Έντο Μούρτιτς

Έντο Μούρτιτς
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση4  Μαΐου 1921[1][2][3]
Βέλικα Πισάνιτσα
Θάνατος2  Ιανουαρίου 2005[1][4][2]
Ζάγκρεμπ[5]
Τόπος ταφήςνεκροταφείο Μιριγκόι
Χώρα πολιτογράφησηςΚροατία
Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας[6]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΚροατικά[7][8][9]
ΣπουδέςAcademy of Fine Arts, University of Zagreb
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος[10][11]
εικονογράφος[12]
καλλιτέχνης γραφικών τεχνών[11]
σκηνογράφος[11]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςεπίτιμος πολίτης του Ζάγκρεμπ (2010)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Έντο Μούρτιτς (4 Μαΐου 1921 – 2 Ιανουαρίου 2005) ήταν ζωγράφος από την Κροατία, περισσότερο γνωστός για τη λυρική αφαίρεση και το στυλ του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Εργάστηκε σε διάφορα μέσα, όπως ελαιογραφία, γκουάς, γραφιστική, κεραμική, ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και θεατρική σκηνογραφία. Ο Μούρτιτς ταξίδεψε και έκανε εκθέσεις εκτενώς στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, κερδίζοντας διεθνή αναγνώριση για το έργο του, το οποίο βρίσκεται σε μουσεία, γκαλερί και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο. Ήταν ένας από τους ιδρυτές της ομάδας "March" (Mart) το 1956, και έλαβε πολλά διεθνή βραβεία.[13] Το 1958 ο Μούρτιτς συμμετείχε στις τρεις μεγαλύτερες εκδηλώσεις στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης: τη Μπιενάλε της Βενετίας, το Βραβείο Κέρνεγκι στο Πίτσμπουργκ και την Ντοκουμέντα στο Κάσελ. Το ενδιαφέρον για την τέχνη του Έντο Μούρτιτς συνεχίζει να αυξάνεται, με αναδρομικά εκθέματα σε μεγάλα μουσεία.[14]

Ο Μούρτιτς ήταν μέλος της Κροατικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών και μέλος της Κροατικής Επιτροπής του Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μούρτιτς γεννήθηκε στις 4 Μαΐου 1921 στη Βέλικα Πισάνιτσα κοντά στο Μπιέλοβαρ της Κροατίας (τότε στο Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων). Ήταν το δεύτερο παιδί του Βίνκο και της Φραντσίσκα Μούρτιτς. Νωρίς στην παιδική του ηλικία, η οικογένεια μετακόμισε στο Ζάγκρεμπ όπου ο Μούρτιτς έλαβε την εκπαίδευσή του. Παρακολούθησε τη Σχολή Χειροτεχνίας 1935–39, μαθητεύοντας κοντά στους Έντο Κοβάτσεβιτς, Καμίλο Τόμπα και Ερνέστο Τομάσεβιτς.[15] Η πρώτη του έκθεση πραγματοποιήθηκε το 1935 στο Βασιλικό Λύκειο του Ζάγκρεμπ.[16]

Το 1939, ο Μούρτιτς εγγράφηκε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στο Ζάγκρεμπ υπό τον Λιούμπο Μπάμπιτς και τον Κρστο Χεγκέντουσιτς. Το 1940 παρακολούθησε τα μαθήματα του Πέταρ Ντόμπροβιτς στο Βελιγράδι[13] επιστρέφοντας στο Ζάγκρεμπ το 1941, για να ολοκληρώσει τις σπουδές του στην ακαδημία.[15]

Μωσαϊκό του Έντο Μούρτιτς στον τάφο της οικογένειας Σεφέροφ στο νεκροταφείο Μιρογκόι

Ο Μούρτιτς επηρεάστηκε έντονα από τις σοσιαλιστικές ιδέες και με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ενεπλάκη στο αντιφασιστικό κίνημα.[17] Την άνοιξη του 1944, ο Μούρτιτς εντάχθηκε στις απελευθερωτικές δυνάμεις [15] όπου εργάστηκε σχεδιάζοντας γραφικά, αφίσες και βιβλία.[16] Στα χρόνια που ακολούθησαν τον πόλεμο, ο Μούρτιτς άρχισε να ταξιδεύει και να εκθέτει εκτενώς. Το 1951 πέρασε χρόνο στις ΗΠΑ και τον Καναδά, όπου συνάντησε το κίνημα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Πίσω στο Ζάγκρεμπ ήταν ένας από τους ιδρυτές της ομάδας "Μάρτιος" (Mart) το 1956.[13]

Το 1958 ο Μούρτιτς συμμετείχε στις τρεις μεγαλύτερες εκδηλώσεις στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης: τη Μπιενάλε της Βενετίας, το Βραβείο Κάρνεγκι στο Πίτσμπουργκ και την Ντοκουμέντα στο Κάσελ.[18]

Η σύζυγος του Μούρτιτς ήταν η Γκοράνκα Βρους Μούρτιτς, μια πολύ γνωστή καλλιτέχνης [19] από μόνη της. Μαζί αγόρασαν και ανακαίνισαν ένα παλιό πέτρινο σπίτι στην πόλη Βρσαρ, στην ακτή της Ίστριας. Αν και η κύρια κατοικία τους ήταν στο Ζάγκρεμπ, περνούσαν μεγάλο μέρος κάθε χρόνο στο Βρσαρ. Για το εξοχικό και το στούντιο του, ο Μούρτιτς είπε : «Είναι πολύ ωραία εδώ, απολαμβάνω τη σιωπή και τη συγκέντρωση, που είναι αναντικατάστατη. . . Δεν ξέρω αν θα έβρισκα πιο όμορφο μέρος πουθενά στον κόσμο». [19] Το τοπίο εκεί ενέπνευσε πολλούς από τους πίνακές του, ειδικά τον κύκλο "Montraker", ο οποίος πήρε το όνομά του από το κοντινό λατομείο πέτρας της αρχαίας ρωμαϊκής περιόδου.[20]

Ο Έντο Μούρτιτς ήταν μέλος της Γιουγκοσλαβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (τώρα Κροατικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών) και της Κροατικής Επιτροπής του Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ονομάστηκε επίτιμος δημότης της πόλης Μπιέλοβαρ.[16]

Ο Έντο Μούρτιτς πέθανε στο Ζάγκρεμπ στις 2 Ιανουαρίου 2005, σε ηλικία 83 ετών.[17]

Κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Έντο Μούρτιτς ήταν εξέχων εκπρόσωπος της αφηρημένης ζωγραφικής.[21] Γνωστός κυρίως για τη ζωγραφική με λάδι και γκουάς, παρήγαγε επίσης μια ποικιλία άλλων έργων όπως γραφιστική, κεραμική, ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και θεατρική σκηνογραφία.[15]

Το πρώιμο έργο του Μούρτιτς ήταν κυρίως ρεαλιστικοί πίνακες εσωτερικών χώρων, πορτρέτα και νεκρές φύσεις και γραφικές εικονογραφήσεις.[21]

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μια νέα κατεύθυνση στην τέχνη λάμβανε χώρα στη Βόρεια Αμερική, ιδιαίτερα στη Νέα Υόρκη όπου ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός έγινε προσωπική έκφραση των συναισθημάτων και των εμπειριών των καλλιτεχνών. Την ίδια περίοδο στο Παρίσι, η Λυρική Αφαίρεση καθιέρωσε μια νέα ταυτότητα. Κατά τη δεκαετία του 1950, ο Μούρτιτς βίωσε και τις δύο σκηνές τέχνης από πρώτο χέρι. Στην Αμερική συνάντησε καλλιτέχνες όπως ο Βίλεμ ντε Κούνινγκ και ο Τζάκσον Πόλοκ και στην Ευρώπη είδε τη δουλειά των Ζαν Ρενέ Μπαζέν, Άλφρεντ Μανεσιέ και Γκουστάβ Σινγκιέρ.[22] Οι πίνακες του ίδιου του Μούρτιτς εκείνης της εποχής δείχνουν την επιρροή αυτών των ιδεών καθώς ανέπτυξε το δικό του προσωπικό στυλ.

Προς τις αρχές της δεκαετίας του 1960, υπήρχαν σημάδια Ταχισμού και Άμορφη Τέχνης (Art Informel) στο έργο του. Οι πίνακές του σε σκοτεινό υπόβαθρο ήταν σχεδόν μονόχρωμοι, ενώ εκείνοι σε ανοιχτόχρωμο υπόβαθρο έδειχναν μια ρυθμική κίνηση μιας σκοτεινής μάζας κατά μήκος του. Αυτό το χαρακτηριστικό θέμα έγινε το σήμα κατατεθέν του στυλ, με όλο και πιο δυναμικές πινελιές με έντονο, ενεργητικό χρώμα.[23]

Έργο τέχνης Έντο Μούρτιτς στο νεκροταφείο Μιρογκόι

Κατά τη δεκαετία του 1970, τα έργα του Μούρτιτς άρχισαν να εμφανίζονται σε δημόσιους χώρους, όπως στο νεκροταφείο Μιρογκόι στο Ζάγκρεμπ, το Μνημείο στο Οστεοφυλάκιο Τσάζμα, το Μέγαρο Μουσικής Βάτροσλαβ Λισίνσκι και το κτήριο γραφείων Ζαγκρεπτσάνκα (1975).[21]

Μέχρι τη δεκαετία του 1980, ο Μούρτιτς αναγνωρίστηκε διεθνώς ως ένας από τους κορυφαίους ζωγράφους αφηρημένης από τον σοσιαλιστικό κόσμο. Το καλοκαίρι του 1981 πέρασε μήνες πλέοντας γύρω από τη νότια ακτή της Αδριατικής.[24] Από αυτή την εμπειρία προήλθε ο κύκλος του "Φωτιές" (Požari), μια αριστοτεχνική ερμηνεία του τοπίου χρησιμοποιώντας έντονη χειρονομία και εκφραστικό χρώμα.[21]

Ο κύκλος «Μάτια του Φόβου» (1981-4) υποκινήθηκε από μια νέα έκδοση του «Γιάμα» (Λάκκος), ένα ποίημα του Ίβαν Γκόραν Κόβατσιτς για τη φρίκη του πολέμου. Για άλλη μια φορά δεσμεύτηκε να δημιουργήσει τις εικονογραφήσεις, ο Μούρτιτς βυθίστηκε στο θέμα του πολέμου, της βίας, του πόνου και του φόβου. Χρησιμοποιεί τον συμβολισμό δύο σκοτεινών μορφών από τη μυθολογία - του Μινώταυρου και του Κορακιού, που απεικονίζονται σε διάφορες περιόδους ως άλογο, ταύρος και κακός. Μια απειλητική ατμόσφαιρα δημιουργείται από αυτές τις φιγούρες σε συνδυασμό με ένα έντονα κόκκινο και μαύρο χρώμα και την ένταση του σχεδίου του.[25]

Ο κύκλος "Montraker" (1992–95) εμπνεύστηκε από το αρχαίο ρωμαϊκό λατομείο πέτρας κοντά στο Βρσαρ, το οποίο έγινε σημαντικό μοτίβο για τον Μούρτιτς. Εμπνεύστηκε όχι μόνο από το ίδιο το τοπίο, αλλά από την ιστορία του που διαμορφώθηκε από το χέρι του ανθρώπου. Απεικόνισε τους βράχους και τις γύρω όψεις με τα φώτα και τις σκιές διαφορετικών εποχών της ημέρας, μέσα από τις εποχές και τις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες, δίνοντας μια αίσθηση του χρόνου τόσο στο τοπίο όσο και στον εαυτό του.[26]

Ακόμη και στο πιο αφηρημένο έργο του, ο Μούρτιτς παρέμεινε συνδεδεμένος με τη φύση. Τα σχήματα του τοπίου εκφράζονται με χειρονομίες ή επιλογή χρώματος. Η γραμμή του λόφου, του βράχου ή του δέντρου απεικονίζεται χωρίς αναφορά στον όγκο και η παλέτα του βασίστηκε στα χρώματα και τα φώτα του γύρω τοπίου.[27] Ο ίδιος ο Έντο Μούρτιτς είπε για τους πίνακές του ότι «έβγαλε αυτά τα χρώματα από το τοπίο της Ίστριας» και ότι θα ήταν δυνατό να μιλήσουμε για «κάποια ουσία του χρώματος».[28]

Τον Ιανουάριο του 2010, μια έκθεση του Έντο Μούρτιτς "Πόλεμος" (Rat) άνοιξε στο Περίπτερο Τέχνης στο Ζάγκρεμπ. Εκτέθηκαν πάνω από 350 σχέδια, γκουάς και κολάζ του με θέμα τον θάνατο, τα βάσανα, τη φρίκη και τον πόλεμο, παρουσιάζοντας ένα ισχυρό ουμανιστικό και αντιπολεμικό μήνυμα. Στην εναρκτήρια δεξίωση, καλεσμένοι ήταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κροατίας Ίβο Γιοσίποβιτς, η πρωθυπουργός Γιάντρανκα Κόσορ, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Τζούρτζα Άλντεσιτς, ο υπουργός Πολιτισμού Μπόζο Μπίσκουπιτς, συνάδελφοι καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, μουσικοί, σκηνοθέτες και πολλοί άλλοι. Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο Μπόζο Μπίσκουπιτς αποκάλεσε τον Μούρτιτς "έναν από τους μεγαλύτερους Κροάτες καλλιτέχνες του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα" και έναν που "έδειξε τον δρόμο για την αρχή ενός νέου αιώνα". Ο Διευθυντής του Περιπτέρου Τέχνης, Ράντοβαν Βούκοβιτς χαρακτήρισε την έκθεση ως «εξαιρετικό πολιτιστικό και καλλιτεχνικό γεγονός» και αναφερόμενος στο μεγάλο πλήθος στα εγκαίνια είπε «Αυτό επιβεβαιώνει ότι ο Έντο Μούρτιτς δεν είναι απλώς ένα όνομα, ένα σύμβολο της κροατικής κουλτούρας και τέχνης του 20ου αιώνα, αλλά αυτό πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του εξακολουθεί να προκαλεί απίστευτο ενδιαφέρον».[29]

Το Ίδρυμα Μούρτιτς (Fundacija Murtić) ιδρύθηκε, για να διασφαλίσει ότι η τέχνη του θα συνεχίσει να είναι διαθέσιμη για τις μελλοντικές γενιές. «Το Ίδρυμα θα συμβάλει στην οικοδόμηση της εθνικής μας ταυτότητας» είπε ο Ίβο Γιοσίποβιτς, ο Κροάτης Πρόεδρος, «Αξίζει ένα μουσείο γιατί το έργο του είναι σπουδαίο και πολύ σημαντικό και η επόμενη γενιά σίγουρα θα θέλει να το δει.»[30]

Ο Έντο Μούρτιτς δώρισε πάνω από 1.500 έργα του στην πόλη του Ζάγκρεμπ, όπως πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, ψηφιδωτά, σχέδια, κεραμικά και σμάλτα. Μια έκθεση 300 επιλεγμένων έργων «Από τη δωρεά Μούρτιτς» άνοιξε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ζάγκρεμπ τον Οκτώβριο του 2010. Στο πλαίσιο των εορτασμών έναρξης, ο δρόμος στην ανατολική πλευρά του μουσείου ονομάστηκε επίσημα προς τιμήν του.[31]

Έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Εικονογραφήσεις για το "Κόκκινο Άλογο" (Crveni konj) του Γιούρε Καστελάν 1940
  • Λιθογραφίες για το "Λάκκος" (Jama) του Ίβαν Γκόραν Κόβατσιτς. 1944
  • Κύκλος "Αμερικανική Εμπειρία" (Dozivlja Amerike) συμπεριλαμβανομένων των "Μανχάτταν" (1950),[32] "New York" (1950)
  • "Φθινόπωρο" (Jesen) (1962)
  • "Μπλε οθόνη" (Plava podloga) (1964)
  • "Μαύρο Τρίγωνο" (Crni trokut) (1968)
  • Μνημείο στο οστεοφυλάκιο Τσάζμα, δεκαετία του 1970
  • Ταπετσαρίες στο Μέγαρο Μουσικής Βάτροσλαβ Λισίνσκι της δεκαετίας του 1970
  • Μωσαϊκό στο κτήριο Ζαγκρέπτσανκα (1975)
  • Κύκλος: "Είσοδος στον Κήπο" (Ulaz u vrt) 1970
  • Κύκλος: «Υπέροχο τοπίο» (Veliki krajolik). δεκαετία του 1970
  • «Διαθήκη για το Επέτιον» (Zavjet za Epetion) 1984
  • Κύκλος: "Μάτια του Φόβου" (1981–1984)
  • Κύκλος: "Φωτιές" (Požari ) 1985-1990 περιλαμβάνει έργα όπως "αμπέλι" (Vinograd), "Κυπαρίσσια" Τσεμπρέσι (1986), "Τοπίο με τρεις ήλιους" (Krajolik s tri sunca) (1989), «Μεσογειακός Κήπος» (Mediteranski vrt) (1990).
  • Κύκλος: «Rat» (Πόλεμος) δεκαετία του 1990.

Περαιτέρω ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μονογραφία: Ίγκορ Ζίντιτς "Έντο Μούρτιτς " Μοντέρνα Γκαλερί 2002[13]
  • Μούρτιτς: Istra του Ζβόνκο Μάκοβιτς· 307 σελίδες · Εκδότης: Skaner studio (2000) ·(ISBN 953-97448-1-4) ·(ISBN 978-953-97448-1-4)
  • Έντο Μούρτιτς (Biblioteka Likovne monografije = Έκδοση Μονογραφία) Μάικλ Γκίμπσον· 427 σελίδες Εκδότης: Nacionalna i sveucilisna biblioteka (1989) Γλώσσα: Αγγλικά ASIN: B0006EVUUY
  • Μούρτιτς (Edizioni d'arte ; nuova ser. 10) Έντο Μούρτιτς 81 σελίδες, Εκδότης: Edizioni Concordia 7 (1978) Γλώσσα: Αγγλικά ASIN: B0006E3OPI
  • Plovidbe atelijerom Ede Murtica (Likovna izdanja) (Κροατική Έκδοση) Cedo Prica 175 σελίδες Εκδότης: Naprijed (1997) Γλώσσα: Κροατικά(ISBN 953-178-075-7)(ISBN 978-953-178-075-9)
  • Μούρτιτς [: Η ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ] Βλαντιμίρ Μαλέκοβιτς· Εκδότης: Pordenone, Centro Iniziative, 1978. 81 pp., 62 φύλλα πιάτων, illus. σε χρώμα και ασπρόμαυρο. Στα Αγγλικά, Ιταλικά και Κροατικά. ASIN: B000UDXFJU

Βίντεο για τον Έντο Μούρτιτς και τη δουλειά του στον ιστότοπο World News (στα Κροατικά, με πλάνα του καλλιτέχνη και του έργου του)[16]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 3  Μαΐου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6j69chj. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Murtić, Edo» 13  Δεκεμβρίου 2017.
  4. ↑ «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00128003. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  6. ↑ (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 4187. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12649153b. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990005912. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  9. ↑ CONOR.SI. 12274019.
  10. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 11  Μαΐου 2018. 500093922. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 The Fine Art Archive. 9161. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  12. ↑ 14348. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 «Edo Murtić biography». Zagreb: Gallery Kaptol. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2010. 
  14. ↑ «Tema: Edo Murtić» [Theme: Edo Murtić] (στα Κροατικά). Zagreb: tPortal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2010. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 «Artist Edo Murtić». Zagreb: Gallery Kula. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2010. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 «Edo Murtić Videos». Zagreb: World News. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2010. 
  17. ↑ 17,0 17,1 «Abstract artist Edo Murtic dies». BBC. 2005-01-04. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4145301.stm. Ανακτήθηκε στις 2016-01-05. 
  18. ↑ Pierre Restany (Φεβρουαρίου 2000). «The Time Eternal of a Humanism Without Frontiers». murtic.com. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2010. Murtić must surely be one of the greatest of the colourists of Lyric Abstraction. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Sina Karli (6 Ιουνίου 2004). «Edo Murtić u vrtlogu politike» [Edo Murtić in the maelstrom of politics] (στα Κροατικά). Nacional (weekly). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2010. 
  20. ↑ «Edo Murtić and Vrsar». Istria: Istria. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2010. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 «Umro Ede Murtića» [The great Croatian painter and graphic artist, a prominent representative of abstract painting, the academician Edo Murtić died tonight after a long illness at the Zagreb University Hospital Center in Rebro.] (στα Κροατικά). 2005. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2010. 
  22. ↑ «Edo Murtić Retrospektiva: 1953-1057». Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2010. 
  23. ↑ «Edo Murtić Retrospektiva: 1965-76». Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2010. 
  24. ↑ «Edo Murtić Retrospektiva: 1980-1990». Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2010. 
  25. ↑ «Edo Murtić Retrospektiva: Eyes of Fear». Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2010. 
  26. ↑ «Edo Murtić Retrospektiva: Montraker Cycle». Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2010. 
  27. ↑ Igor Zidić (Νοεμβρίου 2000). «Murtić and Time». Museum of Modern Art, Zagreb. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2010. He is, indeed, one of that most unusual breed among the painters of today; one of those whom you cannot persuade to live in the past, … one of those have kept their vigour and strength until a great age, as well as their temperament, their curiosity, freshness of ideas and precision of hand. 
  28. ↑ Zvonko Maković. «Edo Murtić Retrospektiva: Paintings, Gouaches 1998-2000». murtic.com. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2010. 
  29. ↑ Romina Perit (1 Μαρτίου 2010). «Rat Ede Murtića u umjetničkom paviljonu» [Edo Murtić's War at the Art Pavilion] (στα Κροατικά). Croatian Ministry of Culture from an original article in Vjesnik. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2010. 
  30. ↑ «Otvorena izložba slikara Ede Murtića» [The Opening of the Edo Murtic Exhibit] (στα Κροατικά). Hrvatska Vlada (Croatian Government). 28 Φεβρουαρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2010. 
  31. ↑ «Izložba iz donacije Ede Murtića u MSU GALERIJA - Edo Murtić je dobio ulicu u Zagrebu» [Exhibition From the Murtić Donation at the Museum of Contemporary Art - Edo Murtić honoured with a street in Zagreb] (στα Κροατικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2010. 
  32. ↑ «Museum Collections». Zagreb: Musej suvremene umjetnosti (Museum of Contemporary Art). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2010. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Edo Murtić στο Wikimedia Commons