Άνταμ Καζίμιες Τσαρτορίσκι

Άνταμ Καζίμιες Τσαρτορίσκι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1  Δεκεμβρίου 1734[1][2][3]
Γκντανσκ[4][5]
Θάνατος19  Μαρτίου 1823[1][2][3]
Σιενιάβα
Τόπος ταφήςΕκκλησία του Τιμίου Σταυρού (Βαρσοβία)
ΨευδώνυμοDantiscus[6]
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[7]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας[8]
πολιτικός[8]
κριτικός λογοτεχνίας
αξιωματικός[9]
Περίοδος ακμής1755[10] - 1823[10]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαFamilia
Οικογένεια
ΣύζυγοςΙζαμπέλα Τσαρτορίσκα[11]
ΤέκναΜάρια Βιρτεμπέρσκα
Άνταμ Γέζι Τσαρτορίσκι
Κονστάντι Άνταμ Τσαρτορίσκι
Zofia Czartoryska
Teresa Czartoryska
Gabriela Czartoryska
ΓονείςΆουγκουστ Αλεξάντερ Τσαρτορίσκι και Μάρια Ζόφια Τσαρτορίσκα
ΑδέλφιαΙζαμπέλα Λουμπομίρσκα
ΟικογένειαΤσαρτορίσκι
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός και field marshal
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαDeputy to the Sejm of the Polish–Lithuanian Commonwealth
Πολωνός εκλογέας
Διευθύνων του Σέιμ της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας
Marshal of the Court of the Grand Duchy of Lithuania
d:Q66201065
d:Q123011031[12]
ΒραβεύσειςOrder of the White Eagle (1764)
Τάγμα του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι (9  Μαΐου 1762)
τάγμα του Αγίου Ανδρέα (1762)
Order of Saint Stanislaus (1765)
Τάγμα του Χρυσόμαλλου Δέρατος (1808)
Τάγμα της Αγίας Άννης (1808)
Ιππότης του Τάγματος του Χρυσόμαλλου Δέρατος[9]
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Πρίγκιπας Άνταμ Καζίμιες Τσαρτορίσκι (πολωνικά: Adam Kazimierz Czartoryski) (1 Δεκεμβρίου 1734 - 19 Μαρτίου 1823) ήταν επιδραστικός Πολωνός[13] ευγενής, συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και θεάτρου, γλωσσολόγος, ταξιδιώτης και πολιτική προσωπικότητα. Ήταν ένας μεγάλος προστάτης των τεχνών και υποψήφιος για το πολωνικό στέμμα. Σπούδασε στην Αγγλία και μετά την επιστροφή του στην Πολωνία το 1758, έγινε μέλος του Σέιμ (κοινοβούλιο), Στρατηγός του Στέμματος της Ποδολίας και Στρατάρχης της Γενικής Συνομοσπονδίας του Βασιλείου της Πολωνίας.[14][15]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώιμη ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ήταν ο γιος του Πρίγκιπα Αούγκουστ Αλεξάντερ Τσαρτορίσκι, βοεβόδα του Βοεβοδάτου Ρουθηνίας και της Μάρια Ζόφια Τσαρτορίσκα (το γένος Σιενιάφσκα). Παντρεύτηκε την Ιζαμπέλα Φλέμινγκ στις 18 Νοεμβρίου 1761, στο Βόλτσιν της Πολωνίας.

Πολιτική καριέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ήταν μέλος του κόμματος Familia και το 1763 αρνήθηκε να είναι υποψήφιος για το πολωνικό στέμμα, προτιμώντας να είναι προστάτης των τεχνών, και αποσύρθηκε υπέρ του Στανίσουαφ Αύγουστου Πονιατόφσκι. Με τη σύζυγό του, Ιζαμπέλα Τσαρτορίσκα, δημιούργησε στο Παλάτι Τσαρτορίσκι στο Πουουάβι ένα σημαντικό κέντρο της πολωνικής πνευματικής και πολιτικής ζωής.

Υπηρέτησε από το 1758 ως γενικός σταρόστα της Ποδολίας. Το 1765 συνίδρυσε την εφημερίδα Monitor, την κορυφαία εφημερίδα του Πολωνικού Διαφωτισμού. Το 1766 αναδιοργάνωσε το στρατό του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας. Το 1767 εντάχθηκε στη Συνομοσπονδία του Ράντομ. Το 1768 έγινε διοικητής της Σχολής Ιππέων της Βαρσοβίας. Το 1788-1792 ήταν βουλευτής από το Λούμπλιν στο «Μείζων Σέιμ». Πλησιάζοντας ξανά τον βασιλιά, έγινε αρχηγός του Πατριωτικού Κόμματος και συνιδρυτής της Επιτροπής Εθνικής Παιδείας της Πολωνίας. Υποστήριξε το πολωνικό Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791, και ηγήθηκε μιας διπλωματικής αποστολής στη Δρέσδη, προσπαθώντας να πείσει τον Φρειδερίκο Αύγουστο Α΄ της Σαξονίας να υποστηρίξει την Κοινοπολιτεία και να αποδεχθεί το θρόνο της (μετά τον μελλοντικό θάνατο του Πονιατόφσκι). Αρνήθηκε να ενταχθεί στη Συνομοσπονδία της Ταργκοβίτσα που δημιουργήθηκε για να καταρρίψει το Σύνταγμα.

Έλαβε το Τάγμα του Λευκού Αετού στις 25 Νοεμβρίου 1764.

Ήταν ο Διευθύνων του Συνεδρίου του Σέιμ της 7ης Μαΐου - 23 Ιουνίου 1764, και του έκτακτου Σέιμ της 26-28 Ιουνίου 1812, που πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία. Έτσι έγινε ο Στρατάρχης της Γενικής Συνομοσπονδίας του Βασιλείου της Πολωνίας.

Παλάτι Τσαρτορίσκι στο Πουουάβι

Μνήμη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι μια από τις φιγούρες που αποθανατίστηκαν στον πίνακα του Γιαν Ματέικο του 1891, Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791.

Βραβεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ναός της Σίβυλλας, μουσείο της Ιζαμπέλα Τσαρτορίσκα στο Πουουάβι

Έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τσαρτορίσκι ήταν συγγραφέας πολλών κωμωδιών και θεατρικών έργων. Έχει επίσης γράψει ένα κριτικό δοκίμιο για τη σύγχρονη πολωνική λογοτεχνία, Myśli o pismach polskich (Σκέψεις για τα πολωνικά γραπτά) (1810).

  • Panna na wydaniu (1771).
  • Katechizm kadecki (1774).
  • Kawa (Καφές, 1779).
  • Myśli o pismach polskich (1810).

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 106399474. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Ολλανδικά) RKDartists. 449052. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 14  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ 3.662.329.
  6. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js2010600154. Ανακτήθηκε στις 30  Αυγούστου 2020.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb106399474. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. ↑ 8,0 8,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2015.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Czartoryski, Adam Kasimir, Fürst auf Klewań und Żukow» (Γερμανικά) σελ. 85.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 (Ολλανδικά) RKDartists. 449052. Ανακτήθηκε στις 14  Οκτωβρίου 2022.
  11. ↑ p11057.htm#i110561. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  12. ↑ «Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. VIII, Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV‒XVIII wiek». Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, t. VIII, Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV‒XVIII wiek. Βαρσοβία. 2020. σελ. 215. ISBN-13 978-83-65880-89-5.
  13. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2021. 
  14. ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/149041/Adam-Kazimierz-Prince-Czartoryski
  15. ↑ http://www.ssmpulawy.pl/en,pulawy.html