Υδνόρα

Υδνόρα
Φυτά του είδους Hydnora africana στη Ναμίμπια
Φυτά του είδους Hydnora africana στη Ναμίμπια
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Angiosperms)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Dicotyledoneae)
Τάξη: Πιπερώδη (Piperales)
Οικογένεια: Αριστολοχιοειδή (Aristolochiaceae)
Γένος: Υδνόρα (Hydnora)
Thunb.[1]
Συνώνυμα

Η υδνόρα (επιστημονική-λατινική ονομασία Hydnora) είναι γένος δικοτυλήδονων φυτών, ιθαγενών της Αφρικής, της Μαδαγασκάρης και της Αραβικής Χερσονήσου, το οποίο περιγράφηκε επιστημονικά για πρώτη φορά από τον Σουηδό φυσιοδίφη Καρλ Πέτερ Τούνμπεργκ[1][2] το 1775. Η ονομασία του γένους προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ὕδνον, που σημαίνει «τρούφα».[3][4] Οι υδνόρες ειναι παρασιτικά φυτά, που τρέφονται από τις ρίζες άλλων φυτών. Εκπέμπουν οσμή που προσελκύει τα έντομα και τους παρέχει κλειστό χώρο, όπου παραμένουν αρκετό χρόνο, ώστε να κολλήσουν πολλοί κόκκοι γύρης επάνω τους και να επικονιάσουν κατόπιν άλλες υδνόρες.

Είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα γίνονται γενικώς δεκτά τα εξής είδη στο γένος υδνόρα[5]:

  1. Hydnora abyssinica (υδνόρα η αβυσσηνιακή), A.Br. – Ομάν, Υεμένη, Σαουδική Αραβία, Αφρική (από την Ερυθραία και το Σουδάν έως τη Ναμίμπια και την Επαρχία Κουαζούλου-Νατάλ)
  2. Hydnora africana (υδνόρα η αφρικανική), Thunb. – Ανγκόλα, Ναμίμπια, Επαρχία του Ακρωτηρίου
  3. Hydnora arabica[6] (υδνόρα η αραβική), Bolin & Musselman – Ομάν & Υεμένη
  4. Hydnora esculenta, Jum. & H.Perrier – Μαδαγασκάρη
  5. Hydnora sinandevu, Beentje & Q.Luke – Κένυα, Τανζανία
  6. Hydnora triceps, Drège & E.Mey. – Επαρχία Βόρειου Ακρωτηρίου, Ναμίμπια
  7. Hydnora visseri, Bolin, E.Maass, & Musselman – Επαρχία Βόρειου Ακρωτηρίου, Ναμίμπια

Γονιδίωμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πολύ περιορισμένο γονιδίωμα πλαστιδίου του είδους Hydnora visseri[7]

Στην υδνόρα έχει βρεθεί ένα από τα μικρότερα πλαστιδιακά γονιδιώματα των αγγειόσπερμων φυτών. Σε σύγκριση με το αντίστοιχο γονιδίωμα των στενότερων συγγενών γενών, το γονιδίωμα των χλωροπλαστών του είδους Hydnora visseri παρουσιάζει ακραία εξελικτική συρρίκνωση, τόσο σε μέγεθος (περίπου 27 χιλιάδες ζεύγη βάσεων) όσο και σε αριθμό λειτουργικών γονιδίων (24 γονίδια).[7]

Εθνοβοτανική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είδη υδνόρας διατίθενται σε αγορές βοτάνων στη Μοζαμβίκη[8] και στη Νότια Αφρική.[9] Στη Νότια Αφρική η φυλή Imbola yesiXhosa αναφέρεται ότι παρασκευάζει μια αλοιφή του ριζώματος του φυτού ως θεραπεία για την ακμή και άλλες δερματικές παθήσεις.[10] Στην Ουγκάντα τα εκεί είδη του φυτού αναφέρεται ότι χρησιμεύουν ως τροφή (οι καρποί) και ως φάρμακο (τα ριζώματα) για τη διάρροια, την υπέρταση και τον διαβήτη[11], αν και η φαρμακευτική δράση δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί επιστημονικώς.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Thunberg, Carl Peter, 1775: Kongliga Vetenskaps Academiens Handlingar, τόμ. 36, σελ. 69
  2. ↑ Tropicos, Hydnora Thunb.
  3. ↑ Bailly, Anatole (1 Ιανουαρίου 1981). Abrégé du dictionnaire grec français. Παρίσι: Hachette. ISBN 2010035283. 
  4. ↑ Bailly, Anatole. «Greek-french dictionary online». www.tabularium.be. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2017. 
  5. ↑ «Kew World Checklist of Selected Plant Families». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2022. 
  6. ↑ BOLIN, JAY F.; LUPTON, DARACH; MUSSELMAN, LYTTON JOHN (2018-02-09). «Hydnora arabica (Aristolochiaceae), a new species from the Arabian Peninsula and a key to Hydnora». Phytotaxa 338 (1). doi:10.11646/phytotaxa.338.1.8. ISSN 1179-3163. https://biotaxa.org/Phytotaxa/article/view/phytotaxa.338.1.8. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Naumann, Julia; Der, Joshua P.; Wafula, Eric K.; Jones, Samuel S.; Wagner, Sarah T.; Honaas, Loren A.; Ralph, Paula E.; Bolin, Jay F. και άλλοι. (2016-02-01). «Detecting and Characterizing the Highly Divergent Plastid Genome of the Nonphotosynthetic Parasitic Plant Hydnora visseri (Hydnoraceae)». Genome Biology and Evolution 8 (2): 345-363. doi:10.1093/gbe/evv256. ISSN 1759-6653. PMID 26739167. 
  8. ↑ Williams, V.L.; Falcão, M.P.; Wojtasik, E.M. (1 April 2011). «Hydnora abyssinica: Ethnobotanical evidence for its occurrence in southern Mozambique». South African Journal of Botany 77 (2): 474-478. doi:10.1016/j.sajb.2010.09.010. 
  9. ↑ Williams, V.L.; Wojtasik, E.M.; Witkowski, E.T.F. (2011-04-01). «Ethno-ecological evidence for Hydnora abyssinica occurring in Johannesburg and Durban traditional medicine markets». South African Journal of Botany 77 (2): 268-279. doi:10.1016/j.sajb.2010.08.005. 
  10. ↑ Dold, Tony (2005). «Imbhola yesiXhosa Traditional Xhosa cosmetics». Veld and Flora Σεπτεμβρίου: 123-125. 
  11. ↑ NYAFUONO, JANE F.; BUKENYA, REMIGIUS Z.; ODYEK, OLWA (2000-01-01). «Taxonomy and Ethnobotany of Hydnora in Lake Mburo National Park (Uganda)». Israel Journal of Plant Sciences 48 (2): 99-103. doi:10.1560/NQBR-UN7F-464G-19WJ. ISSN 0792-9978.