firmus στη φωνή της άλτο και δανείζει το θεματικό του υλικό σε μια σειρά άλλων έργων, τα λεγόμενα Ιn nomine. Ο Τάβερνερ έγραψε αρκετά Ιn nomine για σύνολα με βιόλες ντα γκάμπα (viol consort) και στη συνέχεια αρκετοί συνθέτες ακολούθησαν αυτή την πρακτική, βαπτίζοντας τα έργα τους με το ίδιο προσωνύμιο.

Εργογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λειτουργίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Missa Gloria Tibi Trinitas (6 φωνές)
  2. Missa Corona Spinea (6 φωνές)
  3. Missa Ο Michael (6 φωνές)
  4. Missa Sancti Wilhelmi (5 φωνές)
  5. Missa Mater Christi (5 φωνές)
  6. The Mean Mass (5 φωνές)
  7. The Plainsong Mass (4 φωνές)
  8. The Western Wynde Mass (4 φωνές)

Αποσπάσματα από Λειτουργίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Christeleison (3 φωνές)
  2. Kyrie Le Roy (4 φωνές)

Αφιερωματικά Αντίφωνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Ave Dei Patris filia (5 φωνές)
  2. Gaude plurimum (5 φωνές)
  3. Ο splendor gloriae (5 φωνές)
  4. Ο Wilhelme, pastor bone (προς τιμή του Καρδιναλίου Wolsey)

Λειτουργική μουσική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Alleluya. Veni electa (4 φωνές)
  2. Alleluya (4 φωνές)
  3. Te Deum (5 φωνές)

Μοτέτα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Audivi vocem de caelo (4 φωνές)
  2. Ave Maria (5 φωνές)
  3. Dum transisset sabbatum (I) (5 φωνές, και σε εκδοχή για 4 φ.)
  4. Dum transisset sabbatum (II) (4 φωνές)
  5. Ecce carissimi
  6. Ex ejus tumba - Sospitati dedit aegro
  7. Fac nobis secundum hoc nomen (5 φωνές)
  8. Fecundata sine viro (3 φωνές)
  9. Hodie nobis caelorum rex
  10. In pace in idipsum (4 φωνές)
  11. Jesu spes poenitentibus (3 φωνές)
  12. Magnificat (4 φωνές)
  13. Magnificat (5 φωνές)
  14. Magnificat (6 φωνές)
  15. Mater Christi (5 φωνές)
  16. Ο Christe Jesu pastor bone (5 φωνές)
  17. Prudens virgo (3 φωνές)
  18. Sancte deus (5 φωνές)
  19. Sub tuum presidium (5 φωνές)
  20. Tam peccatum (3 φωνές)
  21. Traditur militibus (3 φωνές)
  22. Virgo pura (3 φωνές)

Άλλα έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. In trouble and adversity (για SATB, μεταγραφή του 4 φ. In Nomine, που εκδόθηκε από τον John Daye στο Mornyng and Evenyng Prayer το 1565.

Κοσμικά έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. In women (2 φωνές)
  2. Quemadmodum (6 φωνές ή φλάουτα με ράμφος)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Μαρτίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13900308q. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w68k85br. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118801457. Ανακτήθηκε στις 16  Οκτωβρίου 2015.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]