Gliese 667 Cc | |
---|---|
Καλλιτεχνική απεικόνιση της επιφάνειας του Gliese 667 Cc στην οποία εμφανίζεται ένας πλανήτης παρόμοιος με τη Γη | |
Αστέρας | |
Όνομα | Gliese 667 C μέλος του τριπλού αστρικού συστήματος Gliese 667 |
Φασματικός τύπος | M3V[1] |
Απόσταση από τη Γη | 23,62 ly |
Αστερισμός | Σκορπιός |
Τροχιακά χαρακτηριστικά | |
Μεγάλος ημιάξονας (a) | 0,1251 (± 0,03) AU |
Εκκεντρότητα (e) | 0,133 (± 0,098) |
Περίοδος (P) | 28,155 (± 0,017) d |
Φυσικά χαρακτηριστικά |
Ο Gliese 667 Cc (επίσης γνωστός ως GJ 667Cc, HR 6426Cc, ή HD 156384Cc, προφέρεται Γκλίζε)[2] είναι εξωπλανήτης σε τροχιά μέσα στην κατοικήσιμη ζώνη του ερυθρού νάνου αστέρα Gliese 667 C, ο οποίος είναι μέλος του τριπλού αστρικού συστήματος Gliese 667, σε απόσταση περίπου 23,62 έτη φωτός (6,8 παρσέκ), στον αστερισμό του Σκορπιού. Ο εξωπλανήτης βρέθηκε με τη χρήση της μεθόδου της ακτινικής ταχύτητας,μέσω παρατήρησης των μετατοπίσεων Doppler στο φάσμα του μητρικού άστρου
Ο Gliese 667 Cc είναι μια υπεργαία, δηλαδή εξωπλανήτης με μάζα και ακτίνα μεγαλύτερη από αυτή της Γης, αλλά μικρότερη από εκείνη των γιγάντων πλανητών Ουρανού και Ποσειδώνα. Είναι βαρύτερος από τη Γη, με ελάχιστη μάζα περίπου 3,7 γήινες μάζες. Η θερμοκρασία ισορροπίας του Gliese 667 Cc εκτιμάται στους 2.774 K, ενώ με βάση τη σύνθεση του αναμένεται ότι έχει ακτίνα περίπου 1,5 γήινες ακτίνες.
Ο πλανήτης περιφέρεται γύρω από έναν ερυθρό νάνο αστέρα (τύπου M) ο οποίος ονομάζεται Gliese 667 C, μαζί με έναν ακόμη πλανήτη (Gliese 667 Cb). Το μητρικό άστρο είναι μέρος ενός τριπλού συστήματος αστέρων με τους Gliese 667 A και B να είναι πιο ογκώδεις. Ο Gliese 667 C έχει μάζα 0,1 ηλιακές μάζες και ακτίνα 0,42 ηλιακές ακτίνες. Έχει θερμοκρασία 3.700 Κ, αλλά η ηλικία του εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη από δύο δισεκατομμύρια χρόνια. Σε σύγκριση, ο Ήλιος είναι 4,6 δισεκατομμυρίων ετών[3] και έχει θερμοκρασία επιφάνειας 5.778 Κ.[4] O Gliese 667 ακτινοβολεί μόνο το 1,4% από τη φωτεινότητα του Ήλιου από την εξωτερική ατμόσφαιρα του. Είναι γνωστό ότι έχουμε ένα σύστημα δύο πλανητών με ενδείξεις ακόμη και για επτά, με πιθανότητα ωστόσο η υπερεκτίμηση αυτή να οφείλεται σε λάθος υπολογισμούς. Δεδομένης της μικρής εκπομπής υπεριώδους ακτινοβολίας των ερυθρών νάνων, οι πλανήτες είναι πιθανό να λαμβάνουν ελάχιστη ποσότητα επιβλαβούς για τη ζωή υπεριώδους ακτινοβολίας.
Ο Gliese 667 Cc είναι ο δεύτερος επιβεβαιωμένος πλανήτης σε τροχιά γύρω από τον Gliese 667 C στη μέση της κατοικήσιμης ζώνης. Από την επιφάνειά του, το αστέρι έχει μια γωνιακή διάμετρο 1.24 βαθμούς και φαίνεται να είναι ορατό με μέγεθος 2,3 φορές την οπτική διάμετρο του Ήλιου μας, όπως φαίνεται από την επιφάνεια της Γης. Ο Gliese 667 C θα έχει οπτική περιοχή 5,4 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου, ωστόσο θα καταλαμβάνει μόνο το 0,003% του ουρανού του Gliese 667 Cc ή το 0,006% του ορατού ουρανού, όταν είναι ακριβώς από πάνω. Το φαινόμενο μέγεθος του αστέρα είναι 10,25, δίνοντας ένα απόλυτο μέγεθος στο 11,03. Είναι πολύ αμυδρός για να φαίνεται από τη Γη με γυμνό μάτι, ακόμη και τα μικρότερα τηλεσκόπια δεν μπορούν να διακρίνουν το λαμπρότερο φως από τους Gliese 667 Α και Β.
Η τροχιά του Gliese 667Cc έχει ημιμεγάλο άξονα ίσο με 0,1251 αστρονομικές μονάδες, ως εκ τούτου η διάρκεια του έτους του είναι 28,155 γήινες μέρες. Με βάση τη βολομετρική φωτεινότητα του άστρου του ο GJ 667 Cc λαμβάνει το 90% της φωτεινής ακτινοβολίας που λαμβάνει η Γη, ωστόσο σημαντικό μέρος αυτής της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας είναι στο αόρατο υπέρυθρο μέρος του φάσματος.
Με βάση τον υπολογισμό της θερμοκρασίας μέλανος σώματος του GJ 667 Cc, ο εξωπλανήτης θα πρέπει να απορροφά παρόμοια, αλλά ελαφρώς περισσότερη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία από ότι η Γη, καθιστώντας τον λίγο πιο ζεστό (277,4 K ή 4,3 °C) και, κατά συνέπεια ελαφρώς πιο κοντά στην «καυτή» εσωτερική άκρη της κατοικήσιμη ζώνης σε σχέση με τη Γη (254 K).[5] Σύμφωνα με το PHL, ο Gliese 667 Cc είναι (Νοέμβριος 2017) ο τρίτος παρόμοιος με τη Γη εξωπλανήτης που βρίσκεται στη συντηρητική κατοικήσιμη ζώνη του μητρικού του άστρου.[6]
Το άστρο του είναι ένας ερυθρός νάνος, με περίπου το ένα τρίτο της μάζας του Ήλιου. Ως αποτέλεσμα, τα αστέρια όπως ο Gliese 667 C έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν μέχρι 100-150 δισεκατομμύρια χρόνια, 10-15 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου. [7]
Ο πλανήτης είναι πιθανά παλιρροϊκά κλειδωμένος, με τη μία πλευρά του ημισφαιρίου μόνιμα στραμμένη προς το μητρικό του άστρο ενώ η απέναντι πλευρά του είναι τυλιγμένη στο αιώνιο σκοτάδι. Ωστόσο, μεταξύ αυτών των δύο έντονων περιοχών, θα υπάρχει μια λωρίδα κατοικησιμότητας η οποία ονομάζεται terminator line, όπου οι θερμοκρασίες μπορεί να είναι κατάλληλες (περίπου 273 K (0 °C; 32 °F)) για την ύπαρξη υγρού νερού. Επιπλέον, ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μπορεί να είναι κατοικήσιμο αν υποστηρίζει αρκετά παχιά ατμόσφαιρα για τη μεταφορά θερμότητας προς την πλευρά που βρίσκεται μακριά από το αστέρι.
Ωστόσο μία εργασία του 2015, αποκάλυψε ότι ο Gliese 667 Cc υπόκειται σε παλιρροϊκή θέρμανση 300 φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Γης. Αυτό εν μέρει οφείλεται στη μικρή εκκεντρική τροχιά γύρω από το άστρο. Εξαιτίας αυτού, οι πιθανότητες κατοικησιμότητας μπορεί να είναι χαμηλότερες από τις αρχικά αναμενόμενες.[8]
Ο Gliese 667 Cc ανακοινώθηκε για πρώτη φορά σε μια προδημοσίευση στις 21 Νοεμβρίου 2011 από το το HARPS του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητήριου χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ακτινικής ταχύτητας (Doppler).[9] Η ανακοίνωση της δημοσίευσης σε διεθνή περιοδικά έγινε στις 2 Φεβρουαρίου 2012 από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν και το Ίδρυμα Carnegie για την Επιστήμη και τη δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας της ESO HARPS ανακάλυψη της ομάδας.[10]