Ο Χάσλερ Χουίτνεϋ (23 Μαρτίου 1907 στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ - 10 Μαΐου 1989 στο Πρίνστον[1]) ήταν Αμερικανός μαθηματικός που ενδιαφερόταν κυρίως για την τοπολογία και τη θεωρία των ιδιομορφιών, καθώς και για τη θεωρία γραφημάτων στα πρώτα του χρόνια.[13]
Ο πατέρας του Χουίτνεϋ ήταν δικαστής, ένας από τους παππούδες του ήταν ο αστρονόμος Σάιμον Νιούκομπ και ένας άλλος ήταν διάσημος μελετητής των Σανσκριτικών. Ο Χουίτνεϋ σπούδασε στο Γέιλ (μέχρι το πτυχίο του 1928) και στο Χάρβαρντ, όπου πήρε το διδακτορικό του το 1932 υπό την καθοδήγηση του Μπίρκοφ με τη διατριβή The Coloring of Graphs (Ο χρωματισμός των γραφημάτων). Μετά από μια σύντομη θητεία στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, έγινε βοηθός καθηγητή το 1935 και στη συνέχεια τακτικός καθηγητής στο Χάρβαρντ το 1946. Επτά χρόνια αργότερα, εντάχθηκε στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Πρίνστον. Παρέμεινε εκεί μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1977.
Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εργάστηκε σε συσκευές σκόπευσης για την αντιαεροπορική άμυνα και τις βόμβες.
Στην ιδιωτική του ζωή, ο Γουίτνι ήταν ενθουσιώδης ορειβάτης. Παντρεύτηκε τρεις φορές και απέκτησε πέντε παιδιά.
Το σημαντικότερο έργο του Χουίτνεϋ ήταν στον τομέα της διαφορικής τοπολογίας, δηλαδή της θεωρίας των ποικιλιών, η οποία βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα εκείνη την εποχή. Το πιο γνωστό του αποτέλεσμα είναι αναμφίβολα το θεώρημα συμπερίληψης του Χουίτνεϋ. Το έργο του για τα κρίσιμα σημεία αποτέλεσε τη βάση για τη θεωρία των καταστροφών που ίδρυσε ο Ρενέ Τομ. Ο Χουίτνεϋ ενδιαφερόταν επίσης για τις διανυσματικές δέσμες και συνέβαλε σημαντικά στη θεωρία των χαρακτηριστικών κλάσεων με τις κλάσεις Stiefel-Χουίτνεϋ.[14]
Εκτός από την τοπολογία, ο Χουίτνεϋ ενδιαφερόταν επίσης για τη θεωρία γραφημάτων, τη συνδυαστική, όπου επινόησε τον όρο matroid, τις αλγεβρικές ποικιλίες και τη θεωρία της ολοκλήρωσης. Για το τελευταίο θέμα, έγραψε επίσης το βιβλίο του Geometric Integration Theory, στο οποίο, μεταξύ άλλων, παρείχε μια θεωρητική βάση για την εφαρμογή του θεωρήματος του Στόουκς σε ποικιλίες με ιδιομορφίες στην άκρη τους. Συνέβαλε επίσης στο πρόβλημα των τεσσάρων χρωμάτων (για πρώτη φορά στη διδακτορική του διατριβή).[15]
Ο Χάσλερ Χουίτνεϋ τιμήθηκε με πολυάριθμα βραβεία για το έργο του. Τα σημαντικότερα είναι το Εθνικό Μετάλλιο Επιστήμης (1976)[16], το Βραβείο Βολφ (1983)[17] και το Βραβείο Leroy P. Steele της Αμερικανικής Μαθηματικής Εταιρείας (1985)[18]. Το 1950 έδωσε διάλεξη ολομέλειας στο Διεθνές Συνέδριο Μαθηματικών στο Κέιμπριτζ (Μασαχουσέτη) (r-διάστατη ολοκλήρωση στον n-χώρο). Το 1945, ο Whitney εξελέγη μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, το 1947 της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας και το 1981 της Ακαδημίας Επιστημών. Το 1980 έγινε επίτιμο μέλος της Μαθηματικής Εταιρείας του Λονδίνου.