Έντρε Σέμερεντι

Έντρε Σέμερεντι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	21 Αυγούστου 1940 Βουδαπέστη[1]
Χώρα πολιτογράφησης	Ουγγαρία Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Σπουδές	Πανεπιστήμιο Έτβες Λόραντ (1960–1965) Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας (έως 1970)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μαθηματικός επιστήμονας υπολογιστών διδάσκων πανεπιστημίου
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο Ρούτγκερς[2]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	βραβείο Άμπελ (2012)[3] βραβείο Σοκ για τα μαθηματικά (2008) επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Καρόλου της Πράγας (2010) βραβείο Σεσενί (2012) βραβείο Λιρόϊ Π. Στιλ για σημαντική συμβολή στην έρευνα (2008)[4] βραβείο Τζορτζ Πόλια μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών (2022)[5] Paul Erdős Prize
Ιστότοπος
www.math-inst.hu/~szemered/
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Έντρε Σέμερεντι (ουγγρικά: Szemerédi Endre‎‎, αγγλικά: Endre Szemerédi‎‎· γενν. στις 21 Αυγούστου 1940) είναι Ούγγρος και Αμερικανός^[6] μαθηματικός και επιστήμονας υπολογιστών,^[7] που εργάζεται στον τομέα της συνδυαστικής και της θεωρητικής επιστήμης των υπολογιστών. Από το 1986 είναι καθηγητής πληροφορικής της Πολιτείας του Νιου Τζέρσεϊ στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς. Είναι επίσης ομότιμος καθηγητής στο Ινστιτούτο Μαθηματικών Alfréd Rényi της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών.

Ο Σέμερεντι είναι κάτοχος βραβείων στα μαθηματικά και στις θετικές επιστήμες, συμπεριλαμβανομένου του Βραβείου Άμπελ το 2012. Έκανε διάφορες ανακαλύψεις στη συνδυαστική και την επιστήμη των υπολογιστών, όπως το θεώρημα Σέμερεντι, το λήμμα κανονικότητας Σέμερεντι, το θεώρημα Έρντος-Σεμερέδη, το θεώρημα Hajnal-Σέμερεντι και το θεώρημα Σέμερεντι-Τρότερ

Νεαρή ηλικία και εκπαίδευση

Ο Σέμερεντι γεννήθηκε στη Βουδαπέστη. Λόγω της επιθυμίας των γονέων του να γίνει γιατρός, ο Σέμερεντι γράφτηκε σε μια ιατρική σχολή, αλλά την εγκατέλειψε μετά από έξι μήνες (σε μια συνέντευξή του^[8] εξήγησε τους λόγους: "Δεν ήμουν βέβαιος ότι θα μπορούσα να κάνω ποτέ μία εργασία που φέρει τέτοια ευθύνη")^[9][10][11] Σπούδασε στη Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Eötvös Loránd της Βουδαπέστης και έλαβε το διδακτορικό του από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Σύμβουλος του ήταν ο Ισραέλ Γκέλφαντ^[12] Αυτό προήλθε από ορθογραφικό λάθος, καθώς ο Σέμερεντι ήθελε αρχικά να σπουδάσει με τον Αλεξάντερ Γκέλφαντ^[9].

Ακαδημαϊκή καριέρα

Ο Σέμερεντι είναι καθηγητής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Rutgers του Νιου Τζέρσεϊ από το 1986. Διετέλεσε επισκέπτης στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ (1974), στο Πανεπιστήμιο McGill (1980), στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας (1981-1983) και στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο (1985-1986).^[13]

Εργασίες

Ο Σέμερεντι δημοσίευσε πάνω από 200 επιστημονικά άρθρα στους τομείς των διακριτών μαθηματικών, της θεωρητικής επιστήμης των υπολογιστών,^[7] της αριθμητικής συνδυαστικής και της διακριτής γεωμετρίας. Είναι περισσότερο γνωστός για την απόδειξη από το 1975 μιας παλιάς εικασίας των Πολ Έρντος και Πάαλ Τουράν: αν μια ακολουθία φυσικών αριθμών έχει θετική άνω πυκνότητα, τότε περιέχει αυθαίρετα μεγάλες αριθμητικές εξελίξεις. Αυτό είναι πλέον γνωστό ως θεώρημα του Σεμερέδη^[14]. Ένα από τα λήμματα που εισήχθησαν στην απόδειξή του είναι τώρα γνωστό ως λήμμα κανονικότητας Σεμερέδη, το οποίο έγινε σημαντικό λήμμα στη συνδυαστική, καθώς χρησιμοποιείται για παράδειγμα στον έλεγχο ιδιοτήτων για γραφήματα και στη θεωρία των ορίων γραφημάτων^[15].

Βραβεία

Ο Σέμερεντι κέρδισε πολλές διακρίσεις και βραβεία για τη συμβολή του στα μαθηματικά και την επιστήμη των υπολογιστών. Μερικά από αυτά είναι τα ακόλουθα :

• Επίτιμος καθηγητής John von Neumann (2021)^[16].
• Βραβείο Grünwald^[17] (1967)
• Βραβείο Grünwald (1968)
• Βραβείο Rényi (1973)
• Βραβείο Τζορτζ Πόλια για επιτεύγματα στην εφαρμοσμένη συνδυαστική (SIAM),^[18](1975)
• Βραβείο της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών (1979).
• Καθηγητής της Πολιτείας του Νιου Τζέρσεϊ (1986)^[19].
• Βραβείο Leroy P. Steele για θεμελιώδη συμβολή στην έρευνα (AMS),^[20] (2008)
• βραβείο Ρολφ Σοκ στα Μαθηματικά για την βαθιά και πρωτοποριακή εργασία από το 1975 σχετικά με τις αριθμητικές προόδους σε υποσύνολα των ακεραίων αριθμών (2008)^[21].
• Βραβείο Széchenyi της Ουγγρικής Δημοκρατίας για τις πολλές θεμελιώδεις συνεισφορές του στα μαθηματικά και την επιστήμη των υπολογιστών (2012)
• βραβείο Άμπελ για τις θεμελιώδεις συνεισφορές του στα διακριτά μαθηματικά και τη θεωρητική επιστήμη των υπολογιστών (2012)^[22].
• Ουγγρικό Τάγμα του Αγίου Στεφάνου^[23](2020)

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2014.
2. www.cs.rutgers.edu/people/professors/details/emeritus/endre-szemeredi.
3. www.abelprize.no/c54147/binfil/download.php?tid=54087.
4. www.ams.org/prizes-awards/pabrowse.cgi?parent_id=27.
5. www.amacad.org/new-members-2022.
6. «Magyar tudós kapta a matematika Nobel-díját» (στα Ουγγρικά). Népszava. 21 Μαρτίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2012. 
7. «Endre Szemerédi Biography - Hungarian-American mathematician». pantheon.world (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2023. 
8. By Gabor Stockert
9. Raussen, Martin; Skau, Christian (2013), «Interview with Endre Szemerédi», Notices of the American Mathematical Society 60 (2): 221–231, doi:10.1090/noti948, https://www.ams.org/notices/201302/rnoti-p221.pdf 
10. «Endre Szemerédi › Heidelberg Laureate Forum». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2013. 
11. Sunita Chand; Ramesh Chandra Parida . Science Reporter, February 2013, p. 17
12. Έντρε Σέμερεντι στο Mathematics Genealogy Project
13. «Endre Szemerédi - Biography». Maths History (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2023. 
14. «Endre Szemerédi Wins Math's Biggest Prize». www.science.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2023. 
15. «The Mathematics of Endre Szemerédi - W.T. Gowers» (PDF). 
16. Recipients are listed on Budapest University of Technology and Economics website: «John von Neumann Professors». Budapest University of Technology and Economics. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2022. 
17. «Géza Grünwald Commemorative Prize». Research Explorer The University of Manchester (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Μαρτίου 2023. 
18. «George Pólya Prize in Applied Combinatorics». SIAM. 26 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
19. Szemeredi, Endre (21 Αυγούστου 2022). «Szemeredi, Endre». Home. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
20. «Browse Prizes and Awards». American Mathematical Society. 26 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
21. Major US Maths Prize Given to HAS Full Member, Hungarian Academy of Sciences, January 9, 2008.
22. «2012: Endre Szemerédi». The Abel Prize. 21 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
23. «Óbudai Egyetem: Tehetség. Siker. Közösség». ÓU. 16 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Συνέντευξη του Gabor Stockert (μετάφραση από τα ουγγρικά στα αγγλικά από την Zsuzsanna Dancso)