Megachile pluto


Megachile pluto
H μέλισσα Megachile pluto.
H μέλισσα Megachile pluto.
Κατάσταση διατήρησης
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Συνομοταξία: Αρθρόποδα (Arthropoda)
Ομοταξία: Έντομα (Insecta)
Τάξη: Υμενόπτερα (Hymenoptera)
Οικογένεια: Megachilidae
Γένος: Megachile
Υπογένος: Chalicodoma
Είδος: pluto
Συνώνυμα
  • Chalicodoma pluto (Smith, 1860)

H Megachile pluto, επίσης γνωστή ως γιγαντιαία μέλισσα, Nihan ή raja nihan / rotu ofu (βασιλιάς / βασίλισσα των μελισσών στη Βεγγαλική γλώσσα),[2] είναι μια πολύ μεγάλων διαστάσεων μέλισσα ρητίνης[Σημ. 1] από την Ινδονησία. Είναι το μεγαλύτερο γνωστό ζωντανό είδος μέλισσας. Εθεωρείτο ότι ήταν εξαφανισμένη, μέχρι που το 1981, ανακαλύφθηκαν από τον Laminal Nihan αρκετά δείγματά της· έκτοτε δεν ξανά υπήρξαν επιβεβαιωμένες εμφανίσεις της, έως το 2018, όταν συλλέχθηκαν και πωλήθηκαν δύο στο eBay.[Σημ. 2][Παρ. Σημ. 1] Το 2019, βρέθηκε μια ζωντανή θηλυκή και για πρώτη φορά, κινηματογραφήθηκε.[3]

Ετυμολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

H ετυμολογία της επιστημονικής ονομασίας Megachile pluto, η οποία αναφέρεται στο γένος Megachile, μεταφράζεται προχείρως από το αρχαίο ελληνικό (μέγας (μεγάλος) + χείλος)· τα "μεγάλα χείλη" τους και οι ισχυροί σιαγόνες είναι κατάλληλοι για τη συλλογή των υλικών κατασκευής της φωλιάς. Το pluto, παραπέμπει στον θεό Άδη (ή λατ. Πλούτωνα) των Λατίνων (Pluto).

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Απεικόνιση (κάτοψη) της θηλυκής μέλισσας Megachile pluto.
Απεικόνιση της εμπροσθίας όψης της κεφαλής της θηλυκής μέλισσας Megachile pluto, με ανοιχτούς τους σιαγόνες της, όπου εμφαίνονται τα χείλη.

Η γιγαντιαία μέλισσα του Ουάλλας (Wallace’s giant bee) όπως συνήθως ονομάζεται στο δυτικό ημισφαίριο ή ιπτάμενο μπουλντόγκ (flying bulldog)[4] στην Ασία, είναι μια μαύρη μέλισσα ρητίνης με μεγάλους και καλά αναπτυγμένους σιαγόνες, οι οποίοι ομοιάζουν σχεδόν με αυτούς ενός σκαθαριού και τους οποίους χρησιμοποιούν για να απορροφήσουν τη ρητίνη δέντρων, προκειμένου να φτιάξουν τη φωλιά τους.[5]

Το είδος παρουσιάζει έντονο σεξουαλικό διμορφισμό:[Σημ. 3] τα θηλυκά μπορεί να φτάσουν σε μήκος 38 mm (1,5 in),[5] με ένα μήκος ανοίγματος πτερύγων τα 64 mm (2,5 in),[5] ενώ τα αρσενικά δεν υπερβαίνουν σε μήκος τα 25 mm (1,0 in).[6] Μόνο τα θηλυκά έχουν μεγάλους σιαγόνες.[7] Η M. pluto πιστεύεται ότι είναι το μεγαλύτερο ζωντανό είδος μέλισσας[Σημ. 4][Παρ. Σημ. 2][Παρ. Σημ. 3] και παραμένει το μεγαλύτερο από τα υπάρχοντα είδη μελισσών που περιγράφονται.[6] Έχει μήκος "όσο και ο αντίχειρας ενός ενήλικα".[8]

Η γιγαντιαία μέλισσα του Ουάλλας, διακρίνεται εύκολα από τις άλλες μέλισσες, λόγω του μεγάλου μεγέθους και των γνάθων της, αλλά και μιας ευδιάκριτης λευκής ζώνης στη γαστήρα της.[9] Ο ήχος των φτερών της θηλυκής μέλισσας είναι "ένας βαθύς, αργός βόμβος, που θα μπορούσε κάποιος όσο τον ακούει, να τον αισθανθεί".[5] Όπως και οι άλλες μέλισσες, τρέφεται με νέκταρ και γύρη.[5]

Η γιγαντιαία μέλισσα του Ουάλλας όπως και το υπόλοιπο γένος των Megachile μελισσών, δεν παράγουν μέλι αλλά είναι σημαντικοί επικονιαστές καλλιεργειών και άγριων φυτών. Επίσης, οι μέλισσες Megachile pluto όπως και όλες οι μέλισσες του γένους Megachile, δεν είναι επιθετικές, αλλά μπορούν να τσιμπήσουν ευρισκόμενες σε άμυνα. Έχουν ένα ήπιο τσίμπημα, το οποίο είναι κατά πολύ λιγότερο επώδυνο, από εκείνο μιας κοινής μέλισσας.[10]

Είδη στο γένος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως στο γένος Megachile, έτσι και η μέλισσα Megachile pluto, είναι μια ομάδα μοναχικών μελισσών. Μάλιστα, το γένος των μελισσών Megachile, είναι ένα από τα πολυαριθμότερα γένη μελισσών, με περισσότερα από 1.500 είδη και τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα σε ολόκληρο τον κόσμο.[10]

Διανομή και οικότοπος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γιγαντιαία μέλισσα του Ουάλλας, έχει αναφερθεί σε τρία μόνο νησιά, στις Βόρειες Μολούκες της Ινδονησίας: Bacan, Halmahera και Tidore. Πολύ λίγα είναι γνωστά για τις ανάγκες διανομής και οικοτόπων της, αν και εικάζεται ότι περιορίζεται στα πρωτογενή πεδινά δάση. Τα νησιά έχουν γίνει ο τόπος, σε φυτείες φοινικέλαιου, οι οποίες σήμερα, καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος των πρώην ιθαγενών οικοτόπων. Αυτό έχει προκαλέσει τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (International Union for the Conservation of Nature [IUCN]), να χαρακτηρίσει αυτό το είδος ως «Ευάλωτο».[1]

Η γιγαντιαία μέλισσα του Ουάλλας, απειλείται επίσης από την αποψίλωση των δασών και την απώλεια των οικοτόπων. Η έκθεση της ανακάλυψής της, έρχεται λίγο μετά τη δημοσίευση μιας παγκόσμιας μελέτης, η οποία δείχνει ότι σε ολόκληρο τον κόσμο, τα είδη των εντόμων βρίσκονται σε ύφεση.[5]

Ανακάλυψη και επανακάλυψη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1858,[11][Σημ. 5][Παρ. Σημ. 4][Παρ. Σημ. 5][Παρ. Σημ. 6] το είδος συλλέχτηκε αρχικά από τον Βρετανό φυσιοδίφη Alfred Russel Wallace και του δόθηκε η κοινή ονομασία «γιγαντιαία μέλισσα του Ουάλλας»· είναι επίσης γνωστή ως «γιγαντιαία μέλισσα κτίστης».

Θεωρείτο εξαφανισμένη, μέχρι που το 1981, ανακαλύφθηκε από τον Αμερικανό εντομολόγο Adam C. Messer, ο οποίος βρήκε έξι φωλιές, στη νήσο Bacan και σε άλλα γειτονικά νησιά.[9] Η μέλισσα συγκαταλέγεται μεταξύ των 25 «πιο επιθυμητών απολεσθέντων» ειδών τα οποία βρίσκονται στο επίκεντρο της πρωτοβουλίας «Αναζήτησις Απολεσθέντων Ειδών» του Global Wildlife Conservation.[12] Μετά το 1981 και για τα επόμενα 37 χρόνια, η μέλισσα δεν παρατηρήθηκε στην άγρια φύση.

Το 2018, συλλέχθηκαν στην Ινδονησία δύο δείγματα. Το πρώτο στη νήσο Bacan τον Φεβρουάριο και το δεύτερο στη νήσο Halmahera τον Σεπτέμβριο και στη συνέχεια πωλήθηκαν στο eBay, υπογραμμίζοντας έτσι την έλλειψη προστασίας που παρέχεται σε αυτό το σπάνιο είδος.[13] Το 2019, βρέθηκε από τον Clay Bolt, ένα μόνο θηλυκό.[14] Ζούσε στην Ινδονησία, μέσα σε μια φωλιά τερμιτών. Πριν απελευθερωθεί αυτό το δείγμα, γυρίστηκε και φωτογραφήθηκε.[8][15][16]

Οικολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι θηλυκές μέλισσες Megachile pluto φτιάχνουν τη φωλιά τους, ανοίγοντας τρύπες στα αναχώματα των τερμιτών Microterotermes amboinensis που κατοικούν στα δέντρα, χρησιμοποιώντας τη μεγάλη γνάθο τους για να συλλέξουν κολλώδη ρητίνη δέντρων, την οποία καλύπτουν εσωτερικώς στη φωλιά τους, για να την προστατεύσουν από τους τερμίτες εισβολείς[11] και όπου περνούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους κρυμμένες.[17]

Οι γιγάντιες μέλισσες του Ουάλλας, χτίζουν κοινοτικές φωλιές μέσα στις ενεργές φωλιές των τερμιτών, που κατοικούν στα δέντρα και οι οποίες μπορεί να τις έχουν εξυπηρετήσει, να κρύψουν την ύπαρξή τους από τους κατοίκους των νησιών. Η μέλισσα χρησιμοποιεί ρητίνη δέντρου για την κατασκευή θαλάμων μέσα στη φωλιά των τερμιτών, η οποία προστατεύει τα λαγούμια της και όπου το θηλυκό μεγαλώνει τα μικρά της.[5] Οι θηλυκές μέλισσες, εγκαταλείπουν επανειλημμένα τις φωλιές τους για την αναζήτηση ρητίνης, η οποία συχνά προέρχεται από το φυτό Anisoptera thurifera. Οι μεγάλοι σιαγόνες της μέλισσας βοηθούν στη συλλογή ρητίνης: το θηλυκό κατασκευάζει μεγάλες μπάλες από ρητίνη, οι οποίες συγκρατούνται μεταξύ των σιαγόνων. Η συσχέτιση της μέλισσας με τον τερμίτη Microterotermes amboinensis, είναι πιθανό να είναι αναγκαστική.[9][1]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Στη μελισσοκομία, ο όρος μέλισσα ρητίνης (resin bee), δηλώνει τη μέλισσα η οποία χρησιμοποιεί φυτικές ρητίνες, για την κατασκευή της φωλιάς της.
  2. ↑ Η πρώτη μέλισσα, πωλήθηκε προς $9100 και η δεύτερη, περί τα $2000.
  3. ↑ Σεξουαλικός διμορφισμός (Αγγλικά: sexual dimorphism), είναι η κατάσταση όπου τα δύο φύλα του ίδιου είδους, εμφανίζουν διαφορετικά χαρακτηριστικά πέρα από τις διαφορές στα σεξουαλικά τους όργανα.
  4. ↑ Η θηλυκή μέλισσα Megachile pluto, είναι σχεδόν τέσσερις φορές μεγαλύτερη από μια κοινή Ευρωπαϊκή μέλισσα.
  5. ↑ Το περιοδικό National Geographic και οι ιστότοποι «The search for lost species» και «The New York Times», αναφέρουν ως έτος ανακάλυψης της Megachile pluto από τον Βρετανό φυσιοδίφη Alfred Russel Wallace, το 1859 (και όχι το 1858).
Παραπομπές σημειώσεων
  1. ↑ Douglas Main (21 Φεβρουαρίου 2019). «World's largest bee, once presumed extinct, filmed alive in the wild». www.nationalgeographic.com. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2019. 
  2. ↑ Nature Picture Library. 2019-03-05. https://www.naturepl.com/stock-photo-nature-image01616194.html. Ανακτήθηκε στις 2019-03-18. 
  3. ↑ Osborne, Hannah (2019-02-21). [https://www.newsweek.com/bee-giant-species-alfred-russel-wallace-indonesia-1338835 «TECH & SCIENCE World's biggest bee: Long lost monster species with 'immense jaws' rediscovered in wild»]. Newsweek. https://www.newsweek.com/bee-giant-species-alfred-russel-wallace-indonesia-1338835. Ανακτήθηκε στις 2019-03-18. 
  4. ↑ Douglas Main (21 Φεβρουαρίου 2019). «World's largest bee, once presumed extinct, filmed alive in the wild». www.nationalgeographic.com. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2019. 
  5. ↑ «The search for lost species, Wallace's Giant Bee». www.lostspecies.org. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2019. 
  6. ↑ Douglas Quenqua (21 Φεβρουαρίου 2019). «TRILOBITES The World's Largest Bee Is Not Extinct». www.nytimes.com. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2019. 

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Kuhlmann, M. (2014). «Megachile pluto». IUCN Red List of Threatened Species 2014: e.T4410A21426160. doi:10.2305/IUCN.UK.2014-1.RLTS.T4410A21426160.en. 
  2. ↑ Bolt, Clay (21 Φεβρουαρίου 2019). «Rediscovering Nihan's giant bee». Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ Briggs, Helen (2019-02-22). «World's biggest bee found alive». https://www.bbc.com/news/science-environment-47311186. Ανακτήθηκε στις 2019-02-22. 
  4. ↑ Osborne, Hannah (2019-02-21). [https://www.newsweek.com/bee-giant-species-alfred-russel-wallace-indonesia-1338835 «TECH & SCIENCE World's biggest bee: Long lost monster species with 'immense jaws' rediscovered in wild»]. Newsweek. https://www.newsweek.com/bee-giant-species-alfred-russel-wallace-indonesia-1338835. Ανακτήθηκε στις 2019-03-18. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Douglas Main (21 Φεβρουαρίου 2019). «World's largest bee, once presumed extinct, filmed alive in the wild». www.nationalgeographic.com. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2019. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Quenqua, Douglas (2019-02-21). «The World's Largest Bee Is Not Extinct». The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2019/02/21/science/giant-bee-wallace.html. Ανακτήθηκε στις 2019-03-17. 
  7. ↑ Simon, Matt (2019-02-21). «The Triumphant Rediscovery of the Biggest Bee on Earth». Wired. ISSN 1059-1028. https://www.wired.com/story/wallaces-giant-bee/. Ανακτήθηκε στις 2019-02-21. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Briggs, Helen (21 Φεβρουαρίου 2019). «World's biggest bee found alive» – μέσω www.bbc.co.uk. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Messer, A. C. (1984). «Chalicodoma pluto: The World's Largest Bee Rediscovered Living Communally in Termite Nests (Hymenoptera: Megachilidae)». Journal of the Kansas Entomological Society 57 (1): 165–168. 
  10. ↑ 10,0 10,1 (Editors) Théodore Munyuli, Busitema University - Uganda; Muo Kasina, Kenya Agricultural Research Institute (KARI) - Kenya; Juma Lossini, Tropical Pesticides Research Institute (TPRI) – Tanzania; John Mauremootoo, BioNET-INTERNATIONAL Secretariat – UK; Connal Eardley, Plant Protection Research Institute (PPRI) – South Africa. «Megachile bees, Species in the Genus». BioNET-EAFRINET (eafrinet@africaonline.co.ke). Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2019. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link) CS1 maint: Extra text: authors list (link)
  11. ↑ 11,0 11,1 Helen Briggs (22 Φεβρουαρίου 2019). «BBC News, Science and Environment, World's biggest bee found alive». www.bbc.com. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2019. 
  12. ↑ «The Search for Lost Species» (στα αγγλικά). Global Wildlife Conservation. https://lostspecies.org/. Ανακτήθηκε στις 2017-06-02. 
  13. ↑ Vereecken, Nicolas (2018). «Wallace’s Giant Bee for sale: implications for trade regulation and conservation». Journal of Insect Conservation 22 (5-6): 807-811. doi:10.1007/s10841-018-0108-2. https://link.springer.com/article/10.1007/s10841-018-0108-2. 
  14. ↑ Simon, Matt (21 Φεβρουαρίου 2019). «The Triumphant Rediscovery of the Biggest Bee on Earth». Wired. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2019. 
  15. ↑ Main, Douglas (21 Φεβρουαρίου 2019). «World's largest bee, once presumed extinct, filmed alive in the wild». National Geographic. 
  16. ↑ Bolt, Clay. «Wallace's Giant $9,000 Bee». National Geographic. National Geographic. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2019. 
  17. ↑ Douglas Quenqua (21 Φεβρουαρίου 2019). «TRILOBITES The World's Largest Bee Is Not Extinct». www.nytimes.com. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Megachile pluto στο Wikimedia Commons