Polikarpov R-5

Polikarpov R-5
Τύποςαναγνωριστικό/βομβαρδιστικό αεροσκάφος
ΚατασκευαστήςΣχεδιαστικό Γραφείο Polikarpov
Χώρα προέλευσηςΕΣΣΔ
Παρθενική πτήση1928
Πρώτη παρουσίαση1930
Κύριος χειριστήςΣοβιετική Πολεμική Αεροπορία
Μονάδες που παρήχθησανπερ. 7000
Εξελίχθηκε σεPolikarpov R-Z

Το Polikarpov R-5 (ρωσικά: Р-5‎‎) ήταν μονοκινητήριο αναγνωριστικό/ελαφρύ βομβαρδιστικό αεροσκάφος της δεκαετίας του 1930. Ήταν το κύριο αεροσκάφος αυτού του είδους στις τάξεις της Σοβιετικής Πολεμικής Αεροπορίας και παρήχθη σε μεγάλους αριθμούς, της τάξεως των εφτά χιλιάδων μονάδων συνολικά. Εκτενής ήταν η χρήση του και από την πολιτική αεροπορία.

Σχεδιασμός και ανάπτυξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το R-5 αναπτύχθηκε στο σχεδιαστικό γραφείο του Νικολάι Πολικάρποφ[1] προκειμένου να αντικαταστήσει τα R-1.[Σημ. 1] ως το κύριο αναγνωριστικό/ελαφρύ βομβαρδιστικό της Σοβιετικής Αεροπορίας.

Το πρωτότυπο πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση το Φθινόπωρο του 1928[2] προωθούμενο από κινητήρα BMW VI, γερμανικής προέλευσης. Κύριο δομικό υλικό ήταν το ξύλο και είχε πτέρυγες άνισου εκπετάσματος. Έπειτα από εκτενή αξιολόγηση, αποφασίστηκε το 1930 να ενταχθεί σε παραγωγή πλέον με τον κινητήρα Mikulin M-17, που ήταν αντίγραφο του BMW VI και παράγονταν κατόπιν αδείας στη Σοβιετική Ένωση.[3] Αναπτύχθηκαν και άλλες εκδόσεις του R-5, όπως υδροπλάνα, αεροσκάφη εγγύς υποστήριξης και ελαφρά μεταγωγικά για την Αεροφλότ.

Το R-5SSS ήταν μια εκδοχή του R-5 με βελτιωμένα αεροδυναμικά χαρακτηριστικά. Αποτέλεσε τη βάση για το Polikarpov R-Z που διαδέχθηκε το R-5 στις γραμμές παραγωγής.

Επιχειρησιακή ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σοβιετική Ένωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σοβιετικό γραμματόσημο του 1977 αφιερωμένο στο R-5.

Πολεμική αεροπορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τουλάχιστον εκατό αεροπορικά συντάγματα της Σοβιετικής Αεροπορίας εξοπλίστηκαν με R-5.[3] Εκτός από την ΕΣΣΔ , R-5 διέθετε επίσης η αεροπορία της Μογγολίας και έλαβαν μέρος στη μάχη του Χαλχίν Γκολ το 1939. Τα σοβιετικά R-5 έδρασαν επίσης και στον Χειμερινό Πόλεμο ενάντια στους Φινλανδούς στα 1939-40. Οι τελευταίοι κατάφεραν να καταρρίψουν αρκετά R-5, ενώ κάποια πέρασαν στην κατοχή τους χωρίς όμως να τα εντάξουν σε υπηρεσία. Όταν εισέβαλαν οι Γερμανοί στη Σοβιετική Ένωση (Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα) υπήρχαν ακόμη πολλά R-5 σε μονάδες πρώτης γραμμής. Παρέμειναν σε υπηρεσία στο μεγαλύτερο μέρος Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, συγκεκριμένα μέχρι το 1944, κυρίως ως νυκτερινά βομβαρδιστικά ή ως αεροσκάφη συνδέσμου.[4]

Αεροφλότ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα αεροσκάφη του εθνικού αερομεταφορέα της ΕΣΣΔ ονομάζονταν P-5 (ρωσικά: П-5‎‎).[5] Μπορούσαν να μεταφέρουν έως και 400 kg φορτίου. Ορισμένα μπορούσαν επίσης να μεταφέρουν έως και δύο επιβάτες, ενώ άλλα είχαν καμπίνες για τη μεταφορά επιβατών. Όλες οι πολιτικές εκδόσεις μπορούσαν μεταφέρουν ειδικά κιβώτια/καμπίνες κάτω από τις πτέρυγες για τη μεταφορά φορτίου ή επιβατών. Σε κάθε τέτοιο κιβώτιο μπορούσαν να μεταφερθούν έως και επτά άτομα.[3][6] Ρ-5 εφοδιασμένα με τα προαναφερθέντα κιβώτια διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στη διάσωση του πλοίου Τσελούσκιν, που είχε εγκλωβιστεί στους πάγους.[3] Τα P-5 παρέμειναν σε υπηρεσία με την Αεροφλότ και μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.[4]

Ισπανία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αεροπορία των Δημοκρατικών διέθετε 31 R-5 που παρελήφθησαν τον Νοέμβριο του 1936 και έδρασαν στον Ισπανικό Εμφύλιο. Αποδείχθηκαν αργά και σύντομα χρησιμοποιήθηκαν ως νυκτερινά βομβαρδιστικά.[7] Το Μάρτιο του 1939, στα τέλη του Εμφυλίου, επτά από αυτά ήταν ακόμη σε καλή κατάσταση.

Κίνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ορισμένα αεροσκάφη στάλθηκαν το 1933 στην επαρχία Σιντζιάνγκ. Όταν υπήρξε εξέγερση ενάντια στον υποστηριζόμενο από τη Μόσχα κυβερνήτη της επαρχίας, σοβιετικά R-5 έπληξαν τις θέσεις των ανταρτών στο Ουρούμτσι. Τα R-5 παρέμειναν στη Σιντζιάνγκ ως εκπαιδευτικά μέχρι το 1938.[8]

Εκδόσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
R-5 που εκτίθεται στο Αεροπορικό Μουσείο Μονίνο.
P-5 της Αεροφλότ.
R-5 της Πολεμικής Αεροπορίας του Ιράν.
R-5
Κύρια έκδοση παραγωγής με κινητήρα Μ-17B ή M-17F.[3] Κατασκευάστηκαν 4914 μονάδες.[3]
R-5Sh
Έκδοση εγγύς υποστήριξης. Διέθετε επιπρόσθετο οπλισμό αποτελούμενο από τέσσερα πολυβόλα PV-1.[9] Τα R-5Sh έδρασαν στη μάχη του Χαλχίν Γκολ.[9] These were used in the Battles of Khalkhin Gol.[10]
R-5a
Αναγνωριστικό υδροπλάνο με διπλούς πλωτήρες. Παρήχθησαν 111 μονάδες στα 1934-35.[3]
R-5D
Έκδοση μακράς ακτίνας δράσης. Κατασκευάστηκε μόνο ένα αεροσκάφος.
R-5 Jumo
Εξειδικευμένη έκδοση για τη δοκιμή κινητήρων.
R-5M-34
Αεροσκάφος δοκιμών με τον κινητήρα M-34.
R-5T
Μονοθέσιο τορπιλοπλάνο-βομβαρδιστικό, ικανό να μεταφέρει μία βόμβα των 250-500 kg. Το πρωτότυπο αυτής της έκδοσης πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση το 1934 και το επόμενο έτος κατασκευάστηκαν πενήντα αεροσκάφη.
R5-SSS
Έκδοση με βελτιωμένα αεροδυναμικά χαρακτηριστικά και ισχυρότερο οπλισμό. Αναφέρεται επίσης και ως SSS. Κατασκευάστηκαν περισσότερες από εκατό μονάδες στα 1935-36.[2]
P-5
Ελαφρύ μεταγωγικό με κινητήρα M-17B για την Αεροφλότ. Μέχρι το 1940 είχαν κατασκευαστεί περισσότερα από χίλια.[3]
P-5a
Εκδοχή υδροπλάνου του P-5. Παρήχθη σε μικρούς αριθμούς.
R-5L
Έκδοση με καμπίνα για δύο επιβάτες. Γνωστό ως «λιμουζίνα», παρήχθη σε μικρούς αριθμούς.
P-5L
Βελτιωμένη παραλλαγή του P-5.
Rafaelyants PR-5
Βελτιωμένο μεταγωγικό με νέα άτρακτο που διέθετε κλειστή καμπίνα για τέσσερις επιβάτες. Μετατράπηκαν 210 αεροσκάφη για χρήση από την Αεροφλότ.
Rafaelyants PR-12
Επιβατηγό μονοπλάνο βασισμένο στο PR-5. Κατασκευάστηκε ένα πρωτότυπο το 1938.
ARK-5
Εξειδικευμένη έκδοση για αποστολές στην Αρκτική με κλειστό θερμαινόμενο κόκπιτ. Κατασκευάστηκαν δύο μονάδες.
LSh
Ελαφρύ αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης. Κατασκευάστηκε μονάχα ένα πρωτότυπο.
TSh-1
Βαρύ αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης με θωράκιση πάχους 6 mm. Κατασκευάστηκαν τρία πρωτότυπα.
TSh-2
Βελτιωμένη εκδοχή του Tsh-1. Κατασκευάστηκαν δέκα μονάδες.
ShON
Έκδοση εγγύς υποστήριξης με αναδιπλούμενες πτέρυγες. Παραγγέλθηκαν τριάντα μονάδες για χρήση ενάντια στους αντάρτες στην επαρχία Σιντζιάνγκ.

Χρήστες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιράν
Β΄ Ισπανική Δημοκρατία
Ισπανία (Εθνικιστές)
Σοβιετική Ένωση
Μογγολία
Τουρκία

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του R-5
Συγκρίσιμα αεροσκάφη

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Αντίγραφα του Airco DH.9A που παράγονταν στην ΕΣΣΔ.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 А. С. Яковлев. О жизни и о себе (записки авиаконструктора). 2-е изд., доп. М., 1968. стр.159
  2. ↑ 2,0 2,1 Donald 1997, p. 755.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Gunston, Bill (1995). The Osprey Encyclopedia of Russian Aircraft, 1875-1995. Osprey Publishing Company. ISBN 978-1-85532-405-3. 
  4. ↑ 4,0 4,1 "Polikarpov Nikolai Nikolaevich." Αρχειοθετήθηκε 2007-07-27 στο Wayback Machine. aviation.ru, 24 March 2004. Retrieved: 3 July 2011.
  5. ↑ "Легкий транспортно-пассажирский самолет П-5"
  6. ↑ Gretchihine, A. (25 Ιανουαρίου 1996). «People Pods: Early Soviet Experiments». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2007. 
  7. ↑ Martin, San. «República - Aviones de bombardeo : Polikarpov R-5 'Rasante'». www.sbhac.net (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2019. 
  8. ↑ Andersson 2008, pp. 83–84
  9. ↑ 9,0 9,1 Широкорад, А.Б. (2001). Istorii︠a︡ aviat︠s︡ionnogo vooruzhenii︠a︡ (History of aircraft armament). Shirokorad A.B.: Kharvest. σελίδες 68–69. ISBN 985-433-695-6. 
  10. ↑ Mellinger, George M. «Order of Battle Khalkin Gol». www.j-aircraft.com. Twin Cities Aero Historians. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2019. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Andersson, Lennart (2008). A History of Chinese Aviation: Encyclopedia of Aircraft and Aviation in China to 1949. Taipei, Republic of China: AHS of ROC. ISBN 978-957-28533-3-7. 
  • Andersson, Lennart (July 1998). «Histoire de l'aéronautique persane, 1921–1941: La première aviation du Chah d'Iran» (στα French). Avions: Toute l'aéronautique et son histoire (76): 2–12. ISSN 1243-8650. 

Επιπλέον ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Donald, David (1997). The encyclopedia of world aircraft (Updated έκδοση). Ottawa: Prospero Books. ISBN 9781856053754. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Polikarpov R-5 στο Wikimedia Commons