Mark I

Mark I
Μαρκ 1 αρσενικό στην μάχη της Σόμ, 25 Σεπτεμβρίου 1916
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Πλήρωμα8 άτομα
Μήκος9,9 ή 8,5 μέτρα
Πλάτος4,17 μέτρα
Ύψος2,44 μέτρα
Μάζα28 ή 27 t
Θωράκιση6 - 10 χιλιοστά
Πρωτεύων οπλισμόςδύο κανόνια 6 λιβρών (αρσενικό)
Δευτερεύων οπλισμός4 πολυβόλα (αρσενικό),
6 πολυβόλα (θηλυκό)
ΚινητήραςΟττο
Αμορτισέρδεν είχε
Μέγιστη ταχύτητα6 km/h (σε δρόμο)
Απόδοση/Μάζα3,8 PS/t
Αυτονομία36 km
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Mark I (Τύπος Ι) ήταν ένα άρμα μάχης του Ηνωμένου Βασιλείου που έλαβε μέρος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι το πρώτο άρμα μάχης που χρησιμοποιήθηκε σε πόλεμο.

Η πρώτη κατασκευή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο δεν υπήρχε κανένα αξιοσημείωτο ενδιαφέρον για άρματα μάχης. Η συνθήκες όμως άλλαξαν όταν άρχισαν να εφαρμόζονται τα πολεμικά χαρακώματα σαν τέχνη άμυνας στα μέτωπα που τότε διέσχιζαν την Ευρώπη. Τότε ένας Βρετανός αξιωματικός, ο Ernest Dunlop Swinton έκανε μια συγκεκριμένη πρόταση, η οποία όμως απορρίφτηκε αμέσως από τον Υπουργό Πολέμου, τον Λόρδο Κίτσενερ. Ο Swinton που είχε πολιτικό μέσο κατόρθωσε να πάρει την εντολή κατασκευής ενός οχήματος, το οποίο όμως απέτυχε. Ο τότε Υπουργός Ναυτικού και πολύ αργότερα Πρωθυπουργός Τσώρστιλ συνειδητοποίησε αμέσως την αξία της νέας ιδέας και χωρίς να διστάσει καθόλου ονόμασε την κατασκευή «πλοίο της ξηράς», έθεσε το θέμα υπό την αιγίδα του και ίδρυσε την μικτή «επιτροπή περί πλοίων ξηράς» που αποτελείτο από αξιωματικούς του ναυτικού και από πολίτες. Ο Ανθυπολοχαγός Walter Gordon Wilson άρχισε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1915 την κατασκευή του πρώτου δοκιμαστικού τύπου που έφερε το όνομα Mother. Η επιτροπή μετονομάστηκε στο συνθηματικό της όνομα «επιτροπή κατασκευής δεξαμενών» (αγγλ. tank, δεξαμενή, tanks, δεξαμενές), από όπου και προέρχεται ο μέχρι σήμερα διεθνώς γνωστός όρος.

Οι συνθήκες χειρισμού του

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια μάσκα που προστάτευε το πρόσωπο από τραυματισμούς.

Μέσα στο άρμα ήταν απαραίτητο ένα οκταμελές πλήρωμα για να το κουμαντάρει. Το όχημα ήταν τόσο βαρύ και η οδήγηση τόσο δύσκολη που το πλήρωμα εξουθενωνόταν κυριολεκτικά. Αρχικά είχε φρένα που τα πατούσαν όλοι μαζί με δύναμη για να του αλλάξουν την κατεύθυνση εν πορεία. Αργότερα απλώς αποδέσμευαν την μία από τις δύο ερπύστριες. Η συνεννόηση ήταν δύσκολη και γινότανε με νοήματα (κυριολεκτικά με γδούπους) που έδινε ο οδηγός κοπανώντας ένα βαρύ σφυρί στο μέταλλο, αφού ο θόρυβος των μηχανών αλλά και οι γύρω εκρήξεις από τους βομβαρδισμούς και τα πολυβόλα στο πεδίο της μάχης ήταν τόσο εκκωφαντικός που η φωνή δεν ακούγονταν. Συνήθως η θερμοκρασία στο εσωτερικό του τεθωρακισμένου έφτανε και ξεπερνούσε τους 50 °C κάνοντας την βαριά εργασία ακόμα πιο αφόρητη και τα πυρομαχικά πολλές φορές να εκρήγνυνται. Ο αέρας ήταν γεμάτος βαριά καυσαέρια αναμεμιγμένα με σκόνη. Τα πυρομαχικά ήταν αραδιασμένα εδώ και κει επειδή δεν είχε ντουλάπια ή ράφια, και γι' αυτό γλιστρούσαν πέρα δώθε με κάθε ταρακούνημα αυξάνοντας τον κίνδυνο από τραυματισμούς.

Παραλλαγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα άρματα μάχης κατασκευάστηκαν σε δυο διαφορετικούς τύπους. Τα «Male» ήταν εξοπλισμένα με δύο κανόνια και τέσσερα πολυβόλα και είχαν ως εκ τούτου στόχο τους τα οχυρώματα του εχθρού. Τα «Female» είχαν έξι πολυβόλα και χτυπούσαν το πεζικό και ιππικό. Αρχικά είχαν πίσω ένα ζευγάρι ρόδες, με το σκεπτικό, ότι στρίβοντάς τες θα έστριβε και ολόκληρο το τανκς, πράγμα που δεν επιβεβαιώθηκε και γι' αυτό οι ρόδες καταργήθηκαν.

Οι Γερμανοί δεν άργησαν να εντοπίσουν τα αδύναμα σημεία της νέας αυτής εφεύρεσης που τους έκανε επίθεση. Ανακάλυψαν ότι τα άρματα μάχης ήταν ευάλωτα σε δύο σημεία. Αφενός, τα πολυβόλα του γερμανικού πυροβολικού στόχευαν στην ανοικτή θυρίδα σκόπευσης και σκότωναν το πλήρωμα του άρματος, αφετέρου, σημάδευαν για ώρα το ίδιο σημείο και τρυπούσαν την θωράκιση του άρματος, που λόγω της μικρής ταχύτητας δεν μπορούσε να ξεφύγει. Η πολύ μικρή ταχύτητα που μπορούσε να αναπτύξει (6 χιλμ. ανα ώρα) και η μικρή αυτονομία ήταν επίσης μειονεκτικές για το άρμα και το πλήρωμα, γιατί στις κάποιες διακοπές του πυρός οι στρατιώτες του εχθρού κατόρθωναν να το πλησιάσουν και να σκοτώσουν το πλήρωμα από την ανοιχτή θυρίδα με όπλα ή χειροβομβίδες.

Η απάντηση των Άγγλων ήταν ο συνεχής βομβαρδισμός των θέσεων του γερμανικού πυροβολικού για να τους αποδυναμώσουν.

Η πρώτη μάχη - Flers 1916

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νέος τύπος πολεμικής μηχανής τέθηκε αμέσως σε χρήση. Πρώτη μάχη που έλαβαν μέρος ήταν στην Φλέρ, μια περιοχή στην Σομμ στις 15 Σεπτεμβρίου του 1916. Από τα συνολικά 49 τεθωρακισμένα που είχαν κατασκευαστεί, τα περισσότερα έπαθαν αμέσως βλάβη γιατί ακόμα δεν ήταν αρκετά εξελιγμένα. Μερικά όμως πέρασαν τις Γερμανικές γραμμές και έκαναν πανωλεθρία, ήταν όμως πολύ λίγα για να μπορέσουν να επηρεάσουν την εξέλιξη της μάχης, και έτσι οι δυνάμεις της Αντάντ έχασαν το προτέρημα του αιφνιδιασμού. Μέχρι να κατασκευαστούν καινούργια τανκς, οι Γερμανοί είχαν χρόνο για να προσαρμοστούν και να αναπτύξουν ανάλογες αμυντικές και αντιπερισπασμικές τακτικές.

Σήμερα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα τεθωρακισμένο τύπου Mark I βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο Αρμάτων του Bovington, το οποίο έχει διασωθεί επειδή χρησιμοποιούταν προφανώς για εκπαίδευση.

Ντοκυμαντέρ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Der Erste Weltkrieg, Teil 1: 1914-1916, αγγλικά, γερμανικά, έκδοση 2006, EAN 7-321921-873584
    Περιέχει το ντοκιμαντέρ "1916 Stalemate" με αυθεντικές σκηνές τανκς Mark I που κινούνται στο πεδίο της μάχης.
  • Stosstrupp 1917, γερμανικά, έκδοση 2007, EAN 4-028032-071368, ISBN 979-3-939504-64-1, Σελίδα IMDb
    Περιέχει σκηνές από την δεκαετία του 1930 με τανκς Mark I που κινούνται στο πεδίο της μάχης.

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]