Χοβαννές Κατσαζνουνί

Χοβαννές Κατσαζνουνί
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Յովհաննէս Քաջազնունի (Αρμενικά)
Γέννηση
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία
ΕθνικότηταΑρμένιοι[1]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςAρμενικά
ΣπουδέςSaint Petersburg Institute of Civil Engineers
Πληροφορίες ασχολίας
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΑρμενική Επαναστατική Ομοσπονδία
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠρωθυπουργός της Αρμενίας (1918–1919)
President of the National Assembly of Armenia (Νοέμβριος 1920 – Δεκέμβριος 1920)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Χοβαννές Κατσαζνουνί (αρμενικά: Յովհաննէս Քաջազնունի, 1868 - 1938)[2][3] ήταν Αρμένιος πολιτικός και επαναστάτης. Το 1918 του ανατέθηκε από το Εθνικό Αρμενικό Συμβούλιο η συγκρότηση της πρώτης κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Αρμενίας[2], γεγονός που τον καθιστά τον πρώτο πρωθυπουργό της χώρας.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1868 στο Αχαλτσίχε της Γεωργίας, το οποίο τότε αποτελούσε έδαφος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Αρχικά φοίτησε σε σχολείο της Τιφλίδας και αργότερα μετέβη στην Αγία Πετρούπολη όπου σπούδασε αρχιτέκτονας μηχανικός[4]. Τα επόμενα χρόνια πραγματοποίησε επαγγελματική σταδιοδρομία κυρίως στο Μπακού. Παράλληλα συμμετείχε στο αρμενικό επαναστατικό κίνημα των Ντασνάκ[3], δρώντας αρχικά το 1908 στην περιοχή του Βαν και κατόπιν στη Ρουμανία[2]. Το 1918 συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις των κρατών της Υπερκαυκασίας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και ήταν μέλος της αντιπροσωπείας που υπέγραψε τη συνθήκη του Μπατούμ[2][3][4].

Οι μετριοπαθείς απόψεις του[4] και η γενική εκτίμηση προς το πρόσωπό του[2], οδήγησαν το Εθνικό Αρμενικό Συμβούλιο της Τιφλίδας, να του αναθέσει την 9η Ιουνίου του 1918 την ευθύνη συγκρότησης κυβέρνησης συνασπισμού[5]. Ο Κατσαζνουνί δεν κατάφερε να προσελκύσει προσωπικότητες από τις υπόλοιπες αρμενικές πολιτικές δυνάμεις - οι οποίες αρνήθηκαν τη σύμπραξη με το κόμμα των Ντασνάκ - και εν τέλει σχημάτισε στις 30 Ιουνίου του 1918 την πρώτη αρμενική κυβέρνηση με τον ίδιο στο αξίωμα του πρωθυπουργού. Η κυβέρνηση του Κατσαζνουνί εγκαταστάθηκε στο Γερεβάν στις 19 Ιουλίου, με τον ίδιο να δηλώνει πως το στόχος του ήταν η ικανοποιητική αντιπροσώπευση όλων των εθνικών κοινοτήτων του νέου κράτους[6]. Ο Κατσαζνουνί, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός για έναν χρόνο, προσανατολίστηκε προς την κατεύθυνση της εγκαθίδρυσης μιας κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, ωστόσο τόσο οι προσπάθειές του ιδίου όσο και του διαδόχου του, Αλεξάντερ Χαντισιάν, τορπιλίστηκαν από την κομμουνιστική εξέγερση του Μαΐου του 1920 στο Αλεξαντρόπολ - που υποστηρίχθηκε και από τη μουσουλμανική μειονότητα της χώρας - και την εξαιρετικά βίαιη καταστολή της[7]. Ενδιάμεσα, μετά την αποχώρησή του από την πρωθυπουργία μετέβη στο εξωτερικό, ασχολούμενος με τις διπλωματικές επαφές του νεοσύστατου κράτους[8]. Ο Κατσαζνουνί αναφέρεται ως ένας από τους λίγους Αρμένιους πολιτικούς που αντιμετώπισαν με επιφύλαξη τις αρμενικές εδαφικές απαιτήσεις στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης του 1919 (που εκτός των έξι λεγομένων αρμενικών βιλαετίων της ανατολικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας περιλάμβαναν ακόμη την Κιλικία, την Τραπεζούντα και το λιμάνι της Αλεξανδρέττας), φοβούμενοι πως αυτές θα προκαλούσαν τη σφοδρή αντίδραση των Τούρκων εθνικιστών[9].

Το 1920, μετά την πρώτη κατάληψη της Αρμενίας από τους Μπολσεβίκους, ο Κατσαζνουνί συνελήφθη, ωστόσο απελευθερώθηκε τον Φεβρουάριο του 1921 όταν οι ανταρτικές δυνάμεις των ντασνάκ απελευθέρωσαν προσωρινά το Γερεβάν[3][4]. Μετά την οριστική σοβιετοποίηση της Αρμενίας κατέφυγε στη Ρουμανία, από όπου το 1923 συνέταξε φυλλάδιο με το οποίο αφενός υποστήριζε πως μετά την επίτευξη του στόχου της δημιουργίας αρμενικού κράτους το κόμμα των Ντασνάκ δεν είχε πλέον λόγο ύπαρξης και αφετέρου καλούσε την αρμενική Διασπορά να υποστηρίξει τη ΣΣΔ Αρμενίας. Κατόπιν επέστρεψε στην Αρμενία όπου συνέχισε τις επαγγελματικές του δραστηριότητες απέχοντας από κάθε είδους ενασχόληση με την πολιτική. Απεβίωσε το 1938, με αρμενικές πηγές να υποστηρίζουν πως ο θάνατός του οφείλεται[3][4] στις εκτεταμένες σταλινικές διώξεις της εποχής, οι οποίες έμειναν γνωστές ως Μεγάλη Εκκαθάριση ή Μεγάλος Τρόμος.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Ara Krikorian, Hraïr Heratchian: «Le dictionnaire biographique» (Γαλλικά) Μαιζόν-Αλφόρ. 2021. σελ. 294. ISBN-13 978-2-905686-93-0.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Τερ-Μινασιάν, Αναΐντ (1997) [1989]. Η Δημοκρατία της Αρμενίας. μετάφραση: Οχανές-Σαρκίς Αγαμπατιάν (α΄ έκδοση). Αθήνα: Στοχαστής. σελ. 112. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Dasnabedian, Hratch (1990) [1988]. History of the Armenian Revolutionary Federation Dashnaktsutiun 1890/1924. Milan: OEMME Edizioni. σελ. 195. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia (β΄ έκδοση). Scarecrow Press. σελ. 371-372. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ Hovannisian, Richard G. (1971). The Republic of Armenia. The first year, 1918-1919. University of California Press. σελ. 39. 
  6. ↑ Τερ-Μινασιάν (1997). σελ. 113-114.
  7. ↑ Χοβαννισιάν, Ρίτσαρντ. «Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και εκσυγχρονισμός στη δημοκρατία της Αρμενίας (1918-1920)». armenika.gr. Αρμενικά. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2019. 
  8. ↑ Τερ-Μινασιάν (1997). σελ. 148.
  9. ↑ Τερ-Μινασιάν (1997). σελ. 153-154.

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Τερ-Μινασιάν, Αναΐντ (1997) [1989]. Η Δημοκρατία της Αρμενίας. μετάφραση: Οχανές-Σαρκίς Αγαμπατιάν (α΄ έκδοση). Αθήνα: Στοχαστής.
  • Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia (β΄ έκδοση). Scarecrow Press.
  • Dasnabedian, Hratch (1990) [1988]. History of the Armenian Revolutionary Federation Dashnaktsutiun 1890/1924. Milan: OEMME Edizioni.
  • Hovannisian, Richard G. (1971). The Republic of Armenia. The first year, 1918-1919. University of California Press.