Afzelia

Afzelia
Καρπός και σπόρος Afzelia africana.
Καρπός και σπόρος Afzelia africana.
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Angiosperms)
Ομοταξία: Ευδικότυλα (Eudicots)
Υφομοταξία: Ροδίδες (Rosids)
Τάξη: Κυαμώδη (Fabales)
Οικογένεια: Κυαμοειδή (Fabaceae)
Υποοικογένεια: Καισαλπινιοειδή (Caesalpinioideae)
Γένος: .... (Afzelia) Sm.

Η Afzelia ή κοινώς ντουσιέ (doussie),[1] είναι ένα είδος φυτού (δένδρου), τροπικής προέλευσης, από το γένος στην υποοικογένεια Caesalpinioideae της οικογένειας των Χεδρωπών ή Φαβίδων (Fabaceae) (ψυχανθέων). Τα δεκατρία είδη είναι δέντρα, εγγενή στην τροπική Αφρική ή την Ασία.

Ετυμολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ονομασία Afzelia προέρχεται από το Σουηδό βοτανολόγο, μαθητή του Λινναίου, Αδάμ Αφζέλιους (Adam Afzelius, Λαρφ 1750 – Ουψάλα 1837).

Είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Afzelia africana ή κοινώς ντουσιέ (doussie)[1]
  • Afzelia bella
  • Afzelia bipindensis
  • Afzelia bracteata
  • Afzelia pachyloba ή κοινώς ντουσιέ (doussie)[1]
  • Afzelia palembanica
  • Afzelia peturei
  • Afzelia quanzensis
  • Afzelia rhomboidea
  • Afzelia xylocarpa

Ιδιότητες και χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σπόροι Afzelia africana, οι οποίοι φέρουν πορτοκαλόχρωμα ελαιόσωμα.

Το είδος Afzelia αξιοποιείται πρωτίστως για την ξυλεία του.[2] Είναι βαρύ έως πολύ βαρύ (0,68-0.80 g/cm3), χρώματος καστανού έως καστανοκοκκινωπού, με πανέμορφη σχεδίαση. Επίσης είναι σκληρό ξύλο και δύσκολο στην κατεργασία με μηχανήματα. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι το εγκάρδιο του υπάγεται στην κλάση "1" (πρότυπο EN 350) με βάση την αντοχή και ανθεκτικότητά του σε μύκητες και έντομα, ενώ έχει εξαιρετική φυσική διάρκεια.

Η ξυλεία αυτή στην Ελλάδα διακινείται εμπορικά και τεχνικά υπό την κοινή ονομασία «Ντουσιέ» («doussie»), καθώς και την ονομασία «afzelia» κυρίως στην Ευρώπη. Μια από τις ονομασίες της, που είναι όμως λανθασμένη, είναι «μαόνι γλάστρας» προσθέτοντας αοριστία και σύγχυση γύρω από την ονομασία μαόνι (mahogany). Το είδος ξύλου Afzelia δεν ανήκει στα είδη μαονιού (Khaya).

Ορισμένα είδη Afzelia έχουν επίσης φαρμακευτικές χρήσεις, διότι τα φύλλα του, ο φλοιός και το ξύλο του περιέχουν πολύτιμα εκχυλίσματα. Η πολύπλοκη χημική ένωση Afzelin που είναι χρωστική που ανήκει στις φλαβανόλες, περιέχεται στα εκχυλίσματα του είδους.[3]

Οι σπόροι είναι κόκκινοι και μαύροι και χρησιμοποιούνται ως χάντρες.

Η ξυλεία συχνά χρησιμοποιείται ως υλικό εξωτερικής επιφάνειας στα ποδηλατοδρόμια (velodromes).[Σημ. 1] Είναι κατάλληλη για πάρα πολλές ξύλινες εφαρμογές ιδίως δε, για ξύλινα παρκέτα και δάπεδα, καθώς και για εσωτερικές σκάλες.

Η ευρέως γνωστή ξυλεία από το Ασιατικό είδος, Afzelia xylocarpa πωλείται ως Afzelia xylay. Οι σπόροι και ο φλοιός του είδους αυτού, χρησιμοποιούνται ως φάρμακο.

Η αρίστη ξυλεία του είδους της Afzelia africana, ορισμένες φορές χρησιμοποιείται και στην ξυλοναυπηγική (σκάφη αναψυχής, γιωτ).

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Η εξωτερική επιφάνεια του παρκέ των ποδηλατοδρομίων, επενδύεται με αυτή την ξυλεία.
Παραπομπές σημειώσεων


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Καθ. Γεωργίου Μαντάνη (PhD, Dipl.) (Ιανουάριος 2016). «4. Doussie ή Afzelia (Afzelia pachyloba, A. africana), κν. Afzelia, Doussie, Lingue, ντουσιέ.». Στο: Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας. «Αναγνώριση Ξύλου» (προέλευση, ονοματολογία, ταυτοποίηση) - Χαρακτηριστικά Κυριοτέρων Ειδών Ξύλου (PDF). Καρδίτσα. σελίδες 11 & 47 / 77. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2016. 
  2. ↑ http://users.teilar.gr/~mantanis/articles/T2008_11.pdf
  3. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2020. 

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]