The Yes Men

Ο Άντι Μπίκλμπαουμ κι ο Μάικ Μποννάνο έξω από την Go-Expo 2007 όπου ανακοίνωσαν, ως εκπρόσωποι της Exxon, την παραγωγή πετρελαίου από πτώματα

Οι Yes Men[1] είναι μια ομάδα ακτιβιστών που προκαλούν πολιτιστικές παρεμβολές (culture jamming). Δημιουργούν και συντηρούν ψεύτικους ιστότοπους παραπλήσιους με αυτούς των οργανισμών που είναι στόχοι τους, κι έτσι γίνονται λήπτες προσκλήσεων για να συμμετάσχουν σε συνέδρια, συμπόσια και τηλεοπτικές εκπομπές, τις οποίες αποδέχονται προσποιούμενοι ότι είναι οικονομικοί παράγοντες και εκπρόσωποι μεγάλων διεθνών οργανισμών όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Ο τρόπος αυτός καταγγελίας της δράσης ορισμένων επιχειρήσεων και διεθνών οργανισμών έχει αποτελέσει αντικείμενο τόσο θετικής όσο και αρνητικής κριτικής, αλλά και αιτία να πέσει κατά 3% η μετοχή της εταιρίας χημικών Dow το 2004.

Η μέθοδός τους είναι συνήθως η σάτιρα και η παρωδία. Παριστάνοντας τους εκπροσώπους της κυβέρνησης, επιχειρήσεων ή οργανισμών, κάνουν εξωφρενικές και απάνθρωπες δηλώσεις σχετικά με το μέλλον των εργαζόμενων ή των καταναλωτών, και κατόπιν αντιμετωπίζουν με αδιαφορία και κυνισμό τη φρίκη ή το θυμό που προκαλούν τα λεγόμενά τους, ενώ συνήθως δεν αποκαλύπτεται ότι το όλο πράγμα είναι φάρσα. Άλλες φορές κάνουν ανακοινώσεις που αντιπροσωπεύουν ιδανικά σενάρια για το κίνημα αντιπαγκοσμιοποίησης, κι έτσι τα ΜΜΕ διαδίδουν τη διάλυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου προκειμένου να στηρίξει το έργο του ΟΗΕ, ή την πρόθεση της Dow να πληρώσει δισεκατομμύρια δολλάρια προκειμένου να αντιμετωπιστεί η καταστροφή που προκάλεσε η Union Carbide στην Ινδία.

Οι Yes Men έχουν εμφανιστεί ως εκπρόσωποι του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, της McDonald's, της εταιρίας χημικών Dow και του Υπουργείου Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ. Τα δυο κύρια μέλη της ομάδας είναι γνωστά με αρκετά ψευδώνυμα, τα πιο γνωστά από τα οποία είναι Άντι Μπίκλμπαουμ και Μάικ Μπονάννο. Τα πραγματικά τους ονόματα όμως είναι Ζακ Σέρβιν και Ίγκορ Βάμος αντίστοιχα. Οι δυο έχουν προϊστορία στο χώρο των πολιτιστικών παρεμβολών. Ο Σέρβιν είναι συγγραφέας και πρώην εργαζόμενος στην εταιρία ηλεκτρονικών παιχνιδιών Maxis, και συμπεριέλαβε ένα πασχαλινό αυγό στο παιχνίδι SimCopter, που έκανε τους αρσενικούς χαρακτήρες να φιλιούνται μεταξύ τους κάθε Παρασκευή και 13. Ο Βάμος είναι επίκουρος καθηγητής ΜΜΕ στο Πολυτεχνείο Ρένσελαερ της Νέας Υόρκης. Στο παρελθόν είχε συμμετάσχει στο "Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Μπάρμπι", που αντάλασσε τα ηχογραφημένα μηνύματα ανάμεσα σε κούκλες Μπάρμπι και G.I. Joe και κατόπιν τοποθετούσε τις "πειραγμένες" κούκλες στα ράφια των καταστημάτων. Οι Yes Men υποστηρίζονται στις προσπάθειές τους από πολλούς ανθρώπους σε διάφορα σημεία του πλανήτη.

Η δράση τους καταγράφεται στην ταινία The Yes Men, που διανεμήθηκε από την United Artists, το ντοκιμαντέρ Info Wars και το βιβλίο The Yes Men: The True Story of the End of the World Trade Organization (Η Αληθινή Ιστορία του Τέλους του ΠΟΕ).

Δράση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τζορτζ Μπους

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια από τις πρώτες κινήσεις των Yes Men ήταν η δημιουργία του σατιρικού ιστότοπου www.gwbush.com, που στήθηκε πριν τις προεδρικές εκλογές του 2000 προκειμένου να ασκήσει κριτική στον μετέπειτα Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπους. Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την ιστοσελίδα σε μια συνέντευξη τύπου το 1999, ο Μπους απάντησε ότι η ιστοσελίδα το είχε παρακάνει με την κριτική, και πως "θα έπρεπε να υπάρχουν όρια στην ελευθερία".[2][3]

Το 2004, οι Yes Men έκαναν περιοδεία στις ΗΠΑ ως η πατριωτική οργάνωση Yes, Bush Can! (Ναι, ο Μπους Μπορεί!) παροτρύνοντας τους ανθρώπους να υπογράψουν την "Πατριωτική Δέσμευση" με την οποία συμφωνούσαν να αποθηκεύσουν πυρηνικά απόβλητα στο σπίτι τους και να στείλουν τα παιδιά τους στον πόλεμο. Η "καμπάνια" εμφανίστηκε και στο συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος του 2004.

Dow Chemical

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα αποκαλυπτήρια της Τζίλντα, Μασκότ Αποδεκτού Κινδύνου από τους "εκπροσώπους της Dow"

Στις 3 Δεκεμβρίου του 2004, εικοστή επέτειο της καταστροφής του Μποπάλ, ο Άντι Μπίκλμπαουμ εμφανίστηκε σε εκπομπή του BBC World ως ο "Τζουντ Φινιστέρρα", εκπρόσωπος της εταιρίας χημικών Dow. Η Dow είναι ιδιοκτήτης της Union Carbide, της εταιρίας που είναι υπεύθυνη για τη διαρροή χημικών στο Μποπάλ της Ινδίας, που σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους και άφησε πάνω από 100.000 με ανάγκη ισόβιας ιατρικής περίθαλψης.

Στην ψεύτικη ιστοσελίδα της Dow που είχαν στήσει οι Yes Men, αναφερόταν όσο πιο ξεκάθαρα και εμφατικά γινόταν ότι η Dow δεν είχε καμία πρόθεση να επανορθώσει για την καταστροφή. Η πραγματική εταιρία δέχτηκε σκληρή κριτική για αυτό, και τόσο η αληθινή όσο και η ψεύτικη Dow διέψευσαν τη δήλωση, χωρίς ωστόσο η Dow να κάνει κάποια επιπλέον κίνηση.

Οι Yes Men θέλησαν να πιέσουν κι άλλο την εταιρία, κι έτσι ο "Φινιστέρρα" εμφανίστηκε στις ειδήσεις του BBC δηλώνοντας ότι η Dow αποφάσισε να ρευστοποιήσει την Union Carbide και να χρησιμοποιήσει τα 12 δισεκατομμύρια δολλάρια από την πώληση προκειμένου να πληρώσει για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, να καθαρίσει την περιοχή από τα χημικά και να χρηματοδοτήσει έρευνες για την επικινδυνότητα των προϊόντων της. Μετά από δυο ώρες έντονης κάλυψης της είδησης από τα ΜΜΕ, και με την μετοχή της να πέφτει πάνω από 3% σε είκοσι λεπτά, η Dow εξέδωσε ανακοίνωση τύπου με την οποία αρνούνταν όσα αναφέρονταν στη δήλωση του Φινιστέρρα, προκαλώντας έτσι ακόμα μεγαλύτερη κάλυψη στην υπόθεση της ψεύτικης είδησης περί επανορθώσεων της εταιρίας. Η φάρσα προκάλεσε συζητήσεις σχετικά με τη στάση της Dow όσον αφορά τις επιπτώσεις του ατυχήματος, αλλά και θλίψη στους κατοίκους του Μποπάλ που πίστεψαν ότι οι αγώνες τους για επανορθώσεις από μέρους της Dow δικαιώθηκαν, για να απογοητευτούν λίγες ώρες αργότερα.

Στο Διεθνές Συνέδριο Πληρωμών στο Λονδίνο, στις 28 Απριλίου 2005, ο "εκπρόσωπος" της Dow "Εράστους Χαμμ" παρουσίασε την έννοια του "Αποδεκτού Κινδύνου" -δηλαδή του αποδεκτού αριθμού ανθρώπινων θυμάτων από τις δραστηριότητες μιας εταιρίας πριν αρχίσουν να επηρεάζονται τα κέρδη της- τον "υπολογιστή Αποδεκτού Κινδύνου" και τη "Μασκότ του Αποδεκτού Κινδύνου" -έναν χρυσό ανθρώπινο σκελετό ονόματι Τζίλντα- σε ένα ακροατήριο περίπου 70 τραπεζιτών, αρκετοί από τους οποίους θέλησαν να αποκτήσουν το πρόγραμμα υπολογισμού του Αποδεκτού Κινδύνου.

Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο "Κίνιθρουνγκ Σπρατ" ανακοινώνει την αυτοδιάλυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας

Η πιο γνωστή παρωδία των Yes Men είναι η "διορθωμένη" ιστοσελίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στη διεύθυνση gatt.org. Η ιστοσελίδα λαμβάνει emails από ανθρώπους που πίστευαν ότι πρόκειται για την κανονική σελίδα του Οργανισμού, συμπεριλαμβανομένων και προσκλήσεων για ομιλίες σε συνέδρια και εκδηλώσεις, τις οποίες οι Yes Men φυσικά αποδέχονται.

Στις ομιλίες τους, τα μέλη της ομάδας έχουν ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να εξαγοράζουν ψήφους για το κόμμα της προτίμησής τους από τους πολίτες, έχουν παρουσιάσει το σκεπτικό πως ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος έγινε άσκοπα καθώς ο Τρίτος Κόσμος προμηθεύει σήμερα ισάριθμους σκλάβους, και έχουν ανακοινώσει την απόφαση του ΠΟΕ να αυτοδιαλυθεί προκειμένου να διαθέσει τους υπαλλήλους και τα κεφάλαιά του για την προώθηση του καταστατικού του ΟΗΕ και την υποστήριξη των αδύνατων του πλανήτη. Σε ένα συνέδριο παραγόντων της βιομηχανίας υφασμάτων στη Φινλανδία το 2003, ένας "εκπρόσωπος του ΠΟΕ" παρουσίασε το μέλλον στο επίσημο ένδυμα εργασίας, που είχε τη μορφή μιας χρυσής στολής από λάτεξ με έναν τεράστιο φαλλό, στην κορυφή του οποίου υπήρχε μια οθόνη μέσω της οποίας ο μάνατζερ κάποιας εταιρίας θα μπορούσε να επιβλέπει τους εργάτες στον Τρίτο Κόσμο. Το Νοέμβριο του 2006, σε συνέδριο στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ για την επιχειρηματικότητα στην Αφρική, ο "εκπρόσωπος του ΠΟΕ" πρότεινε ως λύση για τη φτώχια της Αφρικής ένα πρόγραμμα για την "πλήρη ιδιωτικοποίηση της εργασίας", ουσιαστικά δηλαδή τη δουλεία με τους εργαζόμενους να είναι ιδιοκτησία των επιχειρήσεων. Η διευθύντρια του Τομέα Αφρικανικών Υποθέσεων του Γραφείου Εξωτερικού Εμπορίου των ΗΠΑ ευχαρίστησε τον "Χάννιφορντ Σμιντ" για τη μακροσκοπική του προοπτική και δήλωσε πως το Γραφείο επεξεργάζεται τη γενική προσέγγιση του ΠΟΕ.

Νέα Ορλεάνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 28 Αυγούστου του 2006 οι Yes Men εμφανίστηκαν σε μια "Συνάντηση Κορυφής για τη Στέγαση" στην Νέα Ορλεάνη, δίπλα στο δήμαρχο της πόλης Ρέι Νάγκιν και την Κυβερνήτη της Πολιτείας Καθλήν Μπλάνκο. Μπροστά σε ένα ακροατήριο που αποτελούνταν κυρίως από μεσίτες και εργολάβους, ο "Ρενέ Όσγουιν", που συστήθηκε σαν "βοηθός υπογραμματέας" του Υπουργείου Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ, ανακοίνωσε πως το υπουργείο θα λειτουργούσε και πάλι τις δημόσιες κατοικίες που είχαν κλείσει μετά την καταστροφή της πόλης από τον τυφώνα Κατρίνα. Είπε ότι το υπουργείο άλλαξε γνώμη και ματαίωνε το σχέδιο που προέβλεπε τα -ανέπαφα από το πέρασμα του τυφώνα- κτίρια να κατεδαφιστούν και να αντικατασταθούν από κατοικίες πολυτελείας.[4] Το υπουργείο αποκάλεσε αυτή την ενέργεια, που σκοπό είχε να προβάλλει την ακρίβεια της στέγης στις ΗΠΑ, "σκληρή φάρσα".[5]

Ο "Όσγουιν" ανακοίνωσε επίσης ότι μεγάλες εταιρίες πετρελαιοειδών θα διέθεταν μέρος από τα κέρδη τους για την επαναδημιουργία των υγρότοπων που είχαν καταστραφεί προκειμένου να διανοιχτούν κανάλια για τα τάνκερ, έτσι ώστε να προφυλάξουν την πόλη από την πλημμύρα λόγω μελλοντικών τυφώνων.

ExxonMobil

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 14 Ιουνίου του 2007 οι Yes Men παραβρέθηκαν στο μεγαλύτερο πετρελαϊκό συνέδριο του Καναδά στο Κάλγκαρι, ως εκπρόσωποι της ExxonMobil και του Εθνικού Συμβουλίου Πετρελαίου, της επιτροπής που συμβουλεύει το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ. Μπροστά σε περίπου 300 παράγοντες της βιομηχανίας πετρελαιοειδών, το Εθνικό Συμβούλιο Πετρελαίου θα ανακοίνωνε τα πολυαναμενόμενα αποτελέσματα μιας μελέτης που του ανέθεσε ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Σάμιουελ Μπόλντμαν, σε μια ομιλία που διαφημίστηκε σαν το σημαντικότερο γεγονός του συνεδρίου.

Στην ομιλία του, ο "εκπρόσωπος του Συμβουλίου Πετρελαίου" ανακοίνωσε ότι η μελέτη κατέληξε πως η ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ και του Καναδά (και ειδικά η εντατική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Αλμπέρτα που προκαλεί έντονη έκλυση αερίων του θερμοκηπίου, και η ανάπτυξη του υγρού κάρβουνου) μεγαλώνει την πιθανότητα να συμβούν τεράστιες περιβαλλοντικές καταστροφές πλανητικής κλίμακας. Καθησύχασε όμως το ακροατήριο, καθώς ακόμα και σε αυτή την περίπτωση η βιομηχανία πετρελαίου θα συνέχιζε να παράγει καύσιμα, μετατρέποντας τα πτώματα των δισεκατομμυρίων ανθρώπων που θα πέθαιναν λόγω της κλιματικής αλλαγής σε πετρέλαιο.[6]

Το όλο εγχείρημα με το όνομα Vivoleum (ελεύθερα Ζωντανέλαιο) θα έδενε αρμονικά με τη συνεχή επέκταση της εκμετάλλευσης των ορυκτών καυσίμων, που θα προκαλούσε ακόμα περισσότερα θύματα και άρα περισσότερη πρώτη ύλη για την παραγωγή Vivoleum. Οι παρευρισκόμενοι άκουσαν με προσοχή την ομιλία και κατόπιν άναψαν "αναμνηστικά κεριά", που μοίρασε ο Βάμος, εις μνήμην των μελλοντικών θυμάτων της κλιματικής αλλαγής. Τους αποκαλύφθηκε ότι τα κεριά ήταν φτιαγμένα από Vivoleum και συγκεκριμένα από το πτώμα ενός επιστάτη της Exxon που πέθανε μετά την έκθεσή του σε τοξικά στις εγκαταστάσεις της εταιρίας. Αφού άρχισε να προβάλλεται το βίντεο-βιογραφία του επιστάτη, οι διοργανωτές απομάκρυναν τον Βάμος από το βήμα. Καθώς η ασφάλεια τον έβγαζε έξω από την αίθουσα, ο έτερος παρευρισκόμενος των Yes Men προσεγγίστηκε από δημοσιογράφους και έκανε δηλώσεις σχετικές με το Vivoleum ως εκπρόσωπος της Exxon μέχρι να συλληφθεί και αυτός.[7] Η καναδική αστυνομία δεν διαπίστωσε κάποια παράβαση κι έτσι αφέθηκαν και οι δυο ελεύθεροι.

Παρωδία των New York Times

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 13 Νοέμβρη του 2008, διανεμήθηκε κυρίως στη Νέα Υόρκη και το Λος Άντζελες μια ψεύτικη "έκτακτη έκδοση" των New York Times, στο πρωτοσέλιδο της οποίας αναφερόταν ότι τέλειωνε ο πόλεμος στο Ιράκ, και ο Πρόεδρος Μπους θα περνούσε από δίκη με την κατηγορία της προδοσίας.[8] Άλλες ειδήσεις αφορούσαν την παραδοχή από την Κοντολίζα Ράις ότι η αμερικανική κυβέρνηση γνώριζε πριν τον πόλεμο ότι δεν υπήρχαν όπλα μαζικής καταστροφής στο Ιράκ, την παροχή δωρέαν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε όλους τους αμερικανούς, καθώς και την ανάκληση όλων των αυτοκινήτων που κινούνται με βενζίνη.[9] Το φύλλο της εφημερίδας, με ημερομηνία 4 Ιουλίου 2009, ήταν πανομοιότυπο με αυτό της κανονικής εφημερίδας, και συνοδεύτηκε και από την αντίστοιχη ιστοσελίδα, που μιμούνταν αυτή των NY Times. Σύμφωνα με τους Yes Men, η κυκλοφορία του φύλλου προετοιμαζόταν για έξι μήνες, και διανεμήθηκε σε 1.200.000 αντίτυπα από χιλιάδες εθελοντές.[10]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις-παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Ο όρος "Yes Man" περιγράφει το στέλεχος μιας εταιρίας, οργανισμού ή κυβέρνησης, που λέει πάντα "ναι" και δεν αμφισβητεί ποτέ τις άνωθεν εντολές, ανεξάρτητα από το αν είναι λογικές ή όχι.
  2. ↑ Terry M. Neal (1999-11-29). «Satirical Web Site Poses Political Test». Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-srv/WPcap/1999-11/29/002r-112999-idx.html. 
  3. ↑ «The Yes Men: Bush». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2005. 
  4. ↑ «Oops: Impostor scams Louisiana officials». CNN. 2006-08-28. http://www.cnn.com/2006/POLITICS/08/28/hud.hoax/index.html. 
  5. ↑ Justin Rood (2006-08-28). «Fake HUD Official Punk'd Louisiana Pols». TPM Muckraker. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-09-01. https://web.archive.org/web/20060901021904/http://www.tpmmuckraker.com/archives/001432.php. Ανακτήθηκε στις 2006-08-29. 
  6. ↑ The Yes Men (2007-06-15). Exxon Proposes Burning Humanity for Fuel. Δελτίο τύπου.
  7. ↑ Norvall Scott (2007-06-15). «Pranksters disrupt oil patch conference». The Globe and Mail. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-08-22. https://web.archive.org/web/20070822190312/http://www.theglobeandmail.com/servlet/story/LAC.20070615.RTICKERMN15/TPStory/. Ανακτήθηκε στις 2007-08-09. 
  8. ↑ Pranksters print spoof NY Times, BBC News, ανακτήθηκε 13 Νοεμβρίου 2008
  9. ↑ Η σελίδα-παρωδία της εφημερίδας
  10. ↑ Πλαστά αντίτυπα των New York Times ανήγγειλαν τη λήξη του πολέμου στο Ιράκ Αρχειοθετήθηκε 2008-12-03 στο Wayback Machine., in.gr, ανακτήθηκε 13 Νοεμβρίου 2008

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]