Η Άννι Μπέσαντ (Annie Besant ; 1 Οκτωβρίου 1847-20 Σεπτεμβρίου 1933) ήταν Βρετανίδα σοσιαλίστρια, θεοσοφίστρια, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών, συγγραφέας, ρήτορας, μέλος πολιτικού κόμματος, εκπαιδευτικός και φιλάνθρωπος. Θεωρείται υπέρμαχος της ανθρώπινης ελευθερίας και ήταν ένθερμη υποστηρίκτρια της ιρλανδικής και της ινδικής τοπικής αυτοδιοίκησης. Υπήρξε επίσης παραγωγική συγγραφέας με πάνω από 300 βιβλία και φυλλάδια στο ενεργητικό της. Ως παιδαγωγός, η συνεισφορά της περιλάμβανε το γεγονός ότι ήταν ένας από τους ιδρυτές του Πανεπιστημίου Banaras Hindu. Επί 15 χρόνια, η Μπέσαντ υποστήριξε δημόσια στην Αγγλία τον αθεϊσμό και τον επιστημονικό υλισμό. Στόχος της ήταν η παροχή απασχόλησης, καλύτερων συνθηκών διαβίωσης και σωστής εκπαίδευσης για τους φτωχούς.[15]
Η Μπέσαντ αποτέλεσε σημαντική ομιλήτρια της National Secular Society καθώς και συγγραφέας και στενή φίλη του Τσαρλς Μπράντλο. Το 1877 οι δυο τους εκδιώχθηκαν ποινικά για την έκδοση ενός βιβλίου για τον Τσαρλς Νόουλτον, υπέρμαχου της καταπολέμησης των γεννήσεων. Το σκάνδαλο αυτό τούς έκανε διάσημους και το 1880 ο Μπράντλο εξελέγη βουλευτής στο Νορθάμπτον.
Στην συνέχεια, η Μπέσαντ συμμετείχε σε συνδικαλιστικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της διαδήλωσης της Ματωμένης Κυριακής και της απεργίας των κοριτσιών των σπίρτων στο Λονδίνο το 1888. Υπήρξε κορυφαία ομιλήτρια τόσο στην Fabian Society όσο και στην μαρξιστική Σοσιαλδημοκρατική Ομοσπονδία. Εκλέχθηκε στο London School Board for Tower Hamlets, επικρατώντας στην ψηφοφορία, παρόλο που ελάχιστες γυναίκες είχαν το προσόντα να ψηφίσουν εκείνη την εποχή.[16]
Το 1890 η Μπέσαντ γνώρισε την Ελένα Μπλαβάτσκυ, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το ενδιαφέρον της για την θεοσοφία και να μειωθεί το ενδιαφέρον της για τα κοσμικά θέματα. Στο πλαίσιο του έργου της που σχετιζόταν με την θεοσοφία, ταξίδεψε στην Ινδία. Το 1898 βοήθησε στην ίδρυση της Κεντρικής Ινδουιστικής Σχολής και το 1922 βοήθησε στην ίδρυση του Εθνικού Κολλεγιακού Συμβουλίου του Χαϊντεραμπάντ στην Βομβάη της Ινδίας. Το 1902 ίδρυσε την πρώτη υπερπόντια Στοά του Διεθνούς Τάγματος της Συν-Μασονίας, Le droit humain. Τα επόμενα χρόνια ίδρυσε στοές σε πολλά μέρη της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Το 1907 έγινε πρόεδρος της Θεοσοφικής Εταιρείας, της οποίας η διεθνής έδρα βρισκόταν τότε στο Adyar του Madras.
Η Μπέσαντ ασχολήθηκε επίσης με την πολιτική στην Ινδία, συμμετέχοντας στο Κογκρέσο της Ινδίας. Όταν ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος το 1914, βοήθησε στην δημιουργία της Home League Rule για την εκστρατεία υπέρ της δημοκρατίας στην Ινδία και του καθεστώτος κυριαρχίας εντός της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό οδήγησε στην εκλογή της ως προέδρου του Ινδικού Κογκρέσου στα τέλη 1917. Στα τέλη της δεκαετίας 1920, η Μπέσαντ ταξίδεψε στις ΗΠΑ με τον προστατευόμενό της και υιοθετημένο γιο Τζίντου Κρισναμούρτι, για τον οποίο ο ίδια ισχυριζόταν ότι ήταν ο νέος Μεσσίας και η ενσάρκωση του Βούδα. Ο Κρισναμούρτι απέρριψε αυτούς τους ισχυρισμούς το 1929. Μετά τον πόλεμο, συνέχισε να αγωνίζεται για την ανεξαρτησία της Ινδίας και για τους σκοπούς της θεοσοφίας μέχρι τον θάνατό της, το 1933.[17][18]
↑Annie Besant: an Autobiography (Unwin, 1908), 81.
↑Mark Bevir, The Making of British Socialism (Princeton University, 2011 ), 202.
↑The Political Status of Women (1874) was Besant's first public lecture. Carol Hanbery MacKay, Creative Negativity: Four Victorian Exemplars of the Female Quest (Stanford University, 2001), 116–117.
Briggs, Julia. A Woman of Passion: The Life of E. Nesbit. New Amsterdam Books, 2000, 68, 81–82, 92–96, 135–139
Chandrasekhar, S. A Dirty, Filthy Book: The Writing of Charles Knowlton and Annie Besant on Reproductive Physiology and Birth Control and an Account of the Bradlaugh-Besant Trial. University of California Berkeley 1981
Grover, Verinder and Ranjana Arora (eds.) Annie Besant: Great Women of Modern India – 1: Published by Deep of Deep Publications, New Delhi, India, 1993
Kumar, Raj Rameshwari Devi and Romila Pruthi. Annie Besant: Founder of Home Rule Movement, Pointer Publishers, 2003 (ISBN81-7132-321-9)
Kumar, Raj, Annie Besant's Rise to Power in Indian Politics, 1914–1917. Concept Publishing, 1981
Manvell, Roger. The trial of Annie Besant and Charles Bradlaugh. Elek, London 1976
Nethercot, Arthur H. The first five lives of Annie Besant Hart-Davis: London, 1961
Nethercot, Arthur H. The last four lives of Annie Besant Hart-Davis: London (also University of Chicago Press 1963) (ISBN0-226-57317-6)
Taylor, Anne. Annie Besant: A Biography, Oxford University Press, 1991 (also US edition 1992) (ISBN0-19-211796-3)
Uglow, Jennifer S., Maggy Hendry, The Northeastern Dictionary of Women's Biography. Northeastern University, 1999