Αυτό το λήμμα χρειάζεται μορφοποίηση ώστε να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές μορφοποίησης της Βικιπαίδειας. |
To A-90 Orlyonok (Ρώσικα: Орлёнок, Αγγλικά: "Eaglet") είναι Σοβιετικό εκρανοπλάνο που σχεδιάστηκε από τον Σοβιετικό μηχανικό Ροστισλάβ Ευγκένιεβιτς Αλεξέεβ της Κεντρικής Διεύθυνσης Σχεδιασμού Υδροπτέρυγων (Central Hydrofoil Design Bureau)[1].
Το A-90 χρησιμοποιεί την αρχή της επίδρασης του εδάφους (αγγλ. ground effect) για την πτήση λίγων μέτρων πάνω από το έδαφος. Οι Ρώσοι χρησιμοποίησαν την κωδική ονομασία Ekranoplan Class B και μπορεί να φθάσει σε ένα ύψος 3km (9.800 πόδια), που το κατατάσσει μεταξύ των Class A, το οποίο χρησιμοποιεί αποκλειστικά την αρχή της επίδρασης του εδάφους, και το Class C, το οποίο την χρησιμοποιεί μόνο για την απογείωση και την προσγείωση.
Η διοίκηση του Σοβιετικού Ναυτικού[2] της δεκαετίας του 1960[3] ενδιαφερόταν για την κατασκευή ενός γρήγορου στρατιωτικού μεταγωγικού οχήματος ικανού να μεταφέρει μεγάλο όγκο φορτίου. Η Κεντρική Διεύθυνση Σχεδιασμού Υδροπτέρυγων ήταν μια από της υπηρεσίες που εργάζονταν πάνω σε αυτό το άκρως απόρρητο έργο, για το οποίο δεν υπήρχαν αρκετές πληροφορίες μέχρι και την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Ο Σοβιετικός μηχανικός Ρόστισλαβ Γιεβγκένιεβιτς Αλέξεεβ σχεδίασε διάφορα πρωτότυπα τη δεκαετία του 1960. Στην αρχή της δεκαετίας του 1970, ο Αλέξεεβ σχεδίασε ένα μεσαίου μεγέθους εκρανοπλάνο προς χρήση στρατιωτικών μεταφορών. Το νέο όχημα είχε την ονομασία "Orlyonok" (Ελληνικά: αετιδεύς, που σημαίνει αετόπουλο, το μικρό του αετού). Το πρώτο ιπτάμενο "Orlyonok", με τον κωδικό S-23, δοκιμάστηκε αρχικά στον ποταμό Βόλγα το φθινόπωρο του 1972. Την επόμενη χρονιά αποσυναρμολογήθηκε και μεταφέρθηκε στην Κασπία Θάλασσα για περαιτέρω δοκιμές[3]. Το 1975 το S-23 συνετρίβη κατά τη διάρκεια δοκιμών, εξαιτίας ενός προβλήματος που αργότερα αποδόθηκε σε ελαττωματικό μίγμα μετάλλου στο κέλυφος του αεροσκάφους. Σε όλες τις επόμενες εκδόσεις του "Orlyonok" χρησιμοποιήθηκε διαφορετικό μίγμα μετάλλου.
To "Orlyonok" σχεδιάστηκε με σκοπό τις στρατιωτικές μεταφορές και τις αποβάσεις σε παραλίες. Σε αντίθεση με άλλα Σοβιετικά εκρανοπλάνα, το συγκεκριμένο ήταν αμφίβιο και είχε τροχούς για την προσάραξη και την απογείωση από ξηρά.
Η εξωτερική εμφάνιση των μηχανών του αεροσκάφους είναι αρκετά ιδιαίτερη. Προσαρτημένος στο επάνω μέρος της ουράς, ο Kuznetsov NK-12 turboprop[4], ο πιο δυνατός τουρμπινοκινητήρας με έλικα που έχει κατασκευαστεί, παρείχε δύναμη περίπλου[1]. Η μύτη του αεροσκάφους είχε δυο τουρμπινοκινητήρες με τις εισόδους στο πάνω μέρος της μύτης και τις εξατμίσεις στα πλάγια του αεροσκάφους. Η ώθηση αυτών των μηχανών καταμεριζόταν κάτω από τα φτερά με σκοπό τη παραγωγή ώθησης PAR (Power Augmented Ram thrust) για την απογείωση. Κατά τη διάρκεια της πλοήγησης και επίδρασης του εδάφους, οι εμπρόσθιες μηχανές μπορούσαν να είναι σβηστές, μιας και η δύναμή τους ήταν αχρείαστη για να κρατηθεί το αεροσκάφος στον αέρα. Αυτό, επίσης, ελαχιστοποιούσε την εισχώρηση νερού, αλατιού, και πουλιών που πετάνε χαμηλά εντός των μηχανών.
Η απογείωση και η προσγείωση υποβοηθούταν από μεγάλα πτερύγια (flaps) που αύξαναν επαρκώς την άνωση και μπορούσαν να παράγουν ώθηση PAR για μεγαλύτερη πίεση του αέρα. Η προσθαλάσσωση υποβοηθούταν από ένα υδροσκί που προεκτεινόταν κάτω από τα κύρια φτερά στην "κοιλιά" του αεροσκάφους.
Το εμπρόσθιο τμήμα του "Orlyonok" ήταν προσαρτημένο πίσω από το χώρο του ραντάρ και η όλη κατασκευή άνοιγε πλάγια για την ταχύτερη αποβίβαση στρατιωτικής δύναμης (πεζών και οχημάτων). Το αεροσκάφος έφερε προεκτεινόμενη ράμπα που του επέτρεπε την φόρτωση και εκφόρτωση οχημάτων χωρίς εξωτερική βοήθεια.
Στο σύνολό τους, κατασκευάστηκαν πέντε αεροσκάφη τύπου "Orlyonok" το τελευταίο, το S-26, του οποίου η παραγωγή τελείωσε το 1980. Υπήρξαν σχέδια για συνέχεια της παραγωγής του με κατασκευή του στο Πετροζαβόντσκ.
Συνολικά κατασκευάστηκαν πέντε μονάδες[5]:
Το A-90 ανέλαβε στρατιωτική υπηρεσία το 1979 και οι μονάδες S-21, S-25 και S-26 παρέμειναν ενεργές μέχρι το 1993[6].