Dust (ταινία)

Dust
Κινηματογραφική αφίσα της ταινίας.
ΣκηνοθεσίαΜίλκο Μανκέβσκι[1][2][3]
ΠαραγωγήΚρις Ότι
Βέσνα Γιοβάνοσκα
Ντομένικο Προκάτσι
ΣενάριοΜίλκο Μανκέβσκι
ΠρωταγωνιστέςΤζόζεφ Φάινς[2][3][4], Ντέιβιντ Γουένχαμ[3][4], Βέρα Φαρμίγκα, Άντριαν Λέστερ[2][4], Αν Μπροσέ[4], Ματ Ρος, Ρόουζμαρι Μέρφι, Νικ Σάντοου[5], Νικολίνα Κουτζάτσα[5][4] και Μπρους ΜακΒίτι[5]
ΜουσικήΚίριλ Τζαϊκοβσκι
ΦωτογραφίαΜπάρι Ακρόιντ
ΜοντάζΝίκολας Γκάστερ
Εταιρεία παραγωγής
  • The Film Consortium
  • Fandango Productions
  • Shadow Films
  • South Fork Pictures
Διανομή
Πρώτη προβολή29 Αυγούστου 2001 (Φεστιβάλ Βενετίας)
Διάρκεια127 λεπτά
ΠροέλευσηΒόρεια Μακεδονία
Γερμανία
Ιταλία
Ηνωμένο Βασίλειο
ΓλώσσαΣλαβομακεδονικά
Αγγλικά

Το Dust είναι μία διεθνής παραγωγή του 2001. Ανήκει στο είδος του δραματικού και του γουέστερν και σκηνοθετήθηκε από τον Μίλκο Μανκέβσκι. Το σενάριο γράφτηκε από τον ίδιο τον σκηνοθέτη. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Τζόζεφ Φάινς και Ντέιβιντ Γουένχαμ. Η πλοκή της ταινίας αφηγείται δύο παράλληλες ιστορίες εξιλέωσης, οι οποίες όμως διαδραματίζονται σε διαφορετικούς αιώνες.

Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Βενετίας, στις 29 Αυγούστου του 2001 και αργότερα κυκλοφόρησε και αρκετά κράτη. Στις ΗΠΑ κυκλοφόρησε δύο χρόνια αργότερα, σε περιορισμένη προβολή. Υπήρξε υποψήφια στα Motion Picture Sound Editors, για Golden Reel Award, στην κατηγορία Καλύτερη Επεξεργασία Ήχου σε Ξενόγλωσση Ταινία. Οι κριτικές που δέχτηκε η ταινία ως επί το πλείστον ήταν αρνητικές.

Ένας ληστής από τη Νέα Υόρκη, μία σκληρή αιωνόβια γυναίκα, δύο αδέλφια από την Άγρια Δύση, ένας επαναστάτης από την πΓΔΜ και μία όμορφη εγκυμονούσα διασταυρώνουν τα μονοπάτια τους σε μία ιστορία, η οποία ξεδιπλώνεται ανάμεσα σε δύο ηπείρους και τρεις αιώνες. Η κατασκευή της αφήγησης θυμίζει κυβιστικό πίνακα.

Στο παρόν, στην πόλη της Νέας Υόρκης, ένας νεαρός εγκληματίας, ο Εντζ, απειλεί με όπλο μία ηλικιωμένη, την Άντζελα, της οποίας το διαμέρισμα, προσπαθεί να διαρρήξει. Ενόσω περιμένει την ευκαιρία να δραπετεύσει, εκείνη του εξιστορείται μία ιστορία για δύο περιθωριακά αδέλφια, τον Λουκ και τον Ελάιζα, τοποθετημένη στα τέλη του 19ου αιώνα, που ταξιδεύουν στα τουρκοκρατούμενα Σκόπια. Τα δύο αδέλφια αυτά θα αποξενωθούν στη συνέχεια εξαιτίας μιας όμορφης νεαρής γυναίκας, της Λίλιθ.

Πίσω στη Νέα Υόρκη, ο Εντζ, ψάχνει παράλληλα για τον χρυσό της, ώστε να ξεχρεώσει από τα χρέη του, αλλά σιγά σιγά έρχεται πιο κοντά της. Πίσω στην ιστορία που διαδραματίζεται στα Βαλκάνια, τα δύο αδέλφια, καταλήγουν να μονομαχούν, σε αντίθετα στρατόπεδα, με τον Ελάιζα να έχει πάρει το μέρος των Οθωμανών και τον Λουκ το μέρος των επαναστατών.

Η ταινία γράφτηκε και σκηνοθετήθηκε από τον Μίλκο Μανκέβσκι.[6] Η μουσική δημιουργήθηκε από τον συνθέτη Κίριλ Τζαϊκόβσκι. Την παραγωγή την ανέλαβαν αρκετές χώρες και συμμετείχαν σε αυτή αρκετές εταιρίες. Τα γυρίσματα έλαβαν μέρος σε αρκετές χώρες και διαφορετικές τοποθεσίες, μεταξύ των οποίων η Νέα Υόρκη, η Κολωνία και η Μπίτολα.[7]

Το Dust έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας, στις 29 Αυγούστου του 2001, αργότερα κυκλοφόρησε και σε όλη την Ιταλία, συγκεκριμένα στις 5 Απριλίου του 2002.[8] Η Pathé ανέλαβε τη διανομή της ταινίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου εκεί κυκλοφόρησε στις 3 Μαΐου του 2002. Στην Ισπανία κυκλοφόρησε στις 12 Ιουλίου του 2002, από την εταιρεία Alta Classics. Στις ΗΠΑ κυκλοφόρησε σε περιορισμένη προβολή, το 2003, από την Lionsgate.

Η ταινία προκάλεσε αρκετή συζήτηση ακόμη κι από τη μέρα της πρεμιέρας της, στο Φεστιβάλ Βενετίας, το 2001. Αρκετοί κριτικοί κατηγόρησαν τον σκηνοθέτη ότι τον παρακίνησαν πολιτικοί λόγοι για τη δημιουργία της ταινίας. Ο κριτικός της εφημερίδας Evening Standard, Αλεξάντερ Γουόκερ είπε ότι η ταινία εμφανίζει κακό τον τουρκικό στρατό, ενώ ακόμα την αποκάλεσε ρατσιστική. Πολλοί ακόμα κριτικοί διαπίστωσαν ότι η ταινία δεν είναι αντικειμενική, αλλά μεροληπτεί και ότι παίρνει μέρος στην τρέχουσα διαμάχη της τότε πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, παρόλο που η ταινία γυρίστηκε πριν ξεκινήσει η εχθρότητα. Εν συνεχεία κατηγορήθηκε και σε κάποιο επίπεδο ότι το φιλμ του είναι αντιισλαμικό, αντιτουρκικό και αντιαλβανικό.

Ο σκηνοθέτης δεν ανταποκρίθηκε στις επιθέσεις/κατηγορίες που δέχτηκε από τους κριτικούς και ήλπιζε ότι η ταινία θα ήταν η απάντησή του σε αυτές. Ο σκηνοθέτης αργότερα τοποθετήθηκε επί του θέματος, λέγοντας ότι η ταινία του είναι δίκαιη και δεν παίρνει το μέρος ούτε των Σλαβομακεδόνων, ούτε των Αλβανών, ούτε των Ελλήνων, ούτε των Τούρκων, αλλά και ούτε και των Αμερικανών. Αν και αρκετοί κριτικοί είχαν αντίθετη άποψη από αυτούς που κατηγόρησαν το έργο, η ταινία δεν κατάφερε να δικαιώσει τους παραγωγούς της.[9][10]

Κατά γενική ομολογία, όμως, οι κριτικοί της έδωσαν ανάμικτες και αρνητικές κριτικές. Στο Rotten Tomatoes το φιλμ έχει μία βαθμολογία που ανέρχεται στο 21% με 14 κριτικές, με μέσο όρο βαθμολόγησης το 3.9/10.[11] Ο Ντέιβιντ Στράτον του Variety έδωσε επίσης χαμηλή βαθμολογία στο έργο, γράφοντας

«Ουσιαστικά είναι ένα ευρωπαϊκό γουέστερν με θέμα του την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Το έργο δανείζεται στοιχεία από τους προκατόχους του, αλλά τα χρησιμοποιεί αναποτελεσματικά και εύκολα, παρόλο που προσπαθεί να εξερευνήσει ενδιαφέροντες θεματολογίες, χωρίς όμως να προσεγγίζει τους "προγόνους" τους. Ένα από τα κυριότερα προβλήματα του φιλμ είναι ότι τοποθετεί τον εαυτό του στα "εμπορικά" φιλμ, αλλά είναι πολύ arty για να το τοποθετήσεις εκεί με τόση βία και δράση και πολύ gore-spattered να τραβήξει το σινεφίλ κοινό».[12]

Ο Έλβις Μίτσελ της εφημερίδας The New York Times, έγραψε:

«Ο σκηνοθέτης έφτιαξε ένα γουέστερν, το οποίο μέσα από τη σιγουριά και τη φιλοδοξία του, χάλασε εξ αιτίας των βαρών συζητήσεων. Βρετανοί ηθοποιοί έπαιζαν τους Αμερικανούς. Η ταινία ξεκινά σε έναν δρόμο της Νέας Υόρκης, με την κάμερα να κινείται στον δρόμο και να ανεβαίνει ένα κτίριο, παρακολουθώντας τις ζωές των άλλων, κάθε μία είχε και μία ιστορία να πει. Και αυτό μοιάζει, σαν ο σκηνοθέτης, να σταμάτησε την κάμερα, στην ιστορία που του άρεσε περισσότερο».[13]

Έτος Βραβείο Κατηγορία Παραλήπτης Αποτέλεσμα
2004 Golden Reel Award Καλύτερου Επεξεργασμένου Ήχου Ξενόγλωσσης Ταινίας Πίτερ Μπάτλοκ, Τζακ Γουάιτακερ, Φίλιπ Άλτον, Τιμ Χαντς, Ντάνιλ Λόρι, Ρίτσαρντ Τόντμαν Υποψηφιότητα
  1. www.imdb.com/title/tt0243232/. Ανακτήθηκε στις 9  Μαΐου 2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 stopklatka.pl/film/proch-i-pyl. Ανακτήθηκε στις 9  Μαΐου 2016.
  3. 3,0 3,1 3,2 www.interfilmes.com/filme_141701_Dust.html. Ανακτήθηκε στις 9  Μαΐου 2016.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 www.europeanfilmawards.eu/en_EN/film/dust.5041. Ανακτήθηκε στις 5  Νοεμβρίου 2020.
  5. 5,0 5,1 5,2 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  6. «Close Up With Milcho» (PDF). Manchevski.com. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2016. 
  7. Holley, David (6 Ιουνίου 2001). «Film Explores a Timeless 'Dust' Swirling in the Balkans». Los Angeles Times. 
  8. Gibbons, Fiachra (13 Απριλίου 2001). «Guardian Features: 'Come on. It'll be fun'». The Guardian. 
  9. Kronauer, Iris (2015). Wiping Dust in Venice (PDF) (Manchevski Monograph έκδοση). Skopje: Ars Lamia. σελίδες 274ff. ISBN 978-608-247-084-9. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2016. 
  10. «Dust Film Review» (PDF). Manchevski.com. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2016. 
  11. «Dust (2001)». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016. 
  12. Stratton, David (29 Αυγούστου 2001). «Review: 'Dust'». Variety. 
  13. Mitchell, Elvis (22 Αυγούστου 2003). «Dust (2001) Film Review; Gunfight at the Old Macedonian Corral: A Western With a Flexible Compass». The New York Times. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]