Dodge Viper

Dodge Viper
Το λογότυπο μιας Dodge Viper SRT10
Dodge Viper 1ης γενιάς (1991 - 1995)
Dodge Viper 2ης γενιάς (1995 - 2002) του 1998
Dodge Viper 3ης γενιάς (2002 - 2007) του 2006
Dodge Viper 4ης γενιάς (2007 - 2010) του 2008

Dodge Viper 5ης γενιάς (2012 - 2017) του 2013
Σύνοψη
Κατασκευαστής Dodge
Μητρική εταιρείαChrysler Corporation (1991-1998)
DaimlerChrysler (1998-2007)
Chrysler (2008-2010 και 2012-2014)
Fiat Chrysler Automobiles (2014-2017)
Εναλλακτική ονομασίαSRT Viper (2012 — 2014)
Παραγωγή1991 — Ιούλιος 2010
2012 — Αύγουστος 2017[1]
ΣυναρμολόγησηΝτιτρόιτ, Μίσιγκαν, ΗΠΑ
ΣχεδιαστήςTom Gale (1990)
Osamu Shikado (1999)
Scott Krugger (2010)
Αμάξωμα και σασί
ΚατηγορίαΣπορ υπεραυτοκίνητο
Αμάξωμα2-πορτο roadster (κάμπριο)
2-πορτο coupé
ΔιαμόρφωσηΚινητήρας μπροστά, πίσω κίνηση
Σύστημα κίνησης
Κινητήρας8.0 - 8.4 λίτρα
Όλοι V10 της Dodge και βενζίνης
Μετάδοση6-τάχυτο μηχανικό κιβώτιο

Η Dodge Viper ήταν ένα διθέσιο σπορ υπεραυτοκίνητο (supercar) υψηλών επιδόσεων, που παρήχθη από την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία Dodge. Αρχικά κατασκευάστηκαν 4 διαδοχικές γενιές, μεταξύ του 1991 και του 2010, ενώ τον Απρίλιο του 2012 παρουσιάστηκε η 5η γενιά της, η οποία διατηρήθηκε στην παραγωγή έως τις 16 Αυγούστου 2017. Η αρχική ονομασία της πέμπτης γενιάς ήταν SRT Viper έως και τον Μάιο του 2014, όταν και μετονομάστηκε εκ νέου σε Dodge Viper.

Η παραγωγή της πρώτης γενιάς της Viper ξεκίνησε το 1991, στο εργοστάσιο New Mack. Τα πρώτα αντίτυπα έφτασαν στις αντιπροσωπείες τον Ιούνιο του 1991, για τη σεζόν (model year, έτος μοντέλου) του 1992. Τον Οκτώβριο του 1995, με την έναρξη της παραγωγής της δεύτερης γενιάς, η παραγωγή της Viper μεταφέρθηκε στο εργοστάσιο Conner Avenue, όπου και διατηρήθηκε μέχρι τη λήξη της παραγωγής της πέμπτης και τελευταίας γενιάς του, τον Αύγουστο του 2017. Και οι δύο μονάδες παραγωγής βρίσκονταν στο Ντιτρόιτ, Μίσιγκαν, ΗΠΑ.

Σε ολόκληρη τη διάρκεια παραγωγής όλων των γενεών της, προσφερόταν με έναν μόνο κινητήρα και μάλιστα πάντα V10 βενζίνης, και αποκλειστικά με 6-τάχυτο μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων. Μάλιστα στις 3 πρώτες γενιές της, δηλαδή από το 1991 έως το 2007, το κιβώτιο ταχυτήτων ήταν σταθερά το ίδιο T-56 από την εταιρεία Borg-Warner. Ο αρχικός κυβισμός του κινητήρα ήταν 8.0 λίτρα (7.998 κυβικά εκατοστά, με αρχική ισχύ 400 hp στις 4.600 στροφές το λεπτό και ροπή 630 N·m στις 3.600 στροφές το λεπτό και με διαρκείς αυξήσεις της ιπποδύναμης στα επόμενα χρόνια) στην πρώτη και στη δεύτερη γενιά. Με την εισαγωγή της τρίτης γενιάς (παραγωγή : 2002 - 2007) αυξήθηκε στα 8.3 λίτρα, ενώ στην τέταρτη γενιά (παραγωγή : 2007 - 2010) στα 8.4 λίτρα, κυβισμός που διατηρήθηκε και στην πέμπτη γενιά της. Οι μεταγενέστερες εκδοχές των 8.3 και 8.4 λίτρων εξακολουθούν μέχρι σήμερα να κατέχουν και το ρεκόρ του μεγαλύτερου κυβισμού παγκοσμίως, σε αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής στη σύγχρονη ιστορία της αυτοκίνησης.

Οι επιδόσεις της Viper ήταν πάντα εντυπωσιακές, καθώς η επιτάχυνση 0-60 μίλια την ώρα (0-97 χιλιόμετρα την ώρα) κυμαινόταν από 3,5 έως 4,5 δευτερόλεπτα και η τελική ταχύτητα από 160 μίλια την ώρα (257,5 χιλιόμετρα την ώρα) έως πάνω από 200 μίλια την ώρα (322 χιλιόμετρα την ώρα), αναλόγως με την έκδοση και την χρονολογία.[2]

Αν και η εμπορική τιμή της ήταν πάντα ιδιαίτερα υψηλή, ο εξοπλισμός των 4 πρώτων γενεών του μοντέλου ήταν εμφανώς λιτός, σε βαθμό που δεν εθεωρείτο πάντα ως αυτοκίνητο πολυτελείας. Το εντυπωσιακότερο παράδειγμα ήταν η πρώτη γενιά της (προσφέρθηκε μόνο ως καμπριολέ), που επειδή είχε σχεδιαστεί ως καθαρόαιμο αυτοκίνητο υψηλών επιδόσεων, δεν έφερε εξωτερικές χειρολαβές (άνοιγε μόνο από μέσα), Σύστημα Αντιμπλοκαρίσματος Τροχών (ABS), αερόσακους και αρχικά κλιματισμό, όλα για λόγους μείωσης του βάρους, αν και ο κλιματισμός εμφανίστηκε για πρώτη φορά τη σεζόν 1994 - 1995 ως προαιρετική επιλογή. Στη δεύτερη γενιά της, κατά τους τελευταίους μήνες της σεζόν του 1996, προστέθηκε η έκδοση Viper GTS, η οποία ήταν η πρώτη στην ιστορία Viper με 2 μπροστινούς αερόσακους, εξ αρχής και οι 2 ως στάνταρ, ενώ επίσης έφερε στάνταρ κλιματισμό, ηλεκτρικά παράθυρα και κεντρικό κλείδωμα. Με την έναρξη της σεζόν (model year, έτος μοντέλου) του 1997, η Viper RT/10 απέκτησε στάνταρ 2 μπροστινούς αερόσακους και ηλεκτρικά παράθυρα. Από τη σεζόν του 1998, και οι δύο εκδόσεις της Viper απέκτησαν αερόσακους δεύτερης γενιάς.

Από το 2001, προστέθηκε στάνταρ ABS σε όλες τις εκδόσεις. Ωστόσο, λόγω της ανυπαρξίας Συστήματος Ελέγχου Πρόσφυσης και Συστήματος Ελέγχου Ευστάθειας (ESP) στις 4 πρώτες γενιές, τα οποία προστέθηκαν στην πέμπτη γενιά, τα Viper των ετών 1991 - 2010 είναι δύσκολο να ελεγχθούν, ιδίως στις υψηλές ταχύτητες και στο βρεγμένο οδόστρωμα, επειδή λόγω της υψηλής ισχύος και ειδικά της ακόμα υψηλότερης ροπής, το αυτοκίνητο είναι πολύ επιρρεπές σε υπερστροφή (κοινώς, να «διώχνει ουρά»). Γενικότερα, έχει μείνει ακόμα και στο ευρύ κοινό μια ιστορικά αρνητική φήμη για το μοντέλο, για τους λόγους αυτούς.[3][4]

Στη συνέχεια όμως, η πέμπτη γενιά της Viper (2012 - 2017, προσφέρθηκε στις εκδόσεις «βασική» Viper και Viper GTS) βελτιώθηκε σημαντικά σε εξοπλισμό, οδική συμπεριφορά και ποιότητα των υλικών στο σαλόνι, και γενικώς η πληρέστερη έκδοση Viper GTS θεωρήθηκε ως γνήσιο πλέον μοντέλο πολυτελείας. Σημειωτέον όμως ότι πλευρικοί αερόσακοι υπήρξαν μόνο στις 3 τελευταίες σεζόν της συνολικής ιστορίας της Viper, δηλαδή τις σεζόν του 2015, του 2016 και του 2017, και τις τρεις σεζόν ως στάνταρ (για το είδος των αερόσακων, δείτε αναλυτικά παρακάτω).

Η πρώτη γενιά της Viper κυκλοφόρησε αποκλειστικά σε κάμπριο roadster εκδοχή αμαξώματος, ενώ οι 3 επόμενες γενιές της τόσο σε κάμπριο roadster όσο και σε κλειστό κουπέ. Αντιθέτως, η πέμπτη και τελευταία γενιά του μοντέλου διατέθηκε μόνο ως κλειστό κουπέ.

Το ταμπλό μιας Dodge Viper τρίτης γενιάς, έκδοσης SRT10, του 2004 - 2006, ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Φαίνεται το ταχύμετρο με μέγιστη ένδειξη 330 km/h (205 mph) και το σήμα της κεφαλής οχιάς στο τιμόνι.

Μέσα σε λίγα χρόνια από την εισαγωγή της, η Dodge Viper απέκτησε έναν εξαιρετικά φανατικό κύκλο οπαδών και ένα ξεχωριστό ίματζ της «εναλλακτικής αντι-Corvette». Ένα ιδιαίτερο γνώρισμα του μοντέλου είναι ότι φέρει σήμα με κεφάλι οχιάς, αντί για το σήμα της Dodge, καθώς Viper (Βάιπερ) στα αγγλικά σημαίνει οχιά. Όλες οι γενιές της, επίσης, απέσπασαν διαχρονικά σχόλια από τον Τύπο αυτοκινήτου και το ευρύ κοινό ότι είχαν πάντα μια ξεχωριστή και μοναδική προσωπικότητα και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που κανένα άλλο αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής δεν έμοιαζε με την «οχιά» της Dodge, αν και οι τυπικοί ανταγωνιστές της ήταν η Chevrolet Corvette, η Porsche 911, το Acura NSX πρώτης γενιάς και, για ένα μικρό διάστημα, το Ford GT πρώτης γενιάς, το οποίο παρήχθη από το 2004 έως το 2006.

Η Viper και πολλές βελτιωμένες εκδοχές της, συχνά εμφανίζονται σε διάφορες κινηματογραφικές ταινίες, αρκετά βιντεοπαιχνίδια (όπως τα Grand Theft Auto III, Grand Theft Auto IV και Grand Theft Auto V), τηλεοπτικές εκπομπές και σειρές, καθώς και βιντεοκλίπ τραγουδιών.

Λόγω των οικονομικών προβλημάτων που δημιούργησε η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, η ηγεσία του Ομίλου Chrysler αποφάσισε το 2009 να σταματήσει την παραγωγή της Viper. Το τελευταίο αντίτυπο της Viper τέταρτης γενιάς, ένα μοντέλο με χρυσαφί εξωτερική βαφή, κύλησε από τη γραμμή παραγωγής στις 1 Ιουλίου 2010, παρουσία του Detroit Motor City Viper Club και της Εθνικής Λέσχης Viper των ΗΠΑ. Η συγκεκριμένη Viper αποκτήθηκε από την οικογένεια Rauch από το Τέξας, η οποία έχει την μεγαλύτερη συλλογή Viper παγκοσμίως, με 40 διαφορετικές Viper στα γκαράζ της τότε.

SRT Viper GTS πέμπτης γενιάς στο Σαλόνι του Ντιτρόιτ τον Ιανουάριο του 2013 (όταν η Viper ανήκε στην SRT).

Μετά την εξαγορά της Chrysler από τον Όμιλο της Fiat, ο Σέρτζιο Μαρκιόνε (Sergio Marchionne), ο τότε πρόεδρος του ομίλου Fiat Chrysler Automobiles, ανακοίνωσε την απόφαση της εταιρείας να αναβιώσει το μοντέλο. Κατά την ανακοίνωση αυτή, τον Σεπτέμβριο του 2010, δήλωσε ότι η 5η γενιά του θα κυκλοφορήσει το 2012. Η επίσημη παρουσίασή της έγινε τον Απρίλιο του 2012, στο Σαλόνι Αυτοκινήτου της Νέας Υόρκης, οπότε και μετονομάστηκε προσωρινά σε SRT Viper, καθώς το μοντέλο εντάχθηκε τότε στην εταιρεία SRT / Street and Racing Technology (Τεχνολογία Οδών και Αγώνων). Τον Μάιο του 2014 όμως, μετονομάστηκε εκ νέου σε Dodge Viper, καθώς η βραχύβια εταιρεία SRT επανεντάχθηκε τον ίδιο μήνα στην Dodge.[5]

Το σαλόνι μιας SRT Viper πέμπτης γενιάς της σεζόν του 2013.

Για πρώτη φορά εξοπλίστηκε με Σύστημα Ελέγχου Πρόσφυσης (traction control system), Σύστημα Ελέγχου Ευστάθειας (ESP), εξελιγμένες οθόνες, σύστημα δορυφορικής πλοήγησης και κάμερα οπισθοπορείας (τα δύο τελευταία ήταν στάνταρ στην έκδοση Viper GTS και έξτρα στη βασική έκδοση), καθώς και υλικά εμφανώς υψηλότερης ποιότητας στο σαλόνι, ενώ γενικότερα επωφελήθηκε από την τεχνογνωσία της Ferrari.[6] Ωστόσο, δεν βασίστηκε σε κάποιο άλλο μοντέλο παραγωγής, διατηρώντας έτσι το ίματζ της ανεξαρτησίας της. Επίσης, συνέχισε να φέρει αποκλειστικά κινητήρα V10 βενζίνης (έναν εξ ολοκλήρου από αλουμίνιο, κυβισμού 8.382 cm³) και 6-τάχυτο μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων (το κιβώτιο TR6060 της Tremec), κατά την παράδοση όλων των προηγούμενων γενεών της.

Στα πλαίσια αυτού του σεβασμού στα παραδοσιακά της στοιχεία, ο κυβισμός του κινητήρα (φυσικά πάντα βενζινοκινητήρα) διατηρήθηκε στα 8.4 λίτρα, όσο ήταν και στην 4η γενιά, με την αρχική ισχύ του να ανέρχεται στους 640 ίππους και την ροπή στα 813 N⋅m, ενώ και η αισθητική της εξακολούθησε να παραπέμπει στις προηγούμενες γενιές της, αν και είχε εμφανώς εκσυγχρονιστεί ως προς το παρελθόν. Κατά την μετονομασία της σε Dodge Viper, τον Μάιο του 2014, ο κινητήρας V10 κέρδισε 5 ίππους σε ισχύ, φτάνοντας τους 645 ίππους. Ταυτόχρονα, με την έναρξη της σεζόν του 2015, προστέθηκαν και στάνταρ πλευρικοί αερόσακοι στο μοντέλο (προηγουμένως, δεν προσφέρονταν πλευρικοί αερόσακοι), αν και ήταν μόνο προστασίας πλευρών (torso airbags), ενώ αερόσακοι προστασίας κεφαλής δεν υπήρξαν ποτέ σε καμία Viper.

Το σαλόνι μιας Dodge Viper τέταρτης γενιάς, SRT10 εκδοχής μπλε κάμπριο. Πρόκειται για μοντέλο του 2008.

Τον Οκτώβριο του 2015, ο όμιλος Fiat Chrysler Automobiles ανακοίνωσε επίσημα ότι η Viper θα αποσυρθεί οριστικά από την παραγωγή μέσα στο 2017 και αρχικά απέδωσε τη διακοπή στις πολύ χαμηλές πωλήσεις της πέμπτης γενιάς, καθώς το ημερολογιακό έτος 2014 πούλησε μόλις 760 αντίτυπα διεθνώς.[7][8] Ωστόσο κάποιες άλλες πηγές, μεταξύ των οποίων το αμερικανικό περιοδικό αυτοκινήτου Motor Trend, που τον Ιανουάριο του 2016 επικαλέστηκε πηγή κοντά στην Fiat Chrysler, ανέφεραν ως πραγματική αιτία το ότι η Viper δεν θα μπορούσε να εκπληρώσει τα νέα ομοσπονδιακά πρότυπα ασφαλείας FMVSS #226 που απαίτησαν την τοποθέτηση στάνταρ πλευρικών αερόσακων τύπου κουρτίνας, στην οροφή, από την 1η Σεπτεμβρίου 2017 σε όλα τα μοντέλα που θα πωλούνται στις ΗΠΑ.[9] Η σχετική πηγή ανέφερε ότι αν η Fiat Chrysler είχε τοποθετήσει τέτοιους αερόσακους στην Viper θα περιόριζε επικίνδυνα τον διαθέσιμο χώρο για τα κεφάλια των επιβατών. Το παράδοξο μάλιστα είναι ότι, όπως πρακτικώς φάνηκε τότε, η Fiat Chrysler δεν είχε υπολογίσει τους επερχόμενους κανονισμούς ασφαλείας όταν σχεδίαζε την 5η γενιά της Viper, με αποτέλεσμα να εξαναγκαστεί να προβεί σε υποχρεωτική διακοπή του μοντέλου. Λίγο μετά όμως, ο Σέρτζιο Μαρκιόνε, ο τότε πρόεδρος του ομίλου, ανακοίνωσε ότι υπήρχε ρεαλιστική πιθανότητα να εξελιχθεί μελλοντικά μια εντελώς νέα γενιά Viper,[10] αλλά τελικώς ο ίδιος απεβίωσε στις 25 Ιουλίου 2018 και από τότε δεν έχει ανακοινωθεί κάτι άλλο σχετικά με πιθανή νέα γενιά της Viper, από κανέναν.

Viper πέμπτης γενιάς στο Σαλόνι της Γενεύης τον Μάρτιο του 2014.

Μετά την ανακοίνωση της επερχόμενης διακοπής, οι πωλήσεις συνέχισαν να πέφτουν ακόμα εντονότερα και μάλιστα το έτος 2016 πωλήθηκαν μόλις 630 Viper, δηλαδή κατά 8,7% λιγότερες ως προς το 2015. Το τελευταίο αντίτυπο της Viper, μια κόκκινη κουπέ, κύλησε από τη γραμμή παραγωγής στις 16 Αυγούστου 2017 και κατέληξε απευθείας στο μουσείο της εταιρείας,[11] ενώ το προτελευταίο, και τελευταία που κατέληξε σε πελάτη, ήταν μια κίτρινη ACR με μαύρες λωρίδες να διατρέχουν το αμάξωμα. Επίσης, είχε ανακοινωθεί ήδη από τον Ιούλιο του 2017 ότι το εργοστάσιο κατασκευής της Viper, το Conner Avenue Assembly Plant στο Ντιτρόιτ της πολιτείας Μίσιγκαν, θα κλείσει οριστικά στις 31 Αυγούστου 2017 και οι 80 υπάλληλοι θα προσληφθούν σε άλλα εργοστάσια του ομίλου Fiat Chrysler, όπως και έγινε. Για την ιστορία, το εργοστάσιο Conner Avenue είχε κατασκευαστεί το 1966, ενώ το 1995 είχε εξαγοραστεί από την Chrysler, όπου και μεταφέρθηκε η παραγωγή της Viper τον Οκτώβριο του 1995, με την έναρξη της δεύτερης γενιάς της, ενώ πριν το κλείσιμό του ήταν το μικρότερο εργοστάσιο της FCA στη Βόρεια Αμερική.[12]

Ωστόσο, απέμειναν ελάχιστα αντίτυπα του μοντέλου που συνέχισαν να πωλούνται ως καινούρια σε αντιπροσωπείες για αρκετά χρόνια μετά, καθώς το 2018 πωλήθηκαν επίσημα 19 νέες Viper και το 2019 πωλήθηκαν επίσημα 5 νέες Viper,[13] ενώ το 2020 σε ΗΠΑ και Καναδά πωλήθηκαν συνολικά 4 νέες Viper και το 2021 άλλες 4 Viper,[14] ενώ το 2022 ακόμα μία νέα Viper[15] και το 2023 ακόμα 2 νέες Viper.[16] Συνολικά, 2.427 Viper πέμπτης γενιάς παρήχθησαν από το 2013 έως το 2017.[17]

  • Dodge Viper RT/10 (1992)
  • 0–100 km/h: 4,6 δευτ.
  • 0–160 km/h: 9,3 δευτ.
  • Τελική ταχύτητα: 264 km/h
  • Dodge Viper GTS (1996)
  • 0–100 km/h: 4,0 δευτ.
  • 0–160 km/h: 8,7 δευτ.
  • Τελική ταχύτητα: 310 km/h
  • Dodge Viper SRT-10 (2003)
  • 0–100 km/h: 3,9 δευτ.
  • 0–160 km/h: 8,4 δευτ.
  • Τελική ταχύτητα: 315 km/h
  • Dodge Viper SRT-10 (2008)
  • 0–100 km/h: 3,6 δευτ.
  • 0–160 km/h: 7,6 δευτ.
  • Τελική ταχύτητα: 325 km/h
  • Dodge Viper GTS (2015)
  • 0–100 km/h: 3,5 δευτ.
  • Τελική ταχύτητα: 332 km/h
  • Kevin Smith. «Preview Test: Dodge Viper RT/10». Car and Driver (March 1992): p. 38–43.
  • Holmes, Mark (2007). Ultimate Convertibles: Roofless Beauty. London: Kandour. pp. 64–67. ISBN 9781905741625.
  • Flammang, James M./Kowalke, Ron: Standard Catalog of American Cars 1976–1999, Krause Publications, Iola, 1999, ISBN 0-87341-755-0.
  • Robert Genat: 50 Jahre Muscle Cars. Chrysler Dodge Plymouth, Heel Verlag, Königswinter, 2005, ISBN 3-89880-490-9.
  1. «2017 Dodge Viper». Dodge. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2017. 
  2. «Dodge Viper Wiki: History, Generations, Models, 0-60 MPH, and More». MotorTrend (στα Αγγλικά). 17 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2021. 
  3. «This Is Why The Original Dodge Viper Was So Dangerous.» by BARNELL ANDERSON, published August 25, 2022.
  4. «Is the Dodge Viper Really as Dangerous as Everyone Says?» Doug DemuroByDoug Demuro 01/04/2017 10:00 pm.
  5. «The Viper is once again a Dodge and the SRT brand is dead». Jalopnik. 5 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2017. 
  6. Lavrinc, Damon «Marchionne shows 2012 Dodge Viper at dealer meeting». Autoblog.com. 2010-09-15. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2010.
  7. «Dodge Viper to cease production in 2017, labor agreement reveals». Autoweek. 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2016. 
  8. «Σταματά οριστικά η Viper». Auto Triti. 10 Φεβρουαρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2017. 
  9. Mike Connor (13 Ιανουαρίου 2016). «Dodge Viper Axed Because it Can't Fit Curtain Airbags». Motortrend.com. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2016. 
  10. «Η Dodge κατάργησε την Viper λόγω αερόσακων κουρτίνας». www.autoblog.gr/ 14 Ιανουαρίου 2016.
  11. Uli Baumann, Andreas Haupt: Restteile werden noch verbaut. Dodge Viper wird 2017 eingestellt. In: auto-motor-und-sport.de. 18. August 2017.
  12. «Αυτή είναι η τελευταία Dodge Viper που κατασκευάστηκε». www.autoblog.gr/ 17 Αυγούστου 2017.
  13. «H Dodge πούλησε πέντε νέες Viper το 2019.» www.autoblog.gr/ 4 Ιανουαρίου 2020.
  14. «H Dodge πούλησε 4 ολοκαίνουργιες Viper το 2021.» www.autoblog.gr/ 5 Ιανουαρίου 2022.
  15. «H Dodge πούλησε μία ολοκαίνουργια Viper το 2022.» www.autoblog.gr/ 6 Ιανουαρίου 2023.
  16. «H Dodge πούλησε δύο ολοκαίνουργιες Viper το 2023, η Acura πέντε NSX.» www.autoblog.gr/ 5 Ιανουαρίου 2024.
  17. «Maserati Will Partner with ROKiT Venturi Racing for Formula e Racing Program!». 9 Απριλίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]