Χάμφρεϊ, δούκας του Γκλόστερ

Χάμφρεϊ, δούκας του Γκλόστερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Humphrey, Duke of Gloucester (Αγγλικά)
Γέννηση	3  Οκτωβρίου 1390 ή 1391 Λονδίνο
Θάνατος	23  Φεβρουαρίου 1447 ή 1447 Μπέρι Σεντ Έντμουντς
Τόπος ταφής	καθεδρικός ναός του Σεντ Άλμπανς
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Αγγλίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός πολιτικός
Οικογένεια
Σύζυγος	Ιακωβίνη του Αινώ[1][2] Ελεονόρα Κόμπαμ[1][2]
Τέκνα	Antigone of Gloucester[3] Arthur of Gloucester[3] child Plantagenet[3]
Γονείς	Ερρίκος Δ' της Αγγλίας[1] και Μαρία του Μπόχυν[1]
Αδέλφια	Φιλίππη της Αγγλίας, βασίλισσα της Δανίας Λευκή της Αγγλίας[1] Ερρίκος Ε' της Αγγλίας[1] Ιωάννης του Λάνκαστερ Θωμάς του Κλάρενς[1]
Οικογένεια	Οίκος του Λάνκαστερ
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Εκατονταετής Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Lord Warden of the Cinque Ports Δούκας του Γκλόστερ (1414–1447)[4]
Βραβεύσεις	Τάγμα της Περικνημίδας
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Χάμφρεϊ του Λάνκαστερ, δούκας του Γκλόστερ (αγγλικά: Humphrey of Lancaster, Duke of Gloucester, 3 Οκτωβρίου 1390 - 23 Φεβρουαρίου 1447) από τον Οίκο του Λάνκαστερ ήταν Άγγλος πρίγκιπας, στρατιωτικός Άγγλος ευγενής, στρατιωτικός και προστάτης της λογοτεχνίας.

Μέλος του Οίκου του Λάνκαστερ, ήταν τέταρτος γιος του Ερρίκου Δ΄ της Αγγλίας και της πρώτης συζύγου του Μαρίας του Μπόχυν.^[5] Ο Χάμφρεϊ ήταν μικρότερος αδελφός του Ερρίκου Ε΄ της Αγγλίας, θείος και κηδεμόνας του Ερρίκου ΣΤ΄ της Αγγλίας. Σημαντική προσωπικότητα του 15ου αιώνα, άριστος στρατιωτικός μαζί με τα αδέλφια του την περίοδο του Εκατονταετούς Πολέμου, σαν προστάτης και αντιβασιλιάς του Ερρίκου ΣΤ΄ εισήγαγε τον Ιταλικό Ουμανισμό στην Αγγλία την εποχή της Αναγέννησης.^[6][7]

Ο Χάμφρεϊ ήταν υπόδειγμα ιπποτισμού, θαρραλέος και έντονα ερωτευμένος με την πανέμορφη σύζυγο του Ιακωβίνη της Βαυαρίας.^[8] Η μόρφωση του συνδέθηκε έντονα με την πρώτη περίοδο της Αναγέννησης και τον βοήθησε να παρουσιάσει έναν έμπειρο πριγκιπικό χαρακτήρα, σε αντίθεση με τα αδέλφια του δεν ήταν πολύ γενναίος αλλά ήταν δογματικός, θερμός και δίκαιος, ήταν υπερβολικός στη λατρεία του απέναντι στον αδελφό του Ερρίκο Ε΄. Ο ίδιος σαν μικρότερος αδελφός ήταν πολύ στενά συνδεδεμένος με τα μεγαλύτερα αδέλφια του, παραβρέθηκε με τον Ερρίκο στο νεκροκρέβατο του πατέρα τους.^[9] Ο Χάμφρεϊ, ο Θωμάς του Κλάρενς και ο Ιωάννης του Λάνκαστερ στέφτηκαν ιππότες (1399) και έγιναν μέλη του Τάγματος της Περικνημίδας (1400).

Πρώτα χρόνια

Ο τόπος που γεννήθηκε είναι άγνωστος, πήρε το όνομα του παππού του από μητέρα Χάμφρεϊ του Μπόχυν, 7ου κόμη του Χέρεφορντ, διατήρησε το δουκάτο του Γκλόστερ και την κομητεία του Πέμπροκ για ολόκληρη τη ζωή του. Οι τίτλοι του έγιναν κληρονομικοί αλλά επειδή ο Χάμφρεϊ δεν είχε γιους το δουκάτο του Γκλόστερ προσαρτήθηκε στο στέμμα και ο Γουλιέλμος ντε λα Πολ, 1ος δούκας του Σάφοκ έγινε κόμης του Πέμπροκ. Την εποχή του Ερρίκου Δ΄ δέχτηκε πολύ καλή εκπαίδευση, ταυτόχρονα τα μεγαλύτερα αδέλφια του πολεμούσαν στα σύνορα με τη Σκωτία και την Ουαλία. Μετά τον θάνατο του πατέρα του δημιουργήθηκε η κομητεία του Γκλόστερ (1414), έγινε Καγκελάριος της Αγγλίας, μέλος του Κοινοβουλίου και μέλος του βασιλικού συμβουλίου (1415). Ο στρατός πριν αναχωρήσει για τη Γαλλία στρατοπέδευσε στο Σαουθάμπτον που ο Ριχάρδος του Κέιμπριτζ έκανε μια αποτυχημένη προσπάθεια να σκοτώσει τον βασιλιά. Ο Χάμφρεϊ και ο αδελφός του δούκας του Κλάρενς οδήγησαν σε δίκη τον δούκα του Κέιμπριτζ και τον δούκα του Σκρόπ στις 5 Αυγούστου με την κατηγορία της έσχατου προδοσίας, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν.

Διπλωματικές και στρατιωτικές αποστολές

Την εποχή που ο Ερρίκος Ε΄ έκανε εκστρατεία στη Γαλλία ο Χάμφρεϊ απέκτησε τη φήμη μεγάλου στρατιωτικού διοικητή, οι πολεμικές γνώσεις που είχε από τις σπουδές του τον βοήθησαν στην κατάληψη της Ονφλέρ.^[9] Στη Μάχη του Αζινκούρ ο Χάμφρεϊ τραυματίστηκε, ο Ερρίκος Ε΄ πήρε αμέσως το σώμα του έξω από τη μάχη και έκανε βίαιη αντεπίθεση στους Γάλλους.^[10] Ο Χάμφρεϊ για τις υπηρεσίες του προήχθη σε Κοντόσταυλο του Ντόβερ, Φύλακας του Σίνκε Πορτς στις 27 Νοεμβρίου και βασιλικό υπολοχαγό, η συμμετοχή του στην κυβέρνηση ήταν επιτυχής και ειρηνική. Ξεκίνησε ειρηνικές διαπραγματεύσεις με τον αυτοκράτορα Σιγισμόνδο, συνέλαβε τον Μάρτιο του 1416 στο Παρίσι τον αυτοκράτορα αλλά εγγυήθηκε την ασφάλεια του. Με τη "Συνθήκη της αιώνιας φιλίας" που υπεγράφη στο Καντέρμπερι στις 15 Αυγούστου αποφασίστηκαν νέες εχθροπραξίες με τη Γαλλία.^[11]

Με τον θάνατο του αδελφού του (1422) ο Χάμφρεϊ έγινε κηδεμόνας του ανήλικου ανιψιού του Ερρίκου ΣΤ΄, διεκδίκησε και τον τίτλο του αντιβασιλιά της Αγγλίας με τον θάνατο του μεγαλύτερου αδελφού του Ιωάννη του Λάνκαστερ (1435). Τα δικαιώματα του Χάμφρεϊ αμφισβητήθηκαν έντονα ειδικά από τον ηλικιωμένο ετεροθαλή θείο του Ερρίκο του Μπωφόρ. Η διαθήκη του Ερρίκου Ε΄ που βρέθηκε στο "Κολέγιο του Ίιτον" (1978) υποστηρίζει καθαρά τις αξιώσεις του Χάμφρεϊ. Ο Φίλιππος Γ΄ της Βουργουνδίας επιτέθηκε στο Καλαί, ο Χάμφρεϊ ορίστηκε στρατιωτικός διοικητής. Οι Φλαμανδοί επιτέθηκαν αλλά η Αγγλική αντίσταση ήταν έντονη, ο Χάμφρεϊ βάδισε με τον στρατό του στο Μπαιλιύλ μεταφέροντας τους Άγγλους σε ασφάλεια, πριν επιστρέψει στην πατρίδα του απείλησε το Σαιντ-Ομέρ. Ο Χάμφρεϊ ήταν εξαιρετικά δημοφιλής στους κατοίκους του Λονδίνου και τις κοινότητες, η δημοφιλία του τον βοήθησε να διατηρήσει την ειρήνη και διορίστηκε δικαστής της Νότιας Ουαλίας. Η δημοφιλία του Χάμφρεϊ υπέστη ωστόσο μεγάλη πτώση χάρη στη δεύτερη σύζυγο του Ελεονώρα, δούκισσα του Γκλόστερ που κατηγορήθηκε για μαγεία (1441), ο Χάμφρεϊ αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τη δημόσια ζωή. Στις 20 Φεβρουαρίου 1447 συνελήφθη και ο ίδιος με την κατηγορία της προδοσίας, πέθανε αιχμάλωτος τρεις μέρες αργότερα και τάφηκε στο αβαείο του Σαιν Αλμπάν στο ιερό του Σαιν Αλμπάν. Οι φήμες έλεγαν ότι δηλητηριάστηκε αλλά ο πιο πιθανός λόγος θανάτου του είναι εγκεφαλικό επεισόδιο.^[12][13]

Οικογένεια

Ο Χάμφρεϊ και η δεύτερη σύζυγος του Ελεονώρα από το βιβλίο του Τόμας Ουαλσινγκχαμ των δωρητών του Αγίου Άλμπανι - Βρετανικό Μουσείο

Ο Χάμφρεϊ, δούκας του Γκλόστερ παντρεύτηκε στο πρώτο του γάμο την Ιακωβίνη της Βαυαρίας (1423) κόρη του Γουλιέλμου Β΄, δούκα της Βαυαρίας. Με τον γάμο πήρε τον τίτλο του "κόμη της Ολλανδίας, του Σγιέλαν και του Αινώ", αλλά ο τίτλος διεκδικήθηκε από τον εξάδελφο της Ζακλίν, τον Φίλιππο Γ΄ της Βουργουνδίας· απέκτησαν μονάχα ένα παιδί, που πέθανε σε βρεφική ηλικία (1424).^[14] Ο γάμος ακυρώθηκε (1428) και η Ζακλίν πέθανε το 1436. Ο Χάμφρεϊ νυμφεύτηκε σε δεύτερο γάμο του την πρώην ερωμένη του Ελεονώρα (1428)· η Ελεονώρα κατηγορήθηκε για μάγια, που έκανε για να κρατήσει κοντά της τον σύζυγο της (1441), έτσι εξορίστηκε και φυλακίστηκε για το υπόλοιπο της ζωής της. Με τη δεύτερη σύζυγό του Ελεονώρα, δούκισσα του Γκλόστερ απέκτησε:

• Αρθούρος του Γκλόστερ, πέθανε το 1447.
• Αντιγόνη του Γκλόστερ, παντρεύτηκε στον πρώτο γάμο της τον Χένρι Γκρέι, 2ο κόμη του Τάνκερβιλ και στον δεύτερο γάμο της τον Τζων ντ'Αμαρκί.^[12] Τα δυο παιδιά παρουσιάζονται στους βασιλικούς καταλόγους ως νόθα, σαν παιδιά του Χάμφρεϊ με μία άγνωστη ερωμένη, αν και η Ελεονώρα πολύ πιθανό να ήταν μητέρα μονάχα στο ένα από τα δύο.^[15][16][17] Ο Αρθούρος και η Αντιγόνη που γεννήθηκαν πριν από τον γάμο των γονέων τους δεν είχαν κληρονομικά δικαιώματα.

Πρόγονοι

Ερρίκος Δ'

Θρύλοι

Ο Χάμφρεϊ στο εξώφυλλο του Τάλμποτ Σρούσμπερυ Μπούκ (1445)

Όταν κληρονόμησε το Γκρίνουϊτς και το Γκλόστερ ο Χάμφρεϊ περικύκλωσε το κάστρο του Γκρίνουϊτς και ξεκίνησε από το 1428 την κατασκευή ενός κάστρου στις όχθες του Τάμεση που έμεινε γνωστό σαν Παλάτι της Πλακεντίας. Ο πύργος κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1660 και στη θέση του οικοδομήθηκε το Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς.^[18] Το όνομα του Χάμφρεϊ βρίσκεται σήμερα σε τμήμα από τη Βιβλιοθήκη Μπόντλιαν και σε κεντρικό δρόμο στο Μπλάκχιθ νότια του Γκρίνουϊτς. Ο δούκας Χάμφρεϊ ήταν προστάτης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο οποίο δώρισε περισσότερα από 280 έγγραφα,η κατοχή της βιβλιοθήκης αυτής είχε σημαντική προσφορά στην εκπαίδευση. Ο δούκας Χάμφρεϊ ήταν προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών ιδιαίτερα μεγάλων ποιητών όπως ο Τζον Λιντγκαε (1370 - 1451) και ο Τζον Σάπρβ (1393 - 1464). Συναντήθηκε με μεγάλους Ιταλούς Ουμανιστές που μετέφρασαν πολλά έργα στα Ελληνικά και τα Λατινικά, η φιλία του με τον Ζάνο Καστιγκλιόνε επίσκοπο του Μπαγιέ τον οδήγησε σε σημαντικές συνδέσεις με την ηπειρωτική Ευρώπη όπως ο Λεονάρντο Μπρούνι και ο Τίτο Λίβιο ντε Φορλί. Ο δούκας Χάμφρεϊ ήταν προστάτης του αβαείου του Σαιν Αλμπαν.

Ο "διάδρομος του δούκα Χάμφρεϊ" ήταν μια αίθουσα στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου για την οποία πολλοί πιστεύουν ότι βρίσκεται ο τάφος του Χάμφρεϊ, σύμφωνα με τον Ουίλιαμ Κάρου Χάζλίτ (1834 - 1913) ήταν ένα μνημείο αφιερωμένο στον Ιωάννη λόρδο του Μποσάμπ ντε Γουόρικ (πέθανε το 1360). Ο διάδρομος ήταν μια περιοχή που σύχναζαν επαίτες και ζητιάνοι.^[19] Η φράση "θα δειπνήσω με τον δούκα Χάμφρεϊ" χρησιμοποιήθηκε από τον φτωχό λαό που δεν είχε χρήματα να αγοράσει φαγητό.^[20] Ο Έκτορ Χιου Μονρό (1870 - 1916) αναβάθμισε τη φράση σε "πικνίκ του δούκα Χάμφρεϊ". Ο τάφος του Χάμφρεϊ στο αβαείο του Σαιν Αλμπάν αναβαθμίστηκε από τους Ελευθεροτέκτονες του Χερτφορτσάιρ για τη γιορτή του Μιλλένιουμ (2000).^[21]

Έργα

Ο Χάμφρεϊ ήταν ένας βασικός θεατρικός χαρακτήρας σε δυο έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ : η σύγκρουση του με τον καρδινάλιο Μπωφόρ απεικονίζεται στο "Ερρίκος ΣΤ΄, Μέρος Α΄", η ντροπή της συζύγου του και ο θάνατος του απεικονίζεται στο "Ερρίκος ΣΤ΄, Μέρος Β΄". Εμφανίζεται και σε μια τετραλογία του Πολέμου των Ρόδων σαν μια συμπαθή ιστορική φυσιογνωμία. Ο Σαίξπηρ παρουσιάζει τον θάνατο του σαν δολοφονία του Γουίλιαμ ντα λα Πολ, 1ου δούκα του Σάφοκ και της βασίλισσας Μαργαρίτας του Ανζού, εμφανίζεται σε δευτερεύοντα ρόλο και στα έργα "Ερρίκος Δ΄, Β΄ Μέρος" και "Ερρίκος Ε΄". Ο θάνατος του δούκα Χάμφρεϊ εμφανίζεται στο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Φραζί (1946 - 2013) "Ο θρύλος του νόθου" (2003) και είναι χαρακτήρας στο έργο της Φιλίπα Γκρέγκορι (γεν. 1954) "η κυρία των ποταμών" (2011) που αναφέρεται στη Ζακλίν του Λουξεμβούργου.

Παραπομπές

1. «Kindred Britain»
2. p10187.htm#i101868. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
3. Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
4. «The Complete Peerage, V. Eardley of Spalding to Goojerat» 1926. σελ. 730-737.
5. Harriss 2004, ¶ 1.
6. Harriss 2004.
7. Britannica.
8. Burne 2002. Burne's view has more recently been challenged in Mortimer 2009, pp. 31–33.
9. Mortimer 2009.
10. Burne 2002, p. 284.
11. Burne 2002, p. 287.
12. Vickers 1907.
13. Burne 2002, p. 439.
14. Weir 2008, p. 128
15. Richardson 2005, pp. 492–3.
16. Burke 1866, p. 250.
17. Weir 1999, p. 125.
18. Jennings 2001, pp. 8–9, 171.
19. Kingsford 1911.
20. Hazlitt 1905, p. 196.
21. Freemasonry Today, Issue 43, Winter 2007/8 at the Wayback Machine (archived 11 July 2011)

Πηγές

• Britannica (eds.). "Humphrey Plantagenet, duke of Gloucester". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 28 May 2018. Retrieved 28 May 2018.
• Burke, Bernard (1866). A Genealogical History of the Dormant, Abeyant, Forfeited, and Extinct Peerages of the British Empire. London: Harrison.
• Burne, A.H. (2002-01-31). The Hundred Years' War. Classic Military History. Penguin Books.
• Harriss, G.L. (2004). "Humphrey, duke of Gloucester (1390–1447)". Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press.
• Hazlitt, W.C. (1905). Faiths and Folklores.
• Jennings, Charles (2001). Greenwich. Abacus.
• Wikisource Kingsford, C.L. (1911). "Gloucester, Humphrey". In Chisholm, Hugh. Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press. p. 129.
• Mortimer, Ian (2009). 1415: Henry V's Year of Glory. Bodley Head.
• Richardson, Douglas (2005). Magna Carta Ancestry. Genealogical Publishing.
• Tout, T.F. (1891). "Humphrey, Duke of Gloucester". In Lee, Sidney. Dictionary of National Biography. 28. London: Smith, Elder & Co.
• Vickers, K.H. (1907). Humphrey, Duke of Gloucester: A Biography. London: Archibald Constable.
• Weir, Alison (1999). Britain's Royal Family: A Complete Genealogy. The Bodley Head.
• Weir, Alison (2008). Britain's Royal Families: The Complete Genealogy. Random House.