Το άλικο γράμμα

Το άλικο γράμμα
Το άλικο γράμμα. Ξεχωρίζει το κόκκινο γράμμα Α στο στήθος της Έστερ Πριν καθώς κρατά αγκαλιά την κόρη της. Στο βάθος οι δυο πρωταγωνιστικές αντρικές φιγούρες, πίνακας του Υγκ Μερλ, 1861
ΣυγγραφέαςΝαθάνιελ Χόθορν
ΤίτλοςThe Scarlet Letter
ΥπότιτλοςA Romance
ΓλώσσαΑγγλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1850
Πολιτιστικό κίνημαρομαντισμός
Μορφήμυθιστόρημα
ΧαρακτήρεςHester Prynne, Roger Chillingworth και Arthur Dimmesdale
ΤόποςΒοστώνη
LC ClassOL455305W[1]
ΕπόμενοAngel and Apostle
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το άλικο γράμμα (τίτλος στα αγγλικά: Τhe Scarlet Letter) είναι μυθιστόρημα του Αμερικανού συγγραφέα Ναθάνιελ Χόθορν, που δημοσιεύτηκε το 1850. [2]Διαδραματίζεται στην πουριτανική Βοστώνη κατά τα έτη 1642 έως 1649 και αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας, η οποία διαπομπεύθηκε δημόσια για μοιχεία και καταδικάστηκε να φοράει ένα κόκκινο (άλικο) γράμμα A.[3]

Το μυθιστόρημα στηλιτεύει την υποκρισία και τον σκοταδισμό, που χαρακτήριζαν την κοινωνία εκείνης της εποχής. Περιέχει μια σειρά από θρησκευτικές και ιστορικές αναφορές και διερευνά θέματα τυπολατρίας, αμαρτίας και ενοχής.

Το Άλικο γράμμα θεωρείται κλασικό έργο της αμερικανικής λογοτεχνίας και έχει εμπνεύσει πολλές κινηματογραφικές, τηλεοπτικές και θεατρικές διασκευές. [4]Οι κριτικοί το αναφέρουν ως αριστούργημα και ο μυθιστοριογράφος Ντ. Χ. Λώρενς το αποκάλεσε το πλέον «τέλειο έργο της αμερικανικής φαντασίας».[5]

  • Το Άλικο γράμμα είναι ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα της αμερικανικής λογοτεχνίας. Είναι ιστορικό μυθιστόρημα αλλά κυρίως μια καταγγελία των ηθών της πουριτανικής κοινωνίας, που έφτασε στην Αμερική το 1620 και ίδρυσε τις αποικίες της Νέας Αγγλίας.
  • Οι πρόγονοι του Ναθάνιελ Χόθορν ήταν οι ίδιοι πουριτανοί και είχαν λάβει μέρος στο κυνήγι μαγισσών στη Μασαχουσέτη το 1692. Αισθανόμενος ντροπή για το βίαιο και μισαλλόδοξο παρελθόν, ο Ναθάνιελ Χόθορν σε ηλικία 21 ετών άλλαξε ακόμη και το επώνυμό του προσθέτοντας ένα [w] (Hathorne-Hawthorne), θέλοντας να διαχωρίσει τον εαυτό του από τους προγόνους του.[6]
  • Το μυθιστόρημα είναι μια καταγγελία του πουριτανισμού και των νόμων του, που αποτελούσαν εμπόδιο στην αξιοπρέπεια και την ατομική ελευθερία. Οι αναφορές του Χόθορν στα άλλα μέλη αυτής της κοινότητας, και ιδιαίτερα των ηγετών της, υπογραμμίζουν την υποκρισία αυτής της κοινωνίας, η οποία επιθυμούσε να διατηρήσει μια αξιοπρεπή ηθική ισορροπία, αλλά δεν μπορούσε να δει τα αληθινά λάθη των μελών, που την αποτελούσαν. [7]
Το άλικο γράμμα Α, 1878 - το αρχικό γράμμα της λέξης adulteress (μοιχαλίδα)

Το άλικο γράμμα αρχίζει με έναν εκτεταμένο πρόλογο για το πώς γράφτηκε το βιβλίο. Ο ανώνυμος αφηγητής εργάζεται ως επιθεωρητής στο τελωνείο στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης. Στη σοφίτα του τελωνείου, ανακάλυψε μια σειρά από έγγραφα, ανάμεσά τους ένα χειρόγραφο, που ήταν δεμένο με ένα κόκκινο, χρυσοκέντητο κομμάτι υφάσματος με το κόκκινο γράμμα Α. Το χειρόγραφο περιέγραφε λεπτομερώς μια υπόθεση, που συνέβη περίπου διακόσια χρόνια πριν από την εποχή του αφηγητή, ο οποίος αποφάσισε να γράψει μια φανταστική αφήγηση των γεγονότων, που καταγράφονταν στο χειρόγραφο. [8]

Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, στη Νέα Αγγλία, που ήταν τότε ένας οικισμός Πουριτανών, στα μέσα του 17ου αιώνα.

Η Έστερ Πριν διαπομπεύεται, εικονογράφηση του 1878

Τον Ιούνιο του 1642, πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται, για να παρακολουθήσει την τιμωρία της Έστερ Πριν, μιας νεαρής γυναίκας, που απέκτησε παιδί άγνωστης πατρότητας. Η ποινή της απαιτεί να σταθεί στο ικρίωμα για τρεις ώρες, εκτεθειμένη στη δημόσια διαπόμπευση και να φοράει το κόκκινο γράμμα «Α» για το υπόλοιπο της ζωής της. Καθώς η Έστερ πλησιάζει το ικρίωμα, πολλές από τις γυναίκες στο πλήθος θυμώνουν με την ομορφιά και την ήρεμη αξιοπρέπειά της. Όταν την προτρέπουν να κατονομάσει τον πατέρα του παιδιού της, η Έστερ αρνείται.[9]

Καθώς η γυναίκα κοιτάζει το πλήθος, παρατηρεί έναν μικρόσωμο, κακοσχηματισμένο ηλικιωμένο άντρα και τον αναγνωρίζει ως τον από καιρό αγνοούμενο σύζυγό της, ο οποίος θεωρούνταν χαμένος στη θάλασσα. Όταν ο σύζυγος βλέπει τη ντροπή της, ρωτά έναν άντρα γι' αυτήν και μαθαίνει την ιστορία της εγκυμοσύνης της γυναίκας του. Οργισμένος αναφωνεί ότι και ο πατέρας του παιδιού πρέπει να τιμωρηθεί για την ανήθικη πράξη και ορκίζεται να βρει τον άντρα. Επιλέγει ένα νέο όνομα, Ρότζερ Τσίλινγκγουορθ, και αποφασίζει να τον εκδικηθεί.

Ο αιδεσιμότατος Τζον Γουίλσον και ο νεαρός εφημέριος της εκκλησίας της Έστερ, Άρθουρ Ντίμεσντεϊλ, ανακρίνουν τη γυναίκα, αλλά εκείνη αρνείται να κατονομάσει τον εραστή της. Αφού επιστρέφει στο κελί της φυλακής, ο δεσμοφύλακας φέρνει τον Τσίλινγκγουορθ, ο οποίος τώρα ασκεί την ιατρική, για να ηρεμήσει την Έστερ και το παιδί της με ρίζες και βότανα, που χρησιμοποιεί. Το ζευγάρι συζητά σχετικά με τον γάμο τους και το γεγονός ότι και οι δύο έχουν κάνει λάθη. Ο Τσίλινγκγουορθ απαιτεί να μάθει ποιος ήταν ο πατέρας του παιδιού της, αλλά η Έστερ πάλι αρνείται να τον αποκαλύψει. Δέχεται την άρνησή της αλλά δηλώνει ότι ούτως ή άλλως θα μάθει την ταυτότητα του άνδρα και απειλεί να καταστρέψει τον πατέρα του παιδιού της, εάν η Έστερ αποκαλύψει ότι ο Τσίλινγκγουορθ είναι ο σύζυγός της. Η Έστερ συμφωνεί με τους όρους του Τσίλινγκγουορθ, αν και φοβάται ότι θα το μετανιώσει.

Η Έστερ συναντά τον Ντίμεσντεϊλ στο δάσος, Χιου Τόμσον, 1915

Μετά την απελευθέρωσή της από τη φυλακή, η Έστερ, εξοστρακισμένη από την κοινωνία, εγκαθίσταται σε ένα σπίτι στην άκρη της πόλης και κερδίζει ένα πενιχρό μεροκάματο με τα κεντήματα της, εξαιρετικής ποιότητας. Ζει μια ήσυχη, ζοφερή ζωή με την κόρη της Περλ, και κάνει πράξεις φιλανθρωπίας για τους φτωχούς. Ο κόσμος την περιφρονεί και την αποφεύγει, όπως και την Περλ, η οποία μεγαλώνει χωρίς φίλους, μόνο με τη μητέρα της. Καθώς μεγαλώνει, η Περλ γίνεται απείθαρχη. Η συμπεριφορά της προκαλεί φήμες και τα μέλη της εκκλησίας προτείνουν να απομακρυνθεί το παιδί από την Έστερ, η οποία, ακούγοντας τις φήμες ότι μπορεί να χάσει την Περλ, πηγαίνει να μιλήσει στον κυβερνήτη και στη συνέχεια, στην απόγνωσή της, απευθύνεται στον Ντίμεσντεϊλ. Ο εφημέριος πείθει τον κυβερνήτη να αφήσει την Περλ να παραμείνει στη φροντίδα της Έστερ.[10]

Επειδή η υγεία του Ντίμεσντεϊλ έχει αρχίσει να επιδεινώνεται, οι κάτοικοι της πόλης χαίρονται, που ο νεοαφιχθείς γιατρός Τσίλινγκγουορθ αναλαμβάνει τη θεραπεία του αγαπημένου τους εφημέριου και τελικά μετακομίζει μαζί του, για να μπορεί να παρέχει στον ασθενή του 24ωρη φροντίδα. Σε στενή επαφή με τον Ντίμεσντεϊλ, ο Τσίλινγκγουορθ αρχίζει να υποψιάζεται ότι η ασθένεια του εφημέριου είναι αποτέλεσμα κάποιας ανομολόγητης ενοχής και του ασκεί ψυχολογική πίεση, επειδή υποπτεύεται ότι ο Ντίμεσντεϊλ είναι ο πατέρας της Περλ. Ένα απόγευμα, ενώ ο εφημέριος κοιμάται, ο Τσίλινγκγουορθ ανακαλύπτει ένα σημάδι στο στήθος του (η περιγραφή του οποίου δεν αποκαλύπτεται στον αναγνώστη), που τον πείθει ότι οι υποψίες του είναι σωστές.[11]

Βασανισμένος από την ένοχη συνείδησή του, ο Ντίμεσντεϊλ πηγαίνει στην πλατεία, όπου η Έστερ είχε τιμωρηθεί χρόνια νωρίτερα. Σκαρφαλώνοντας στο ικρίωμα μέσα στη νύχτα, παραδέχεται την ενοχή του, αλλά δεν βρίσκει το θάρρος να το κάνει δημόσια στο φως της ημέρας. Η Έστερ, φοβισμένη από την επιδείνωση της υγείας του Ντίμεσντεϊλ, αποφασίζει να απελευθερωθεί από τον όρκο της σιωπής στον σύζυγό της.

Το άλικο γράμμα, T. H. Matteson,1860

Η Έστερ συναντά τον Ντίμεσντεϊλ στο δάσος και του λέει για τον άντρα της και την επιθυμία του για εκδίκηση. Οι πρώην εραστές αποφασίζουν να φύγουν από τη Βοστώνη κρυφά με πλοίο για την Ευρώπη όπου μπορούν να ξεκινήσουν μια νέα ζωή σαν οικογένεια. Εμπνευσμένος από αυτή την προοπτική, ο εφημέριος φαίνεται να βελτιώνεται.

Τέσσερις μέρες αργότερα, την παραμονή της αναχώρησής τους, ο Ντίμεσντεϊλ κάνει στην εκκλησία ένα από τα πιο εμπνευσμένα κηρύγματά του. Καθώς ο κόσμος φεύγει από την εκκλησία, ωστόσο, ανεβαίνει στο ικρίωμα, εξομολογείται την αμαρτία του δημόσια και πεθαίνει στην αγκαλιά της Έστερ. Αργότερα, οι περισσότεροι μάρτυρες ορκίζονται ότι είδαν ένα στίγμα με τη μορφή ενός κόκκινου Α στο στήθος του, αν και ορισμένοι αρνούνται αυτή τη δήλωση. Ο Τσίλινγκγουορθ αποτυγχάνει να εκδικηθεί και πεθαίνει μέσα σε ένα χρόνο, αφήνοντας στην Περλ μια σημαντική κληρονομιά.

Η Έστερ φεύγει, για να ξεκινήσει μια νέα ζωή με την κόρη της στην Ευρώπη. Χρόνια αργότερα, η Έστερ επιστρέφει στο σπίτι της και συνεχίζει να φοράει το κόκκινο γράμμα Α. Λαμβάνει περιστασιακά γράμματα από την Περλ, η οποία έχει παντρευτεί στην Ευρώπη και έχει δημιουργήσει δική της οικογένεια. Όταν η Έστερ πεθαίνει, τη θάβουν δίπλα στον τάφο του Ντίμεσντεϊλ και οι δύο τάφοι μοιράζονται μια ενιαία ταφόπλακα, η οποία φέρει ένα κόκκινο Α.[8]

  • Η κεντρική σύγκρουση του μυθιστορήματος γίνεται μεταξύ του εφημέριου Ντίμεσντεϊλ και του συζύγου της Έστερ, του γιατρού Ρότζερ Τσίλινγκγουορθ, ο οποίος χρησιμοποιεί ψυχολογικά βασανιστήρια, για να τρελάνει τον εφημέριο. Εκτός από μια μυστηριώδη καρδιακή ανεπάρκεια, ο εφημέριος πάσχει από σκέψεις ενοχής και αμαρτίας, τις οποίες αντιμετωπίζει με αυτοτιμωρία.[7]
  • Τα μέλη της κοινότητας που είναι φαινομενικά τα πιο αξιοσέβαστα είναι συχνά τα πιο διεφθαρμένα, ενώ οι φαινομενικά αμαρτωλοί αποδεικνύονται οι πιο ενάρετοι.
  • Η Έστερ αποκαλύπτεται ότι είναι μια αυτοδύναμη ηρωίδα, που ποτέ δεν μετανοεί, που διέπραξε μοιχεία με τον εφημέριο. Αισθάνεται ότι η σχέση τους καθαγιάστηκε από τη βαθιά τους αγάπη και αντιμετωπίζει στωικά την ενοχή και τον διασυρμό της. Αν και αρχικά ο κόσμος την περιφρονεί, καταφέρνει να ανακτήσει τον σεβασμό των γύρω της με την πάροδο του χρόνου μέσω της άψογης συμπεριφοράς της, που αφοπλίζει τους επικριτές της.[12]

Μεταφράσεις στα ελληνικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Το άλικο γράμμα, μετάφραση: Ξενοφών Κομνηνός, εκδόσεις Ίνδικτος, 2005 [13]
  • Το άλικο γράμμα, μετάφραση: Γωγώ Αρβανίτη εκδόσεις Μεταίχμιο, 2015
  • Το άλικο γράμμα, μετάφραση: Βασιλική Κοκκίνου, εκδόσεις Μίνωας, 2016